«جيۆوپيس، سۋرەت، ءمۇسىن جانە ساۋلەت ونەردىڭ بيىك شىڭى، بارلىق عىلىمنىڭ ءتۇپ تامىرى جانە جيۆوپيس تۇرلەرىنىڭ جانرلارى رۋحانيىلىقتىڭ قاينار كوزى» (ميكەلاندجەلو)
كەز كەلگەن قوعامنىڭ تاريحي دامۋى مەن وركەندەۋى سول ەلدىڭ ونەرى مەن مادەنيەتىنە تىكەلەي بايلانىستى. وعان دۇنيەجۇزىلىك دەڭگەيگە كەڭىنەن تانىمال ءبىرتۋار تۋىندىلارىمەن ءوز وتاندارىن الەمگە پاش ەتكەن لەوناردو دا ۆينچي، ميكەلاندجەلو، پابلو پيكاسسو، ءا.قاستەيەۆ سىندى تاعى باسقا قۇدىرەتتى ونەر يەلەرىنىڭ قاس شەبەرلىكتەرى مەن اتاق داڭقتارى دالەل. سوندىقتان دا ءوز حالقىنىڭ ءومىر تاريحىن، ءسالت-داستۇر، ادەت-عۇرپىن ناقتىراق زەرتتەپ ءبىلۋ ءۇشىن، ونىڭ سان-سالالى ونەرىن وقىپ ۇيرەنۋدىڭ ماڭىزى زور. “ەل بولام دەسەڭ، بەگىڭدى تۇزە” دەگەن ناقىل ءسوزدى مۇحتار ومارحان ۇلى اۋەزوۆتەي عۇلاما تەككە ايتپاسا كەرەك.
بەينەلەۋ ونەرى الۋان قىرلى دا الۋان ءتۇرلى. وندا جۇمىس ىستەۋدىڭ مەتودتارى مەن تەحنيكاسى تۋرالى پراكتيكالىق ماعلۇماتتار بەرمەستەن بۇرىن ونىڭ تۇرلەرى جانە جانرلارىمەن تانىسقان ءجون. ءحىح عاسىرعا دەيىن ارحيتەكتۋرا (ساۋلەت ونەرى)، سكۋلپتۋرا (ءمۇسىن ونەرى) جانە جيۆوپيس (كەسكىندەمە) ونەردىڭ باستى ءبىر ءۇش ءتۇرى بولىپ ەسەپتەلەدى. ءحىح عاسىردىڭ اياعىنا قاراي ونەردىڭ ءبىر ءتۇرى – گرافيكا (سۋرەت، گراۆيۋرا، ليتوگرافيا) قىزمەتتىك جانە قوسالقى تۇردەن ونەردىڭ جەكە جانە مۇلدەم دەربەس تۇرىنە اينالدى. سوڭعى جيىرما جىلدىقتا ونەردىڭ ديزاين سياقتى ءتۇرى دە وتە ايقىن بەينەسىن تاپتى.
ارحيتەكتۋرا
ارحيتەكتۋرا ءارقاشان دا پلاستيكالىق ونەرلەردىڭ ىشىندە ەڭ باستىسى بولىپ كەلدى. ول ءداۋىر يدەياسىن مەيلىنشە كۇشتى ءبىلدىردى جانە ءوز زامانىنىڭ باسقا بەينەلەۋ ونەرلەرىنىڭ – سكۋلپتۋرا مەن ءجيۆوپيستىڭ ءستيلىن انىقتاپ وتىردى. مۇنىڭ ءوزى ءارى ۇزاق جاسايتىن ونەر: ەگيپەتتىك پيراميدالار نەمەسە امەريكان ۇندىستەرىنىڭ ەجەلگى حرامدارى سان مىڭداعان جىلدار تۇرىپ، بىزگە دەيىن جەتتى.
