بالاعا جىلۋلىق سىيلا
تاقىرىبى: «بالاعا جىلۋلىق سىيلا»
ماقساتى:بالالاردىڭ «مەيىرىمدىلىك»، «قايىرىمدىلىق» قۇندىلىقتارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى:
- مەيىرىمدىلىكتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ؛
- مەيىرباندىلىققا تاربيەلەۋ.
اڭگىمەلەسۋ
- مەيىرىمدىلىكتى قالاي كورسەتۋگە بولادى؟
- وزدەرىڭە مەيىرىمدىلىك كورسەتكەن كەزدە قانداي سەزىمدە بولدىڭدار؟
ماتىنمەن جۇمىس «سارى تاۋىق پەن بالاپاندارى» م.تورەجانوۆ
كۇزدىڭ ءبىر كۇنى سارى تاۋىق بالاپاندارىن ەرتىپ، اۋىلدان ۇزاپ كەتكەن. اياق استىنان جاڭبىر قۇيىپ كەتتى. سۋىق جاڭبىردىڭ استىندا قالعان سارى تاۋىق بالاپاندارىن قانشا اسىقسا دا مەكەنىنە جەتكىزە الاتىن ەمەس.
ويتكەنى بالاپاندارىنىڭ جىلى ءجۇنى ءالى شىقپاعان بالعىن جاس ەدى.سارى تاۋىق قاتتى ساستى. شوجەلەرىن قوس قاناتىنىڭ استىنا الىپ، باۋىرىنا باستى. ءبىر بالاپانى سىيماي سىرتتا قالدى. انا ايلا جاساپ، بالاپاندارىن كەزەكتەستىرىپ بىر-بىردەن تىستا ۇستاپ، توڭا باستاعاندا باۋىرىنا الىپ وتىردى. كەزەك ەڭ كەنجەسىنە كەلگەندە انا ونى سىرتقا شىعارمادى.
- ونى نەگە شىعارمايسىز؟- دەپ سۇرادى ءبىر اق بالاپان.
- ول تىم جاس.
- جاس بولسا قايتەدى؟ كەزەگى كەلگەندە ول دا شىقسىن.
- سىرقاتتانىپ قالادى.كىشىمىزگە وزگەمىز قامقورشى بولۋىمىز كەرەك ەمەس پە ؟كانە، مۇنىڭ ورنىنا كىم بارادى؟- دەپ سۇرادى اناسى.
- مەن،-دەدى تۇڭعىشى.
- مەن بارايىن؟-دەدى وعان تەتەلەسى.
- كەزەكتى ماعان بەرىڭىز!-دەدى ودان كىشىسى.
- مەن قالام با سوندا؟-دەدى العاشقى قارسىلىق بىلدىرگەن بالاپان.
- قاتەسىن تۇسىنگەن سەنىڭ بارعانىڭ ءجون!- دەدى سارى تاۋىق بالاپاندا تىسقا قاراي ىسىرىپ.
- سارى تاۋىق سۋ ءوتىپ قاتتى جاۋرادى. ءبىراق بالاپاندارىن توڭدىرعان جوق. بالاعا دەگەن ىستىق ماحابباتىمەن جىلىتىپ، ساقتاپ قالدى.
كۇن اشىلىپ، انا جۇرەگىندەي جادىرادى.
پىكىرلەسۋ
- سارى تاۋىق ءوز بالپاندارىن قانداي جاقسى قاسيەتتەرگە باۋلىدى؟
- سارى تاۋىق ءوز انالىق مەيىرىمىن قالاي كورسەتە ءبىلدى؟
- «كۇن اشىلىپ، انا جۇرەگىندەي جادىرادى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- سەندەر بىرەۋگە مەيىرىمدىلىك تانىتقان كەزدە قانداي سەزىمگە بولەندىڭدەر؟
ويىن «مەيىرىمدى جۇرەك»
شارتى: بالارا ۇلكەن شەڭبەر قۇرىپ وتىرادى.ويىن باستاۋشى جۇرەكشەنى ۇستاپ تۇرىپ:
«بالاردىڭ مەيىرباندىق جۇرەگى،
ادامدارعا باقىت، شاتتىق تىلەدى»، - دەپ ايتادى.
