اۋرۋ تۋدىراتىن باكتەريالار جانە ولارمەن كۇرەسۋ شارالارى
سارىاعاش اۋدانى، دەربىسەك اۋىلى،
№11 م. پ. وكوروكوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىم: اليپبايەۆا ن.ن.
بيولوگيا 7 سىنىپ
تاقىرىپ: اۋرۋ تۋدىراتىن باكتەريالار جانە ولارمەن كۇرەسۋ شارالارى
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا اۋرۋ تۋدىراتىن باكتەريالار تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ، ولارمەن كۇرەسۋ شارالارىن، جەكە باس گيگيەناسىن دۇرىس ساقتاۋعا ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ تەز ويلاۋ قابىلەتى مەن ەسەپتەۋ مادەنيەتىنىڭ دامۋىنا ىقپال جاساۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزۋ. توپپەن جۇمىستا دوستىق قاتىناستى قالىپتاستىرۋ. ۇقىپتىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
تىلدىك ماقساتتار: وقۋشىلار ورىنداي الادى: باكتەريالاردى ءتۇسىنۋ جانە اۋىزشا تۇسىندىرە ءبىلۋ.
بيولوگيالىق تەرمينولوگيا: باكتەريا، ىندەت(ەپيدەميا)، قانتىشقاق (ديزەنتەريا)، تىرىسقاق، وبا، ستولبنياك، گومموز، تۋبەركۋلەز، بوتۋليزم
وقىتۋ رەسۋرستارى:
ينتەربەلسەندى تاقتا، وقۋلىق، بور، تاقتا، جۇمىس داپتەرلەرى، ءتۇرلى ءتۇستى قالام، ءتۇرلى ءتۇستى قاعاز، قايشى، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:. بۇگىنگى ساباقتا كەلەسى ەرەجەلەر بويىنشا جۇمىس اتقارامىز.
• سەرگىتۋ ءساتى.
• توپتارعا ءبولۋ.
• وزىندىك جۇمىس
• كوپىرشەلەر ارقىلى وقىتۋ
• توپتىق جۇمىس
• پوستەر جاساۋ
• جاڭا ماعلۇمات الامىز.
• ءوز ويلارىڭدى ايتۋ.
• رەفلەكسيا
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ:
• سەرگىتۋ ءساتى: 2 مينۋت
«قارا جورعا» اۋەنى ينتەربەلسەندى تاقتادا شىرقالادى.
• توپتارعا ءبولۋ: 1 مينۋت
جەمىس - جيدەكتەر بويىنشا توپتاستىرۋ.(الما، المۇرت، اپەلسين، ليمون)
ءىى. قايتالاۋ:
• ميكروبيولوگيا عىلىمىنا ۇلەس قوسقان قانداي عالىمداردى بىلەسىڭدەر؟
• ميكروسكوپتى العاش ويلاپ تاپقان كىم جانە تاريحى جايلى نە بىلدىڭدەر؟
• ۆيرۋس دەگەنىمىز نە؟
• باكتەريالاردىڭ قۇرىلىسى جانە پىشىندەرى قانداي؟
• وزىندىك جۇمىس: 7 مينۋت
توپتارعا باكتەريانىڭ تۇرلەرى، عالىمدار، ميكروسكوپتىڭ تۇرلەرى، ۆيرۋستاردىڭ سۋرەتتەرى بەرىلەدى. سۋرەتتەر ارقىلى وقۋشىلار ءۇي تاپسىرماسىن جازادى. تاپسىرمانى جازىپ بولعان سوڭ، ءار توپ ءوزىنىڭ جۇمىسىن قورعايدى.
• كوپىرشەلەر ارقىلى وقىتۋ: 5 مينۋت
ءار توپ مۇشەلەرى جازعان جۇمىسىن ءبىر - بىرىمەن اۋىسىپ، تولىقتىرۋلار ەنگىزىپ، باعالاۋعا بولادى.
وي تولعانىس:
- وقۋشىلار سەندەرمەن ءبىز بۇگىنگى ساباقتا باكتەريالار دۇنيەسىنە شولۋ جاسادىق.