سونىمەن بىرگە بىزگە ارحيتەكتۋرانى ونەر رەتىندە قابىلداي كوبىنە قيىن. بىرىنشىدەن، ونىڭ سكۋلپتۋرالار مەن كارتينالاردان ايىرماشىلىعى وتە كوپ – ول ەشتەڭەنى بەينەلەمەيدى جانە ەشتەڭەنى سۋرەتتەمەيدى. ەكىنشىدەن، ارحيتەكتۋرامەن ءبىز كۇن سايىن جانە ساعات سايىن ۇشىراسامىز – ارحيتەكتۋرالىق عيماراتتاردا ءومىر سۇرەمىز، وقيمىز جانە جۇمىس ىستەيمىز، بارلىق ۋاقىتتا ارحيتەكتۋرا اراسىندا جۇرەمىز دە ونى ءبىزدىڭ ءومىرىمىز وتەتىن ۇيرەنشىكتى، تابيعي دەرلىك ورتا رەتىندە قابىلدايمىز. مۋزىكانى ءبىز قالاعان ۋاقىتتا تىڭدايمىز: كينوعا نەمەسە مۋزەيگە كەرەگىندە بارامىز. ال ارحيتەكتۋرا ونىمەن ونەر رەتىندە قارىم-قاتىناس جاساۋعا بىزدە قاجەتتىلىك بار ما نەمەسە جوق پا – وعان قاراماستان ءبىزدى ۇنەمى قورشاپ تۇرادى. ارحيتەكتۋرا – بۇل ادام قىزمەتىنىڭ ەرەكشە ءتۇرى، مۇندا تەحنيكا مەن ونەر، پايدا مەن اسەمدىك بىرگە ورىلگەن.
جانە دە ارحيتەكتۋرا تىكەلەي ەشتەڭەنى بەينەلەمەگەنىمەن جانە سۋرەتتەمەگەنىمەن، ول، بالكىم، بەينەلەۋ ونەرىنىڭ بارلىق تۇلەرىنىڭ ىشىندە مەيلىنشە اسەرلى، ءبىزدىڭ سەزىمىمىزگە اسەر ەتۋگە مەيلىنشە قابىلەتتى ونەر بولىپ تابىلادى.
دارىندى ارحيتەكتور جاساعان ءاربىر قۇرىلىستا، ءاربىر عيماراتتا وزىندىك بەت-بەينە بار، وعان ەرەكشە كوڭىل كۇي بەرىلگەن.
سكۋلپتۋرا
ءمۇسىن ونەرى – بۇل ەش تولقىماستان بەينەلەۋ ونەرى دەپ اتاۋعا بولاتىن ونەر: ول شىنىندا دا ادامداردى، حايۋانداردى، ءتۇرلى زاتتاردى بەينەلەيدى. ونىڭ ارحيتەكتۋرامەن ورتاق جايتى بار: ونىڭ باستى اسەرلىلىك قۇرالى – اۋماقتى فورما جانە ول دا قاتتى ءارى ۇزاق ساقتالاتىن ماتەريالداردان – اعاشتان، تاستان، مەتالدان جاسالادى. بيۋست، ستاتۋيا نەمەسە بەينەلەر توبىن جاساۋ ءۇشىن كوپ ۋاقىت جانە كوپ ەڭبەك، اسىرەسە سكۋلپتۋرانى تاستان شاپقان كەزە، ءتىپتى جاي دەنە كۇشىنىڭ ءوزى كوپ قاجەت. ونىڭ ەسەسىنە ول، ارحيتەكتۋرا سياقتى، ۇزاق ساقتالادى، سوندىقتان كوپتەگەن سكۋلپتۋرالىق تۋىندىلار عاسىردى ەمەس، مىڭداعان جىلداردى باسىپ ءوتىپ، مىسالعا، ەجەلگى مىسىردىڭ پاتشا ايەلى نەفەريتيتيدىڭ باسى سياقتى، كۇنى بۇگىنگە دەيىن بىزدەردى تولعاندىرىپ، تامساندىرىپ كەلەدى.
سكۋلپتۋرانىڭ اسەرلىلىك قۇرالدارى گرافيكامەن جانە اسىرەسە جيۆوپيسپەن سالىستىرعاندا وتە شەكتەۋلى: ءمۇسىنشى كومپوزيسياعا قورشاعان ورتانى كىرگىزە المايدى، كەڭىستىك تەرەڭدىگىن بەرە المايدى، ءبارى دە فيگۋرالاردىڭ وزىمەن – ولاردىڭ فورمالارىنىڭ جيناقتالۋىمەن نەمەسە وڭدەلۋىمەن، قيمىلىمەن، ماتەريالمەن، فاكتۋرامەن ءبىلدىرىلۋى ءتيىس.
جيۆوپيس
جيۆوپيس دەگەنىمىز — ءار ءتۇرلى بوياۋ تۇرلەرىمەن جازىقتىك، بەتىندە ورىندالاتىن كوركەم شىعارما.
جيۆوپيس اتاۋى ورىستىڭ «جيۆوي پيسات» دەگەن سوزىنەن الىنعان، ياعني كورىنىستەر مەن نارسەلەردى ءومىردىڭ وزىندەگىدەي جاندى ەتىپ جازۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.جيۆوپيس بەينەلەۋ ونەرىنىڭ اسا دامىعان ءتۇرى بولىپ تابىلادى.جيۆوپيس سۋرەتتەرى قاعازعا، كارتونعا، تاقتايعا، كەنەپكە، ت. ب. سالىنادى. نەگىزىنەن قولدانىلاتىن بوياۋ تۇرلەرى: اكۆارەل، گۋاش، تەمپەرا، مايلى بوياۋ، پاستەل، سانگينا جانە ت. ب.
جيۆوپيس — بۇل مايلى بوياۋلارمەن جاسالعان جانە باگەت راماعا سالىنعان، ءبىز مۋزەيلەردە قىزىقتايتىن كارتينالار عانا ەمەس. كەسكىندەمە ۇعىمى كەڭ ءارى مەيلىنشە سان الۋان تەحنيكانى قامتيدى، مىسالى، ءتۇرلى سۋلى بوياۋلارمەن — تەمپەرامەن، گۋاشپەن، اكۆارەلمەن سالىنگان جيۆوپيس بولادى. ءتىپتى ازداپ بويالعان سۋرەتكە (پاستەل) اۋىساتىن كەسكىندەمە بار، جارتىلاي گراۆيۋرا كەسكىندەمە (مونوتيپيا) بار.
جانرلار. جيۆوپي – بەينەلەۋ ونەرىنىڭ نەعۇرلىم باي ءارى تولىسقان ءتۇرى، وندا بەينەلەۋدىڭ سان الۋان مول قۇرالدارى قولدانىلادى. سۋرەتشىلەر ونەردىڭ ۇشى-قيىرسىز وسى سالاسىنا كوبىنە وزدەرى سۇيگەن اۋەندەر مەن تاقىرىپتاردى تاڭداپ الادى. بىرەۋلەر پورترەتتەر جازعاندى ۇناتسا، ەكىنشىلەرى پەيزاجداردى، ۇشىنشىلەرى تاريحي، سوعىس نەمەسە تۇرمىستىق كورىنىستەردى بەينەلەۋگە قۇشتار. بەينەلەۋ ونەرىنىڭ بۇلاي ساپتالۋى جانرلارعا ءبولىنۋى دەپ اتالادى. جانر ءسوزى فرانسۋزدىڭ ءتۇر نەمەسە تەك سوزىنەن شىققان. جيۆوپيستە مىناداي جانرلار بولىنەدى: ناتيۋرمورت، پەيزاج، پورترەت جانە تاقىرىپتىق كارتينا. ايتا كەتۋ كەرەك، سوڭعى جانر كوبىندە جانر دەلىنەدى، ال كارتينالار جانرلىق كارتينالار دەپ اتالادى.
پەيزاج (فرانسۋز سوزىنە شىققان) – بۇل لاندشافتى، تابيعاتتى بەينەلەۋ. پەيزاج دەربەس جانر رەتىندە، قىتايدا، جاپونيادا جانە باسقا شىعىس ەلدەردە (VII-VIII عاسىرلاردا) ەۆروپاداعىدان ەرتەرەك قالىپتاستى. ەۆروپالىق جيۆوپيستە ول XVII عاسىردا، الدىمەن يتاليادا پايدا بولدى، ال سودان كەيىن گوللانديادا ەرەكشە جوعارى دامىدى. ورىس ونەرلەرىندە پەيزاجدىڭ گۇلدەنۋى XIX عاسىردىڭ ساڭىنا تۇسپا-تۇس كەلەدى. (ي.ليەۆيتان، ك.كوروۆين، ن.رەريح جانە باسقا دا كوپتەگەن سۋرەتشىلەر).
پەيزاج – ءقايسىبىر جەرلەردى جاي اينىتپاي بەينەلەي سالۋ ەمەس، وندا سۋرەتشىنىڭ سەزىمدەرى مەن ويلارىن بەرۋدىڭ ۇلكەن مۇمكىندىكتەرى جاتىر. ادىم ومىرىمەن سالىستىرىپ قاراعاندا تابيعات ءومىرى ماڭگىلىك سياقتى بولىپ كورىنەدى. بۇل تورلاعان اسپان، تەڭىز تولقىندارى، ورماندار مەن تاۋلار جۇزدەگەن، مىڭداعان جىلدار بۇرىن قانداي بولسا، سونداي كۇيىندە قالادى. ءبىراق وسى ءبىر وزگەرمەيتىن تابيعاتتى الۋان ءداۋىر سۋرەتشىلەرى تۇرلىشە كورىپ، تۇرلىشە بەينەلەدى.
XVII عاسىرداعى گوللاند سۋرەتشىلەرىنىڭ كارتينالارىندا تەڭىز ۇنەمى دەرلىك رومانتيكالىق سارىنسىز بولىپ كەلەدى، ولار تابيعات سۇلۋلىعىن ىڭكارلىكپەن قىزىقتاۋعا بەيىم ەمەس. ولار ءۇشىن تەڭىز – ساۋدا مەن جۇمىس ورنى، تىرشىلىك قارەكەتىن ىزدەستىرەتىن كەڭىستىك.
ايۆازوۆسكيي جۇمىستارىندا تەڭىز - ءاردايىم دەرلىك ۇرەيلى دۇلەي كۇش، مولدىرلەۋ قۇپيا سىرلى تۇڭعيىق. وراسان زور تولقىندار قيا جارتاستارعا لاپ قويادى. ادامدار، ءتىپتى كەمەلەردىڭ ءوزى دە – وسىناۋ قاھارلى، ولشەۋسىز قۋاتتى ستيحيادا وتە كىشكەنتاي، دارمەنسىز دە قورعانسىز. ونىڭ كارتينالارى اسەم ستيحيادا دەگەن تانتىلىككە، رومانتيكالىق سۇيىسپەنشىلىككە بولەنگەن.
ءبىر تابيعي ءموتيۆتىڭ ءوزى سۋرەتشىنىڭ قىلقالامىنان مۇلدە باسقا تولىسۋعا، باسقاشا تۇسكە يە بولا وتىرىپ، شەبەردىڭ تالعامىن، كوزقاراستارىن، كوڭىل كۇيىن بەرەدى.
پورترەت. بۇل جانر باسقالاردان بۇرىن پايدا بولدى – ءۇش مىڭ جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن جاسالعان سكۋلپتۋرالىق ەگيپەت پورترەتتەرى، ەكى مىڭ جىل بۇرىنعى موزايكالىق ريم جانە تەمپەرالىق فايۋم پورترەتتەرى بەلگىلى. ادامدار ءاردايىم ءوز بەينەمىن كوگىسى كەلدى، ال ەجەلگى ەگيپەتتىكتەر ءتىپتى قايتىس بولعان ادامنىڭ جانى پورترەتكە كوشەدى ەكەن دەپ ەسەپتەدى.
ۇلكەن شەبەردىڭ شابىتتى قولىمەن جازىلعان ءاربىر پورترەت شىنىندا دا رۋحتانعانداي بولادى، پورترەتكە تۇسىرىلگەن بەت-الپەتتە وي، قايعى-كۇيىنىش، قۋانىش، كۇردەلى جانە كەيدە قيىن بۇكىل ءومىر جولىنىڭ كورىنىسى جاتادى.
