InfoHub Logo

ءومىر دەگەننىڭ عيبراتى كىلەڭ كەرەعارلىقتان تۇرا ما، قالاي ءوزى؟ مىسالى، مەنىڭ ۆەلوسيپەدىم بار دا، ەسەگىم جوق. قايساردىڭ ەسەگى بار دا، ۆەلوسيپەدى جوق. قىزىقتى حيكاياعا بەرگىسىز وقيعا دا، مىنە، وسى ءبىرى كەم دۇنيەدەن باستالعان.

قىلقيعان موينىمداعى كاۋەك باسقا اداسىپ قونعان ب ا ق قۇسىنداي جەلدەي ەسكەن «دوڭگەلەكتىڭ» قوجايىنىنا اينالۋىم ءۇش ۇيىقتاسام تۇسىمە كىرمەگەن بەدەل مەن بايلىق، مانساپ پەن ماڭعازدىق سىيلادى. قالاي دەيسىز بە؟ قالايى سول، ءبارى ءوزىم قۇرالپى قاراسيراقتاردىڭ، ءتىپتى بۇرىمدارى سەلتەڭدەگەن قىز-قىرقىندارعا دەيىن، قايساردىڭ سالپاڭ قۇلاعىنا ەمەس، مەنىڭ القىزىل بوياۋى جالت-جۇلت ەتكەن «اساۋىما» قىزىعۋىنان تۋدى.

ءوزىم دە بەسىكتەن بەلىم شىقپاي جاتىپ ءادىس-ايلانىڭ ءتۇر-تۇرىن ءبىر كىسىدەي مەڭگەرگەم، مىسالى، شۋ-شۋ ەتكەن وڭشەڭ شيبۇت الاڭعا جينالىپ، فۋتبولدىڭ قىزىعىنا ەندى كىرىستى-اۋ دەگەن كەزدە «تەمىر تۇلپارىمنىڭ» كۇمىستەي جارقىراعان سىم شىبىقتارىن كۇنگە شاعىلىستىرىپ، جەتىپ كەلەم. سوسىن الا دوپتان گورى القىزىل دۇنيەگە تاڭدانىپ، جالتاق-جالتاق قاراي بەرگەن اڭعىرتتارعا الاڭدى ءبىر اينالىپ كەلۋگە تىزگىن ۇسىنسام بولدى، «بارسەلونانىڭ» دۇلدۇلدەرىنە «اينالعان» شالدۋارلار دوپتى تاستاي سالىپ، كەزەككە تالاسادى.

ءبىراق، وكىنىشكە قاراي، اقىندارعا ارناۋ ايتقىزىپ، جازۋشىلارعا تاريحىمدى جازعىزاتىن اتىمتاي جومارتتاردىڭ اۋىلىنان ەمەسپىن. كەۋدە كەرىپ، قىر كورسەتۋدى جاقسى كورەم بە، الدە باسقالاردىڭ وزىمە جالىنىپ-جالبارىنعانىن ۇناتام با، ايتەۋىر، «قۇلاگەرىمنىڭ» جالىنان وتە سيرەك سيپاتام. ولار دا ايلاكەر، شىق بەرمەس شىعايباي سياقتى مەنىڭ بەرىش بوپ قاتىپ قالعان جۇرەگىمدى سامارقاننىڭ كوك تاسىنداي بالقىتۋ ءۇشىن سىي-سياپاتتىڭ نەشە اتاسىن ويلاپ تابادى. مىسالى، بىرەۋى بوياۋعا سالعان ءتۇرلى ءتۇستى اسىقتارىن سىيلاسا، ەندى بىرەۋى سول اسىقتاردى «اتاتىن» قورعاسىن قۇيعان ساقاسىن تارتۋ ەتەدى. كەيبىرەۋى قولىما 100 تەڭگە قىستىرادى. نەسىن جاسىرايىن، بۇل قوشامەتتىڭ جانىما مايداي جاققانى سونشا، تەڭ-تەڭ بوپ كەلىپ جاتقان تارتۋ-تارالعىلاردى ەرتە، ەرتە، ەرتەدەگى دۇنيەقوڭىز حاننىڭ ۇرداجىق ءۋازىرى سياقتى تالتاڭ-تالتاڭ باسىپ، ماڭق-ماڭق سويلەپ، ماڭعازدانا قابىلدايتىن بولدىم.