- مىنا سۋرەتكە نازار اۋدارايىق. بۇل سۋرەتتە نەنى كورىپ تۇرمىز؟
- يا، بۇل ادامنىڭ وكپەسى. ءبىراق سۋرەتتەگى وكپە ساۋ وكپەگە ۇقساپ تۇر ما؟
- جوق. بۇل وكپە - اۋرۋ.
- يا، بۇگىن ءبىزدىڭ جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قانداي بولماقشى؟
ينتەربەلسەندى تاقتادان ساباقتىڭ تاقىرىبى شىعادى.
ءىىى. جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ: پرەزەنتاسيا 20 مينۋت
جاڭا ساباقتى وقىتۋ جانە وقۋ ءۇشىن ءادىسى بويىنشا وقۋلىقتاعى تاقىرىپقا شولۋ جاسايدى. وقۋلىقتاعى تاقىرىپ بويىنشا وقۋشىلارعا تاپسىرما بەرىلەدى.
ءى توپ: اۋرۋ قوزدىرۋشى باكتەريالاردىڭ تۇرلەرى
ءىى توپ: اۋرۋ قوزدىرۋشى باكتەريالارمەن كۇرەسۋ شارالارى
ءىىى توپ: وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردىڭ اۋرۋ تۇرلەرى
ءىV توپ: ادام اعزاسىنداعى اۋرۋ قوزدىرۋشى باكتەريالار
ماعىنانى تانۋ:
ءار توپ پوستەر جاساپ، قورعايدى. پوستەر جاساعان كەزدە وقۋشىلار وقۋلىقتى پايدالانادى. وزدەرى ىزدەنىپ، شىعارماشىلىق جۇمىس پەن جاڭا ماعلۇماتتاردى الادى. ءار توپ جۇمىسىن قورعاۋ كەزىندە سپيكەر سايلاپ الادى. سپيكەرگە كومەكشى الۋعا دا بولادى.
ءى توپ:
اۋرۋ قوزدىرعىش باكتەريالاردىڭ تۇرلەرى: ءىش سۇزەگى، قانتىشقاق، تۋبەركۋلەز، بوتۋليزم، ت. ب. قان ۋلى زاتتاردى اۋرۋ ادامنىڭ بۇكىل دەنەسىنە تاراتادى. اۋرۋ تۋدىراتىن باكتەريالار اۋادا، سۋدا، تاعامدا بولعاندىقتان، سولار ارقىلى ساۋ ادامعا جۇعادى. كوپشىلىك ورىنداردا، بولمەدە نەعۇرلىم اۋا تازا بولسا، سوعۇرلىم از اۋىرادى. تۋبەركۋلەز تاياقشاسى لاس شاڭدا 3 ايعا دەيىن تىرشىلىك ەتىپ، شاڭمەن بىرگە اۋاعا تارالادى. وبا باكتەرياسى توپىراقتا 25 كۇنگە دەيىن، ال ءىش سۇزەگى 3 ايعا دەيىن ساقتالادى. ادامنىڭ وكپەسىندە تۋبەركۋلەز اۋرۋىن تۋدىراتىن باكتەريالاردى 1882 ج اعىلشىن عالىمى روبەرت كوح انىقتادى. اۋىراتىن سيىردىڭ سۇتىنەن تارالاتىن اۋرۋ - سارىپ (برۋسەللەز)، تاعامدار ارقىلى ۋلاناتىن اۋرۋدى – بوتۋليزم دەيدى.
ءىى توپ:
جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن - الۋدىڭ نەگىزگى شارالارى – تازالىق ەرەجەسى. مىسالى، قايناماعان، لاي سۋ ىشپەۋ. تاماق ىشەر الدىندا قولدى جۋۋ، كيىمدى تازا ۇستاۋ. اۋرۋ قوزدىرۋشى باكتەريالارعا قارسى دەزينفەكسيالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ەگۋ (پريبىۆكا) شارالارى دا جۇرگىزىلەدى. كوكونىستەردى جۋىپ جەۋ. ءشىرىتۋ، اشىتۋ باكتەريالارىنا قارسى تۇرلىشە كۇرەس شارالارى جۇرگىزىلەدى:
- جەمىستەردى، ساڭىراۋقۇلاقتاردى، استىق داقىلدارىن كەپتىرۋ؛
- تاعامدىق ونىمدەردى توڭازىتۋ؛
- سىركە قىشقىلىن قوسا وتىرىپ وڭدەۋ؛
- كوكونىستەردى تۇزداۋ جانە ت. ب.