پورترەتتىڭ ءبىرىنشى جانە قاجەتتى ساپاسى – ونىڭ تۇپنۇسقاسىمەن ۇقساستىعى. ءبىراق بۇل، ماتەماتيكتەر ايتاتىنداي، قاجەتتى، ءبىراق جەتكىلىكسىز شارت. ادامنىڭ سىرتقى بەلگىلەرىنىڭ ارعى جاعىنان ءبىز بەينەلەۋشىنىڭ وي-ارمانىن، قۋانىش-كۇيىنىشىن، ىشكى جان دۇنيەسىن تاپ باسىپ، سەزىنۋگە ءتيىسپىز. ءبىز سۋرەتشىنىڭ وعان قاتىناسىن دا سەزىنۋگە ءتيىسپىز.
تاقىرىپتىق كارتينا - ءومىردى، ادامداردىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناسىن كورسەتەتىن قانداي دا ءبىر شىن مانىندەگى نەمەسە فانتاستيكالىق كورىنىستى بەينەلەيتىن كارتينانى وسىلاي اتايدى. مۇنداي كارتينالار تاريحتان بۇرىنعى زامانداردان ءوز باستاۋىن الادى – جارتاستار مەن ۇڭگىرلەردەن العاشقى قاۋىم ادامنىڭ اڭ اۋلاۋ ءساتىن جانە باسقا دا ىس-ارەكەت تۇرلەرىن بەينەلەگەن سۋرەتتەر كوپتەپ تابىلۋدا. ەجەلگى ەگيپەت، گرەسيا مەن ريم زامانىنا قابىرعاعا سالىنعان ءجيۆوپيستىڭ تاماشا ۇلگىلەرى بىزگە دەيىن جەتىپ وتىر.
ءبىراق ستانوكتىق تاقىرىپتىق كارتينا (ياعني ارحيتەكتۋرامەن بايلانىستى ەمەس كارتينا) تەك رەنەسسانس داۋىرىندە عانا پايدا بولىپ، كەڭ ءورىس الدى. تاقىرىپتىق كارتينا دامۋ ۇستىندەگى ارەكەتتى كورسەتەدى: وعان كوز تاستاي وتىرىپ، بەينەلەگەن ساتكە دەيىن نە بولعانىن جانە ودان كەيىن نە بولاتىنىن كورەرمەن ويشا ساراپتاي الادى نەمەسە ي. كرامسكوي ايتقانداي، «حولستى ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن ەكىنشىسىنىڭ قاجەتى جوق».
ناتيۋرمورت تا، پەيزاج دا، پورترەتتەر دە تاقىرىپتىق كومپوزيسيانىڭ قۇرامداس بولىگى بولۋى مۇمكىن.
تاقىرىپتىق كارتينا بولمىستى مەيلىنشە تولىق جانە تەرەڭ بەينەلەپ كورسەتەدى، ونىڭ مۇمكىندىكتەرى شەكسىز ءارى ءار الۋان: ول تىم ۇلكەن جانە وتە كىشكەنتاي بولۋى، سان قيلى تەحنيكالىق قۇرالدارمەن جاسالۋى، اسا ۇلى الەمدىك وقيعالار تۋرالى تۇلعالى بايانداۋى نەمەسە تۇرمىستىق كورىنىستى بەينەلەۋى مۇمكىن.
گرافيكا.
بۇل ۇعىم سۋرەتشىلەر ىس-ارەكەتىنىڭ وتە كەڭ جانە سان الۋان شەڭبەرىن قامتيدى. جيۆوپيستەن ەرەكشەلىگى سول، گرافيكامەن ءبىز بارلىق جەردە كەزدەسەمىز. كىتاپتاعى يلليۋستراسيالار، گازەتتەگى سۋرەتتەمەلەر مەن كاريكاتۋرالار، ءتۇرلى توۆارلاردىڭ وراۋىشتارىن بەزەندىرۋ، كوشەدەگى پلاكاتتار – وسىنىڭ ءبارى گرافيكا نەعۇرلىم شارتتى، ول تۇستەر مەن فورمالاردىڭ بۇكىل بايلىعىن بەرە المايدى، گرافيكا ولاردى جەڭىلدەتە وتىرىپ، ەڭ نەگىزگىسىن تاڭداپ الادى.
گرافيكا ونەرىنىڭ جيۆوپيسپەن كەيبىر بەلگىلەرى ورتاق: وندا دا جازىقتىق ۇستىندە بەينەلەۋ ورىن الادى.
