بەيورگانيكالىق قوسىلىستار كلاستارىن قايتالاۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بەيورگانيكالىق قوسىلىستار كلاستارىن قايتالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ تاراۋ بويىنشا العان بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، پىسىقتاۋ، تياناقتاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرۋ، باعىت - باعدار بەرە وتىرىپ، وزدىكتەرىنەن جۇمىس جاساي بىلۋگە ۇيرەتۋ، حيميا داعدىسىن نىعايتۋ.
تاربيەلىك: حيميا ۇعىمىنىڭ ساباقتاستىعىن قالىپتاستىرۋ، ەڭبەككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ەسەپتەۋ، ويىن، جۇمباق شەشۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ماتەماتيكا.
كورنەكىلىگى: پرەزەنتاسيا، پەريودتىق جۇيە.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:(وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، توپقا ءبولۋ)
II. نەگىزگى ءبولىمى:
1. وكسيدتەر اۋىلى
2. نەگىزدەر اۋىلى
3. قىشقىلدار اۋىلى
4. تۇزدار اۋىلى
5. «ءبىلىمىڭدى سىناپ كور!»(ەسەپ)
6. «سەرگىتۋ ءساتى»(جۇمباقتى شەشۋ)
7. سەمانتيكالىق كارتا(سايكەستەرىن تابۋ)
8. «شىتىرمان»- ءسوزجۇمباق
9. «كىم كوپ بىلەدى؟»- تەست
ءىىى. قورىتىندى.
II. نەگىزگى ءبولىم.
1.«وكسيدتەر»ەلىنە ساياحات
1. وكسيدتەر دەگەنىمىز نە؟- ەكى ەلەمەنتتەن قۇرالىپ، ءبىرى وتتەك بولىپ كەلەتىن كۇردەلى زاتتار.
2. وكسيدتەر قالاي جىكتەلەدى؟- نەگىزدىك، ەكىدايلى، قىشقىلدىق.
3. جانۋ رەاكسياسى دەگەنىمىز نە؟- رەاكسيا كەزىندە جىلۋ ءبولىنىپ، جارىق شىعادى،
ونداي رەاكسيالاردى جانۋ رەاكسياسى دەپ اتايدى.
4. توتىعۋ رەاكسياسى دەگەنىمىز نە؟- زاتتاردىڭ وتتەكپەن ارەكەتتەسۋى.
5. شولدەگەندە ءشول قاندىراتىن وكسيد؟- سۋ (ن2O)
6. وكسيدتەردىڭ اگرەگاتتىق كۇيى؟
2.«نەگىزدەر»ەلىنە ساياحات
1. نەگىزدەر دەگەنىمىز نە؟- قۇرامىنا ءبىر نەمەسە بىرنەشە گيدروكسوتوپتارمەن قاتار مەتالل اتومى كىرەتىن كۇردەلى زاتتار.
2. نەگىزدەر قالاي جىكتەلەدى؟- سۋدا ەريتىن جانە سۋدا ەرىمەيتىن.
3. بەيتاراپتانۋ رەاكسياسى دەگەنىمىز نە؟- تۇز جانە سۋ تۇزە جۇرەتىن قىشقىل مەن نەگىز اراسىنداعى رەاكسيا.
3.«قىشقىلدار» ەلىنە ساياحات.
1. قىشقىلدار دەگەنىمىز نە؟- قۇرامىندا مەتالل اتومدارىمەن ورىن اۋىستىرۋعا بەيىم سۋتەك اتومدارىنان جانە قىشقىل قالدىقتارىنان تۇراتىن كۇردەلى زاتتار.
2. قىشقىلدار قالاي جىكتەلەدى؟- وتتەكتى، وتتەكسىز
3. مەتالداردىڭ ەلەكرت حيميالىق كەرنەۋ قاتارىن كىم اشتى؟- ن. ن. بەكەتوۆ.
4. قىشقىلدار مەتالدارمەن ارەكەتتەسىپ، ناتيجەسىندە تۇز+سۋتەك=تۇزىلەدى.
5. ينديكاتور دەگەنىمىز نە؟- قىشقىل ەرىتىندىلەردە ءتۇسىن وزگەرتەتىن زاتتاردى ايتامىز.
6. قىشقىل مەن سىلتىلەرمەن جۇمىس ىستەگەن كەزدە قانداي ەرەجەلەر ساقتاۋ كەرەك؟- بەلگىسىز قىشقىلدىڭ ءدامىن كورۋگە بولمايدى، ول اۋىز قۋىسىن، تاماقتى كۇيدىرۋى مۇمكىن.
