بايلىقتىڭ ءبارى كۇزدە
«بايلىقتىڭ ءبارى كۇزدە» اتتى ەرتەڭگىلىگى.
ادەمى سازدى اۋەن ويناپ تۇرادى. بۇلدىرشىندەر تاربيەشىمەن بىرگە ساحنا جاقتان كىرىپ ورىندىقتارعا جايعاسادى.
جۇرگىزۋشى: ( زالداعى جاپىراقتاردى كورسەتىپ) قاراڭدارشى بۇگىن ءبىزدىڭ زالىمىز قانداي ادەمى بولىپ كەتكەن. ءبىزدىڭ زالىمىزعا ادەمى جاپىراقتار توسەلگەن. تۇستەرى قانداي؟ سارى، سارى جاپىراقتار قاي مەزگىلدە تۇسەدى؟
- كۇز
قاراڭدارشى بالالار،
قۋاندىرىپ بىزدەردى،
مەرەكەلى كۇز كەلدى.
( وسى كەزدە كۇز حانشايىم ادەمى اۋەنمەن كىرەدى)
مەن كۇز حانشايىمىمىن سەندەردى كورگەنىمە قۋانىشتىمىن، بالاقايلار. مەن سەندەردىڭ ءارقايسىڭدى جاقسى تانيمىن، سەندەردىڭ ادەمى جاپىراقتار تەرىپ جۇرگەندەرىڭدى ۇنەمى كورىپ جۇرەمىن. اپالارىڭمەن بىرگە بالاباقشاعا اسىعىپ، جۇگىرىپ كەلە جاتىرعاندارىڭدى كورەمىن. ال سەندەر مەنى تانيسىڭدار ما؟
جۇرگىزۋشى: ارينە قىمباتتى كۇز حانشايىمى! ءبىزدىڭ بالالار ءسىز تۋرالى، كۇزدىڭ بايلىعى تۋرالى تاقپاقتار، اندەر، بيلەر بىلەدى. ويىن دا ويناي الادى. وتىرىڭىز، تىڭداڭىز.
1 - بالا كۇزىم - اۋ، كۇزىم – اۋ،
مىنەزىڭ بۇزىق – اۋ.
جاڭبىرىڭ سىركىرەپ،
كەلگەنىڭ قىزىق – اۋ.
2 - بالا بەرەكەسىن سىيلاۋعا
ولكەمىزگە كۇز كەلدى.
جەمىستەردى جيناۋعا،
شاقىرىپتى بىزدەردى.
جۇرگىزۋشى: ال بالالار كۇزدىڭ ادەمى اسەم اۋەنىن اندەتەيىك.
حور: « كۇز» ءانى.
بۇلتتار ءتونىپ جەرگە شوگىپ،
دىمقىل تۇمان باسادى.
ءشوپ سارعايىپ، ءوڭى تايىپ،
دالا سۇرى قاشادى. 2 رەت
بوي جازا الماي، ويناي الماي،
دەنەڭ مۇزداپ توڭادى.
بوبەكتەرىم ايتىڭدارشى
بۇل قاي كەزدە بولادى. 2 رەت
قاي مەزگىلدە بالالار؟
- كۇز
3 - بالا باقشالاردا ءتىزىلىپ،
قاپەرسىز مەن جاتامىن.
قابات - قابات كيىنىپ،
قىرىققابات اتاندىم.
4 – بالا الما ءپىستى، المۇرت ءتۇستى،
الما ءپىستى، جەرگە ءتۇستى.
5 – بالا كورسەڭ ەگەر باقشادا،
دوپ ەكەن دەپ قالما.
ءشول قاندىرار قاربىزبىن،
ەرتە ءۇزىپ الما.
اق ءتۇسىم بار قانت الار،
6 - بالا قىزىل ءتۇسىم، قانعا ءنار.
زيانىم جوق ءبىلىپ قوي،
قىزىلشامىن پايدام بار.
تال شىبىعىم بۇرالىپ،
7 - بالا باقشالاردا قىزارىپ
تۇرعان ول مەن قىزاناق
كۇنگە قاراپ ۇيالىپ.
8 - بالا اسحانادان شىقپايمىن،
اتىم پياز بۇقپايمىن.
كوزدەن جاستى اعىزىپ،
تۇماۋدان ءبىراق ساقتايمىن.
كۇز حانشايىمى: سەندەر ادەمى اندەر، تاقپاقتار ايتىپ جاتىرسىڭدار. مەنى وسىنشالىقتى جاقسى تانيتىندارىڭا قاتتى قۋانىپ تۇرمىن. بۇگىنگى كەشىمىزگە تاعى دا قوناقتار كەلىپ جاتىر عوي.