ءىىى توپ:
باكتەريالاردىڭ كوپتەگەن ءتۇرى وسىمدىكتەردى دە زاقىمدايدى، ول اۋرۋدى باكتەريوز دەيدى. باكتەريالار وسىمدىكتىڭ ساباعىن، تامىرىن، جەمىسىن شىرىتەدى. وسىمدىكتەردىڭ باكتەريا اۋرۋلارىنا قارسى نەگىزگى كۇرەس شارالارى - تۇقىمدى سەبەر الدىندا ۋلى حيميكاتتارمەن وڭدەۋ، اۋرۋعا توزە الاتىن ىرىكتەمەلەردى تاڭداپ الۋ. باكتەريالار ماقتا وسىمدىگىنە گومموز (شايىر اعۋ) اۋرۋىن تۋعىزادى. ماقتا تۇقىمىندا ساقتالعان باكتەريا سپوراسى تۇقىممەن بىرگە ونەدى. ماقتا ساباعىن، جاپىراعىن، قاۋاشاعىن زاقىمدايدى دا، ءىرى قوشقىل قوڭىر ءتۇستى داقتار پايدا بولادى. ونىڭ بەتى سىلەمەيلەنىپ، جابىسقاق بولىپ تۇرادى، وندا باكتەريالار شوعىرلانىپ، كەيىن كەۋىپ، قابىرشاقتانادى. ودان سوڭ جەل ۇشىرىپ، ەكىنشى وسىمدىككە جۇعادى. جاپىراعىنداعى لەپتەسىك ساڭىلاۋى ارقىلى باكتەريا ىشكە ءوتىپ، جاسۋشا قابىعى جانە سيتوپلازماسىمەن قورەكتەنەدى. بۇل اۋرۋدى بولدىرماۋ ءۇشىن ماقتا تۇقىمىن ۇنەمى حيميالىق زاتتارمەن وڭدەپ وتىرۋ كەرەك.
گەرك جاڭعاعى، جيدە، تەرەك، قاراعاي اعاشتارىنىڭ جاپىراقتارىنان بولىنەتىن زاتتاردىڭ باكتەريالاردى قىرىپ جىبەرەتىنى انىقتاعان.
ءىV توپ:
اۋرۋ تۋعىزاتىن باكتەريالارمەن ادامداردىڭ جاپپاي اۋرۋىن ىندەت (ەپيدەميا) دەپ اتايدى. تاماق، سۋ ارقىلى سۇزەك، سالمونەللا اۋرۋلارىن قوزدىرۋشى باكتەريالار جۇعادى. قانتىشقاق اۋرۋىن ديزەنتەريا باكتەريالارى قوزدىرادى. پەنيسيللين ءدارىسىن قابىلداعاندا اۋرۋ قوزدىرعىش باكتەريالار تىرشىلىگىن جويادى. ادامعا سۋىق ءتيىپ اۋىرعاندا دا اعزادا باكتەريالار كوبەيىپ كەتەدى. سوندىقتان ول اۋرۋدى انتيبيوتيكتەردىڭ كومەگىمەن 2 - 24 ساعات اراسىندا جازىپ جىبەرۋگە بولادى. Vءى عاسىردا قىتايدان باستالىپ، ەۋروپاعا تارالعان وبا اۋرۋى كۇنىنە ون مىڭداعان ادامداردىڭ قازاعا ۇشىراۋىنا سەبەپشى بولعان.
ءۇ. ساباقتى قورىتىندىلاۋ: 3 مينۋت
ءمۇعالىم. ال ەندى ساباعىمىزدى قورىتىندىلايىق. ينتەربەلسەندى تاقتادا:
«دەنى ساۋ ۇرپاق – بولاشاق كەپىلى» اتتى سلايد كورسەتىلەدى. وسى تاقىرىپ بويىنشا ءار توپقا سۋرەتتەر بەرىلەدى. سۋرەتتەر بويىنشا ءوز ويلارىن ءبىلدىرىپ، ساباقتى بەكىتەمىز.
