احمەت بايتۇرسىنوۆ «قارا بۇلت»
ساباقتىڭ تاقىرىبى: احمەت بايتۇرسىنوۆ «قارا بۇلت»
ساباقتىڭ ماقساتى: 1) بىلىمدىلىك: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جايلى مالىمەت بەرە وتىرىپ، «قارا بۇلت» ولەڭىنىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ، اقىن ولەڭىنىڭ يدەيالىق مازمۇنىن اشۋ.
2) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال ەتۋ، ويلاۋ شەبەرلىگىن، سويلەۋ ءتىلىن جەتىلدىرۋ، كوركەم ادەبيەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
3) تاربيەلىك: جاس ۇرپاقتى ىزگىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، پاراساتتىلىققا تاربيەلەۋ، جامان ادەتتەن جيرەندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءبىلىم، ىسكەرلىك داعدىنى جەتىلدىرۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: وزدىك جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ، ىزدەندىرۋ، دامىتا وقىتۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ا. بايتۇرسىنوۆ سۋرەتى، شىعارمالار جيناعى، سلايد - سىزبا
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، تابيعاتتانۋ
ساباق بارىسى
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
توپپەن ءجۇمىس. وقۋشىلار توپتا بەرىلگەن شۋماقتى تالدايدى.
1 - توپ. اقىن نەنى جاقسى، نەنى جامان دەپ ەسەپتەيدى؟
2 - توپ. اقىن اۋىرماعان كەزدەرىن قانداي كۇنگە تەڭەيدى؟ اقىننىڭ جاس كەزىندەگى ارمانىن، ماقساتىن مەڭزەگەن جولدى وقۋ، مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ.
3 - توپ. ولەڭنىڭ نەگىزگى يدەياسى قانداي؟ ولەڭدى نەگە "شىعامىن ءتىرى بولسام ادام بولىپ" دەپ اتاعان؟
ب ) جاڭا ساباق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
وي قوزعاۋ ماقساتىندا وقۋشىلار ا. بايتۇرسىنوۆ جونىندە ءوز بىلەتىندەرىن قاعازعا تۇسىرەدى.
وقۋشىلار توپتا بىرلەسە وتىرا ويلارىن جيناقتاپ جازىپ، وزگە توپتارمەن سالىستىرىپ شىعادى. ول مىناداي تىزبەك بولىپ شىعادى.
ماعىنانى تانۋ.
1. مىسال دەگەن نە؟
2. قانداي اقىن – جازۋشىلاردىڭ مىسالدارىمەن تانىسسىڭدار؟
3. مىسالدىڭ نەگىزگى كەيىپكەرلەرى تۋرالى باياندا.
سايكەستەندىر.
قويان - مومىن
تۇلكى - ەڭبەكقور
قاسقىر - قورقاق
قوي - نادان
ەسەك - قۋ
ارىستان - ونەرلى
بۇلبۇل - ازۋلى
ماتىنمەن جۇمىس
1.« قارا بۇلت» ولەڭىن مانەرلەپ وقىتۋ، مازمۇنىن قارا سوزبەن بايانداتا وتىرىپ، ءار شۋماقتاعى نەگىزگى ويدى انىقتاۋ.
2. رولگە ءبولىپ وقىتۋ. ءبىر وقۋشى تاۋ، ءبىر وقۋشى اۆتور رولىندە ولەڭدى وقيدى.
3. ءسوز مارجان. شىعارماداعى ماعىناسى تۇسىنىكسىز سوزدەردى تاۋىپ، مازمۇنىن ۇعىندىرۋ:
اپتاپ – وتە ىستىق
كوك – اسپان
پارمەنىنشە – بار كۇشىمەن، ت. ب.
4. ولەڭ مازمۇنى بويىنشا سۇراقتار قويۋ.
- اقىن مىسال ولەڭدە نە جايىندا ايتادى؟
- قارا بۇلت ارقىلى ومىردە قانداي ادامدار بەينەلەنەدى؟
- تاۋ سوزىمەن ادامدار بويىنداعى قانداي مىنەز - قۇلىق سۋرەتتەلەدى؟
- مىسالداعى قارا بۇلتتىڭ مەيىرىمسىزدىگى، ماقتانشاقتىعى قالاي سۋرەتتەلەدى؟
- سوڭعى شۋماقتان قانداي وي تۇيۋگە بولادى؟
توپتىق تاپسىرمالار:
1 - توپ. بەس جولدى ولەڭ
1. بۇلت
2. شۋدا بۇلت، اقشا بۇلت
3. قالقيدى، ۇشادى، تۇنەرەدى
4. اسپاندا اقشا بۇلتتار قالىقتايدى
5. قايىرىمسىز
2 - توپ. رافت ءادىسى
1. ءرول - تاۋ
2. اۋديتوريا - بۇلت
3. فورما - ءوتىنىش
4. تاقىرىپ - جاناشىرلىق
قارا بۇلتتاي جەرگە جاۋماي، سۋعا جاۋعان سەكىلدى ءاس ەتەتىن ادامدار بۇگىنگى قوعامدا دا بار. ءار ادامدار ءوز بويىنداعى بار ونەرىن ءتيىستى ورنىنا جۇمساپ، قولىنان كەلگەن - شە تۋعان حالقىنا، ەلىنە كومەگىن تيگىزۋى قاجەت.
3 - توپ. ولەڭگە ساتىلاي تالداۋ جاساۋ
1. اۆتورى - ا. بايتۇرسىنوۆ
2. تاقىرىبى - قايىرىمسىزدىق، اسىل قاسيەتتەر
3. جانر ءتۇرى - پوەزيا، مىسال
4. يدەياسى - مەيىرىمدى، راقىمشىل بولۋ
5. شۋماق - 4
6. تارماق - 16
7. بۋناق - 3
8. ۇيقاس – اابا - قارا ولەڭ ۇيقاسى
9. ادەبي - تەوريالىق ۇعىمدار - مىسال، ديالوگ
وي تولعانىس
ءۇش توپقا سۇراقتار بەرىلەدى، سول سۇراقتاردى توپتا تالداپ، ورتاق ويلارىن ورتادا باياندايدى.
1 - توپ. قايىرىمدىلىق دەگەن نە؟ ونى كىمدەرگە جاساۋ كەرەك؟
2 - توپ. قايىرىمدىلىقتى كىمدەر جاساي الادى؟ قاي كەزدە جاساۋ قاجەت؟
3 - توپ. بۇگىنگى قوعامداعى قايىرىمدىلىق ءىس شارالار تۋرالى ايت.
ساباقتى قورىتۋ.
1. باعالاۋ. ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن باعالاۋ پاراقشالارىنا ءتيىستى باعالارىن قويادى.
2. ۇيگە: ا) ولەڭدى ءتۇسىنىپ وقۋ، جوسپار قۇرۋ
ءا) مىسال مازمۇنى بويىنشا سۋرەت سالۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1) بىلىمدىلىك: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جايلى مالىمەت بەرە وتىرىپ، «قارا بۇلت» ولەڭىنىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ، اقىن ولەڭىنىڭ يدەيالىق مازمۇنىن اشۋ.
2) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال ەتۋ، ويلاۋ شەبەرلىگىن، سويلەۋ ءتىلىن جەتىلدىرۋ، كوركەم ادەبيەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
3) تاربيەلىك: جاس ۇرپاقتى ىزگىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، پاراساتتىلىققا تاربيەلەۋ، جامان ادەتتەن جيرەندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءبىلىم، ىسكەرلىك داعدىنى جەتىلدىرۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: وزدىك جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ، ىزدەندىرۋ، دامىتا وقىتۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ا. بايتۇرسىنوۆ سۋرەتى، شىعارمالار جيناعى، سلايد - سىزبا
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، تابيعاتتانۋ
ساباق بارىسى
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
توپپەن ءجۇمىس. وقۋشىلار توپتا بەرىلگەن شۋماقتى تالدايدى.
1 - توپ. اقىن نەنى جاقسى، نەنى جامان دەپ ەسەپتەيدى؟
2 - توپ. اقىن اۋىرماعان كەزدەرىن قانداي كۇنگە تەڭەيدى؟ اقىننىڭ جاس كەزىندەگى ارمانىن، ماقساتىن مەڭزەگەن جولدى وقۋ، مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ.
3 - توپ. ولەڭنىڭ نەگىزگى يدەياسى قانداي؟ ولەڭدى نەگە "شىعامىن ءتىرى بولسام ادام بولىپ" دەپ اتاعان؟
ب ) جاڭا ساباق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
وي قوزعاۋ ماقساتىندا وقۋشىلار ا. بايتۇرسىنوۆ جونىندە ءوز بىلەتىندەرىن قاعازعا تۇسىرەدى.
وقۋشىلار توپتا بىرلەسە وتىرا ويلارىن جيناقتاپ جازىپ، وزگە توپتارمەن سالىستىرىپ شىعادى. ول مىناداي تىزبەك بولىپ شىعادى.
ماعىنانى تانۋ.
1. مىسال دەگەن نە؟
2. قانداي اقىن – جازۋشىلاردىڭ مىسالدارىمەن تانىسسىڭدار؟
3. مىسالدىڭ نەگىزگى كەيىپكەرلەرى تۋرالى باياندا.
سايكەستەندىر.