گرافيك،ءجيۆوپيسشى سياقتى، پەرسپەكتيۆانى مەڭگەرۋگە، اناتوميانى بىلۋگە، سۋرەت سالا بىلۋگە ءتيىس. ءبىراق ەگەر جيۆوپيستە ءتۇس جانە ول جاساعان كولوريت ءبىرىنشى ورىندا تۇرسا، ال سۋرەت قاجەتتى، ءبىراق ايتسە دە كومەكشى رول اتقارسا، گرافيكادا سۋرەتتىڭ ءرولى شەشۋشى، مۇندا ول ونەردىڭ دەربەس تۇرىنە اينالادى. گرافيكادا سىزىقتار، شتريحتار، اشىق جانە قارا قوڭىر داقتاردىڭ ارا قاتىناسى جەتەكشى ماڭىزعا يە بولادى. راس، گرافيكا ونەرىنىڭ كەيبىر تۇرلەرىندە تۇستەر دە پايدالانىلادى، ءبىراق ونىڭ ءرولى، ادەتتە، شەكتەۋلى، قىزمەتتىك دارەجەدە عانا بولىپ قالادى.
ەڭ ساراڭ گرافيكا – زاتتاردىڭ تەك نوبايى عانا بەرەتىن سىزىقتىق سۋرەت ءبىراق مۇنداي ساراڭ سۋرەت تە كوپ نارسەنى – ادامنىڭ ءتيپىن، حاراكتەرىن، قيمىلىن بەرە الادى. سۋرەتشىنىڭ كوزبەن ءدال ولشەۋى، ءمىنسىز تالعامى جانە سەنىمدى قولدارى سىزىقتارعا بولماشى اۋىتقۋلار بەرە وتىرىپ، ونى ازداپ جىڭىشكەرتە نەمەسە جۋانداتا وتىرىپ، وعان ءتۇرلى حاراكتەر بەرەدى.
فورمانى «پىشىندەۋگە»، جارىق پەن كولەڭكەنى جانە ءبىر جاعىنان زاتتىڭ فاكتۋراسىن بەرۋگە قابىلەتتى شتريحتىق سۋرەتتىڭ مۇمكىندىكتەرى ۇلكەن.
سۋرەت تۇستەرمەن بويالۋى دا مۇمكىن ادەتتە بۇل اكۆارەلمەن نەمەسە پاستەلمەن جاسالادى. بۇل جيۆوپيس ەمەس، زاتتاردىڭ تۇستىك سيپاتتاماسىنا جاسالعان يشارا عانا، باستى مىندەت فورمانى بەرۋ بولىپ قالا بەرەدى.
گرافيكاعا گراۆيۋرالاردىڭ بارلىق تۇرلەرىنە جاتادى، سۋرەتتەردەن ايىرماشىلىعى سول، ولاردى كوپ دانا ەتىپ كوبەيتۋگە بولادى. گراۆيۋرالار سونداي-اق اق-قارا جانە ءتۇرلى-تۇستى بولادى. ءتۇرلى-تۇستى گراۆيۋرالار بىرنەشە تاقتالاردان باسىلادى.
گراۆيۋرالاردان باسقا، گرافيكا ونەرىنىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى – ليتوگرافيا دا كوبەيەدى. بۇل – بەتىنە تىكەلەي سۋرەت سالىنعان ەرەكشە جالپاق تاستان باسىپ شىعارۋ. ليتوگرافيا اق-قارا جانە ءتۇرلى-تۇستى بولادى.
گرافيكالىق ونەردىڭ ەڭ كوپ تاراعان ءتۇرى – پلاكات. ونىڭ تۇرلەرى از ەمەس، ءبىراق ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ باستىسى – قوعامدىق ومىردە ەلەۋلى رول اتقاراتىن ساياسي، ۇگىت پلاكاتى. پلاكاتتىڭ اسا ماڭىزدى ەرەكشەلىگى سۋرەتتىڭ قىسقاشا جازۋمەن ماعىنالىق جانە كومپوزيسيالىق جاعىنان بىرىگۋى بولىپ تابىلادى.