باسقا بالالار دا وسى ولەڭ جولدارىن قايتالاپ، قاسىنداعى كورشىسىنە ونىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن بىلىدىرەتىن جىلى سوزدەر ايتادى.( سەن مەيىرىمدىسىڭ! سەن كىشىپەيىلسىڭ! سەن ادەمىسىڭ! سەن قايىرىمدىسىڭ!)
جاڭا اقپارات
«مەيىرىمدىلىك» ― ادامدار بىر-برىنە جىلى سەزىمىن ءبىلدىرىپ، تەك جاقسىلىق ويلاۋ، يگىلىك جاساۋ ارقىلى مەيىرىمدىلىك تانىتا الۋ.
تاپسىرما
«مەيىرىمدىلىك» كەستەسىن قۇرۋ
مەيىرىمدى ىستەر مەيىرىمدى ادامنىڭ قاسيەتتەرى
قورىتىندىلاۋ، جۇرەكتەن-جۇرەككە
- كۇلىمدەگەن كۇن مەيىرىمدى!
- كىرشىكسىز اق قار مەيىرىمدى!
- تازا ءمولدىر سۋ مەيىرىمدى!
- ءبارىمىزدى كوتەرىپ تۇرعان جەر مەيىرىمدى!
- اياۋلى انام مەيىرىمدى!
- ءقادىرلى اكەم مەيىرىمدى!
- الپەشتەگەن اجەم مەيىرىمدى!
- ەركەلەتكەن اتام مەيىرىمدى!
- جىلى ءجۇزدى ۇستازىم مەيىرىمدى!
- ءتاتۋ-تاتتى دوستارىم مەيىرىمدى!
ماقساتى:بالالاردىڭ «مەيىرىمدىلىك»، «قايىرىمدىلىق» قۇندىلىقتارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى:
- مەيىرىمدىلىكتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ؛
- مەيىرباندىلىققا تاربيەلەۋ.
اڭگىمەلەسۋ
- مەيىرىمدىلىكتى قالاي كورسەتۋگە بولادى؟
- وزدەرىڭە مەيىرىمدىلىك كورسەتكەن كەزدە قانداي سەزىمدە بولدىڭدار؟
ماتىنمەن جۇمىس «سارى تاۋىق پەن بالاپاندارى» م.تورەجانوۆ
كۇزدىڭ ءبىر كۇنى سارى تاۋىق بالاپاندارىن ەرتىپ، اۋىلدان ۇزاپ كەتكەن. اياق استىنان جاڭبىر قۇيىپ كەتتى. سۋىق جاڭبىردىڭ استىندا قالعان سارى تاۋىق بالاپاندارىن قانشا اسىقسا دا مەكەنىنە جەتكىزە الاتىن ەمەس.
ويتكەنى بالاپاندارىنىڭ جىلى ءجۇنى ءالى شىقپاعان بالعىن جاس ەدى.سارى تاۋىق قاتتى ساستى. شوجەلەرىن قوس قاناتىنىڭ استىنا الىپ، باۋىرىنا باستى. ءبىر بالاپانى سىيماي سىرتتا قالدى. انا ايلا جاساپ، بالاپاندارىن كەزەكتەستىرىپ بىر-بىردەن تىستا ۇستاپ، توڭا باستاعاندا باۋىرىنا الىپ وتىردى. كەزەك ەڭ كەنجەسىنە كەلگەندە انا ونى سىرتقا شىعارمادى.
- ونى نەگە شىعارمايسىز؟- دەپ سۇرادى ءبىر اق بالاپان.
- ول تىم جاس.
- جاس بولسا قايتەدى؟ كەزەگى كەلگەندە ول دا شىقسىن.