جۇرگىزۋشى: يا، كۇز حانشايىمى بۇل بۇلدىرشىندەر سىزگە « كوكونىستەر» ءبيىن بيلەپ بەرمەكشى، تاماشالاڭىز!
كۇز حانشايىمىنا كوكونىستەر تۋرالى تاقپاق ايتىپ بەرشى.
9 - بالا قيار ءپىستى،
قاربىز ءپىستى.
قاۋىن ءپىستى،
قانداي كۇشتى
10 - بالا وسىرەتىن بويىڭدى،
دامىتاتىن ويىڭدى
قويانعا دا ازىقپىز،
سابىزدەرمىز جازىقسىز.
ال، بالالار ءبىزدىڭ ونەرىمىزگە كۇز حانشايىمى تاڭدانا وتىرسىن.
« التىن كۇز» ءانىن اۋەلەتىپ جىبەرەيىك.
1) قىزىل، سارى جاپىراقتى كۇز قانداي،
اينالادا بار تىرشىلىك قىزعانداي.
جان اياماي تەرىن توككەن ادامعا،
بار بايلىعىن تاراتادى قىزعانباي.
ق - سى
2) قازان ايى انگە بولەپ كوڭىلدى،
سارى التىنداي جاپىراقتار توگىلدى.
قىرماندارعا ءۇيىپ تاۋ - تاۋ استىعىن،
سارى التىنعا بولەپ جاتىر ءوڭىردى.
ادەمى مۋزىكا اۋەنىمەن ( كۇز سامالى) كىرەدى.
مەن كۇز سامالىمىن،
بارىڭە سالەم بەردىم.
وڭمەنىڭنەن وتەتىن،
كۇزگى سۋىق جەلمىن.
جۇرگىزۋشى:
كۇزدىڭ تەنتەك سامالى، اشۋىڭدى باسا تۇر، تال باسىنداعى بارلىق جاپىراقتاردى ءتۇسىرىپ بولدىق. تەنتەك بولماي بالالارمەن بىرىگىپ « كىم جىلدام» ويىنىن ويناشى، كەلىسەسىڭ بە؟
- يا، وينايىق.
ويىننىڭ ماقساتى:
شاشىلعان جاپىراقتاردى بالالار تەز ارادا مۋزىكا اۋەنىمەن جيناپ بولۋى كەرەك.( 3 بالا، جەلمەن ءتورت ادام شىعىپ ويناۋعا بولادى).
سامال جەل: ال بالاقايلار، سەندەر ويىندى جاقسى ويناي الادى ەكەنسىڭدەر. مەنىڭ اشۋىم تارقادى. ەندى مەنىڭ كەتۋىم كەرەك. ءبىز ءالى كەزدەسەمىز.
كۇز حانشايىمى: قانە بالالار، كۇزگى جەلدىڭ ۇشىپ كەتۋىنە كومەكتەسەيىك. قانە قاتتى ۇرلەيىك.( ۋف - ۋف - ۋف)
جۇرگىزۋشى: بەك، ءبىرعانىم تاقپاقتارىڭدى ايتا قويىڭدارشى
11 - بالا مىناۋ الما اينالدىم،
ءتۇرلى - ءتۇرلى بولاتىن.
ءبىرى ەرتە ءبىرى كەش،
كەزەكتەسىپ سالاتىن.
12 - بالا مىناۋ المۇرت اقىلدىم،
كۇزدە جيناپ الاتىن.
بالبىراعان بىرەۋىن،
جەسەڭ تويىپ قالاتىن.
كۇز حانشايىمى:
مەنىڭ ەسىمە مىنا تاقپاقتان كەيىن ءتۇستى. مەنىڭ سەندەرگە اكەلگەن سيقىرلى الما، المۇرتتارىم بار. بۇل جەمىستەر سەندەرگە دەنساۋلىق، شاتتىق، بايلىق اكەلسىن. ءقازىر توپقا بارعاسىن جەرسىڭدەر. مەندە كەتۋىم كەرەك، قىس ىزعارى جاقىنداپ كەلەدى.
جۇرگىزۋشى:
كۇز حانشايىمى، ساعان مىڭ العىس. بۇگىنگى سىيلىعىڭا راحمەت. ءبىز ءسىزدى ساعىنا كۇتەمىز.
الما، ورىك، كوكونىسكە،
تولتىردى اكەپ، التىن كۇز.
داستارحانى تابا نانعا،
اينالىپتى « التىن كۇز».
بۇگىنگى «بايلىقتىڭ ءبارى كۇزدە» اتتى ەرتەڭگىلىك مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىز. ەرتەڭگىلىككە ات سالىسقاندارىڭىز ءۇشىن كوپ - كوپ بۇلدىرشىندەر اتىنان راحمەت ايتامىز.