1. دۇرىس تاماقتانۋ
2. دەنەنى شىنىقتىرۋ
2. جەكە باس گيگيەناسى
4. دەنساۋلىق
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№11 م. پ. وكوروكوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىم: اليپبايەۆا ن.ن.
بيولوگيا 7 سىنىپ
تاقىرىپ: اۋرۋ تۋدىراتىن باكتەريالار جانە ولارمەن كۇرەسۋ شارالارى
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا اۋرۋ تۋدىراتىن باكتەريالار تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ، ولارمەن كۇرەسۋ شارالارىن، جەكە باس گيگيەناسىن دۇرىس ساقتاۋعا ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ تەز ويلاۋ قابىلەتى مەن ەسەپتەۋ مادەنيەتىنىڭ دامۋىنا ىقپال جاساۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزۋ. توپپەن جۇمىستا دوستىق قاتىناستى قالىپتاستىرۋ. ۇقىپتىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
تىلدىك ماقساتتار: وقۋشىلار ورىنداي الادى: باكتەريالاردى ءتۇسىنۋ جانە اۋىزشا تۇسىندىرە ءبىلۋ.
بيولوگيالىق تەرمينولوگيا: باكتەريا، ىندەت(ەپيدەميا)، قانتىشقاق (ديزەنتەريا)، تىرىسقاق، وبا، ستولبنياك، گومموز، تۋبەركۋلەز، بوتۋليزم
وقىتۋ رەسۋرستارى:
ينتەربەلسەندى تاقتا، وقۋلىق، بور، تاقتا، جۇمىس داپتەرلەرى، ءتۇرلى ءتۇستى قالام، ءتۇرلى ءتۇستى قاعاز، قايشى، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:. بۇگىنگى ساباقتا كەلەسى ەرەجەلەر بويىنشا جۇمىس اتقارامىز.
• سەرگىتۋ ءساتى.
• توپتارعا ءبولۋ.
• وزىندىك جۇمىس
• كوپىرشەلەر ارقىلى وقىتۋ
• توپتىق جۇمىس
• پوستەر جاساۋ
• جاڭا ماعلۇمات الامىز.
• ءوز ويلارىڭدى ايتۋ.
• رەفلەكسيا
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ:
• سەرگىتۋ ءساتى: 2 مينۋت
«قارا جورعا» اۋەنى ينتەربەلسەندى تاقتادا شىرقالادى.
• توپتارعا ءبولۋ: 1 مينۋت
جەمىس - جيدەكتەر بويىنشا توپتاستىرۋ.(الما، المۇرت، اپەلسين، ليمون)
ءىى. قايتالاۋ:
• ميكروبيولوگيا عىلىمىنا ۇلەس قوسقان قانداي عالىمداردى بىلەسىڭدەر؟
• ميكروسكوپتى العاش ويلاپ تاپقان كىم جانە تاريحى جايلى نە بىلدىڭدەر؟
• ۆيرۋس دەگەنىمىز نە؟
• باكتەريالاردىڭ قۇرىلىسى جانە پىشىندەرى قانداي؟
• وزىندىك جۇمىس: 7 مينۋت
توپتارعا باكتەريانىڭ تۇرلەرى، عالىمدار، ميكروسكوپتىڭ تۇرلەرى، ۆيرۋستاردىڭ سۋرەتتەرى بەرىلەدى. سۋرەتتەر ارقىلى وقۋشىلار ءۇي تاپسىرماسىن جازادى. تاپسىرمانى جازىپ بولعان سوڭ، ءار توپ ءوزىنىڭ جۇمىسىن قورعايدى.
• كوپىرشەلەر ارقىلى وقىتۋ: 5 مينۋت
ءار توپ مۇشەلەرى جازعان جۇمىسىن ءبىر - بىرىمەن اۋىسىپ، تولىقتىرۋلار ەنگىزىپ، باعالاۋعا بولادى.
وي تولعانىس:
- وقۋشىلار سەندەرمەن ءبىز بۇگىنگى ساباقتا باكتەريالار دۇنيەسىنە شولۋ جاسادىق.
- مىنا سۋرەتكە نازار اۋدارايىق. بۇل سۋرەتتە نەنى كورىپ تۇرمىز؟
- يا، بۇل ادامنىڭ وكپەسى. ءبىراق سۋرەتتەگى وكپە ساۋ وكپەگە ۇقساپ تۇر ما؟
- جوق. بۇل وكپە - اۋرۋ.
