سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
ءبىلىم كىلتى - كىتاپحانا.كىتاپحاناعا ساياحات جاساۋ
ءبىلىم كىلتى - كىتاپحانا. كىتاپحاناعا ساياحات جاساۋ

ماقساتى:
1. كىتاپحانا ومىرىمەن تانىستىرۋ.
2. ءبىلىمىڭ كىتاپ ارقىلى بەرىلەتىندىگىن ۇعىندىرۋ.
3. كىتاپقا دەگەن قىزىعۋشىلىقتا ارتتىرۋ، ونى كۇتىپ ۇستاۋعا ۇيرەتۋ.
كورنەكىلىكتەر: ءبىلىم، كىتاپ تۋرالى جازىلعان پلاكاتتار، كىتاپ كورمەسى «كىتاپ دەگەن ءبىر الەم»، جازۋشىلار سۋرەتتەرى.

«كىتاپتى سۇيىڭدەر، ول سەندەردىڭ ومىرلەرىڭدى جەڭىلدەتەدى، ول ءوزىڭدى وزگەنى دە سىيلاۋعا ۇيرەتەدى، ول اقىل – ويىڭمەن جۇرگىزەدى، بۇكىل الەمگە ادامعا سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىمەن قاناعاتتاندىرادى» (ماكسيم گوركيي، ۇلى ورىس جازۋشىسى)

«كىتاپ دەگەنىمىز – الدىڭعى ۇرپاقتىڭ ارتقى ۇرپاققا قالدىرعان رۋحاني وسيەتى. كىتاپ وقۋدان تيىلساڭ وي ويلاۋدان دا تيىلار ەدىك» (عابيت مۇسىرەپوۆ، جازۋشى، كوسەمسوزشى، دراماتۋرگ)

«ءبىلىمنىڭ باس قۇرالى - كىتاپ» (احمەت بايتۇرسىنوۆ، اقىن، عالىم، تۇركىتانۋشى، پەداگوگ، اۋدارماشى، قوعام قايراتكەرى)

«وقۋدى قويعان ادام – ويلاۋدى دا قويادى» (دەني ديدرو، فرانسۋز ويشىسى، جازۋشىسى)

ساباقتىڭ بارىسى:
كىتاپحاناشى: ارمىسىزدار وقۋشىلار! بالالار، بىزدە بۇگىن ەرەكشە ساباق. بۇل كىتاپحانا ساباعى. ءبىزدىڭ كىتاپحانا مەن 7 - سىنىپ وقۋشىلارى بىرلەسىپ دايىنداعان «ءبىلىم كىلتى – كىتاپحانا» اتتى كىتاپحانا ساباعىنا قوش كەلدىڭىزدەر! كىتاپحانا ساعاتىن ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ مىنا ولەڭىمەن باستاعاندى ءجون كورىپ وتىرمىن:
بالالار، بۇل جول باسى جاڭالىققا.
كەلىڭدەر، وقىپ، بايقاپ قارالىق تا.
سولاردى كورە تۇرا قالالىق پا؟
دانالىق – وشپەس جارىق، كەتپەس بايلىق،
جۇرىڭىزدەر، ىزدەپ، تاۋىپ الالىق تا؟
وسى كەزدە ۇلكەن كىتاپ ۇستاعان وقۋشى كىرەدى:

كىتاپ: - بالالار مەن ءسال كەشىگىپ قالدىم - اۋ، دەيمىن، كەشىرىڭدەر! سەندەرمەن دوس بولىپ، قايتاتىنىما سەنىمدىمىن.