(مۋزىكامەن شىعىپ كەتۋ)
ادەمى سازدى اۋەن ويناپ تۇرادى. بۇلدىرشىندەر تاربيەشىمەن بىرگە ساحنا جاقتان كىرىپ ورىندىقتارعا جايعاسادى.
جۇرگىزۋشى: ( زالداعى جاپىراقتاردى كورسەتىپ) قاراڭدارشى بۇگىن ءبىزدىڭ زالىمىز قانداي ادەمى بولىپ كەتكەن. ءبىزدىڭ زالىمىزعا ادەمى جاپىراقتار توسەلگەن. تۇستەرى قانداي؟ سارى، سارى جاپىراقتار قاي مەزگىلدە تۇسەدى؟
- كۇز
قاراڭدارشى بالالار،
قۋاندىرىپ بىزدەردى،
مەرەكەلى كۇز كەلدى.
( وسى كەزدە كۇز حانشايىم ادەمى اۋەنمەن كىرەدى)
مەن كۇز حانشايىمىمىن سەندەردى كورگەنىمە قۋانىشتىمىن، بالاقايلار. مەن سەندەردىڭ ءارقايسىڭدى جاقسى تانيمىن، سەندەردىڭ ادەمى جاپىراقتار تەرىپ جۇرگەندەرىڭدى ۇنەمى كورىپ جۇرەمىن. اپالارىڭمەن بىرگە بالاباقشاعا اسىعىپ، جۇگىرىپ كەلە جاتىرعاندارىڭدى كورەمىن. ال سەندەر مەنى تانيسىڭدار ما؟
جۇرگىزۋشى: ارينە قىمباتتى كۇز حانشايىمى! ءبىزدىڭ بالالار ءسىز تۋرالى، كۇزدىڭ بايلىعى تۋرالى تاقپاقتار، اندەر، بيلەر بىلەدى. ويىن دا ويناي الادى. وتىرىڭىز، تىڭداڭىز.
1 - بالا كۇزىم - اۋ، كۇزىم – اۋ،
مىنەزىڭ بۇزىق – اۋ.
جاڭبىرىڭ سىركىرەپ،
كەلگەنىڭ قىزىق – اۋ.
2 - بالا بەرەكەسىن سىيلاۋعا
ولكەمىزگە كۇز كەلدى.
جەمىستەردى جيناۋعا،
شاقىرىپتى بىزدەردى.
جۇرگىزۋشى: ال بالالار كۇزدىڭ ادەمى اسەم اۋەنىن اندەتەيىك.
حور: « كۇز» ءانى.
بۇلتتار ءتونىپ جەرگە شوگىپ،
دىمقىل تۇمان باسادى.
ءشوپ سارعايىپ، ءوڭى تايىپ،
دالا سۇرى قاشادى. 2 رەت
بوي جازا الماي، ويناي الماي،
دەنەڭ مۇزداپ توڭادى.
بوبەكتەرىم ايتىڭدارشى
بۇل قاي كەزدە بولادى. 2 رەت
قاي مەزگىلدە بالالار؟
- كۇز
3 - بالا باقشالاردا ءتىزىلىپ،
قاپەرسىز مەن جاتامىن.
قابات - قابات كيىنىپ،
قىرىققابات اتاندىم.
4 – بالا الما ءپىستى، المۇرت ءتۇستى،
الما ءپىستى، جەرگە ءتۇستى.
5 – بالا كورسەڭ ەگەر باقشادا،
دوپ ەكەن دەپ قالما.
ءشول قاندىرار قاربىزبىن،
ەرتە ءۇزىپ الما.
اق ءتۇسىم بار قانت الار،
6 - بالا قىزىل ءتۇسىم، قانعا ءنار.
زيانىم جوق ءبىلىپ قوي،
قىزىلشامىن پايدام بار.
تال شىبىعىم بۇرالىپ،
7 - بالا باقشالاردا قىزارىپ
تۇرعان ول مەن قىزاناق
كۇنگە قاراپ ۇيالىپ.
8 - بالا اسحانادان شىقپايمىن،
اتىم پياز بۇقپايمىن.
كوزدەن جاستى اعىزىپ،
تۇماۋدان ءبىراق ساقتايمىن.
كۇز حانشايىمى: سەندەر ادەمى اندەر، تاقپاقتار ايتىپ جاتىرسىڭدار. مەنى وسىنشالىقتى جاقسى تانيتىندارىڭا قاتتى قۋانىپ تۇرمىن. بۇگىنگى كەشىمىزگە تاعى دا قوناقتار كەلىپ جاتىر عوي.
جۇرگىزۋشى: يا، كۇز حانشايىمى بۇل بۇلدىرشىندەر سىزگە « كوكونىستەر» ءبيىن بيلەپ بەرمەكشى، تاماشالاڭىز!