ال قايساردى موندىباستاردىڭ ەشقايسىسى بۇلاي توبەسىنە كوتەرىپ، الپەشتەمەيدى. ويتكەنى، اۋىلدا نە كوپ، كوزىن تومەن سالىپ، ءموليىپ تۇراتىن ەسەك كوپ. شىلدە ايىندا ولاردى كەز كەلگەن ءۇيدىڭ كولەڭكەسىنەن وپ-وڭاي ۇستاپ الۋعا بولادى. سوسىن وعان مىنگىسى كەلگەنى مىنەدى، ال مىنگىسى كەلمەگەنى قوڭ ەتىن كەسىپ الساڭ دا بىلق ەتپەيتىن حايۋانداردى ىشتەرىنەن «ىڭق» ەتكىزىپ ءبىر تەۋىپ، كولەڭكەدەن قۋىپ جىبەرەدى. سالقىن جەردە شۇيىركەلەسىپ وتىرۋدى كوزدەگەن سوتاناقتارعا ورىن بوساتقان جانۋارلاردىڭ اراسىندا، البەتتە، كەلەكە-مازاق ءۇشىن «قارا جورعا» اتانىپ كەتكەن مومىن دا بار. «جۋاس تۇيە جۇندەۋگە جاقسى» دەپ قايىربەك كوكەم ايتپاقشى، كەيدە كىشكەنتاي ماتىبيلەر ونىڭ ارقاسىنا سىمعا قونعان قارلىعاشتار سياقتى ءتىزىلىپ وتىرىپ الادى دا، قولدارىنداعى ءسامبى تالدىڭ سولقىلداعان جاس شىبىعىمەن وبال-ساۋاپتى ويلاماستان باسى مەن قۇلاعىن بوزبوران سوققىنىڭ استىنا الادى. «اقىرىپ تەڭدىك سۇرارعا» ءتىلى جوق بايعۇس ءماۋ دەمەستەن بىردە قوي باققان بالا-شاعانىڭ تاقىمىندا تەپەڭدەپ بارا جاتسا، ەندى بىردە ءشوپ ارتقان اربانى شابىندىقتان مىقشيا سۇيرەپ كەلە جاتقانى. يەسى قايسار دا اتى ارىمايتىن، تونى توزبايتىن اقكوڭىلدىڭ ءوزى، لاۋ سۇراي كەلگەندەردىڭ ساعىن سىندىرىپ، بەتىن قايتارعان ەمەس. ال مەنىڭ توردە عانا تۇراتىن جاپ-جاڭا «تۇلپارىمدى» الگى قازانبۇزار، ءۇي تەنتەكتەر «ىڭق» ەتكىزىپ تەپپەك تۇگىلى، بوياۋى كەتىپ قالماسىن دەپ ابايلاپ قانا ۇستاپ، ەپپەن عانا قوزعايدى.

ءبىراق، ءبىر تۇسىنبەيتىنىم، بارلىعى، ءتىپتى بۇرىمدارى سەلتەڭدەگەن قىز-قىرقىندارعا دەيىن جالىنىپ-جالبارىنىپ، حال-قادەرىنشە شاشباۋىمدى كوتەرىپ جاتقاندا، قايسار عانا جاعى قارىسىپ قالعان ادامداي قاسارىسىپ ۇندەمەيدى. ۇندەمەي قويسا جاقسى عوي، ءبىر شەتكە شىعىپ الادى دا، الا دوپتى اياعىنىڭ ۇشىمەن ءىلىپ الىپ تىزەسىنە، تىزەسىنەن كەۋدەسىنە، كەۋدەسىنەن يىعىنا، يىعىنان باسىنا، ودان قايتادان يىعىنا، ودان قايتادان وكشەسىنە سەكىرتىپ، اسا ءبىر ەپتىلىكپەن نەشە ءتۇرلى قىزىقتار كورسەتە باستايدى. سودان كەيىن تۋرنيكتىڭ بەلتەمىرىنە اسىلىپ شىر كوبەلەك اينالعاندا بار ما، ءبارى، ءيا، بۇرىمدارى سەلتەڭدەگەن قىز-قىرقىندارعا دەيىن دۋ قول شاپالاقتاپ جىبەرەدى. سول كەزدە جەر-جاھاندى جاۋلاپ العان ەسكەندىر زۇلقارنايىنداي دەمىمە نان پىسكەن مەن دە، مەنىڭ جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار «قۇلاگەرىم» دە تارس ۇمىتىلىپ، ءوزىنىڭ «قارا جورعاسىنا» ۇقساعان قايداعى ءبىر موجانتوپاي «جۇلدىزعا» اينالادى. نەمەنە، سوندا شۋدا جىپپەن ويناعان مىسىق سياقتى سەكىرىپ، دوپ قۋۋ دا ونەر بولىپ پا؟ ول مۇنىمەن نە ايتپاق؟ الدە ۆەلوشاباندوز سپورتشىلارعا ارنالعان جۇيرىگىمدى قىزعانىپ ءجۇر مە؟ بالكىم، بالاقايلاردىڭ مەنى حان كوتەرىپ، سوڭىمنان شۇبىرىپ جۇرگەنىن كورە المايتىن شىعار؟

سونىمەن نە كەرەك، الاقاندارىنا ساپ الديلەگەن «ساربازدارىمنىڭ» ارقاسىندا ۋايىم-قايعىسىز شالقىپ ءجۇرىپ جاتقام. ءبىر جولى وزەنگە شومىلۋعا باردىق. كۇن شىجىپ تۇر، اسپان شايداي اشىق. ءبىراق ارادا بيە ساۋىمداي ۋاقىت وتكەندە باتىس بەتكەيدىڭ رەڭى كۇرت بۇزىلىپ، تۇندىگىن جاپقان كيىز ۇيگە تاپ بولعانداي تۇمشالانعان كۇڭگىرت دۇنيەنىڭ ىشىندە قالدىق. ەكى كەشتىڭ اراسىندا شاقپاق جاعىپ ويناعان اۋمەسەردەي شالكەم-شالىس نايزاعاي تۇنەرگەن اسپاندى جارق-جۇرق وسقىلاپ، زارەمىزدى الادى.

— داۋىل! — دەدى قايسار وزەنگە بىرتە-بىرتە جاقىنداپ كەلە جاتقان توزاڭعا ۇركە قاراپ. — داۋىل كەلە جاتىر. جەل مەن جاڭبىردىڭ استىندا قالماي تۇرعاندا تەز اۋىلعا جەتىپ الايىق.

ءبىراق ءبىز وزەننىڭ جاعاسىنا شىعىپ، كيىمدەرىمىزدى كيىپ ۇلگەرگەنشە قىردىڭ شاڭ-توزاڭىن كوككە كوتەرە جۇلقىنعان دولى جەل جالماۋىزشا باس سالىپ، نوسەر جاڭبىر توڭىرەكتى سارت-سۇرت سابالادى دا كەتتى. جاڭا عانا شاڭى اسپانعا شىعىپ جاتقان جول زاماتتا لايساڭعا اينالىپ، مال ىزىنەن تۇسكەن شۇڭقىرلار شۇپىلدەگەن سۋعا مويمىلدەدى دە قالدى. قاڭىلتىرداي شاتىرلاعان اسپانعا جالتاقتاي قاراپ، قۇيرىق-جالى سۋعا مالشىنعان جانۋارلارىمەن شوقىراقتاتا شاۋىپ بارا جاتقان بالالاردان ءا دەگەندە وزىپ كەتكەم، ءبىراق جول تابانىنداعى بورپىلداق توپىراقتىڭ قامىرداي يلەنىپ قالعانى سونشا، «دوڭگەلەگىم» ىلگەرى جىلجۋدىڭ ورنىنا كەرى اينالعانداي، كوپە-كورىنەۋ كەيىندەپ قالا بەردىم. اشەيىندە قاۋىرسىنداي جەپ-جەڭىل سەزىلەتىن زىمىرانىم ءزىلباتپان تەمىرگە اينالعان. بۇرىن باسقا تۇسپەگەن سوڭ بىلمەپپىن، قۇيىنداي ۇيتقيدى دەپ ماقتانىپ جۇرگەن مىقتىم دوڭگەلەگىنە ساز بالشىق ساعىزشا جابىسقان كەزدە ءجۇرۋ بىلاي تۇرسىن، قوزعالۋدى مۇلدە توقتاتادى ەكەن. ونى ايتاسىز، بالشىقتان بەس باتپان بولعان اياعىمدى كوتەرىپ ءجۇرۋدىڭ ءوزى مۇڭ ەدى. بۇل كەزدە بالالاردىڭ قاراسى بىرتىندەپ الىستاي بەرگەن. ءبىراق ولارعا «كومەكتەسىڭدەر» دەپ جالىنۋعا نامىسىم جىبەرەر ەمەس.

ميباتپاقتىڭ قۇرساۋىنان قالاي قۇتىلارىمدى بىلمەي، ىزاعا بۋلىققانىم سونشا، جانارىمنان بىرت-بىرت جاس شىعىپ كەتتى. جاڭبىر تامشىلارىمەن بىرگە بەتىمنەن تارام-تارام بوپ اققان جاستى ءسۇرتىپ تۇرىپ، كوز ۇشىندا كەتىپ بارا جاتقان «قارا جورعانىڭ» جۇردەكتىگىنە، شىنى كەرەك، قاتتى قىزىقتىم. سورتاڭ جەردىڭ سۋى سياقتى كەرمەك ءدام وكسىككە تولى وكىنىشىمدى ودان بەتەر ۇلعايتتى. قول ۇشىن سوزباستان تاعدىر تالكەگىنە تاستاپ كەتكەن «ساتقىندارعا» دا وكپەلەي المادىم. ويتكەنى، بارىنە كىنالى ءوزىم. اسىرەسە، بىرگە وينايتىن قۇربى-قۇرداستارىمنان دۇنيە دامەتىپ، فۋتبول دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىن جازىقسىز جانعا قاراپتان-قاراپ وشىگۋىم جاپادان-جالعىز قالعان ساتىمدە كوز الدىمنان تىزبەكتەلىپ ءوتىپ جاتىر.

— وۋ، تاستەمىر، بۇل سەنبىسىڭ؟ — دەگەن داۋىسقا جالت قاراسام، قينالعان جانعا قول ۇشىن بەرۋ ءۇشىن كەنەتتەن پايدا بولا كەتەتىن قىزىر اتا سياقتى قايىربەك كوكەم اۋىزدىعىمەن الىسقان سارى جال اتىمەن ارقا تۇسىمنان ەكپىندەتىپ كەلىپ قاپتى.

جانىم قينالىپ تۇرعاندا جاناشىر ءسوز ەستىگەن سوڭ با، كوڭىلىم بوساپ، وكسىپ-وكسىپ جىبەردىم.

— الدا، اينالايىن-اي، جىلاما، ءقازىر كومەكتەسەم.

ول، ءوزى ايتپاقشى، «شايتان اربامدى» اتىنان تۇسپەي-اق كوتەرىپ الدىنا وڭگەردى دە، مەنى ەر-تۇرماننىڭ ارتىنا جايعاستىردى.

— ال، جول بولسىن، قايدان كەلەسىڭ؟

— وزەنگە شومىلىپ...

— ءوزىڭ بە؟

— جوق، بالالارمەن.

— اناۋ كەتىپ بارا جاتقان سولاردىڭ شوعىرى ما؟

— ءيا.

— الدا، بار بولعىرلار-اي. جالعىز قالدىرىپ كەتكەنى نەسى سەنى؟

— ؟..

— ە، اللا، ءىسىمنىڭ سوڭىن قايىرلى قىل. ءايت، شۋ.

سارى جال تايعاق جولدى كىبىرتىكتەپ باسىپ بارىپ، ءجۇرىپ كەتتى. وقىستان تاپ بەرگەن جاۋ اسكەرى سياقتى باتىس جاقتى قاپ-قارا توزاڭ مەن تۇنەرگەن بۇلتقا وراپ باس سالعان داۋىل مەن جاڭبىر وتكىنشى ەكەن، ءبىرازدان كەيىن كۇن جارقىراپ قايتا كورىندى دە، توڭىرەك نۇرلانىپ سالا بەردى. انە، كوكجيەكتەن اجەم توقىعان ورمەككە ۇقساس ءتۇرلى-تۇستى كەمپىرقوساق پايدا بولدى. بۋسانعان دالاداعى جىڭعىل، شەڭگەل، جانتاق، جۋسانداردىڭ بۇتاقتارى مەن جاپىراقتارى باتتاسقان شاڭىنان ارىلىپ، جاسىل بوياۋىنا قايتا مالىنعان. ءالى كەۋىپ ۇلگەرمەگەن جاڭبىر تامشىلارى تاڭعى شىقتاي تۇپ-تۇنىق. الاشابىر بۇلتتان ارىلماعان اسپانعا بوزتورعايلار ۇشىپ شىعىپ، ءتاتتى اۋەنگە باسقان. شوپتەن شوپكە سەكىرگەن شەگىرتكەلەردى قۋالاعان اقباۋىر قارلىعاشتار ەرسىلى-قارسىلى زۋلايدى.

— ءىنىم.

— ءاۋ، كوكە.

— سەن وسى ۇياتپەن كەزدەسىپ كوردىڭ بە؟

— ۇيات دەيسىز بە؟ جوق.

— ال مەن كەزدەستىم.

— قاشان، كوكە؟

— بۇگىن، تۋرا بۇگىن كەزدەستىم. وسىدان ءبىر جىل بۇرىن سەنىڭ اكەڭنەن ءبىر ايعا دەپ قارىزعا اقشا الىپ، ۋاقتىلى قايتارا الماي-اق قويعانىم. سودان كەزدەسۋدەن قاشىپ ءجۇر ەم، جاڭا الگىندە جۇما نامازىن وقىپ، مەشىتتەن شىعىپ كەلە جاتقانىمدا ويدا جوقتا كەزدەسە كەتپەسى بار ما؟ بەتىمنىڭ وتى لاپ ەتىپ، نە دەپ اقتالارىمدى بىلمەي، قاققان قازىقتاي قالشيدىم دا قالدىم. وزىمە دە وبال جوق، اقىرى قايتاراتىن اقشا بولعان سوڭ، مىنا سارى جالدى ساتسام دا، ۋاقتىسىندا بەرۋىم كەرەك ەكەن...

— اكەم اشۋلانىپ، ارتىق كەتكەن جوق پا ايتەۋىر؟

— جوعا، اللانىڭ ءۇيىنىڭ الدىندا ايعايسىز-اق ابىرويدان ايىرىلىپ، كىرەرگە جەردىڭ تەسىگىن تاپپاي قينالىپ تۇرعان جاعدايىمدى ءتۇسىنىپ، «وقاسى جوق» دەدى دە قويدى. ۇياتپەن كەزدەسۋ دەگەن، مىنە، وسى بولادى، ءىنىم...

كوكەم ۇيات تۋرالى عاقلياسىمەن مەنىڭ قىلىعىمدى مەڭزەپ كەلە جاتقان جوق پا دەگەن كۇدىكتەن جۇرەگىم اتقاقتاپ قويا بەردى. ءبىراق، ابىروي بولعاندا، وسى كەزدە مەنى دە، مەنىڭ باتپاققا ورانعان ءزىل باتپان «تەمىر-تەرسەگىمدى» دە شىبىن عۇرلى كورمەي كوتەرىپ كەلە جاتقان سارى جال لايساڭنان ادا قۇمداۋىت جولعا جەتىپتى.

— كوكە؟

— ءاۋ، ءىنىم.

— سىزگە كوپ-كوپ راحمەت، ەندى ءوزىم-اق جۇرە الام.

— ە-ە، جارايدى وندا. قانە، تۇسە عوي، اينالايىن. ابايلا، ءبىر جەرىڭدى اۋىرتىپ الما.

الدىمەن الدىنا وڭگەرگەن ۆەلوسيپەدتى جەرگە ەپپەن قويدى دا، سودان كەيىن اتىنان مەنىڭ ءتۇسۋىمدى كۇتتى.

— ال، قانە، «شايتان ارباڭمەن» جەردىڭ اپشىسىن قۋىرىپ ءبىر قۇيىنداتشى!

قۇمداۋىت جولدىڭ ويپاڭداۋ تۇسىنا تۇنىپ قالعان سۋمەن دوگەلەكتىڭ بالشىعىن جۋىپ الىپ، ىزعىتا جونەلدىم. جاڭا عانا ىزالانىپ، جاڭا عانا قورلانىپ جىلاعانىم ەسىمنەن شىعىپ، ءماز-مايرام بوپ كۇلىپ كەلەم. مىنا قىزىقتى قاراڭىز، كوپ ۇزاماي بالالارعا دا جەتىپ الدىم. قاستارىنان زۋ ەتىپ وتە شىققان ماعان ولار دا «بىزگە وكپەلەيتىن ءجونىڭ جوق، كىنا وزىڭنەن» دەگەندەي، بەيبىت يشارامەن قول بۇلعاپ قالا بەردى.

ءبىراق فۋتبول الاڭىنا جەتە بەرگەندە تىزگىن مەن تەجەگىشتەن بولەك ءبىر قۋاتتى كۇش مەنى دە، «قۇلاگەرىمدى» دە كىلت توقتاتتى. تۇلا بويىمدى توكپەن ۇرعانداي ءدىر ەتكىزگەن توسىن كۇشتىڭ قايدان، نەدەن پايدا بولعانىن انىقتاۋعا تۋرا سول ساتتە مۇرشام جوقتۇعىن. سوڭىما بۇرىلىپ قاراسام، بالالاردىڭ الدىندا قاسقايىپ №1ء-شى «جاۋىم» كەلەدى. كۇتىپ تۇرمىن. ونىڭ «قارا جورعاسى» ءمانجۋباس بولعانىمەن، ۇشقىر. اسىرەسە، اۋىلعا قاراي ارىنداپ، دەس بەرمەيدى. بۇل جولى دا قۇلاعىن جىميتىپ توپتىڭ الدىنا شىعىپ الىپتى. قاسىمنان ساتىر-سۇتىر شاۋىپ وتە بەرگەندە الگى بەيمالىم كۇش تاڭدايىما جابىسىپ قالعان ءتىلىمدى بۇراپ، كاليماعا كەلتىرگەندەي:

— ليونەل! — دەگىزگەنى.

