بولاشاقتىڭ 10 ماماندىعى: 2025 جىلى جانە ودان كەيىن نە بولادى
Microsoft پەن The Future Laboratory-دا 10 جىلدان سوڭ ەڭبەك نارىعى قانداي بولاتىنىن انىقتاپ ءبىلۋدى ۇيعاردى. كومپانيانىڭ ساراپشىلار بەرگەن تۇسىنىكتەمەلەرى بار زەرتتەۋ The Independent باسىلىمىندا جارىق كوردى.
ارالارىندا جەتەكشى ماماندار، تالداۋشىلار، تەحنولوگتار بار ماماداردىڭ پىكىرىنشە كەلەشەكتە ەڭ كوپ سۇرانىسقا يە بولاتىن سالالاردىڭ ءبىرى عارىش پەن عايىپ (ۆيرتۋالدى) شىنايىلىق بولماق. زەرتتەۋشىلەر كوپشىلىك ايتىپ جۇرگەن پىكىرگە قاراماستان، روبوتتار ادامداردى الماستىرا المايتىنىنا سەنىمدەرى كامىل، كەرىسىنشە سيفرلىق تەحنولوگيالار داۋىرىندە مانساپتىق جانە تۇلعالىق تۇرعىدا جوعارىلاۋعا مۇمكىندىكتەر كوبەيەدى.
بۇل جۇمىستار فانتاستيكا سالاسىنان الىنعانداي كورىنگەنمەن، ولار ءقازىردىڭ وزىندە بولىپ جاتقان وزگەرىستەردى بىلدىرەدى. ءىشىنارا جاساندى ينتەللەكتىڭ كوپ تارالا باستاعاندىقتان، ەڭبەك نارىعى بۇرىنعىدان جىلدامىراق وزگەرىپ جاتىر.
رايان اسدوۋريان، Microsoft-تىڭ Windows پەن Surfaseء-تى جاسايتىن بولىمشەلەرىنىڭ باسشىسى.
بۇعان قوسا، زەرتتەۋ اۆتورلارى قازىرگى مەكتەپتەر مەن جوو وقىپ جۇرگەندەردىڭ 65% قازىرگى كەزدە ءالى پايدا بولماعان قىزمەتتى اتقارادى دەپ ويلاپ وتىر. وسىعان وراي كومپانيانىڭ ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرگەن ساراپشىلار جاستار تار شەڭبەرگە ماماندانۋدى تالاپ ەتەتىن ءداستۇرلى ءبىلىم بەرۋ مودەلىنەن كەتىپ، ءبىرقاتار جاڭا ءبىلىم مەن، داعدىلارعا ماشىقتانۋىن قولدايتىنىن ايتقان. «ءبىز ءوزىنىڭ كەلەشەگىنە الاڭدايتىن ستۋدەنتتەردىڭ كوبەيىپ كەلە جاتقانىن كورىپ ءجۇرمىز. ولار وزدەرىنەن وزىپ كەتكەن زاماناۋي تەحنولوگيالارمەن جۇمىس ىستەۋگە دايىن ەمەس ەكەنىن سەزەدى»، — دەيدى Microsoft وكىلى رايان اسدوۋريان.
«بىرنەشە سالادا يكەم-داعدىلاردىڭ بولۋى ۇلكەن ماڭىزعا يە بولىپ كەلەدى — دەپ The Future Laboratory رەداكتورى ءارى بايانداما اۆتورلارىنىن ءبىرى ستيۆ توز ءسوزىن جالعاستىردى. — مىسالى، ۆيرتۋالدى تىرشىلىك ورتاسى ديزاينەرىنىڭ، رەداكتور جۇمىسىن اتقاراتىن دا ماشىقتارى بولۋى كەرەك. ونىڭ ۇستىنە بۇل ماماندىق گەيمديزاينعا دا ۇقسايدى. مەنىڭشە بۇنداي ماماندا، ەڭ ءبىر وزەكتى دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە الۋى ءۇشىن، ساۋلەتشىنىڭ جانە پسيحولوگتىڭ بىلىكتىلىگى دە بولۋى ءتيىس. مىسالى، نەگە ادامدارعا اعاشتاردىڭ ساياسىندا وتىرۋ ۇنايتىنى جونىندە ويلانىپ كوردىڭىز بە؟ ەندى بۇنى قالاي ۆيرتۋالدى شىنايىلىققا اينالدىرۋعا بولادى؟».
