InfoHub Logo

ويىن تەراپياسى — ويىندى قولدانا وتىرىپ بالالارعا نەمەسە ەرەسەكتەرگە پسيحوتەراپيەۆتتىك ىقپال ەتۋ ءادىسى. تومەندە بالالارمەن جۇمىس ىستەگەندە قالاي قولدانىلاتىنىن تۋرالى ايتىلادى، ءبىراق الدىمەن جالپىلاما اقپارات بەرە كەتەيىك.   

بۇل ادىستەمەنىڭ ءمانى ادامنىڭ تۇلعالىق جانە پسيحوەموسيونالدىق تۇرعىدا دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن الەۋمەتتىك جانە پسيحولوگيالىق قيىندىقتاردى ەڭسەرۋگە جاردەمدەسۋى ءۇشىن ويىننىڭ تەراپيەۆتتىك اسەرىن قولدانۋ بولىپ تابىلادى.  

ويىن جاعدايلارى مىنالارعا مۇمكىندىك بەرەدى:  

◎ جانجالدى جاعدايلاردى ءبىتىستىرۋ تاسىلدەرىن كورسەتۋگە؛   

◎ ادام مىنەزىنىڭ جايسىز قىرلارىن وزگەرتۋگە؛  

◎ فوبيالاردى سەيىلتۋگە.

ويىن توپ مۇشەلەرى اراسىندا جاقىن قارىم-قاتىناستىڭ قۇرىلۋىنا سەپ بولادى، شيەلەنىستى، ابىرجۋشىلىقتى، جان-جاعىنداعىلاردان ۇرەيلەنۋدى بولدىرمايدى، ءوزىن باعالاۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتادى، الەۋمەتتىك تۇرعىدا ماڭىزدى سالداردىڭ الدىن الىپ، قارىم-قاتىناس كەزىندەگى ءارتۇرلى جاعدايلاردا وزىنە سەنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.  

بۇل ماقالادا ءبىز بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ پسيحولوگيالىق تۇيتكىلدەرىن ەمدەۋگە باعىتتالعان ويىندار تۋراسىندا ايتىپ بەرەمىز. بالالار تەراپيەۆتكە ءوز ويلارى مەن سەزىمدەرىن سيپاتتاپ بەرۋدە قيىندىققا تاپ بولادى، ءبىراق ويىن بارىسىندا ولار وزدەرىنىڭ ويلارىن، نەنى قالايتىنىن، ۋايىمدارىن جانە ۇرەيلەرىن «كورسەتىپ» بەرە الادى.   

ويىننىڭ مازمۇنى، ويىندا ۇسىنىلاتىن تۇلعاارالىق قارىم-قاتىناستار مەن مىنەزدەردىڭ، جانجالداردىڭ، نيەتتەر مەن ەموسيالاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى، كونسەپتۋالدىق كۇردەلىلىكتىڭ جانە ۇيىمداستىرۋدىڭ دەڭگەيى — بۇنىڭ ءبارى تەراپيەۆتتىڭ اقپاراتتى جيناقتاۋى جانە دياگنوزدى قويۋى ءۇشىن ماڭىزعا يە.  

قورىتايىق: ويىن تەراپياسى — بۇل تەراپيەۆتتەر سەانستار كەزىندە كليەنتتەرىنە (ولار ءاردايىم بالالار بولا بەرمەيدى) ويناۋعا ەرىك بەرەتىن ەمدەۋ ءتۇرى. ماماندار كليەنتتەرىمەن جاي وتىرىپ الىپ، ولاردىڭ پروبلەمالارى تۋرالى سۇراقتاردى قويا بەرمەيدى. ويىن، سترەسستى باسەڭدەتۋ ءۇشىن كليەنت ويىنشىقتارمەن وينايتىن كەزدەگىدەي بەيديرەكتيۆتى جانە پاسيەنت قۋىرشاقتار كومەگى ارقىلى ءوزىنىڭ وتباسى تۋرالى اڭگىمەلەپ بەرۋى ءتيىس بولاتىن كەزدەگىدەي ديرەكتيۆتى بولۋى مۇمكىن.   