ول تاڭدانا جالت قارادى. كوزقاراسىندا «مەنى شىنىمەن سولاي دەدىڭ بە؟» دەگەن ساۋال بار. ءۇنىم قۇمىعىپ:

— ليونەل مەسسي، — دەدىم تاعى دا، — ۆەلوسيپەد ايداعىڭ كەلسە، ءبىرازدان كەيىن ۇيگە كەل.

مەنەن الارىن الىپ الدەقايدا تايىپ تۇرعان الاياقتاي باياعى تالتاڭ-تالتاڭ باسىپ، ماڭق-ماڭق سويلەۋ، ماڭعازسۋ دەگەن تاكاپپارلىق جىم-جىلاس جوعالعان. داۋسىم وزىمدىكى ەمەس سياقتى. قارلىعىڭقى جانە... جاسقانشاق.

ول «ماقۇل» دەگەندەي باسىن يزەدى. ونىڭ «ماقۇل» دەگەنىنە مەنەن باسقا بالالار دا قۋانعانداي كورىندى. ارقاسىنداعى ءزىل باتپان جۇكتەن ارىلعان كەزدە «قارا جورعا» تۇرا قاپ ءدۇر سىلكىنۋشى ەدى، سول سياقتى بويىم دا، ويىم دا ءبىر سەرپىلىپ، كادىمگىدەي جەڭىلدەپ قالعان. وسى ۋاقىتقا دەيىن تۇك بىلمەي كەلىپپىن، بالالار مەنەن گورى الا دوپتىڭ شەبەرى قايساردى ەس تۇتادى ەكەن. ال مەنى... ەھ، مەنى تەك قانا... قىزىلدى-جاسىلدى دۇنيەم ءۇشىن سىيلاپ كەلىپتى.

عايىپتان تاپ بولاتىن قىزىر اتا سياقتى قايىربەك كوكەم تاعى پايدا بولا كەتتى. بۇل جولى، ارينە، سانامدا. قولى بوستا فۋتبول تاماشالايتىن ادەتى بارتۇعىن. تەلەشولۋشىلاردىڭ تىلىمەن ايتساق — جانكۇيەر! سول جانكۇيەرىمىز، اسىرەسە، قايساردىڭ شەبەرلىگىنە قاتتى ريزا. ول دا ءوزىنىڭ ويىن-ورنەگىن ارنايى كەلىپ تاماشالايتىن كوكەسىنىڭ جانىنا ءلاززات سىيلاۋ ءۇشىن قارسى شىققان قورعاۋشىنى الداپ ءوتىپ، ودان بۇيىردەن تاپ بەرگەن ەكىنشىسىن قاپى قالدىرىپ، ەڭ اياعىندا جەكپە-جەك قالعان قاقپاشىنى سان سوقتىرىپ، تور قاقپانى توپىرلاعان گولعا تولتىرادى. كوكەمىز بولسا الەمدىك دەڭگەيدەگى ماچتان جەر-جاھانعا ماعۇلىم «جۇلدىزدىڭ» ويىنىن تاماشالاپ وتىرعانداي قول شاپالاقتاپ، ءماز-مايرام بولادى. قايسارعا دەگەن بۇل قۇرمەت پەن قوشامەت كەۋدەمنىڭ قۋىسىندا ارى-بەرى جۇگىرىپ، الاسۇرعان قىزعانىش اتتى ءيتىمدى قاراداي ىزالاندىرا باستايدى. سوندىقتان الەمدىك دەڭگەيدەگى ماچقا جاھان جۇرتى اتىنان كەلگەن جالعىز وكىلدىڭ نازارىن وزىمە اۋدارۋعا تىرىسىپ، «قۇلاگەرىممەن» نەشە ءتۇرلى «تريۋكتەر» جاساۋعا كوشەم. ءبىراق، وكىنىشكە قاراي، ول ءبارىبىر ءوزىنىڭ سۇيىكتى شابۋىلشىسىنان كوز ايىرمايدى.

فۋتبولدى ءتامامداعان بالالار الاڭ شەتىنە جيىلىپ، ويىندى تالقىلاۋعا كىرىسكەن ساتتە اڭگىمەگە كوكەم ارالاسادى.

— مەن سەندەرگە ءبىر اڭىز ايتىپ بەرەيىن. قۇلاق قويىپ، مۇقيات تىڭداپ الىڭدار. باياعىدا ب ا ق پەن قىزىر ۇنەمى قول ۇستاسىپ جۇرەدى ەكەن. ۇنەمى قول ۇستاسىپ جۇرەتىن سەبەبى، باقتىڭ قاباق ەتى سالبىراپ، جانارىن جاۋىپ تۇرعاندىقتان، وزدىگىنەن ەشتەڭەنى كورە المايدى دەسەدى. ءبىر كۇنى بايدىڭ ماقتانشاق بالاسى باقتىڭ كوزىنە تۇسكىسى كەپ جۇيرىك تۇلپارىمەن ولاي ءبىر، بىلاي ءبىر شابادى. بەيباق بالانىڭ كوكەيىن تۇسىنگەن ب ا ق «مىناۋ قاي شاباندوز، كوزىمدى اششى» دەيدى. قىزىر اتامىز باقتىڭ قاباعىن كوتەرىپ، كوزىن اشقان كەزدە جانارى بايدىڭ الگى داڭعوي ۇلىنا ەمەس، انانداي جەردە ساداق اتىپ، ويناپ جۇرگەن قارشىعاداي قارسۇر بالاعا تۇسەدى. ول بالا كەيىن اتى اڭىزعا اينالعان باتىر باۋىرجان مومىشۇلىنا اينالادى! كوردىڭدەر مە، نە نارسەنى دە حالىق تارازىلايدى. حالىق باعاسى دا باقتىڭ كوزى سياقتى. كىمگە تۇسەدى، كىمدى باعالايدى ءوزى بىلەدى. سوندىقتان باعى جانعان دوستارىڭدى قۇرمەتتەپ، قادىرلەي بىلىڭدەر. ەرتەڭ وسى ات توبەلىندەي اۋىلدىڭ اتىن الەمگە تانىتاتىن سول بولادى...

بۇل اڭىزدى ءبىز جاتقا بىلەمىز. قاھارماندارى دا وزگەرىپ تۇرادى ءوزىنىڭ. مىسالى، اڭىزىن بۇرىمدارى سەلتەڭدەگەن قىز-قىرقىندارعا ارناسا، باقتىڭ كوزى ساداق اتىپ جۇرگەن قاراسۇر بالانىڭ ورنىنا، بۇلاقتان سۋ الىپ جاتقان اققۇبا قىزعا ءتۇسىپ، ول كەيىن ەلگە بەلگىلى ۇماي انا، دومالاق انا نەمەسە دينا كۇيشى بولىپ شىعادى. ماقتانشاق قاھارماندارىنىڭ «ونەرى» دە ءجيى اۋىسادى. مىسالى، وتكەن جولى تۇيە كوتەرگەن الاڭعاسار تۋرالى ايتىپ ەدى، بۇل جولعى شالاعايى ماعان ۇقساس پا، قالاي؟ شىنىندا، ءوزىم دە باقتىڭ كوزىنە تۇسكىسى كەلگەن شالدۋارداي ەندى قىزىپ كەلە جاتقان ويىندى تالاي رەت تاس-تالقان قىلعان جوقپىن با؟ ال ول بولسا اشۋلانىپ، ءبىر رەت قارسى كەلمەپتى. جاسوسپىرىمدەر كومانداسىندا ەل نامىسىن قورعاپ، جەڭىمپاز اتانسا دا بەتەگەدەن بيىك، جۋساننان الاسا.

ال مەن بولسام... وسى ۋاقىتقا دەيىن تۇك بىتىرگەن جوقپىن. ولەڭ جازىپ كورىپ ەم، گازەتتەگى اقىن اعايلار سىناپ-مىنەپ، بۇكىل مەكتەپكە كۇلكى قىلدى. ماتەماتيكا پانىنەن وليمپياداعا قاتىسىپ ەم، ودان دا وڭباي ءسۇرىندىم. باعىمدى ەندى نەمەن سىنايمىن؟ الدە ۆەلوشاباندوزدار كلۋبىنا جازىلسام با؟ ءبىراق اكەم «جال-قۇيرىقسىز جالعىزىم» دەپ وعان دا جىبەرمەدى.

كەلگەن بەتتە «تەمىر تۇلپارىما» سەكىرىپ ءمىنىپ، جۇيتكىتە جونەلەتىن شىعار دەپ ويلاعام. جوق، ول ەرشىككە تاقىم ارتقانىمەن، اياعىنىڭ ۇشىن جەرگە تىرەپ، ءبىرازعا دەيىن ارى-بەرى ىرعالىپ تۇردى. ويى جۇيرىكتە ەمەس، باسقادا.

— تاستەمىر، مەن بۇرسۇگۇنى قالاعا جۇرەم. جاتتىعۋ جيىنىنا شاقىرىپ جاتىر. ودان ارى ارگەنتيناعا كەتەم... وقۋعا.

وسى ءسات مەن دە، مەنىڭ ۆەلوسپورتشىلارعا ارنالعان بۇل وڭىردە جوق قاس جۇيرىگىم دە «ەجەلگى دۇشپانىمنىڭ» الدىندا قي دومالاتقان قوڭىزداي كىشىرەيىپ سالا بەردىك. باسقا باسقا، ءدال ءقازىر وسىنداي توسىن جاڭالىقتى كۇتپەپ ەم ودان. اتى اڭىزعا اينالعان ليونەل مەسسيدىڭ وتانىندا وقۋ دەگەن ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ ماڭدايىنا جازىلا بەرمەيتىن باقىت قوي!

وسى كەزدە ماناعى بەلگىسىز «تەجەگىش» قان تامىرلارىمدى قۋالاپ كەپ، قىزىپ تۇرعان ۇتىكتى جۇزىمە تاقاعانداي بەتىمنىڭ ۇشى وزىنەن ءوزى ىسي جونەلدى. بۇل نە؟ تاعى دا قىزعانىش پا؟ قىر سوڭىمنان قالماي قويعان بۇل پالەدەن قالاي قۇتىلسام ەكەن؟ ابىروي بولعاندا، الگى بەلگىسىز كۇش كەۋدەمدى تىرنالاپ، ابالاي باستاعان ىزاقور ءيتتىڭ ارىنىن باسىپ، «كەت»، «كەتتەپ» جاتىر.

— ايتايىن دەگەنىم، بىلتىر جاسوسپىرىمدەر اراسىندا وتكەن الەم چەمپيوناتىنا بارار كەزدە قايىربەك كوكەم «جولىڭا» دەپ ءجۇز ەلۋ مىڭ تەڭگە بەرگەن. سويتسەم، سەنىڭ پاپاڭنان الىپتى عوي قارىزعا، ەندى ۋاقتىلى قايتارا الماي ۇياتتان ورتەنىپ ءجۇر. «قايتەم، امال جوق، سارى جالدى ساتام دا...» دەيدى.

كوكەمنىڭ ۇيات تۋرالى اڭگىمەسى ەسىمە سارت ەتە ءتۇسىپ:

— بىلەم، — دەدىم.

— سەن پاپاڭا ايتشى، سارى جالدى ساتسا، كوكەمىز جاياۋ قالادى عوي.

— ايتقاندا قانداي. ودان كەيىن سارى جالدىڭ الدىندا مەن دە بورىشتار بولدىم بۇگىن.

مەنىڭ ايتقانىمنان شىقپايتىن اكەمنىڭ بالاجان مىنەزىنە قانىق ونىڭ كوڭىلى وسىدان كەيىن ورنىنا تۇسكەندەي بولدى. ماعان دەگەن ريزاشىلىعىن كوزىمەن ۇقتىرىپ، «ال ەندى مىنا كەرەمەتىڭمەن ارمانسىز ىزعىتۋىما بولا ما؟» دەگەندەي كۇلە قارايدى.

— رۇقسات بەرسەڭ، قايىربەك كوكەمنىڭ ۇيىنە بارىپ كەلەيىن.

— رۇقسات، بۇل ەندى سەنىڭ قۇزىرىڭدا. قالاعا جۇرگەنىڭشە ارمانسىز سەرۋەندە.

بۇرىن سانامدا «قايسار جالىنسا ەكەن» دەپ سۋماڭداپ تۇرىپ الاتىن سايتان وي سەيىلگەن تۇمانداي وزىنەن-وزى جوق بولىپ كەتتى دە، ەندى مەن ونىڭ الدىندا قوعاداي جاپىرىلىپ، جالپاقتاپ جاتىرمىن. ءبىزدىڭ اۋىلدان ارگەنتيناعا وقۋعا باراتىن ەڭ العاشقى بالاعا مىسقالداي بولسا دا جاقسىلىق جاساۋدان باسقا ءدال ءقازىر ەشقانداي ماڭىزدى ءىس جوق سياقتى. ەت-باۋىرىمدى ەلجىرەتىپ، ءتىلىمدى ۋىلجىتقان مۇنداي ءتاتتى سەزىمدى بۇرىن-سوڭدى باستان كەشىپ كورمەپپىن. كوڭىل بۇلتىن شايداي اشىپ، جۇرەك قىجىلىن مايداي ەرىتكەن بۇل نە سوندا؟..

الدە، قايىربەك كوكەم كەزدەسكەن ۇيات دەگەن وسى ما؟!

---