2025 جىلعا دەيىن
1) ۆيرتۋالدى تىرشىلىك ورتاسى ديزاينەرى
ءبىلىمى بولۋى كەرەك سالالار: ساۋلەتتىك ديزاين، رەداكتورلىق ءىس، پسيحولوگيا.
بولجامدار بويىنشا، 2020 جىلعا قاراي VR-قۇرىلعىلار نارىعى 40 ميللياردقا باعالانادى، ال 2026 جىلى ميلليونداعان ادامدار جۇمىس بابىمەن نەمەسە وقۋ ءۇشىن جاڭا دەڭگەيلى ۆيرتۋالدى شىنايىلىق ىشىندە ساعاتتاپ ءجۇرۋدى باستايدى. ۆيرتۋالدى مەكەن ديزاينەرى ىسكەرلىك كەزدەسۋلەرگە قاجەتتى جاعدايدى نەمەسە، VR-مۋزەيلەردى جاساپ، وسى الەمدەردى جوبالاۋمەن اينالىسادى.
بۇكىل دۇنيە جۇزىنەن «جينالاتىن» ارىپتەستەرىمەن يدەيالارىن تالقىعا سالاتىن گيپەرشىنايى ۆيرتۋالدى كەڭىستىكتە كەزدەسىپ وتىرعان جۇمىسكەرلەردىڭ كەڭسەدەگى ادەتتەگى كۇنىن ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. ال ولاردىڭ مودەلدەرى رەتىندە، مىسالعا ايتساق، گەيمەرلەر وزدەرىنىڭ سۇيىكتى ويىنشىلارىنا اينالىپ كەتەتىن فۋتبولدان پرەمەر-ليگا ستاديونى بولۋى نەمەسە ءتۇپنۇسقاسىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن جاسالعان يۋنەسكو مۇراسىنىڭ سيفرلىق كوشىرمەسى بولۋى ابدەن مۇمكىن.
بۇل سالاداعى العاشقى قادامدار ءقازىردىڭ وزىندە بار. مىسالى، اۆترالياداعى ديكين ۋنيۆەرسيتەتى، ۆيرتۋالدى جانە تولىمدى شىنايىلىق سالاسىنىڭ العاشقى ديپلومدى ماماندارىن دايارلاۋ ءۇشىن، باعدارلاما جاساقتاۋشالارمەن ىنتىماقتاستىق ورناتتى. بۇل باعدارلاما بويىنشا وتەتىن ساباقتار 2016 جىلعى قىركۇيەك ايىندا باستالدى.
2) روبوەتيكا جونىندەگى ادۆوكات
قاجەتتى ءبىلىم سالالارى: كوممۋنيكاسيالار، فيلوسوفيا، ەتيكا.
ساراپشىلاردىڭ ويىنشا كەلەسى ونجىلدىق روبوتتار ءداۋىرى بولماق: ولار ادامعا بارلىق سالادا كومەكتەسە باستاپ، جەكە كومەكشىلەر پوزيسيالارىندا دا، قولداۋ كورسەتۋ قىزمەتىندە دە بولا الادى. وسى سەبەپتى «اقىلدى ماشينالار» ءوندىرىسى سالاسىنداعى بوس جۇمىس ورىندارى سانى ارتادى: روبوەتيكا جونىندەگى ادۆوكات مورالدىق جانە ەتيكالىق زاڭداردى بەلگىلەپ، ادامداردىڭ، روبوتتاردىڭ جانە جاساندى ينتەللەكتتىڭ اراسىنداعى دەلدال رەتىندە جۇرەدى. سول زاڭدار بويىنشا ماشينالار ءتىرى ادامدار اراسىندا ەڭبەكتەنەدى.
وسى بولجامداردى ادامنىڭ دەنەسىن قاساقانا اۋىرتۋعا قابىلەتتى روبوتتى ويلاپ تاپقان بەركليدەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ينجەنەرى الەكساندر رەبەن دە راستاپ وتىر.