- سىرقاتتانىپ قالادى.كىشىمىزگە وزگەمىز قامقورشى بولۋىمىز كەرەك ەمەس پە ؟كانە، مۇنىڭ ورنىنا كىم بارادى؟- دەپ سۇرادى اناسى.
- مەن،-دەدى تۇڭعىشى.
- مەن بارايىن؟-دەدى وعان تەتەلەسى.
- كەزەكتى ماعان بەرىڭىز!-دەدى ودان كىشىسى.
- مەن قالام با سوندا؟-دەدى العاشقى قارسىلىق بىلدىرگەن بالاپان.
- قاتەسىن تۇسىنگەن سەنىڭ بارعانىڭ ءجون!- دەدى سارى تاۋىق بالاپاندا تىسقا قاراي ىسىرىپ.
- سارى تاۋىق سۋ ءوتىپ قاتتى جاۋرادى. ءبىراق بالاپاندارىن توڭدىرعان جوق. بالاعا دەگەن ىستىق ماحابباتىمەن جىلىتىپ، ساقتاپ قالدى.
كۇن اشىلىپ، انا جۇرەگىندەي جادىرادى.
پىكىرلەسۋ
- سارى تاۋىق ءوز بالپاندارىن قانداي جاقسى قاسيەتتەرگە باۋلىدى؟
- سارى تاۋىق ءوز انالىق مەيىرىمىن قالاي كورسەتە ءبىلدى؟
- «كۇن اشىلىپ، انا جۇرەگىندەي جادىرادى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- سەندەر بىرەۋگە مەيىرىمدىلىك تانىتقان كەزدە قانداي سەزىمگە بولەندىڭدەر؟
ويىن «مەيىرىمدى جۇرەك»
شارتى: بالارا ۇلكەن شەڭبەر قۇرىپ وتىرادى.ويىن باستاۋشى جۇرەكشەنى ۇستاپ تۇرىپ:
«بالاردىڭ مەيىرباندىق جۇرەگى،
ادامدارعا باقىت، شاتتىق تىلەدى»، - دەپ ايتادى.
باسقا بالالار دا وسى ولەڭ جولدارىن قايتالاپ، قاسىنداعى كورشىسىنە ونىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن بىلىدىرەتىن جىلى سوزدەر ايتادى.( سەن مەيىرىمدىسىڭ! سەن كىشىپەيىلسىڭ! سەن ادەمىسىڭ! سەن قايىرىمدىسىڭ!)
جاڭا اقپارات
«مەيىرىمدىلىك» ― ادامدار بىر-برىنە جىلى سەزىمىن ءبىلدىرىپ، تەك جاقسىلىق ويلاۋ، يگىلىك جاساۋ ارقىلى مەيىرىمدىلىك تانىتا الۋ.
تاپسىرما
«مەيىرىمدىلىك» كەستەسىن قۇرۋ
مەيىرىمدى ىستەر مەيىرىمدى ادامنىڭ قاسيەتتەرى
قورىتىندىلاۋ، جۇرەكتەن-جۇرەككە
- كۇلىمدەگەن كۇن مەيىرىمدى!
- كىرشىكسىز اق قار مەيىرىمدى!
- تازا ءمولدىر سۋ مەيىرىمدى!
- ءبارىمىزدى كوتەرىپ تۇرعان جەر مەيىرىمدى!
- اياۋلى انام مەيىرىمدى!
- ءقادىرلى اكەم مەيىرىمدى!
- الپەشتەگەن اجەم مەيىرىمدى!
- ەركەلەتكەن اتام مەيىرىمدى!
- جىلى ءجۇزدى ۇستازىم مەيىرىمدى!
- ءتاتۋ-تاتتى دوستارىم مەيىرىمدى!
You Might Also Like
-
ب.مومىش ۇلى. «قارلىعاشتىڭ قۇيرىعى نەگە ايىر؟»