كىتاپحاناشى: قوش كەلدىڭىز، قىمباتتى دوستارىمىز، جوعارى شىعىڭىزدار.
بالالار! «كىتاپ»دەگەن ءسوز اراپشا «جازبا»، ال تۇرىكشە «داپتەر»دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. قازاق كىتاپ باسپاسىندا 1800 جىلى «سەيفۇل – ءمالiك» قيسساسى دەپ اتالاتىن تۇڭعىش قازاقشا كىتاپتار شىعا باستادى. كىتاپ – اتادان قالعان اسىل مۇرا، كونەنىڭ كوزى، ەسكىنىڭ ءسوزى. كىتاپ الەمى – كىتاپحانا. ال، ەندى كىتاپتار مەكەنى – كىتاپحانامەن تانىسايىق.
كىتاپحانا ءسوزى گرەك تىلىنەن الىنعان، كىتاپتار تۇراعى دەگەن ماعىنادا
بالالار، كىتاپحانادا«وقۋ زالى»، «ابونەمەنت زالى»، «وقىرمان فورمۋليارى» دەگەن ۇعىمدار بار.
«وقۋ زالىندا» وقىرمان ءوزىن قىزىقتىرعان كىتابىن الىپ وقي الادى، ال ەندى بىزگە كەرەك كىتاپتى كىتاپحانادا كىمنىڭ كومەگىمەن تابامىز؟(جاۋاپ)
- دۇرىس. كىتاپحانادا كىتاپتى كىتاپحاناشى اپايدىڭ كومەگىمەن تابا الامىز.
سونداي - اق، بالالار كىتاپحانادا «ابونەمەنت» زالى دا بار، ول جەردەگى كىتاپتاردى بالالار ۇيگە الىپ وقۋلارىنا بولادى.
ال، وقىرمان فورمۋليارى – ول ءار وقىرماننىڭ كۋالىگى، وقۋشى العان كىتاپتى كىتاپحاناشى وقىرمان فورمۋليارىنا جازادى.

I كىتاپ: مەن – كىتاپ حانشايىمىمىن،
يەسى رۋحاني الەمنىڭ.
اكەلدىم كىتاپ پاتشالىعىنىڭ
بارىڭە جالىندى سالەمىن!
ەندەشە بالالار، بۇگىنگى مەرەكەمىزدى جۇمباق ايتۋدان باستايىق.
ويمەن، كانە وسەيىك،

ال جۇمباق شەشەيىك. (وقۋشىلار جۇمباقتى شەشەدى).
I. 1. ءبىرىنشى ءارىپ - كوزدە بار، مۇرىندا جوق،
ەكىنشى ءارىپ - تىستە بار، بۇرىمدا جوق،
ءۇشىنشى ءارىپ - بەتتە بار، بىلەكتە جوق،
ءتورتىنشى ءارىپ – قۇلاقتا بار جۇرەكتە جوق.
بەسىنشىسى –«پ»ءارپى اقىرعىسى
جۇمباق شەشكەن بالانىڭ اقىلدىسى. (كىتاپ)
2. ءبىر نارسە بىلمەگەندى بىلگىزەدى،
ءوزىڭدى تۇرساڭ قاراپ كۇلگىزەدى.
جالعاندا اڭگىمەسى سونداي قىزىق،
جانىڭدى وقي بەرسەڭ كىرگىزەدى. (كىتاپ)
3. ءتىلى بار، ءۇنى جوق،
ءوزىن ادام تۇسىنگەن.
جۇرەگى بار، قانى جوق،
سويلەپ تۇرعان ىشىنەن. (كىتاپ)
4. قابات – قابات قاتتاما،
قاپتامادان اتتاما.
اقىلىن ونىڭ الابەر،
ايىتقان ءسوزىن جاتتا دا. (كىتاپ)

II كىتاپ: ءبىلىمنىڭ اتاسى كىتاپ. سوندىقتان كىتاپ، بالالارعا اقىل، كەڭەس بەرەدى.
– كىتاپ – ەل مەن جەردى ءسۇيۋ، تالاپتى كىشىپەيىل بولۋعا، توزىمدىلىككە باۋليدى.
كىتاپحاناشى: بالالار، كىتاپ قالاي جاسالاتىنىن سەندەر بىلەسىڭدەر. كىتاپ جاساعان كەزدە ادام كوپ ەڭبەكتەنەدى: رەداكتور، اۆتور، جازۋشى، سۋرەتشى، سودان كەيىن كىتاپ باسپاحانادان باسىلىپ شىعادى،
ال، بالالار سەندەر وقىرمان بولعاندىقتان، «كىتاپتى قولدانۋ ەرەجەسىن»ەستە ساقتاپ جۇرىڭدەر
بالالار، كىتاپتى جىرتپاي، كىرلەتپەي، بۇلدىرمەي تازا ۇستاۋ - ءبارىمىزدىڭ مىندەتىمىز.
كىتاپتىڭ بەتتەرىنە سۋرەت سالمايمىز جانە سۋرەتتەرىن قيۋعا بولمايدى!
تاماق ىشكەن كەزدە كىتاپتى وقۋعا بولمايدى!
قولدانامىز
«كىتاپ حانشايىمداردىڭ» «ەسكى كىتاپ» دەپ اتالاتىن كورىنىسى

