InfoHub Logo

سىنىپ: 5
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بولىگى بويىنشا ساندى تابۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا بولىگى بويىنشا ساندى تابۋ ەرەجەسىن، بولىگى بويىنشا ساندى تابا ءبىلۋدى ۇيرەتۋ.
مىندەتتەرى:
بىلىمدىلىك: بولىگى بويىنشا ساندى تابۋدى ومىردە دە قولدانا ءبىلۋ.
تاربيەلىك: جاۋاپكەرشىلىككە، ادەپتىلىككە، ۇقىپتىلىققا، شاپشاڭدىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق ويلاۋىن، اقىل - ويىن، ەستە ساقتاۋىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق.
كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، كەسپە قاعازدارى.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ماتەريالدى يگەرۋ
ءىV. ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى ساباقتى بەكىتۋ
V. باعالاۋ، ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
سالەمەتسىزدەر مە وقۋشىلار! وتىرىڭىزدار! ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىمىن تەكسەرىپ الايىق.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
وقۋشىلاردىڭ ءۇي جۇمىسى داپتەرلەرىن جيناپ الامىن.

ءىىى. جاڭا ماتەريالدى يگەرۋ
1 - ەسەپ. وقۋشىنىڭ كىتاپحاناسىندا 70 وقۋلىق بار. بۇل ونداعى بارلىق كىتاپتاردىڭ
2/5 - سىندەي. وقۋشىنىڭ كىتاپحاناسىندا نەشە كىتاپ بار؟
شەشۋى: ەسەپتىڭ بەرىلۋى بويىنشا 70 وقۋلىق وقۋشىنىڭ كىتاپحاناسىنداعى كىتاپتاردىڭ 2/5 - سىنە تەڭ.
2/5 - ءسى – 70 (كىتاپ) بولسا،
1=5/5 -؟ (كىتاپ).
ەگەر كىتاپحاناداعى بارلىق كىتاپتاردىڭ 2/5 - ءسى 70 كىتاپقا تەڭ بولسا، وندا 1/5 – ءى: 70: 2=35 (كىتاپ).
كىتاپحاناداعى بارلىق كىتاپتار 5/5 نەمەسە 1/5∙5. دەمەك، كىتاپحاناداعى بارلىق كىتاپ: 35∙5=175 (كىتاپ)
سوندا 2/5 بولىككە سايكەس 70 سانىن 2 - گە ءبولىپ، 5 - كە كوبەيتتىك، ياعني 70 - ءتى 2/5 - گە ءبولۋدى ورىندادىق.
70: 2/5 =( ∙5)/2_1 =175. جاۋابى: 175 كىتاپ.
175 سانىن ونىڭ بولىگى بويىنشا تاپتىق.
بولىگى بويىنشا ساندى تابۋ ءۇشىن بولىككە سايكەس ساندى وسى بولشەككە ءبولۋ كەرەك.

2 - ەسەپ. ماشينا 145 كم جول ءجۇردى. بۇل ونىڭ بارلىق جۇرۋگە ءتيىستى جولىنىڭ 5/9 - ىندەي. ماشينانىڭ بارلىق جۇرۋگە ءتيىستى جولى نەشە كيلومەتر؟
شەشۋى: (ۇلگى): 145: 5/9 = (145∙9)/5=261 (كم).
جاۋابى: 261 كم.
بولىگى بويىنشا ساندى تەڭدەۋ قۇرۋ ارقىلى دا تابۋعا بولادى.
3 - ەسەپ. كەسىندىنىڭ 5/7 - ءى 15 سم - گە تەڭ. كەسىندىنىڭ ۇزىندىعىن تابىڭدار.
شەشۋى: (ۇلگى). حسم – كەسىندىنىڭ ۇزىندىعى. ەسەپتىڭ شارتى بويىنشا كەسىندى ۇزىندىعىنىڭ 5/7 - ءى 15 سم - گە تەڭ. دەمەك، 5/7 ح=15. وندا ح=15: 5/7 =15∙7/5=21. كەسىندىنىڭ ۇزىندىعى 21 سم.

ءىV. ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى ساباقتى بەكىتۋ
№831. ساندى تابىڭدار:
15: 3/4=15∙4/3=20،
45: 5/9 =45∙9/5=81،
13: 1/2 =13∙2=26،
6: 2/3 =6∙ 3/2 =9.

№832. 1) ءتيىن شامامەن 6 جىل جاسايدى. بۇل قوياننىڭ جاساۋعا ءتيىستى جاسىنىڭ 3/5 - ىنە تەڭ. قويان نەشە جىل جاسايدى؟
قويان -؟
ءتيىن - 6 جىل. 3/5 ب.
شەشۋى: 6: 3/5=6 ∙ 5/3=10 (جىل)
جاۋابى: قويان 10 جىل جاسايدى.

№833. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ ەنى 4 1/5 سم، بۇل ونىڭ ۇزىندىعىنىڭ 1/2 – ىندەي. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ پەريمەترىن تابىڭدار.
ا -؟
ۆ - 4 1/5 سم 1/2 ب.
شەشۋى: 4 1/5 ∶ 1/2=(21∙2)/5=42/5=82/5 (سم ۇزىندىعى)
P=2(a+ۆ)، ر=2(8 2/5+4 1/5 )، P=2∙123/5، ر=2∙63/5، ر=(2∙63)/5، ر=126/5، ر=251/5 (سم)
جاۋابى: تىك ءتورتبۇرىشتىڭ پەريمەترى 251/5 سانتيمەترگە تەڭ.

№834. ءبىرىنشى جاشىكتە 8 كگ الما بار. بۇل ەكىنشى جاشىكتەگىنىڭ 4/5 – ىندەي. ەكى جاشىكتە نەشە كيلوگرامم الما بار؟
ءى جاشىك – 8 كگ 4/5 ب.
ءىى جاشىك -؟
شەشۋى: 8: 4/5 =8∙ 5/4=(8∙5)/4=10 (كگ ءىى جاشىك)
10+8=18 (كگ)
جاۋابى: ەكى جاشىكتە 18 كيلوگرامم الما بار.

№835. مارات بارلىق اقشاسىنىڭ 5/7 - ىنە كىتاپ ساتىپ العاندا، ونىڭ 50 تگ اقشاسى قالدى. العاشقىدا ماراتتا قانشا اقشا بولدى؟
العاشقىدا -؟ تگ
قالعانى – 50 تگ.
شەشۋى: 50 تەڭگە ماراتتىڭ اقشاسىنىڭ قانداي بولىگى؟
5/7=2/7.
50: 2/7 =50∙7/2 =25∙7=175.
جاۋابى: العاشقىدا ماراتتا 175 تەڭگە اقشا بولدى. (ۆ)
№836. بولىگى بويىنشا شامالاردى تابىڭدار:
16: 4/7=16∙7/4=28( م)
30: 5/8 =30∙ 8/5 =48 (دم)

V. باعالاۋ، ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ساباققا بەلسەنە قاتىسىپ، تاقتاعا شىققان وقۋشىلاردى باعالايمىن.
ۇيگە: №832 (2، 3)
№835 (2)
№836 (3، 4، 5، 6)
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
ساباق اياقتالدى! ساۋ بولىڭدار!