«مەن «زياندى» روبوت پايدا بولۋى مۇمكىن ەكەنىن دالەلدەدىم. وسى سەبەپتى جاساندى ينتەللەكت كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە ادامعا باعىنباي كەتۋى مۇمكىن دەگەن قورقىنىشىمىزعا قارسى تۇرا الاتىن ادامدارعا كەلەشەكتە ءزارۋ بولامىز»، — دەيدى رەبەن.
3) مادەنيەت digital-كوممەنتاتورى
قاجەتتى ءبىلىم سالالارى: ونەر-بىلىم تاريحى، بيزنەس، PR جانە ماركەتينگ.
10 جىلدان سوڭ الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن مەديادا ۆيزۋالدىق كوممۋنيكاسيا ۇستەمدىككە يە بولادى. بۇنى Instagram-نىڭ ءوسىمى راستاپ وتىر. Digital سالاسىنىڭ بەينەلى ءتىلىن مەڭگەرگەندەر سيفرلىق مادەنيەتتى ءداستۇرلى مادەنيەتكە ينتەگراسيالاي الاتىن وتە قاجەتتى ماماندار بولىپ كەتەدى. بۇل يكەم-داعدىلاردىڭ قولدانىلاتىن جەرلەرى — مادەنيەت پەن ونەر سالاسىنىڭ كاسىپورىندارى مەن مەكەمەلەرى. تەيت زاماناۋي گالەرەياسىنىڭ ديرەكتورى فرانسەس مورريس بۇنداي كاسىپقويلار ولارعا ءتاپ-تاۋىر پايدا تۇسىرەتىنىنە سەنىمى مول. «Digital-كوممەنتاتورلار كەلەشەكتىڭ اۋديتورياسىنا وتكەن عاسىرلاردىڭ الەمدىك كوركەمدىك مۇراسىن — زاماناۋي تەحنولوگيالار كومەگى ارقىلى — مەيلىنشە تۇسىنىكتى تۇردە ايتىپ بەرىپ وتىرۋعا كومەكتەسەدى»، — دەپ مورريس تۇسىندىرەدى.
4) فريلانستاعى بيوحاكەر
قاجەتتى ءبىلىم سالالارى: بيولوگيا عىلىمدارى، مەديسينالىق ادىستەمە، دەرەكتەر تالداماسى.
ۇزاق ۋاقىت بويى عىلىممەن ۋنيۆەرسيتەتتەردە جانە كومپانيالاردىڭ زەرتتەۋ بولىمدەرىندە جۇمىس ىستەيتىن كاسىبي عالىمدار اينالىسىپ كەلدى. الايدا، Microsoft-تاعى ماماندار اشىق باستاپقى كودى بار پلاتفورمالار اكادەميالىق قاۋىمداستىقتى دەموكراتيزاسيالانۋىنا جانە بيوحاكەرلەر (مولەكۋلالىق بيولوگيا سالاسىنداعى اۋەسقوي زەرتتەۋلەر ەنتۋزياستتارى) سانىنىڭ ارتۋىنا سەپ بولاتىنىن مالىمدەپ وتىر.
اشىق كودتى قۇرال-سايماندار ارقىلى دۇنيە ءجۇزىنىڭ مىڭداعان عالىمدارى ءقازىردىڭ وزىندە دەپرەسسيانى، ءاۋتيزمدى، شيزوفرەنيانى جانە السگەيمەر اۋرۋىن ەمدەۋ ادىستەرىن ىزدەپ جاتىر. فريلانستەگى ۆيرتۋالدى بيوحاكەرلەر كوماندالارى بۇل ىستە كومەكتەسۋگە بىلەك سىبانىپ كىرىسەتىنىنە كومپانيا ساراپشىلارى سەنىمدى.
ءدال وسىنى لوندون ۋنيۆەرسيتەتتىك كوللەدجىنىڭ سينتەتيكالىك بيولوگى دوكتور داررەن نەسبەت تە ايتىپ ءجۇر. ونىڭ ويىنشا بيوحاكەرلەردىڭ ەڭبەگى ءىرى-ىرى زەرتتەۋلەردىڭ قوماقتى ۇلەسى بولادى. فريلانسەرلەردىڭ جوو مەن ينستيتۋتتاردىڭ شتاتتىق عىلىمي قىزمەتكەرلەرىمەن سالىستىرعانداعى ارتىقشىلىعى — ولار وقىتۋعا جانە ماقالالار جازۋعا كوڭىلدەرىن اۋدارماي، وي-تالقى جاساۋىندا، سايكەسىنشە يكەمدىرەك بولا الاتىندىعىندا.