جالپى دەمالىس اياقتالىپ، جاڭا وقۋ جىلى باستالعان كەز بولاتىن. وقۋشىلار مەكتەپ كىتاپحاناسىنان وقۋلىق الا باستادى. ءلايلا ءبىرىنشى سىنىپ ءبىتىرىپ ەكىنشى سىنىپقا كوشكەن. ول مەكتەپتەن وقۋلىقتارىن الىپ ۇيىنە ورالدى. اناسى ونىڭ قاباعىنداعى كىربىڭدى بايقاپ:
- قىزىم نە بولدى؟ بىرەۋ رەنجىتتى مە؟
- جوق
- ەندى نە بولدى؟
- ماعان مۇقاباسىن مىج - مىج ەسكى كىتاپتار بەردى. وسىنداي كىتاپتى وقىعىم كەلمەيدى،- دەپ كوزىنە جاس الدى.
اناسى ءلايلانىڭ قىلىعىنا كۇلىپ بىلاي دەدى:
- قىزىم، وعان نەگە رەنجيسىڭ، اقىلى بار بالا، جىرتىلعان جەرىن جەلىمدەپ، تىسىن قاپتاپ، جاڭارتىپ الدى. كىتاپتىڭ سىرتىنا ەمەس، ىشىنە ءۇڭىلۋ كەرەك. ول - ءار ادامنىڭ سىرلاس دوسى. سوندىقتان ونى كۇتىپ ۇستاپ، كەيىنگى ءىنى - سىڭلىلەرىڭە بەرگەن ءجون.
اناسىنىڭ ءسوزىن مۇقيات تىڭداعان ءلايلا كىتاپتارىن جەلىمدەپ رەتكە كەلتىرە باستادى.
كىتاپحاناشى: – يا دوستار، كىتاپ ءقادىرىن بىلەتىن، جاقسى بالالار كوبەيە بەرسىن!

II. «شەجىرە» كەزەڭى.
كىتاپحاناشى: ۇلگى - ءسوزى اتانىڭ، ۇيرەنەمىز ماقالىڭ - دەگەندەي «ماقال - ماتەل» سايىسىنا كوشەمىز. مەن ماقالدىڭ سىڭارىن ايتامىن، سەندەر جالعاستىراسىڭدار:
• كىتاپ – ءبىلىم بۇلاعى،...(ءبىلىم ءومىر شىراعى)
• كىتاپسىز ءبىلىم جوق، ءبىلىمسىز...(كۇنىڭ جوق)
• كىتاپسىز ءۇي -...(جانسىز دەنە).
• كۇش – بىلىمدە، ال ءبىلىم –...( كىتاپتا)
• ارتىق عىلىم كىتاپتا،
ەرىنبەي...( وقىپ كورۋگە).

• نادانمەن دوس بولعانشا،
….(كىتاپپەن) دوس بول.

• وقىساڭ وزارسىڭ...(وقىماساڭ توزارسىڭ)
كىتاپحاناشى:
كىتاپتى ءبىزدىڭ قوعامىمىزدىڭ ءاربىر ادامى كۇندەلىكتى تۇرمىسىندا پايدالانادى. ودان اقىل - كەڭەس، ءتالىم - تاربيە، ۇلگى - ونەگە الادى.
كىتاپتى وقىمايدى سىيلاماعان،
بىلىمگە جانىن جانىپ قيناماعان.
وسىرگەن كىمنىڭ بولسىن وي - ءورىسىن،
سول كىتاپ بەك اقىلشى كۇندە ماعان.
تۇلەكتى تاربيەلەر كىتاپ - مەكتەپ،
وسەدى سول كىتاپتان بۇتاق كوكتەپ.
مولايتىپ اقىلىڭدى سان ەسەلەپ،
بەرەدى ءبىلىم ءنارىن كىتاپ كوپتەپ.
يسلام شۇعايەۆ

زامانىمىزدىڭ زاڭعار جازۋشىسى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ سوزىمەن ايتقاندا، «كىتاپ – ءار ادامنىڭ ومىرلىك دوسى». سوندىقتان، بالالار سەندەر كىتاپتاردى وقىپ كىتاپتار مەن دوس بولاسىڭدار دەپ ويلايمىن. وسى مەن بالالار ەندى كىتاپحانا قاي جەردە ورنالاسقان جانە وسىندا كوپ كىتاپتار بار ەكەنىڭ ەندى بىلەسىڭدەر. ءبىز سەندەردى كۇتەمىز!

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما