بەيىمبەت ءمايليننىڭ «تۇيەباي» اڭگىمەسىن وقىتۋ
ب. ءمايليننىڭ «تۇيەباي» اڭگىمەسىن وقىتۋ
قازاق ادەبيەتى 6 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بەيىمبەتتىڭ كەيىپكەر حاراكتەرىن شەبەر سومدايتىن جازۋشى ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ. اڭگىمە مازمۇنىن مەڭگەرتە وتىرىپ، ءار كەيىپكەردىڭ ىشكى جان دۇنيەسىنە ءۇڭىلدىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ بايلانىستىرىپ سويلەۋ مادەنيەتىن دامىتۋ، ادەبي ءتىلدى كەڭىنەن قولدانۋعا داعدىلاندىرۋ. شىعارما الەمىنە ەندىرۋ ارقىلى لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن، شىعارماشىلىق شەبەرلىگىن، ارتىستىك ونەرىن شىڭداۋ.
3. وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، بىرلىككە باۋلۋ. قاتىگەزدىككە، زورلىق - زومبىلىققا توزبەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: 1. اۋىزشا جۋرنالعا ارنالعان بۋكلەت.
2. اڭگىمە مازمۇنىنا ساي تابليسا - پلاكات.
3. اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق - سيۋجەتتىك قۇرىلىمى.
4. دەباتقا قاتىستى: ا) سىزبا - كەستە
ءا) اتاۋلار كورسەتكىشى
ب) بۋكلەت
ۆ) ارگۋمەنت، رەزوليۋسيالار.
5. سوت زالىنان كورىنىسكە ارنالعان اتريبۋتتار.
6. تەحنيكالىق قۇرال. ءۇنتاسپا.
ساباقتىڭ ءادىسى: وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ.
ماگنيتافوننان بەيىمبەتتىڭ:
سەنىڭ زارىڭ - زارلايتىنىم ومىردە،
سەنىڭ ارىڭ - ارلايتىنىم ومىردە،
سەن نە كورسەڭ، مەن دە سونى كورمەكپىن،
بەلدى بۋعام اۋىرعا دا، جەڭىلگە.
سەن جىلاساڭ - كوزدەن جاسىم تامشىلار،
سەن قۋانساڭ - قايعى - شەرىم اشىلار.
ايت ولەڭدى ەن دالانى جاڭعىرتىپ،
قويشى - قولاڭ، كەشە جۇرگەن مالشىلار،- ولەڭى تىڭدالادى.
II. وتىلگەن ماتەريالدى تەكسەرۋ. اۋىزشا جۋرنال بويىنشا جۇمىس.
ا) «تۇيەباي» اڭگىمەسىندە قانداي ماسەلە كوتەرىلەدى؟
ءا) اڭگىمەنىڭ باياندالۋ ەرەكشەلىگى نەدە؟
ب) اڭگىمەدەگى وقيعا قاي ولكەدە بولعان؟ ونىڭ سۋرەتىن اۆتور قالاي بەرەدى؟
ۆ) بيىلعى جىلى بالالار ومىرىندە قانداي وزگەرىس بولدى؟
گ) مولدانىڭ پورترەتىن جازۋشى قالاي سۋرەتتەيدى؟
د) تۇيەبايعا مولدا نەگە ءوش؟ ونىمەن بىرگە ساباقتان قالىپ قويعان بالاعا نەگە شۇقشيمايدى؟ ال تۇيەبايدى نەگە جەك كوردى؟
ە) اڭگىمەدە مولدانىڭ قاتىگەزدىگى قالاي اشىلادى؟
ج) مولدا الدىنان كەتكەن تۇيەبايدىڭ ءومىرى قالاي جالعاستى؟
ز) نەلىكتەن تۇيەباي «اشتان ولسەم دە، بايدىڭ مالىن باقپايمىن»دەپ ايتا المادى؟
III. وتىلگەن ماتەريالدى تەرەڭدەتە تەكسەرۋ.
1.اڭگىمەنى بولىمدەرگە ءبولىپ، تاقىرىپ قويىڭدار.
ءبولىم تاقىرىپ -------------------- باستى وقيعالار
I ------ قورجىنتومار اۋىلى --- 1. اۋىل سۋرەتى 2. بالالاردىڭ تىرلىگى
II ---- مولدا ------------------ 1. مولدانىڭ وقۋى 2. جۇمالىق 3. مولدانىڭ قاھارى
III --- ساباققا كەشىگۋ ------ 1. تۇيەبايدىڭ ساباققا كەشىگۋى 2. مولدانىڭ قاتىگەزدىگى 3. وقۋدان كەتۋ
IV ---- مال سوڭىندا ------------ 1. جايلاۋعا كوشۋ 2. قوي سوڭىنداعى تۇيەباي
2. اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق - سيۋجەتتىك قۇرىلىمىن انىقتاۋ.
ا) كومپوزيسيا دەگەن نە؟
ءا) سيۋجەت دەگەن نە؟
3. ادەبيەت تەورياسىمەن جۇمىس.
ا) پەيزاج دەگەن نە؟ اڭگىمەدەن مىسال.
ءا) پورترەت دەگەن نە؟ مولدانىڭ پورترەتىن تاپ؟
IV. اڭگىمە مازمۇنىنا ساي كەيىپكەر حاراكتەرىن اشۋ ءۇشىن پىكىرتالاس.(دەبات)
1. جاقتاۋشى توپ.
رەزوليۋسياسى: «عىلىم ۇيرەن، اشىلسىن كوزىڭ، جاستار»
ارگۋمەنت: «ادام بولاتىن بالا الىسقا قارايدى».
2. قارسى توپ.
رەزوليۋسياسى: «اڭقاۋ ەلگە، ارامزا مولدا»
ارگۋمەنت: «مولدا كوپ، مولدا دەگەن اتىن ساتقان
باس الماي، وتىرىك سوققان شاريعاتتان».
V. اڭگىمەدەگى مولدا مەن تۇيەبايدىڭ ءىس - ارەكەتىنە باعا بەرۋ.(سوتتان كورىنىس)
وقۋشىلار سەناريي بويىنشا ساحنالىق كورىنىس دايىنداپ، وزىندىك دالەل، پىكىر ايتۋعا داعدىلانادى.
سوتتىڭ اتريبۋتتارى ساقتالادى. سوتتىڭ باس كيىمىن، مانتياسىن كيەدى.
1. سوتتىڭ ءتوراعاسى.
2. ايىپتاۋشى.
3. اقتاۋشى.
4. حاتشى.
5. تۇيەباي.
6. ايىپتالۋشى مولدا.
7. كۋاگەر.
قورىتىندىسىندا مولدانىڭ قاتىگەزدىگى، ءوزىنىڭ ساۋاتسىزدىعى اشكەرەلەنىپ، بالا وقىتۋدان الاستاتىلادى.
VI. توپتارعا تاپسىرما. تۇيەباي ءوز باقىتىن، ورنىن ومىردە تابا الا ما؟
1. تۇيەبايدىڭ بولاشاعىن قالاي ەلەستەتەسىڭ؟ (ءمودۋلىن جاسا)
2. اڭگىمەگە ويتۇيمە (رەزيۋمە) جاز.
3. اڭگىمەنى قالاي جالعاستىرار ەدىڭ؟ (اڭگىمەنى اياقتاۋ)
4. بۇگىنگى زاماندا تۇيەبايدىڭ ءومىرى قانداي بولار ەدى؟ (مودۋل)
5. تەڭسىزدىك زامانىنىڭ بولاشاعى (مودۋل)
VII. قورىتىندى. تۇجىرىم جاسا.
1. اڭگىمەنى وقۋ بارىسىندا نەنى ۇيرەندىك؟ قانداي ءبىلىم الدىق؟
2. بۇگىنگى تاڭدا وقۋ - ءبىلىمنىڭ قانداي ماڭىزى بار؟
VIIءى. ءمۇعالىمنىڭ قورىتىندى ءسوزى.
«مەن - قازاق، قازاقپىن دەپ ماقتانامىن،
ۇرانعا الاش دەگەن اتتى الامىن.
سۇيگەنىم - قازاق ءومىرى، ءوزىم - قازاق،
مەن نەگە قازاقتىقتان ساقتانامىن»،- دەپ س. تورايعىروۆ ايتقانداي، ءبىز ءوزىمىزدىڭ قازاق ەكەندىگىمىزدى ماقتان تۇتىپ، ۇلتتىق ءدىلىمىزدى جوعارى ۇستاۋىمىز كەرەك. ەلىمىزدىڭ تاريحىن، ءداستۇرىن، ونەگەلى ونەرىن كوڭىلگە توقي وتىرىپ، اسىل قازىنادان جالعاس تاپساق، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى.
ءىX. بىلىمدەرىن باعالاۋ.
ءىح. ۇيگە تاپسىرما. «تۇيەباي» اڭگىمەسىنەن العان بىلىمدەرىڭدى جۇيەلەي وتىرىپ، تۇيەبايدىڭ بولاشاعى تۋرالى وي - تولعاۋ جازىپ كەلىڭدەر.
قازاق ادەبيەتى 6 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بەيىمبەتتىڭ كەيىپكەر حاراكتەرىن شەبەر سومدايتىن جازۋشى ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ. اڭگىمە مازمۇنىن مەڭگەرتە وتىرىپ، ءار كەيىپكەردىڭ ىشكى جان دۇنيەسىنە ءۇڭىلدىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ بايلانىستىرىپ سويلەۋ مادەنيەتىن دامىتۋ، ادەبي ءتىلدى كەڭىنەن قولدانۋعا داعدىلاندىرۋ. شىعارما الەمىنە ەندىرۋ ارقىلى لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن، شىعارماشىلىق شەبەرلىگىن، ارتىستىك ونەرىن شىڭداۋ.
3. وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، بىرلىككە باۋلۋ. قاتىگەزدىككە، زورلىق - زومبىلىققا توزبەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: 1. اۋىزشا جۋرنالعا ارنالعان بۋكلەت.
2. اڭگىمە مازمۇنىنا ساي تابليسا - پلاكات.
3. اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق - سيۋجەتتىك قۇرىلىمى.
4. دەباتقا قاتىستى: ا) سىزبا - كەستە
ءا) اتاۋلار كورسەتكىشى
ب) بۋكلەت
ۆ) ارگۋمەنت، رەزوليۋسيالار.
5. سوت زالىنان كورىنىسكە ارنالعان اتريبۋتتار.
6. تەحنيكالىق قۇرال. ءۇنتاسپا.
ساباقتىڭ ءادىسى: وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ.
ماگنيتافوننان بەيىمبەتتىڭ:
سەنىڭ زارىڭ - زارلايتىنىم ومىردە،
سەنىڭ ارىڭ - ارلايتىنىم ومىردە،
سەن نە كورسەڭ، مەن دە سونى كورمەكپىن،
بەلدى بۋعام اۋىرعا دا، جەڭىلگە.
سەن جىلاساڭ - كوزدەن جاسىم تامشىلار،
سەن قۋانساڭ - قايعى - شەرىم اشىلار.
ايت ولەڭدى ەن دالانى جاڭعىرتىپ،
قويشى - قولاڭ، كەشە جۇرگەن مالشىلار،- ولەڭى تىڭدالادى.
II. وتىلگەن ماتەريالدى تەكسەرۋ. اۋىزشا جۋرنال بويىنشا جۇمىس.
ا) «تۇيەباي» اڭگىمەسىندە قانداي ماسەلە كوتەرىلەدى؟
ءا) اڭگىمەنىڭ باياندالۋ ەرەكشەلىگى نەدە؟
ب) اڭگىمەدەگى وقيعا قاي ولكەدە بولعان؟ ونىڭ سۋرەتىن اۆتور قالاي بەرەدى؟
ۆ) بيىلعى جىلى بالالار ومىرىندە قانداي وزگەرىس بولدى؟
گ) مولدانىڭ پورترەتىن جازۋشى قالاي سۋرەتتەيدى؟
د) تۇيەبايعا مولدا نەگە ءوش؟ ونىمەن بىرگە ساباقتان قالىپ قويعان بالاعا نەگە شۇقشيمايدى؟ ال تۇيەبايدى نەگە جەك كوردى؟
ە) اڭگىمەدە مولدانىڭ قاتىگەزدىگى قالاي اشىلادى؟
ج) مولدا الدىنان كەتكەن تۇيەبايدىڭ ءومىرى قالاي جالعاستى؟
ز) نەلىكتەن تۇيەباي «اشتان ولسەم دە، بايدىڭ مالىن باقپايمىن»دەپ ايتا المادى؟
III. وتىلگەن ماتەريالدى تەرەڭدەتە تەكسەرۋ.
1.اڭگىمەنى بولىمدەرگە ءبولىپ، تاقىرىپ قويىڭدار.
ءبولىم تاقىرىپ -------------------- باستى وقيعالار
I ------ قورجىنتومار اۋىلى --- 1. اۋىل سۋرەتى 2. بالالاردىڭ تىرلىگى
II ---- مولدا ------------------ 1. مولدانىڭ وقۋى 2. جۇمالىق 3. مولدانىڭ قاھارى
III --- ساباققا كەشىگۋ ------ 1. تۇيەبايدىڭ ساباققا كەشىگۋى 2. مولدانىڭ قاتىگەزدىگى 3. وقۋدان كەتۋ
IV ---- مال سوڭىندا ------------ 1. جايلاۋعا كوشۋ 2. قوي سوڭىنداعى تۇيەباي
2. اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق - سيۋجەتتىك قۇرىلىمىن انىقتاۋ.