- يا، بۇگىن ءبىزدىڭ جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قانداي بولماقشى؟
ينتەربەلسەندى تاقتادان ساباقتىڭ تاقىرىبى شىعادى.
ءىىى. جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ: پرەزەنتاسيا 20 مينۋت
جاڭا ساباقتى وقىتۋ جانە وقۋ ءۇشىن ءادىسى بويىنشا وقۋلىقتاعى تاقىرىپقا شولۋ جاسايدى. وقۋلىقتاعى تاقىرىپ بويىنشا وقۋشىلارعا تاپسىرما بەرىلەدى.
ءى توپ: اۋرۋ قوزدىرۋشى باكتەريالاردىڭ تۇرلەرى
ءىى توپ: اۋرۋ قوزدىرۋشى باكتەريالارمەن كۇرەسۋ شارالارى
ءىىى توپ: وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردىڭ اۋرۋ تۇرلەرى
ءىV توپ: ادام اعزاسىنداعى اۋرۋ قوزدىرۋشى باكتەريالار
ماعىنانى تانۋ:
ءار توپ پوستەر جاساپ، قورعايدى. پوستەر جاساعان كەزدە وقۋشىلار وقۋلىقتى پايدالانادى. وزدەرى ىزدەنىپ، شىعارماشىلىق جۇمىس پەن جاڭا ماعلۇماتتاردى الادى. ءار توپ جۇمىسىن قورعاۋ كەزىندە سپيكەر سايلاپ الادى. سپيكەرگە كومەكشى الۋعا دا بولادى.
ءى توپ:
اۋرۋ قوزدىرعىش باكتەريالاردىڭ تۇرلەرى: ءىش سۇزەگى، قانتىشقاق، تۋبەركۋلەز، بوتۋليزم، ت. ب. قان ۋلى زاتتاردى اۋرۋ ادامنىڭ بۇكىل دەنەسىنە تاراتادى. اۋرۋ تۋدىراتىن باكتەريالار اۋادا، سۋدا، تاعامدا بولعاندىقتان، سولار ارقىلى ساۋ ادامعا جۇعادى. كوپشىلىك ورىنداردا، بولمەدە نەعۇرلىم اۋا تازا بولسا، سوعۇرلىم از اۋىرادى. تۋبەركۋلەز تاياقشاسى لاس شاڭدا 3 ايعا دەيىن تىرشىلىك ەتىپ، شاڭمەن بىرگە اۋاعا تارالادى. وبا باكتەرياسى توپىراقتا 25 كۇنگە دەيىن، ال ءىش سۇزەگى 3 ايعا دەيىن ساقتالادى. ادامنىڭ وكپەسىندە تۋبەركۋلەز اۋرۋىن تۋدىراتىن باكتەريالاردى 1882 ج اعىلشىن عالىمى روبەرت كوح انىقتادى. اۋىراتىن سيىردىڭ سۇتىنەن تارالاتىن اۋرۋ - سارىپ (برۋسەللەز)، تاعامدار ارقىلى ۋلاناتىن اۋرۋدى – بوتۋليزم دەيدى.
ءىى توپ:
جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن - الۋدىڭ نەگىزگى شارالارى – تازالىق ەرەجەسى. مىسالى، قايناماعان، لاي سۋ ىشپەۋ. تاماق ىشەر الدىندا قولدى جۋۋ، كيىمدى تازا ۇستاۋ. اۋرۋ قوزدىرۋشى باكتەريالارعا قارسى دەزينفەكسيالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ەگۋ (پريبىۆكا) شارالارى دا جۇرگىزىلەدى. كوكونىستەردى جۋىپ جەۋ. ءشىرىتۋ، اشىتۋ باكتەريالارىنا قارسى تۇرلىشە كۇرەس شارالارى جۇرگىزىلەدى:
- جەمىستەردى، ساڭىراۋقۇلاقتاردى، استىق داقىلدارىن كەپتىرۋ؛
- تاعامدىق ونىمدەردى توڭازىتۋ؛
- سىركە قىشقىلىن قوسا وتىرىپ وڭدەۋ؛
- كوكونىستەردى تۇزداۋ جانە ت. ب.