5) «زاتتار ينتەرنەتى» دەرەكتەرىن تالداۋشى
قاجەتتى ءبىلىم سالالارى: ينجەنەرلىك ءىس، پروبلەمالاردى جايعاۋ، كوممۋنيكاسيالار جانە كاسىپكەرلىك.
«زاتتار ينتەرنەتى» بىرتىندەپ ادام ومىرىنە ەنىپ كەلە جاتىر. قازىرگى تاڭدا ماشينالاردان باستاپ اس ءۇي پليتالارىنا دەيىنگى كوپتەگەن قۇرىلعىلار ورناتىلعان ەلەكترونيكامەن، باعدارلامالىق جاساقتامامەن جانە قاداعالارمەن جاراقتالعانى ەشقانداي قۇپيا ەمەس. سولاردىڭ ارقاسىندا تەحنيكا دەرەكتەرمەن الماسادى.
بولاشاقتا big data جانە «زاتتار ينتەرنەتى» تالداماسى ۇلىبريتانيادا* 182 مىڭ جۇمىس ورنىن اشىپ، ەل ەكونوميكاسىنا 322 ميلليارد فۋنت ستەرلينگ قوسادى. بۇل تۋرالى ەكونوميكالىق جانە ىسكەرلىك زەرتتەۋلەر ورتالىعى ايتىپ وتىر.
وسىعان وراي جاڭا ماماندار — ءۇي تەحنيكاسى، كەڭسە جانە اۆتوكولىك قۇرىلعىلارى شىعاراتىن مول-مول دەرەكتەردى، وسىنشاما اقپاراتتا ءبىز تۋرالى نە ايتىلاتىنىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن، دەرەكتەردىڭ ءىرى-ىرى كولەمدەرىن زەردەلەيتىن ادامدار قاجەت بولادى. الىنعان دەرەكتەردى «زاتتار ينتەرنەتى» جەتىلدىرۋگە پايدالانۋعا بولادى: مىسالى، ەلەكتروندى اسپاپتار اراسىنداعى ءوزارا ارەكەتتەستىكتىڭ جاڭا تاسىلدەرىن ىزدەستىرۋگە بولادى. بۇنداي ساراپشىلاردا بولۋى ءتيىس يكەم-داعدىلار — پاتتەرندەردى تانىپ-بايقاي الۋ قابىلەتى، ناقتى سۇراقتاردى قويا ءبىلۋ، سونىمەن قاتار اڭگىمە ايتا ءبىلۋ.
2025 جىلدان باستاپ جانە ودان ارى قاراي
6) عارىش گيدى
2020 جىلداردىڭ ەكىنشى جارتىسىنان باستاپ عارىش ساپارلارى باستالاتىنىنا عالىمداردىڭ سەنىمى كامىل. وسىعان بايلانىستى وسىنداي ساپارلاردى ءقاۋىپسىز ءارى قىزىقتى ەتە الاتىن كاسىپقوي ماماندارعا دەگەن مۇقتاجدىق پايدا بولادى. مىسالى، عارىشتىق تۋريزم سالاسىنىڭ ماماندارى ءبىزدىڭ عالامشارىمىزدان تىس جەرلەرگە اپاراتىن تۋرلاردى تۇزۋمەن اينالىسادى.
7) جەكە دەرەكتەر كۋراتورى
«مىي — كومپيۋتەر» ينتەرفەيستەرى 2020 جىلداردىڭ اياعىنا كاراي كوپ تارالىپ كەتەدى. بۇنداي قۇرىلعىلار ادامدارعا وزدەرىنىڭ ويلارىن، ەستە قالعان جايلاردى جانە ارمان-قيالدارىن جازىپ وتىرۋعا، سونداي-اق، ولاردى الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى جۇرتپەن ءبولىسىپ وتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جەكە دەرەكتەر كۋراتورلارى نەيروينتەرفەيستەر مەن ينتەرنەتتى قولدانۋشىلارعا بارلىق اقپاراتتار لەگىن بەيىمدەپ وتىرۋعا كومەكتەسەدى.