ساتيرالىق گرافيكا – كاريكاتۋرا دا بۇگىنگى ومىردە ايتارلىقتاي رول اتقارادى. ولارمەن ءبىز، گازەتتىڭ نەمەسە جۋرنالدىڭ كەزەكتى سانىن اشا وتىرىپ، كۇن سايىن ۇشىراسامىز.
گرافيكا ءۇشىن تۇتاس العاندا قولدانىلعان ءتۇستىڭ شارتتىلىعى، وبرازدىڭ جالپىلىعى، اسىرەلەۋ مەن سيمۆوليكا ءتان. گرافيكا ونەرىندە جيۆوپيسپەن جانە سكۋلپتۋرامەن سالىستىرعاندا سىرتقى ۇقساستىقتان ەداۋىر اۋىتقۋعا جول بەرىلەدى.
قولدانبالى ونەر.
قولدانبالى ونەر دەپ ەستەتيكالىق ساپارلارعا يە، ءوزىنىڭ ادەمىلىگىمەن ءبىزدىڭ كوزىمىزدى قۋانتاتىن پراكتيكالىق پايدالى زاتتار جاساۋدى ايتادى. بۇل ونەر ءوزىنىڭ تابيعاتى جاعىنان ارحيتەكتۋرامەن تۋىستاس: وندا پايدا مەن اسەمدىك بىرىگىپ جاتادى. قولدانبالى ونەر حالىق تۆورچەستۆوسىمەن ەرەكشە تىعىز بايلانىستى. مۇنداي ونەر تۋىندىلارىنا مەبەل، كىلەمدەر، ىدىس-اياقتار، ءۇي-ىشى تۇرمىسىندا قولدانىلاتىن باسقا دا تۇرمىستىق زاتتار جانە ويىنشىقتار جاتادى.
قازىرگى زامانعى سۋرەتشىلەر حالىق داستۇرلەرىن وي ەلەگىنەن قايتا وتكىزىپ، تۆورچەستۆولىقپەن قايتا وڭدەي وتىرىپ، ولاردى جاڭا ماتەريالدارعا – پلاستيكتەرگە، رەزەڭكەگە بەيىمدەيدى. رەزەڭكە ويىنشىقتاردا دا فورما بارىنشا جالپىلانعان، ءبىراق ءوزىنىڭ فاكتۋراسى ەرەكشە – جۇمساق، جىلتىر بولىپ كەلەدى. ال ونىڭ ۇرلەگەن كەزدە جالپاق نارسەدەن اۋماقتى نارسەگە اينالۋىنىڭ، ادەتتەگى تاباقشادان تانىس اڭنىڭ تومپاق فورماسىنا اۋىسۋىنىڭ ءوزى نەگە تۇرادى.
ديزاين.
ديزاين مەيلىنشە سان الۋان ماشينالاردى بەزەندىرۋمەن، ونىڭ وزىندە دە جاساندى جولمەن ويلاستىرىلعان بەزەندىرۋمەن ەمەس، ولاردىڭ كونسترۋكسياسىمەن جانە اتقاراتىن قىزمەتىمەن لوگيكالىق ساباقتاستىقتا بەزەندىرۋمەن اينالىسادى. زاتتىڭ تەحنيكالىق جەتىستىكتەرى مەن اتقاراتىن قىزمەتىن باسا كورسەتەتىن سىرتقى سۇلۋلىققا ينجەنەر-كونسترۋكتور مەن سۋرەتشىلەر مەن ديزاينەرلەردىڭ بىرلەسكەن ءتوزىمدى ەڭبەگىمەن قول جەتەدى. مىسالى، قازىرگى زامانعى سامولەتتىڭ نەمەسە ءاۆتوموبيلدىڭ تاماشا فورماسىن جاساۋ ءۇشىن ونىڭ تەحنيكالىق قۇرىلىسىن عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە وسى ماشينا دامۋىنىڭ تاريحي جولدارىندا دا تەرەڭ زەرتتەۋ قاجەت. سىرت كەلبەتىمەن جايلىلىقتى، قۋاتتىلىقتى جانە ءجۇرىس جىلدامدىعىن بىلدىرەتىن قازىرگى زامانعى اۆتوموبيلدەردىڭ فورمالارى دا وسىلاي جاسالعان.
