InfoHub Logo

اعا سۇلتاندىق داۋىردە، بۇرىنعى اقمولا گۋبەرنياسى تەرريتورياسىندا قۇداباي اعا سۇلتان ەكەن. ول قازاق ەمەس، ەستەك ەدى دەسەدى جۇرت. ۇياتسىز، ارسىز، وتە قاتال ادام ەكەن. جىلاعان بالانى «قۇداباي كەلەدى» دەپ جۇباتاتىن بولىپتى ەل.

بىردە قۇداباي ەسىل بويىنداعى قوزعان ەلىنە كەلىپ، تىلەۋ اتانىڭ ىشىندە ءقادىرلى اقساقال شورماننىڭ ۇيىنە تۇسەدى. ول ءۇيدىڭ بويجەتكەن قىزى توردەگى جۇك پەن قارت اكە-شەشەسىنىڭ توسەك اعاشى ارالىعىندا جاتاتىن. ۇياتسىز قۇداباي قارتتاردىڭ وياۋ جاتقانىنا قاراماستان، سول قىزعا بارادى. ول قابىلداي قويمايدى. سوعان ىزالانىپ «بوزبالا سۇلتان» اشۋلى ءۇن شىعارادى، قالتاسىنان ناسىباي شاقشاسىن الىپ، ونى شورماننىڭ باسىنا قاعادى.

وسى قورلىققا نامىستانعان شورمان ونى ءوز بالاسى بەركىنبايعا ايتادى. ول ەتى ءتىرى، قيىن ءىستىڭ تەتىگىن تابا بىلەتىن تاپقىر جىگىت ەدى. ومبى قالاسىنا وسى جاعدايدى ونداعى گۋبەرناتوردىڭ وزىنە اۋىزشا شاعىم ەتۋگە اتتانادى. ءىستىڭ جايىن جەرگىلىكتى جەردە تەكسەرىپ، انىقتاۋ ءۇشىن گۋبەرناتور ەلگە ءوزىنىڭ ورىنباسارىن (ۆيسە-گۋبەرناتوردى) جىبەرەدى. ۇلىقتى اتباسار قالاسىنا تۇسىرەدى دە، بەركىنباي اۋىلعا كەلەدى. اۋىلداعى بارلىق ەركەكتەردى ۇلىق كەلەتىن جولدىڭ ەكى جاعىنا قاتار تۇرعىزادى. ولارعا:

— پار ات جەككەن قارا پاۋەسكە جاقىنداپ كەلگەن كەزدە باس كيىمدەرىڭدى الىپ، قول قۋسىرىپ، ءيىپ، «قۇداباي! قۇداباي!..» دەپ زارلانىپ بەرىڭدەر، باسقا ءسوز ايتۋشى بولماڭدار، — دەپ تاپسىردى بەركىنباي.

ايتقانداي، قارا پاۋەسكە زىرلاتىپ كەلەدى. جولدى جاعالاي تۇرعان حالىق بەركىنبايدىڭ تاپسىرماسىن ورىندايدى.

— بۇلار نە دەپ تۇر؟ — دەپ ۆيسە-گۋبەرناتور سۇرايدى بەركىنبايدان.

— ۋا، ۇلى مارتەبەلى ۇلىعىمىز! «ءبىز ءۇشىن ءومىر ءسۇرۋ مۇشكىل بولدى. بۇل وڭىردەن قۇدابايدى الىڭىز، ايتپەسە ءبىزدى الىڭىز» دەپ تۇر بۇلار، — دەدى بەركىنباي.

وسىنى كورگەن ۆيسە-گۋبەرناتور اعا سۇلتاننىڭ قىلمىسى انىقتالدى دەپ ەسەپتەدى، دەرەۋ قۇدابايدى ىزدەتتى. بۇل كەزدە جاعىمپازدار، حالىق مۇددەسىن قارا باسىنىڭ مۇددەسىنە ايىرباستايتىن ساتقىندار ات-تۇرمانىن سايلاپ بەرىپ، قۇدابايدى وڭتۇستىككە اتتاندىرىپ جىبەردى. تەلىكول، اقمەشىت، تۇركىستان ارقىلى وزبەك جەرىنە ءوتىپ كەتسە، ەشكىم ىزدەمەيدى، ىزدەگەنمەن تابا المايدى دا دەپ ويلادى. ويلاعانى بولدى. قۇداباي سول كەتكەننەن ۇشتى-كۇيلى جوق بولىپ كەتتى. ەل تىنىش ءومىر ءسۇردى.

---