كۇز حانشايىمىنا كوكونىستەر تۋرالى تاقپاق ايتىپ بەرشى.
9 - بالا قيار ءپىستى،
قاربىز ءپىستى.
قاۋىن ءپىستى،
قانداي كۇشتى
10 - بالا وسىرەتىن بويىڭدى،
دامىتاتىن ويىڭدى
قويانعا دا ازىقپىز،
سابىزدەرمىز جازىقسىز.
ال، بالالار ءبىزدىڭ ونەرىمىزگە كۇز حانشايىمى تاڭدانا وتىرسىن.
« التىن كۇز» ءانىن اۋەلەتىپ جىبەرەيىك.
1) قىزىل، سارى جاپىراقتى كۇز قانداي،
اينالادا بار تىرشىلىك قىزعانداي.
جان اياماي تەرىن توككەن ادامعا،
بار بايلىعىن تاراتادى قىزعانباي.
ق - سى
2) قازان ايى انگە بولەپ كوڭىلدى،
سارى التىنداي جاپىراقتار توگىلدى.
قىرماندارعا ءۇيىپ تاۋ - تاۋ استىعىن،
سارى التىنعا بولەپ جاتىر ءوڭىردى.
ادەمى مۋزىكا اۋەنىمەن ( كۇز سامالى) كىرەدى.
مەن كۇز سامالىمىن،
بارىڭە سالەم بەردىم.
وڭمەنىڭنەن وتەتىن،
كۇزگى سۋىق جەلمىن.
جۇرگىزۋشى:
كۇزدىڭ تەنتەك سامالى، اشۋىڭدى باسا تۇر، تال باسىنداعى بارلىق جاپىراقتاردى ءتۇسىرىپ بولدىق. تەنتەك بولماي بالالارمەن بىرىگىپ « كىم جىلدام» ويىنىن ويناشى، كەلىسەسىڭ بە؟
- يا، وينايىق.
ويىننىڭ ماقساتى:
شاشىلعان جاپىراقتاردى بالالار تەز ارادا مۋزىكا اۋەنىمەن جيناپ بولۋى كەرەك.( 3 بالا، جەلمەن ءتورت ادام شىعىپ ويناۋعا بولادى).
سامال جەل: ال بالاقايلار، سەندەر ويىندى جاقسى ويناي الادى ەكەنسىڭدەر. مەنىڭ اشۋىم تارقادى. ەندى مەنىڭ كەتۋىم كەرەك. ءبىز ءالى كەزدەسەمىز.
كۇز حانشايىمى: قانە بالالار، كۇزگى جەلدىڭ ۇشىپ كەتۋىنە كومەكتەسەيىك. قانە قاتتى ۇرلەيىك.( ۋف - ۋف - ۋف)
جۇرگىزۋشى: بەك، ءبىرعانىم تاقپاقتارىڭدى ايتا قويىڭدارشى
11 - بالا مىناۋ الما اينالدىم،
ءتۇرلى - ءتۇرلى بولاتىن.
ءبىرى ەرتە ءبىرى كەش،
كەزەكتەسىپ سالاتىن.
12 - بالا مىناۋ المۇرت اقىلدىم،
كۇزدە جيناپ الاتىن.
بالبىراعان بىرەۋىن،
جەسەڭ تويىپ قالاتىن.
كۇز حانشايىمى:
مەنىڭ ەسىمە مىنا تاقپاقتان كەيىن ءتۇستى. مەنىڭ سەندەرگە اكەلگەن سيقىرلى الما، المۇرتتارىم بار. بۇل جەمىستەر سەندەرگە دەنساۋلىق، شاتتىق، بايلىق اكەلسىن. ءقازىر توپقا بارعاسىن جەرسىڭدەر. مەندە كەتۋىم كەرەك، قىس ىزعارى جاقىنداپ كەلەدى.
جۇرگىزۋشى:
كۇز حانشايىمى، ساعان مىڭ العىس. بۇگىنگى سىيلىعىڭا راحمەت. ءبىز ءسىزدى ساعىنا كۇتەمىز.
الما، ورىك، كوكونىسكە،
تولتىردى اكەپ، التىن كۇز.
داستارحانى تابا نانعا،
اينالىپتى « التىن كۇز».
بۇگىنگى «بايلىقتىڭ ءبارى كۇزدە» اتتى ەرتەڭگىلىك مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىز. ەرتەڭگىلىككە ات سالىسقاندارىڭىز ءۇشىن كوپ - كوپ بۇلدىرشىندەر اتىنان راحمەت ايتامىز.
(مۋزىكامەن شىعىپ كەتۋ)
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «امانگەلدى باتىرىم» ن. بايعانين