ويىن تەراپياسىنىڭ يدەياسى كليەنتكە ءوزىن جايلى سەزىنۋگە مۇمكىندىك بەرۋدە جاتىر. تەراپيانىڭ ءداستۇرلى سەانسىنا قاراعاندا، كومەك ارقىلى ادام ءوزىن كوبىرەك تانىتۋعا بەيىم كەلەدى.  

ويىن تەراپياسىنىڭ تەحنيكالارى مەن ينتەرۆەنسيالارى

ويىن تەراپياسىندا كوپتەگەن جاتتىعۋلار بار. ولار مىنانداي تۇرلەرگە بولىنەدى:  

◎ بەيديرەكتيۆتى تەراپيا؛

◎ ديرەكتيۆتى تەراپيا؛

◎ قۋىرشاقتارمەن جانە باسقا ويىنشىقتارمەن ويناۋ؛  

◎ ەموسيونالدىق رەڭى بار ويىندار؛  

◎ ەموسيونالدىق رەڭى بار سۋرەتتەر؛  

◎ ەموسيونالدىق تۇرعىدا جەتكىزۋ ءۇشىن سالىناتىن سۋرەت (كەسكىندەمە)؛  

◎ مەتافورالار مەن تاريحتار؛  

◎ رولدىك ويىندار؛  

◎ شىعارماشىلىق ويىندارى؛  

◎ ەلەستەتۋ مەن قيالداۋ ويىندارى.  

ەندى ولاردىڭ ءبىرازىن قاراستىرىپ شىعايىق.  

ويىنشىقتار

دوپپەن ويناۋ: توپتىق تەراپيا سەانسى كەزىندە تەراپيەۆت بالالاردان كەزەكتەسىپ دوپتى لاقتىرۋدى وتىنەدى. دوپتى قاعىپ العانداردىڭ ءارقايسىسى ءوزىن باقىتتى ەتەتىن نارسە تۋرالى ايتىپ بەرۋى ءتيىس.  

بارقىتتان تىگىلگەن ويىنشىقپەن ويناۋ: تەراپيەۆت سەانس كەزىندە بالانى تىنىشتاندىرۋ ءۇشىن وعان بارقىت ويىنشىقتى بەرەدى.

قۋىرشاقتارمەن ويناۋ: تەراپيەۆت بالاعا اسەر ەتەتىن پوزيتيۆتىك، تاربيەلىك ارەكەتتەردى مودەلدەۋ ءۇشىن بالالار قۋىرشاعىن پايدالانۋى مۇمكىن نەمەسە بالانىڭ تۇيسىكتەرى (ينستينكت) قانداي ەكەنىن كورۋ ءۇشىن وعان قۋىرشاقپەن ويناۋعا رۇقسات ەتەدى.   

ويىنشىق تەلەفون: تەراپيەۆت بالاعا ءبىر ويىنشىق تەلەفوندى بەرەدى دە، بىرەۋىن ءوزى الادى. سوسىن تەراپياعا بايلانىستى سۇراقتارىن قويا باستايدى. بالاعا اڭگىمەلەسۋدىڭ جاناما ءادىسى ارقىلى اشىلىپ سويلەۋ وڭايىراق بولارى انىق. وعان بۇلاي سويلەسۋ قولايسىز بولسا، ونىڭ «تەلەفون تۇتقاسىن قويا سالۋىنا مۇمكىندىگى بار».   

سىيقىرلى تاياقشا: تەراپيەۆت بالاعا سىيقىرلى تاياقشانى بەرەدى دە، ءۇش تىلەگىن ايتۋىن وتىنەدى. ادەتتە، تىلەكتەرىنىڭ بىرەۋى ول بالانى قىنجىلتىپ جۇرگەن ناقتى پروبلەمامەن بايلانىستى بولىپ شىعادى.

كۋبيكتەر: تەراپيەۆت كۋبيكتەردەن قابىرعا قالاپ شىعادى دا، بالادان قابىرعاعا دوپتى لاقتىرۋىن وتىنەدى. بۇنىڭ بالاعا كوڭىلىندەگى كەرنەۋ مەن اشۋىن باسۋعا كومەگى تيەدى.  

مەتافورالار مەن ستوريتەللينگ

مەتافورالار: تەراپيەۆت بالانىڭ الدىنا ون شاقتى ويىنشىقتى قويادى دا، ونىڭ وتباسى مۇشەلەرىنە ۇقسايتىندارىن تاڭداپ الۋدى وتىنەدى. بۇنىڭ، ەش ءسوزسىز-اق، بالانىڭ وتباسى مۇشەلەرى تۋرالى ويى قانداي ەكەنىن جانە نەنى سەزىنەتىنىن ءبىلىپ الۋعا سەپتىگى تيەدى.   

تاسباقا تەحنيكاسى: تەراپيەۆت بالاعا تاسباقا ويىنشىقتى بەرەدى دە، ول تاسباقانىڭ الدەنەدەن كوڭىلى ءتۇسىپ، رەنجىگەن كەزدە ول ءوزىنىڭ ساۋىتىنا تىعىلىپ الىپ، كوزىن جۇمىپ تۇرىپ ءۇش رەت تەرەڭ تىنىستايتىنىن ايتىپ تۇسىندىرەدى. تەراپيەۆت بالادان وسى ارەكەتتى قايتالاۋدى وتىنەدى. بۇل بالاعا اشۋدى اقىلعا جەڭدىرۋدىڭ قاراپايىم، ءبىراق پارمەندى ءادىسىن قولدانۋدى ۇيرەتەدى.

ەموسيونالدىق تەرمومەتر: بالا 0-دەن (جىميىپ تۇرعان ءتۇر) باستاپ 10-عا (تۇنەرىپ تۇرعان ءتۇر) دەيىنگى دياپازوندى كورسەتەتىن ەموسيونالدىق تەرمومەتردى الادى. تەراپيەۆت بالادان وتكەن ومىرىندەگى كەيبىر وقيعالاردى ايتىپ شىعىپ، ونىڭ قانداي ەموسيانىڭ جەتەگىندە بولعانىن كورسەتىپ بەرۋدى وتىنەدى. سۇراقتار مىنانداي بولۋى مۇمكىن: «قانداي وقيعالار ساعان ءوزىڭدى مىنا كۇلىپ تۇرعان ادام ءجۇزى سياقتى سەزىندىرەدى؟ قاباعى سالىڭقى ءجۇز شە؟ ورتاشا بولسا شە؟».   

ستوريتەللينگ: تەراپيەۆت بالادان «باياعىدا كۇندەردىڭ ءبىر كۇنى…» دەپ باستالاتىن ءوز ءومىرىنىڭ حيكاياسىن ايتىپ بەرۋدى وتىنەدى. بۇل حيكايا بالانىڭ كەيبىر ۇرەيلەرى مەن ۇمىت-دامەسى بارىن ءبىلدىرۋى مۇمكىن.   

ەكستەرناليزاسيا: بالانىڭ پروبلەمالارىنىڭ ءبىرىن بىلدىرەتىن كەيىپكەردى سومداۋ ءۇشىن بالا مەن تەراپيەۆت بىرگە ەڭبەكتەنەدى. مىسالى، ايداھار ۇرەيدى ءبىلدىرۋى مۇمكىن. سودان سوڭ تەراپيەۆت بالانىڭ ۇرەيى تۋرالى توتەسىنەن تارتپاي، ونى ايداھارعا تەلي وتىرىپ، پروبلەماسى جايىندا سۇراقتارىن قويادى.  

كىتاپ تەراپياسى: ەگەر پروبلەما تۇسىنىكتى بولسا، تەراپيەۆت سول پروبلەمانى بىلدىرەتىن كىتاپتى نەمەسە حيكايانى تابادى دا، ونىڭ شەشىمىن كورسەتەدى. بالاعا وسى حيكايانى وقىپ بەرىپ جاتىپ، تەراپيەۆت اندا-ساندا: «سەنىڭ باسىڭنان وسىنداي نارسە ءوتىپ پە ەدى؟» دەپ سۇراپ وتىرۋىنا بولادى.   

رولدىك ويىندار

رولدىك ويىن: بالا مەن تەراپيەۆت پروبلەمالى بولىپ تابىلاتىن جاعدايدى ويناپ شىعادى. بۇل، مىسالى، مەكتەپتەگى العاشقى كۇن بولۋى مۇمكىن. بۇدان كەيىن بالا الاڭدايتىنداي ەشتەڭە جوق ەكەنىن تۇسىنەدى.  

كوستيۋم كيىپ وينايتىن ويىن: بالا پاتشانىڭ نەمەسە پاتشايىمنىڭ ءرولىن سومدايدى. سودان كەيىن تەراپيەۆت بالادان ءوزىنىڭ بيلىگى ارقىلى نە جاسايتىنىن ايتىپ بەرۋدى وتىنەدى. بۇل ونىڭ جاسىرىن تىلەك-قالاۋىن بىلدىرەدى.  

بەتتۇمشا تاعىپ ويناۋ: تەراپيەۆت بالادان جۋرنالداردان ەكى كوللاج (بەتتۇمشا) جاساۋدى وتىنەدى. كوللاجدار مىنانداي بولۋى كەرەك:  

◎ ءبىرىنشى بەتتۇمشا («سىرتقى») — بۇل بالانىڭ جاھاندى قانداي ەتىپ كورەتىنى؛  

◎ ەكىنشى بەتتۇمشا («ىشكى») — بۇل بالا ءوزىن قانداي ەتىپ كورەتىنى.  

سۋپەرباتىر: تەراپيەۆت بالادان ونىڭ وزىندە بولعانىن قالايتىن سۋپەرقابىلەتتەرى بار سۋپەرباتىردىڭ سۋرەتىن سالۋدى وتىنەدى. بۇنداعى ماقسات بالانىڭ جاقسى جاقتارى دا پايدالى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ.

شىعارماشىلىق ويىندارى

ءوز ءومىرىڭدى بوياپ شىق: تەراپيەۆت پەن بالا، قانداي تۇستەر قانداي سەزىمدەردىڭ نەمەسە كوڭىل كۇيدىڭ سەبەبى بولاتىنىن انىقتاۋ ءۇشىن ىنتىماقتاسادى. مىسالى، كوك ءتۇس — مۇڭدى، قىزىل ءتۇس — اشۋلى، سارى ءتۇس — باقىتتى سەزىم ءۇشىن پايدالانىلادى. وسىدان كەيىن تەراپيەۆت بالادان سەزىمدەرىن بىلدىرەتىن تۇستەردى پايدالانا وتىرىپ، ءوزىنىڭ ءومىرىنىڭ شكالاسىن سالۋدى وتىنەدى. سونىمەن قاتار سەزىمدەردى ساناتتارعا ءبولىپ تاستاۋعا بولادى.    

ساز-بالشىق ويىنى: تەراپيەۆت بالاعا ءبىر كەسەك ساز بەرەدى دە، ونى نە ىستەگىسى كەلسە سونى ىستەۋى ءۇشىن ەركىنە قويىپ بەرەدى. بالا سازدى سترەسستى باسۋ ءۇشىن نەمەسە ءوزى ءۇشىن ماڭىزدى نەمەسە ءوزىن الاڭداتىپ جۇرگەن نارسەلەردى سومداۋ ءۇشىن پايدالانۋىنا بولادى.   

ەركىن سۋرەت سالۋ: تەراپيەۆت بالاعا ءبىر پاراق قاعاز بەن قالامدار بەرەدى دە، نەنىڭ سۋرەتىن سالعىسى كەلىپ تۇرسا، سونى سالۋىن وتىنەدى. سوسىن ول سۋرەت تۋرالى توتە سۇراقتارىن قويادى.  

جاراقات تۋرالى سۋرەتتەر: تەراپيەۆت بالادان ءوزىنىڭ جاراقاتتى بولعان تاجىريبەسىنەن ءبىر وقيعانىڭ سۋرەتىن سالۋدى وتىنەدى. مىسالى، جەر سىلكىنىسى. وسىدان كەيىن بالا، ەسكە تۇسە بەرەتىن جايتتى باسىنان الىپ، لاقتىرىپ جىبەرۋى ءۇشىن، قاعاز پاراعىن جۇمارلاپ تاستاۋىنا بولادى.  

ماندالا: بۇل بۋدديستتىك جانە يندۋيستتىك پراكتيكادا قولدانىلاتىن سحەمالىق بەينە. تەراپيەۆت بالاعا ارلەپ شىعۋ كەرەك بولاتىن ۇلگىنى بەرەدى. بالا بويايتىن ءتۇستى ءوز بىلگەنىنشە تاڭداي الادى. بۇنىڭ شىعارماشىلىقتىڭ تۋىنداۋىنا جانە ارقانى كەڭعە سالۋعا سەپتىگى تيەدى.   