قويان - مومىن
تۇلكى - ەڭبەكقور
قاسقىر - قورقاق
قوي - نادان
ەسەك - قۋ
ارىستان - ونەرلى
بۇلبۇل - ازۋلى
ماتىنمەن جۇمىس
1.« قارا بۇلت» ولەڭىن مانەرلەپ وقىتۋ، مازمۇنىن قارا سوزبەن بايانداتا وتىرىپ، ءار شۋماقتاعى نەگىزگى ويدى انىقتاۋ.
2. رولگە ءبولىپ وقىتۋ. ءبىر وقۋشى تاۋ، ءبىر وقۋشى اۆتور رولىندە ولەڭدى وقيدى.
3. ءسوز مارجان. شىعارماداعى ماعىناسى تۇسىنىكسىز سوزدەردى تاۋىپ، مازمۇنىن ۇعىندىرۋ:
اپتاپ – وتە ىستىق
كوك – اسپان
پارمەنىنشە – بار كۇشىمەن، ت. ب.
4. ولەڭ مازمۇنى بويىنشا سۇراقتار قويۋ.
- اقىن مىسال ولەڭدە نە جايىندا ايتادى؟
- قارا بۇلت ارقىلى ومىردە قانداي ادامدار بەينەلەنەدى؟
- تاۋ سوزىمەن ادامدار بويىنداعى قانداي مىنەز - قۇلىق سۋرەتتەلەدى؟
- مىسالداعى قارا بۇلتتىڭ مەيىرىمسىزدىگى، ماقتانشاقتىعى قالاي سۋرەتتەلەدى؟
- سوڭعى شۋماقتان قانداي وي تۇيۋگە بولادى؟
توپتىق تاپسىرمالار:
1 - توپ. بەس جولدى ولەڭ
1. بۇلت
2. شۋدا بۇلت، اقشا بۇلت
3. قالقيدى، ۇشادى، تۇنەرەدى
4. اسپاندا اقشا بۇلتتار قالىقتايدى
5. قايىرىمسىز
2 - توپ. رافت ءادىسى
1. ءرول - تاۋ
2. اۋديتوريا - بۇلت
3. فورما - ءوتىنىش
4. تاقىرىپ - جاناشىرلىق
قارا بۇلتتاي جەرگە جاۋماي، سۋعا جاۋعان سەكىلدى ءاس ەتەتىن ادامدار بۇگىنگى قوعامدا دا بار. ءار ادامدار ءوز بويىنداعى بار ونەرىن ءتيىستى ورنىنا جۇمساپ، قولىنان كەلگەن - شە تۋعان حالقىنا، ەلىنە كومەگىن تيگىزۋى قاجەت.
3 - توپ. ولەڭگە ساتىلاي تالداۋ جاساۋ
1. اۆتورى - ا. بايتۇرسىنوۆ
2. تاقىرىبى - قايىرىمسىزدىق، اسىل قاسيەتتەر
3. جانر ءتۇرى - پوەزيا، مىسال
4. يدەياسى - مەيىرىمدى، راقىمشىل بولۋ
5. شۋماق - 4
6. تارماق - 16
7. بۋناق - 3
8. ۇيقاس – اابا - قارا ولەڭ ۇيقاسى
9. ادەبي - تەوريالىق ۇعىمدار - مىسال، ديالوگ
وي تولعانىس
ءۇش توپقا سۇراقتار بەرىلەدى، سول سۇراقتاردى توپتا تالداپ، ورتاق ويلارىن ورتادا باياندايدى.
1 - توپ. قايىرىمدىلىق دەگەن نە؟ ونى كىمدەرگە جاساۋ كەرەك؟
2 - توپ. قايىرىمدىلىقتى كىمدەر جاساي الادى؟ قاي كەزدە جاساۋ قاجەت؟
3 - توپ. بۇگىنگى قوعامداعى قايىرىمدىلىق ءىس شارالار تۋرالى ايت.
ساباقتى قورىتۋ.
1. باعالاۋ. ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن باعالاۋ پاراقشالارىنا ءتيىستى باعالارىن قويادى.
2. ۇيگە: ا) ولەڭدى ءتۇسىنىپ وقۋ، جوسپار قۇرۋ
ءا) مىسال مازمۇنى بويىنشا سۋرەت سالۋ.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: بولىنگىشتىڭ جوعارى رازرياد بىرلىكتەرى بولگىشتەن كەم بولعان جاعدايدا ءبىر تاڭبالى سانعا ءبولۋ.
-
1. ساباقتىڭ تاقىرىبى ساپ تۇرلەرى جانە ولاردىڭ ەلەمەنتتەرى، الدىن - الا جانە ورىنداۋعا بەرىلەتىن پارمەندەر، ساربازدىڭ ساپقا تۇرۋعا دەيىنگى جانە ساپتاعى مىندەتتەرى، ءبىر ورىندا تۇرىپ سالەم بەرگەن اسكە...