8) قورشاعان ورتانى قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى ينجەنەر
الدىن الا جاسالعان بولجامدارعا قاراعاندا 2025 جىلعا قاراي جەردەگى حالىق سانى ون ميلليارد ادامعا جەتەتىندىكتەن، تابيعي رەسۋرستار بارلىعىنا جەتپەي قالۋى مۇمكىن. قورشاعان ورتانى قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى ينجەنەرلەر بۇكىل دۇنيە ءجۇزىنىڭ فلوراسى مەن فاۋناسىنىنان الىنعان ۇلگىلەردى پايدالانا وتىرىپ، ەكولوگياسى ناشارلاعان جەرلەردەگى ەكوجۇيەلەردى وڭالتۋمەن اينالىسادى. سونىمەن قاتار، بۇنداي ماماندار جويىلىپ كەتكەن وسىمدىكتەر مەن جان-جانۋارلاردىڭ تۇرلەرىن قالپىنا كەلتىرەدى.
9) تۇراقتى قۋات بەرۋ قۇرالدارىن جاساۋشى
زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا 2020 جىلداردىڭ ورتاسىنا قاراي ادامزات تياناقتى ەنەرگەتيكاعا كوشەدى دە، كۇن مەن جەل قۋاتىن پايدالانا باستايدى. بولاشاق ادامدارىنىڭ الدىنان شىعاتىن نەگىزگى پروبلەما بۇل قۋات كوزدەرىن پايدالانا المايتىن كەزدەرى: اۋا رايى بۇلىڭعىر جانە جەل جوق ۋاقىتتا قۋاتتى قايدان الۋ ماسەلەسى بولماق. تۇراقتى قۋات بەرۋ قۇرالدارىن جاساۋشىلار — بۇل حيميا جانە ماتەريالتانۋ سياقتى سالالاردان حابارى بار ماماندار. ولاردىڭ باسشىلىق ەتۋىمەن “زاتتار ينتەرنەتىنە” كىرىپتار بولعان ۇستىنە بولا بەرەتىن حالىقتىڭ مۇقتاجدىعىن قاناعاتتاندىرۋعا قاۋقارلى باتارەيالاردىڭ جاڭا بۋىنىن جاساۋ باستالادى.
10) ادام دەنەسىنىڭ ديزاينەرى
تەحنولوگيالار قارىشتاپ دامىپ جاتىر. زەرتتەۋشىلەردىڭ بولجاۋىنا قاراعاندا، بولاشاقتاعى ادامنىڭ تىندەرى مەن اعزالارى قالپىنا كەلتىرۋ مەن اۋىستىرۋ ۇيرەنشىكتى قۇبىلىسقا اينالىپ كەتەدى. ادام دەنەسىنىڭ ديزاينەرلەرى، بيوينجەنەريانى قولدانا وتىرىپ، ادامداردىڭ دەنەلەرى مەن دەنە مۇشەلەرىن مۇسىندەپ، ادامدار وزدەرىنىڭ ءتۇر-تۇلعاسى قانداي بولعانىن قالاسا، سونداي قىلۋعا كومەكتەسەدى. بۇل سوڭعىسى پروتەزدەردىڭ — ساندىك پروتەزدەردىڭ دە، فۋنكسيونالدىق پروتەزدەردىڭ دە — كەڭىنەن تارالۋى ناتيجەسىندە ىسكە اسادى.
*ماتەريال بريتاندىق باسىلىمنىڭ اۋدارماسى بولعاندىقتان، دەرەكتەر ۇلىبريتانيا بويىنشا بەرىلىپ وتىر.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز: كاسىپ تاڭداۋ
You Might Also Like
-
باس تاباق — باس، جامباس سالىنادى. باستى مال ارنايى سويىلعان قوناقتىڭ ەڭ جاسى ۇلكەنى نەمەسە ونىڭ ۇسىنۋى بويىنشا باسقا ءبىر بەلدىكىسى ۇستايدى.