4.«تۇزدار ەلىنە»ساياحات.
1. تۇزدار دەگەنىمىز نە؟- مەتالل اتومدارىنان جانە قىشقىل قالدىقتارىنان تۇراتىن كۇردەلى زاتتار.
2. ولاردىڭ جىكتەلۋى؟- ورتا، قىشقىلدىق، نەگىزدىك،
5.«ءبىلىمىڭدى سىناپ كور!»(ەسەپتەر شىعارۋ )
تاعى كەلدى سىنالار شاق اينالىپ،
تەرەڭىنە ءبىلىم تەڭىز بايلانىپ،
كىم شەشەدى سول سايىستا ۇتىپ تۇر.
ەسەپ شەشەر كەزەگىدە كەلىپ تۇر.
1. 200گ 5% كۇكىرت قىشقىلىن 160گ 4% كاليي گيدروكسيدىمەن ارەكەتتەستىرگەندە تۇزىلەتىن تۇزدىڭ ماسساسىن ەسەپتە.
2. 245گ بەرتوللە تۇزىن تەرميالىق ىدىراتقاندا تۇزىلەتىن وتتەكتىڭ كولەمى (ق. ج.).
3. ماسساسى 84گ سا(ون) 2 بەيتاراپتاۋ ءۇشىن 85%- دىق، تىعىزدىعى 1، 46گ/مل ازوت قىشقىلىنان قانشا (مل) قاجەت؟
4. ماسساسى 7، 4گ سا(ون) 2 بەيتاراپتاۋ ءۇشىن قانشا مول ازوت قىشقىلى قاجەت؟
6.«سەرگىتۋ ءساتى»(جۇمباقتاردى شەشۋ)
سىرلارىم بار حيميككە بولعان ايان،
تابا السام سىرلارىمدى ەتەم بايان،
جۇمباقتار
1. شىداساڭ دا التىن اسسىز مۇلدە،
شىداۋ قيىن بۇل زاتسىز ەكى كۇنگە.(سۋ)
2. سۋ بەتىندە بەزەكتەپ،
مەتالل ناتريي جۇزەدى.
ەڭ سوڭىندا جوق بولىپ،
قانداي قوسىلىس تۇزەدى؟(NaOH)
3. ول بولماسا اسىڭنىڭ ءدامى كىرمەس،
كىم بار ەكەن ورتادا ونى بىلمەس؟(NaCI - اس تۇزى)
4. سىنىپتان شىقپايدى،
تيمەسەڭ جۇقپايدى،
جاردەمىنسىز بۇل زاتتىڭ،
وقۋشى ساباق ۇقپايدى.(ۆ - بور)
5. تىنىسىم، ىرىسىم،
ول جوق جەردە،
جويىلماق ءجۇرىسىم.(وتتەك)
6. وسىمدىكتەن الامىن،
ومىرىمە ءنار قىلامىن،
بويىما ول سىڭگەن سوڭ،
سىرتقا ونى شىعارامىن،(سو - كومىرقىشقىل گازى)
7. سەمانتيكالىق كارتا (سايكەسىن تابۋ)
عاجايىپ نارسە حيميا،
تۇڭعيىق سىرى ءار الۋان،
جوعالىپ ءبىر زات زىم-زيا،
جاڭارىپ ءبىرى جارالعان.
وكسيدتەر - K2O، MgO
قىشقىلدار - HCI، H3PO4، HF، H2CO3
نەگىزدەر - Ba(OH)، NaOH
تۇزدار - KNO3، CaCO3
8.«شىتىرمان»(ەلەمەنتتەردىڭ اتتارىن اتاپ، ءسوزجۇمباق شەشۋ)
عالىمدار ىزدەپ جاڭالىق،
ەلەمەنت اشتى سان الىپ،
ولاردىڭ ءبارىن بىلەمىز،
تۇر كەستەدە قامالىپ.
9. « كىم كوپ بىلەدى؟»
تەست (قورىتىندىلاۋ)
حيميانى وقۋ پارىز اركىمگە،
وقيدى ونى بارلىق ەلدە، ءار تىلدە.
حيميانىڭ وقيىق ءار ءبولىمىن،
كەزدەسەر ول الدىمىزدان ءار كۇندە.
III. قورىتىندى:
ءبىلىم دەگەن بيىك شىڭ،
باقىتقا سەنى جەتكىزەر،
ءبىلىم دەگەن اقىلشىڭ،
قيىندىقتان وتكىزەر.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ تاراۋ بويىنشا العان بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، پىسىقتاۋ، تياناقتاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرۋ، باعىت - باعدار بەرە وتىرىپ، وزدىكتەرىنەن جۇمىس جاساي بىلۋگە ۇيرەتۋ، حيميا داعدىسىن نىعايتۋ.
تاربيەلىك: حيميا ۇعىمىنىڭ ساباقتاستىعىن قالىپتاستىرۋ، ەڭبەككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ەسەپتەۋ، ويىن، جۇمباق شەشۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ماتەماتيكا.
كورنەكىلىگى: پرەزەنتاسيا، پەريودتىق جۇيە.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:(وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، توپقا ءبولۋ)
II. نەگىزگى ءبولىمى:
1. وكسيدتەر اۋىلى
2. نەگىزدەر اۋىلى
3. قىشقىلدار اۋىلى
4. تۇزدار اۋىلى
5. «ءبىلىمىڭدى سىناپ كور!»(ەسەپ)
6. «سەرگىتۋ ءساتى»(جۇمباقتى شەشۋ)
7. سەمانتيكالىق كارتا(سايكەستەرىن تابۋ)
8. «شىتىرمان»- ءسوزجۇمباق
9. «كىم كوپ بىلەدى؟»- تەست
ءىىى. قورىتىندى.
II. نەگىزگى ءبولىم.
1.«وكسيدتەر»ەلىنە ساياحات
1. وكسيدتەر دەگەنىمىز نە؟- ەكى ەلەمەنتتەن قۇرالىپ، ءبىرى وتتەك بولىپ كەلەتىن كۇردەلى زاتتار.
2. وكسيدتەر قالاي جىكتەلەدى؟- نەگىزدىك، ەكىدايلى، قىشقىلدىق.
3. جانۋ رەاكسياسى دەگەنىمىز نە؟- رەاكسيا كەزىندە جىلۋ ءبولىنىپ، جارىق شىعادى،
ونداي رەاكسيالاردى جانۋ رەاكسياسى دەپ اتايدى.
4. توتىعۋ رەاكسياسى دەگەنىمىز نە؟- زاتتاردىڭ وتتەكپەن ارەكەتتەسۋى.
5. شولدەگەندە ءشول قاندىراتىن وكسيد؟- سۋ (ن2O)
6. وكسيدتەردىڭ اگرەگاتتىق كۇيى؟
2.«نەگىزدەر»ەلىنە ساياحات
1. نەگىزدەر دەگەنىمىز نە؟- قۇرامىنا ءبىر نەمەسە بىرنەشە گيدروكسوتوپتارمەن قاتار مەتالل اتومى كىرەتىن كۇردەلى زاتتار.
2. نەگىزدەر قالاي جىكتەلەدى؟- سۋدا ەريتىن جانە سۋدا ەرىمەيتىن.
3. بەيتاراپتانۋ رەاكسياسى دەگەنىمىز نە؟- تۇز جانە سۋ تۇزە جۇرەتىن قىشقىل مەن نەگىز اراسىنداعى رەاكسيا.
3.«قىشقىلدار» ەلىنە ساياحات.
1. قىشقىلدار دەگەنىمىز نە؟- قۇرامىندا مەتالل اتومدارىمەن ورىن اۋىستىرۋعا بەيىم سۋتەك اتومدارىنان جانە قىشقىل قالدىقتارىنان تۇراتىن كۇردەلى زاتتار.
2. قىشقىلدار قالاي جىكتەلەدى؟- وتتەكتى، وتتەكسىز
3. مەتالداردىڭ ەلەكرت حيميالىق كەرنەۋ قاتارىن كىم اشتى؟- ن. ن. بەكەتوۆ.
4. قىشقىلدار مەتالدارمەن ارەكەتتەسىپ، ناتيجەسىندە تۇز+سۋتەك=تۇزىلەدى.
5. ينديكاتور دەگەنىمىز نە؟- قىشقىل ەرىتىندىلەردە ءتۇسىن وزگەرتەتىن زاتتاردى ايتامىز.
6. قىشقىل مەن سىلتىلەرمەن جۇمىس ىستەگەن كەزدە قانداي ەرەجەلەر ساقتاۋ كەرەك؟- بەلگىسىز قىشقىلدىڭ ءدامىن كورۋگە بولمايدى، ول اۋىز قۋىسىن، تاماقتى كۇيدىرۋى مۇمكىن.
4.«تۇزدار ەلىنە»ساياحات.