وتباسىڭدى بەينەلە: تەراپيەۆت بالادان ءوز وتباسىنىڭ سۋرەتىن سالۋدى وتىنەدى. ءبارى دايىن بولعان بويدا ودان وتباسى مۇشەلەرىنىڭ ارقايسىسىمەن اڭگىمەلەسۋىن وتىنۋگە بولادى. بۇل جاسىرىن پروبلەمالاردى اشىپ كورسەتىپ بەرەدى.  

ەلەستەتۋ جانە قيالداۋ

باسقارىلمالى بەينەلەمە: تەراپيەۆت بالادان ونىڭ تۇسىنە قانداي قورقىنىشتى نارسەلەر كىرىپ جۇرگەنىن سۇرايدى. بۇنداعى مىندەت — ەگەر ول ونشا جاعىمدى ءتۇس بولماسا، قورقىنىشتى نارسەلەردى وزگەرتۋگە بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ. ول ءۇشىن تەراپيەۆت باقىتتى بولىپ اياقتالاتىن نارسە ويلاپ تابۋى ءتيىس. بۇنىڭ ءبارى بالا، ءوزىنىڭ ەموسيالارىن ەڭسەرۋ ءۇشىن، ەلەستەرىن ىرقىنا كوندىرۋگە بولاتىنىن تۇسىنۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى.   

«الەم» تەحنيكاسى: تەراپيەۆت بالاعا ورتاسىنا دەيىن قۇم تولتىرىلعان جايپاق تاباق پەن ونشاقتى، ونىڭ ىشىندە ادامدار، فەنتەزيلىك فيگۋرالار مەن دەكوراسيالارى بار ويىنشىق بەرەدى. وسىلاردىڭ بارىنەن بالا ءوزىنىڭ «الەمىن» جاساپ شىعۋىنا بولادى. «الەم» قۇرىلىپ بولعان سوڭ تەراپيەۆت بالاعا وسى الەم تۋرالى سۇراقتارىن قويادى. بۇنداعى يدەيا بالا جاساعان الەمنىڭ ول شىنايى ومىرگە كەزدەستىرەتىن تاقىرىپتاردان قۇرالاتىنىندا. وسىنىڭ بارلىعى بالاعا ءوز قيالىن باسقارۋ مۇمكىن ەكەنىن كورسەتەدى، ال ول ارقىلى ءوز ەموسياسىن باسقارا الادى.

قۋىرشاق ءۇيى: تەراپيەۆت بالاعا قۋىرشاق ءۇيىن جانە بالانىڭ وتباسى مۇشەلەرىن بىلدىرەتىن بىرنەشە قۋىرشاق بەرەدى. سوسىن تەراپيەۆت ونىڭ وتباسىنداعى قارىم-قاتىناستار جايىندا كوبىرەك ءبىلىپ الۋ ءۇشىن بالادان ءوزىنىڭ شىنايى ۇيىندە بولاتىن ءتورت: ۇيىقتاپ جاتقان، تۇستەنىپ وتىرعان، ويناپ جۇرگەن جانە ءۇيدى جيناپ جاتقان كەزدەگى ءارتۇرلى كۇندەلىكتى سەنارييدى بەينەلەۋدى وتىنەدى.  

ويىننىڭ سانى كوپ بولۋى مۇمكىن جانە ولاردىڭ ءبارىن سيپاتتاي بەرۋدىڭ اسا ءمانى جوق. مىنانداي وي تۇيسەك جەتكىلىكتى: ويىن بالالاردىڭ ءتىلى بولىپ سانالاتىندىقتان، ويىن ولاردى نە الاڭداتاتىنىن ءبىلۋدىڭ ءداستۇرلى اڭگىمەلەسۋ ادىسىنەن گورى جاقسىراق ءتاسىلى بولۋى مۇمكىن. قىسقا قايىرساق، بۇدان جاقسى تەراپيەۆتتىك ءادىس جوق.   

وسى سەبەپتى، ەگەر بالانىڭ ءبىر قيىندىقتارعا تاپ بولىپ نەمەسە پروبلەمالاردان تارىعىپ جۇرگەنىن كورسەڭىز، ويىن تەراپياسى مامانىنىڭ قىزمەتىنە جۇگىنىپ كورىڭىز.

ساتتىلىك!

---