ا) كومپوزيسيا دەگەن نە؟
ءا) سيۋجەت دەگەن نە؟
3. ادەبيەت تەورياسىمەن جۇمىس.
ا) پەيزاج دەگەن نە؟ اڭگىمەدەن مىسال.
ءا) پورترەت دەگەن نە؟ مولدانىڭ پورترەتىن تاپ؟
IV. اڭگىمە مازمۇنىنا ساي كەيىپكەر حاراكتەرىن اشۋ ءۇشىن پىكىرتالاس.(دەبات)
1. جاقتاۋشى توپ.
رەزوليۋسياسى: «عىلىم ۇيرەن، اشىلسىن كوزىڭ، جاستار»
ارگۋمەنت: «ادام بولاتىن بالا الىسقا قارايدى».
2. قارسى توپ.
رەزوليۋسياسى: «اڭقاۋ ەلگە، ارامزا مولدا»
ارگۋمەنت: «مولدا كوپ، مولدا دەگەن اتىن ساتقان
باس الماي، وتىرىك سوققان شاريعاتتان».
V. اڭگىمەدەگى مولدا مەن تۇيەبايدىڭ ءىس - ارەكەتىنە باعا بەرۋ.(سوتتان كورىنىس)
وقۋشىلار سەناريي بويىنشا ساحنالىق كورىنىس دايىنداپ، وزىندىك دالەل، پىكىر ايتۋعا داعدىلانادى.
سوتتىڭ اتريبۋتتارى ساقتالادى. سوتتىڭ باس كيىمىن، مانتياسىن كيەدى.
1. سوتتىڭ ءتوراعاسى.
2. ايىپتاۋشى.
3. اقتاۋشى.
4. حاتشى.
5. تۇيەباي.
6. ايىپتالۋشى مولدا.
7. كۋاگەر.
قورىتىندىسىندا مولدانىڭ قاتىگەزدىگى، ءوزىنىڭ ساۋاتسىزدىعى اشكەرەلەنىپ، بالا وقىتۋدان الاستاتىلادى.
VI. توپتارعا تاپسىرما. تۇيەباي ءوز باقىتىن، ورنىن ومىردە تابا الا ما؟
1. تۇيەبايدىڭ بولاشاعىن قالاي ەلەستەتەسىڭ؟ (ءمودۋلىن جاسا)
2. اڭگىمەگە ويتۇيمە (رەزيۋمە) جاز.
3. اڭگىمەنى قالاي جالعاستىرار ەدىڭ؟ (اڭگىمەنى اياقتاۋ)
4. بۇگىنگى زاماندا تۇيەبايدىڭ ءومىرى قانداي بولار ەدى؟ (مودۋل)
5. تەڭسىزدىك زامانىنىڭ بولاشاعى (مودۋل)
VII. قورىتىندى. تۇجىرىم جاسا.
1. اڭگىمەنى وقۋ بارىسىندا نەنى ۇيرەندىك؟ قانداي ءبىلىم الدىق؟
2. بۇگىنگى تاڭدا وقۋ - ءبىلىمنىڭ قانداي ماڭىزى بار؟
VIIءى. ءمۇعالىمنىڭ قورىتىندى ءسوزى.
«مەن - قازاق، قازاقپىن دەپ ماقتانامىن،
ۇرانعا الاش دەگەن اتتى الامىن.
سۇيگەنىم - قازاق ءومىرى، ءوزىم - قازاق،
مەن نەگە قازاقتىقتان ساقتانامىن»،- دەپ س. تورايعىروۆ ايتقانداي، ءبىز ءوزىمىزدىڭ قازاق ەكەندىگىمىزدى ماقتان تۇتىپ، ۇلتتىق ءدىلىمىزدى جوعارى ۇستاۋىمىز كەرەك. ەلىمىزدىڭ تاريحىن، ءداستۇرىن، ونەگەلى ونەرىن كوڭىلگە توقي وتىرىپ، اسىل قازىنادان جالعاس تاپساق، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى.
ءىX. بىلىمدەرىن باعالاۋ.
ءىح. ۇيگە تاپسىرما. «تۇيەباي» اڭگىمەسىنەن العان بىلىمدەرىڭدى جۇيەلەي وتىرىپ، تۇيەبايدىڭ بولاشاعى تۋرالى وي - تولعاۋ جازىپ كەلىڭدەر.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، اقجار اۋدانى كمم
-
قۇزىرەتتىلىكتەردى قالىپتاستىرۋ - جەكە تۇلعانى دامىتۋدىڭ باستى كەپىلى