1. تۇزدار دەگەنىمىز نە؟- مەتالل اتومدارىنان جانە قىشقىل قالدىقتارىنان تۇراتىن كۇردەلى زاتتار.
2. ولاردىڭ جىكتەلۋى؟- ورتا، قىشقىلدىق، نەگىزدىك،
5.«ءبىلىمىڭدى سىناپ كور!»(ەسەپتەر شىعارۋ )
تاعى كەلدى سىنالار شاق اينالىپ،
تەرەڭىنە ءبىلىم تەڭىز بايلانىپ،
كىم شەشەدى سول سايىستا ۇتىپ تۇر.
ەسەپ شەشەر كەزەگىدە كەلىپ تۇر.
1. 200گ 5% كۇكىرت قىشقىلىن 160گ 4% كاليي گيدروكسيدىمەن ارەكەتتەستىرگەندە تۇزىلەتىن تۇزدىڭ ماسساسىن ەسەپتە.
2. 245گ بەرتوللە تۇزىن تەرميالىق ىدىراتقاندا تۇزىلەتىن وتتەكتىڭ كولەمى (ق. ج.).
3. ماسساسى 84گ سا(ون) 2 بەيتاراپتاۋ ءۇشىن 85%- دىق، تىعىزدىعى 1، 46گ/مل ازوت قىشقىلىنان قانشا (مل) قاجەت؟
4. ماسساسى 7، 4گ سا(ون) 2 بەيتاراپتاۋ ءۇشىن قانشا مول ازوت قىشقىلى قاجەت؟
6.«سەرگىتۋ ءساتى»(جۇمباقتاردى شەشۋ)
سىرلارىم بار حيميككە بولعان ايان،
تابا السام سىرلارىمدى ەتەم بايان،
جۇمباقتار
1. شىداساڭ دا التىن اسسىز مۇلدە،
شىداۋ قيىن بۇل زاتسىز ەكى كۇنگە.(سۋ)
2. سۋ بەتىندە بەزەكتەپ،
مەتالل ناتريي جۇزەدى.
ەڭ سوڭىندا جوق بولىپ،
قانداي قوسىلىس تۇزەدى؟(NaOH)
3. ول بولماسا اسىڭنىڭ ءدامى كىرمەس،
كىم بار ەكەن ورتادا ونى بىلمەس؟(NaCI - اس تۇزى)
4. سىنىپتان شىقپايدى،
تيمەسەڭ جۇقپايدى،
جاردەمىنسىز بۇل زاتتىڭ،
وقۋشى ساباق ۇقپايدى.(ۆ - بور)
5. تىنىسىم، ىرىسىم،
ول جوق جەردە،
جويىلماق ءجۇرىسىم.(وتتەك)
6. وسىمدىكتەن الامىن،
ومىرىمە ءنار قىلامىن،
بويىما ول سىڭگەن سوڭ،
سىرتقا ونى شىعارامىن،(سو - كومىرقىشقىل گازى)
7. سەمانتيكالىق كارتا (سايكەسىن تابۋ)
عاجايىپ نارسە حيميا،
تۇڭعيىق سىرى ءار الۋان،
جوعالىپ ءبىر زات زىم-زيا،
جاڭارىپ ءبىرى جارالعان.
وكسيدتەر - K2O، MgO
قىشقىلدار - HCI، H3PO4، HF، H2CO3
نەگىزدەر - Ba(OH)، NaOH
تۇزدار - KNO3، CaCO3
8.«شىتىرمان»(ەلەمەنتتەردىڭ اتتارىن اتاپ، ءسوزجۇمباق شەشۋ)
عالىمدار ىزدەپ جاڭالىق،
ەلەمەنت اشتى سان الىپ،
ولاردىڭ ءبارىن بىلەمىز،
تۇر كەستەدە قامالىپ.
9. « كىم كوپ بىلەدى؟»
تەست (قورىتىندىلاۋ)
حيميانى وقۋ پارىز اركىمگە،
وقيدى ونى بارلىق ەلدە، ءار تىلدە.
حيميانىڭ وقيىق ءار ءبولىمىن،
كەزدەسەر ول الدىمىزدان ءار كۇندە.
III. قورىتىندى:
ءبىلىم دەگەن بيىك شىڭ،
باقىتقا سەنى جەتكىزەر،
ءبىلىم دەگەن اقىلشىڭ،
قيىندىقتان وتكىزەر.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «داۋىلپاز اقىن - ەل ماقتانى»
-
ءبىلىم بەرۋدە قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمنىڭ قۇندىلىقتارىن قالىپتاستىرۋ