ءىىى توپ:
باكتەريالاردىڭ كوپتەگەن ءتۇرى وسىمدىكتەردى دە زاقىمدايدى، ول اۋرۋدى باكتەريوز دەيدى. باكتەريالار وسىمدىكتىڭ ساباعىن، تامىرىن، جەمىسىن شىرىتەدى. وسىمدىكتەردىڭ باكتەريا اۋرۋلارىنا قارسى نەگىزگى كۇرەس شارالارى - تۇقىمدى سەبەر الدىندا ۋلى حيميكاتتارمەن وڭدەۋ، اۋرۋعا توزە الاتىن ىرىكتەمەلەردى تاڭداپ الۋ. باكتەريالار ماقتا وسىمدىگىنە گومموز (شايىر اعۋ) اۋرۋىن تۋعىزادى. ماقتا تۇقىمىندا ساقتالعان باكتەريا سپوراسى تۇقىممەن بىرگە ونەدى. ماقتا ساباعىن، جاپىراعىن، قاۋاشاعىن زاقىمدايدى دا، ءىرى قوشقىل قوڭىر ءتۇستى داقتار پايدا بولادى. ونىڭ بەتى سىلەمەيلەنىپ، جابىسقاق بولىپ تۇرادى، وندا باكتەريالار شوعىرلانىپ، كەيىن كەۋىپ، قابىرشاقتانادى. ودان سوڭ جەل ۇشىرىپ، ەكىنشى وسىمدىككە جۇعادى. جاپىراعىنداعى لەپتەسىك ساڭىلاۋى ارقىلى باكتەريا ىشكە ءوتىپ، جاسۋشا قابىعى جانە سيتوپلازماسىمەن قورەكتەنەدى. بۇل اۋرۋدى بولدىرماۋ ءۇشىن ماقتا تۇقىمىن ۇنەمى حيميالىق زاتتارمەن وڭدەپ وتىرۋ كەرەك.
گەرك جاڭعاعى، جيدە، تەرەك، قاراعاي اعاشتارىنىڭ جاپىراقتارىنان بولىنەتىن زاتتاردىڭ باكتەريالاردى قىرىپ جىبەرەتىنى انىقتاعان.
ءىV توپ:
اۋرۋ تۋعىزاتىن باكتەريالارمەن ادامداردىڭ جاپپاي اۋرۋىن ىندەت (ەپيدەميا) دەپ اتايدى. تاماق، سۋ ارقىلى سۇزەك، سالمونەللا اۋرۋلارىن قوزدىرۋشى باكتەريالار جۇعادى. قانتىشقاق اۋرۋىن ديزەنتەريا باكتەريالارى قوزدىرادى. پەنيسيللين ءدارىسىن قابىلداعاندا اۋرۋ قوزدىرعىش باكتەريالار تىرشىلىگىن جويادى. ادامعا سۋىق ءتيىپ اۋىرعاندا دا اعزادا باكتەريالار كوبەيىپ كەتەدى. سوندىقتان ول اۋرۋدى انتيبيوتيكتەردىڭ كومەگىمەن 2 - 24 ساعات اراسىندا جازىپ جىبەرۋگە بولادى. Vءى عاسىردا قىتايدان باستالىپ، ەۋروپاعا تارالعان وبا اۋرۋى كۇنىنە ون مىڭداعان ادامداردىڭ قازاعا ۇشىراۋىنا سەبەپشى بولعان.
ءۇ. ساباقتى قورىتىندىلاۋ: 3 مينۋت
ءمۇعالىم. ال ەندى ساباعىمىزدى قورىتىندىلايىق. ينتەربەلسەندى تاقتادا:
«دەنى ساۋ ۇرپاق – بولاشاق كەپىلى» اتتى سلايد كورسەتىلەدى. وسى تاقىرىپ بويىنشا ءار توپقا سۋرەتتەر بەرىلەدى. سۋرەتتەر بويىنشا ءوز ويلارىن ءبىلدىرىپ، ساباقتى بەكىتەمىز.
1. دۇرىس تاماقتانۋ
2. دەنەنى شىنىقتىرۋ
2. جەكە باس گيگيەناسى
4. دەنساۋلىق
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
