InfoHub Logo

ءۇيسىن تولە ءبيدىڭ قالمانبەت دەگەن ۇستا قوڭشىسى بولىپتى. تولەنىڭ ءۇيىنىڭ سىرتىندا تابيعي ءوسىپ تۇرعان قيسىق قايىڭدى كەسىپ الىپ، وزىنە ەر سوعىپ الادى. ەر بىتكەن سوڭ، ادەمىلىگىنە قىزىققان تولە بي:

— ءيا، قالمامبەت، بۇل ەر مەنىكى بولادى. سەبەبى بۇل قايىڭ مەنىڭ ءۇيىمنىڭ سىرتىندا وسكەن، كوپ بولعاندا ىستەگەن اقىڭدى الاسىڭ، — دەيدى.

قالمامبەت:

— دۇنيەنىڭ جۇزىندە قيسىق قايىڭ جالعىز وسى ما؟ ۇناتقان اعاشتى كەس تە، ەر جاساپ ال، بۇل ەردى بەرمەيمىن، —  دەپ شالقايادى.

ەردى وزىنشە الا المايتىنىنا كوزى جەتكەن تولە:

— وندا مىنا قوڭسىلاس وتىرعان كىشى ءجۇز ەلىنە بارىپ تورەلەسەيىك، — دەپ ەكەۋى اتتارىنا ءمىنىپ، ەردى قانجىعاعا بايلاپ الىپ جولعا شىعادى. بىلاي شىققان سوڭ تولە بي: «ويپىرىم-اي، ءبىر ەر ءۇشىن ءجۇز اسىپ تورەلىككە بارعانىم ءجون بولماس، جول-جونەكەي ۇشىراسقان ادامنىڭ تورەلىگىمەن-اق بىتىسەيىن» دەگەن ويمەن:

— ۋا، قالمامبەت، اناۋ الدىمىزدا كورىنەتىن كوپ قارا كىشى ءجۇزدىڭ جايىلىپ جاتقان مالى بولسا كەرەك. سول مالدىڭ ىشىندە قانداي دا ءبىر ادام بار شىعار. سول ادامعا بارىپ تورەلەسەك، سەن تۇراسىڭ با؟ — دەيدى.

— ءسىز تۇرساڭىز، مەن تۇردىم، — دەپ جاۋاپ بەرەدى. ءسويتىپ، بۇلار جايىلىپ جاتقان ءۇيىر-ۇيىر جىلقىنىڭ ىشىنە كەلسە، مال باعىپ جۇرگەن جايداق تايعا مىنگەن ءبىر بالا ەكەن. بالا تايىنان ءتۇسىپ كەلىپ، جاسى ۇلكەن ادامدارعا سالەم بەرەدى.

سالەمنەن كەيىن تولە مەن قالمامبەت:

— مىنا ەرگە تالاسىپ كەلەمىز. ءجونى وسىلاي-وسىلاي، —  دەپ جاسىرماي بارلىق جاعدايدى ايتىپ، وزدەرىمەن تانىستىرىپ وتەدى.

بالا:

— ەكەۋىڭىز دە اكەمدەي ۇلكەن كىسىلەرسىزدەر. تورەلىك بىرەۋىڭىزدىڭ پايداڭىزعا شەشىلسە، ەكىنشىڭىزدىڭ كوڭىلىڭىز قالىپ قويادى. مەنى قويىپ مىنا تۇرعان اۋىلعا بارىپ وزدەرىڭىز قاتارلى ادامعا تورەلەسىڭىزدەر، — دەپ بالا جۋىتپايدى.

بالانىڭ كىشىپەيىل، اقىلدى ءسوزى تاڭعالدىرىپ:

— قاراعىم، «قوي اسىعى دەمەڭىز، قولعا جاقسى ساقاداي، جاسى كىشى دەمەڭىز، اقىلى جەتسە، اتاداي» دەگەن، وزىڭە تۇردىق، ايت تورەلىگىڭدى، — دەپ جاتىپ جابىسادى. جابىسىپ بولماعان سوڭ بالا:

— ولاي بولسا، ەكەۋلەرىڭىز دە تىماقتارىڭىز بەن قامشىلارىڭىزدى بەرىڭىزدەر. اۋزىما تۇسكەنىمدى ايتايىن، —  دەيدى. قامشى پەن تىماقتارىن الىپ، ەكەۋىنىڭ قامشىسىن ەكى جاعىنا شانشىپ، ورتاسىنا جاڭاعى ەردى قويادى. سونان سوڭ:

— قاپتالىڭ — قايىڭ، قاسىڭ — تال،
قالمامبەت سوققان ءبىر ەرسىڭ.
ۇيسىننەن شىققان تولەسىڭ،
ادامسىپ جۇرگەن نەمەسىڭ.
قاسىڭداعى كورشىڭمەن
قۋ اعاشقا تالاسىپ،
نە بەتىڭمەن كەلەسىڭ؟
ناپسىڭە بەرىپ ەرىكتى
وتىرىككە جان بەرسەڭ،
زاۋزاتىڭمەن كۇيەسىڭ، —

دەپ ەردى لاقتىرىپ تاستاپ، بالا تايىنا ءمىنىپ، مالىن قايىرۋعا تارتىپ وتىرادى.

تورەلىكتەن جەڭىلگەن تولە بي بەتىنىپ قالىپ، تورەلىگىمەن تاڭعالدىرعان بالانىڭ ءاتى-جونىن بىلۋگە ارتىنان بارىپ سۇراعاندا، ول:

— اتىم — ايتەكە، رۋىم — ءالىم، الشىن اتانىڭ بالاسى بولامىن، — دەپ جاۋاپ بەرەدى.

مىنە، سول كۇننەن باستاپ كىشى ءجۇز الشىننان شىققان ايتەكە بي ۇلى ءجۇزدىڭ تولە ءبيىنىڭ، ورتا جۇزدە قاز داۋىستى قازىبەك ءبيدىڭ قاتارىنا ىلەسىپ، اتاقتى بي بولعان.

---