دەربەس كومپيۋتەردىڭ قۇرىلىسى جانە دامۋ تاريحى
تاقىرىبى: «دەربەس كومپيۋتەردىڭ قۇرىلىسى جانە دامۋ تاريحى» ءبولىمى بويىنشا قورىتىندىلاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: العان بىلىمدەرىن تياناقتاپ بەكىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ويىن
ساباقتىڭ كورنەكتىلىگى: ديداكتيكالىق ماتەريالدار جانە بەكىتۋ سۇراقتارى. قوڭىراۋلى ەلەكترلىك شامدار. كومپيۋتەردىڭ دامۋ تاريحى تاقىرىبىندا پلاكاتتار. دەربەس كومپيۋتەردىڭ سۋرەتتەرى سالىنعان پلاكاتتار مەن پلانشەتتەر
ويىن بولىمدەرى:
• سۇراق - جاۋاپ
• قۇپيا جاشىك
• “بۇل كىم، بۇل نە؟”
• ءسوزجۇمباق
ساباقتى وتكىزۋ شارتى
- ساباقتى وتكىزۋ ءۇشىن وقۋشىلاردى 2 توپقا بولەمىز؛
- توپ وقۋشىلارىنان 2 ەسەپشى، ءبىر كومەكشى سايلايمىز.
- ءاربىر توپتىڭ ءبىرىنشى بولىپ جاۋاپ بەرۋگە قىزىل جالاۋشانى كوتەرۋ كەرەك.
- مۇعالىمدە الدىن - الا دايىندالعان بەكىتۋ سۇراقتارى بولادى.
- ءار سۇراقتىڭ دۇرىس جاۋابىنا 1 ۇپاي بەرىلەدى جانە تاقتاعا جازىلىپ وزگەرتىلىپ وتىرادى؛
- ەكى توپتان العاشقى بوپ 6 ۇپاي جيناعان توپ جەڭىسكە جەتەدى.
ءار سۇراققا - ءبىر جاۋاپ»
بۇرىن وتىلگەن وقۋ ماتەريالىن ەسكە الۋ. سۇراققا ويلانۋعا تەك قانا 1 مينۋت.
ءار وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگى مەن قىزىعۋشىلىعىن، ءوز بەتىنشە دامۋىن، ويىن تەز ارادا تۇجىرىمداپ ايتۋىن دا شىڭداي تۇسەدى.
1. ەەم - نiڭ دامۋ تاريحى نەشە بۋىنعا ءبولiنەدi، ولاردى اتا قانداي جىلدار ارالىعى؟
I بۋىن - 1940 - 1955جج/ەلەكتروندى شامدار قولدانىلدى/
II بۋىن - 1955 جىلدان باستاپ /جارتىلاي وتكiزگiشتەر - ترانزيستورلار قولدانىلدى/
III بۋىن - 1960 - 1970جج دەيiن /ينتەگرالدىق سحەمالار قولدانىلدى/
IV بۋىن - 1970 جىلدان باستاپ /دەربەس كومپيۋتەرلەر جاسالدى/
V بۋىن -/كادiمگi ادام تiلiندە سويلەيتiن «جاساندى ينتەللەكت» ەەم - دەرi بولۋى كەرەك/
«1. سۇراق - جاۋاپ»
1. 1846 ج بەببيدج ماشيناسىنا پروگرامما جازعان كىم؟
2. ەەم دامۋ تاريحى نەشە بۋىننان تۇرادى؟
3. 1 - بۋىن قاي جىلى شىقتى، ەلەمەنتتىك بازاسى نە؟
4. 2 - بۋىن قاي جىلى شىقتى، ەلەمەنتتىك بازاسى نە؟
5. 3 - بۋىن قاي جىلى شىقتى، ەلەمەنتتىك بازاسى نە؟
6. 4 - بۋىن قاي جىلى شىقتى، ەلەمەنتتىك بازاسى نە؟
7. اقپاراتتىڭ تۇرلەرى؟
8. ەنگىزۋ قۇرىلعىلارىنا نە جاتادى؟
9. شىعارۋ قۇرىلعىلارىنا نە جاتادى؟
10. ەستە ساقتاۋ قۇرىلعىلارىنا نە جاتادى؟
11. اقپاراتتى وڭدەۋ قۇرىلعىلارىنا نە جاتادى؟
12. ەەم - ءنىڭ جالپى جادى قانشا تۇرگە بولىنەدى؟
13. سىرتقى جادىنا نە جاتادى؟
14. ىشكى جادىنا نە جاتادى؟
15. فايل دەگەنىمىز نە؟
16. پرينتەرلەردىڭ تۇرلەرى
17. ەت كابينەتىندە ءوز بەتىنشە جۇمىس جاسايتىن وقۋشى قانداي ەرەجەنى تولىعىمەن مەڭگەرۋى ءتيىس؟
18. كوزبەن مونيتوردىڭ ارا قاشىقتىعى نەشە سم بولۋى قاجەت؟
«قۇپيا جاشىك»
بۇل قۇرالدىڭ جاسى 2000 - 5000 جىلدار شاماسى. بۇل قۇرالدى گرەكتەر مەن باتىس ەۋروپالىقتار «اباك»، قىتايلىقتار «سۋانپان»، جاپوندىقتار «سەروبيان» دەپ اتاعان.
جاشىكتىڭ ىشىندە قانداي قۇرال بار؟ /ەسەپشوت/
«بۇل كىم، بۇل نە؟»
1. 1642 جىلى دۇنيە ءجۇزiندە بiرiنشi رەت قوسۋ ماشيناسىن قۇراستىرعان قاي ەلدiڭ عالىمى، ول كiم، سول كەزدە نەشە جاستا بولدى؟
فرانسۋز ماتيماتيگi بلەز پاسكال ون توعىز جاسىندا
2. ينفورماتيكا دەگەن نە؟
اقپاراتتىق پروسەستەردى زەرتتەيتiن عىلىم ينفورماتيكا دەپ اتالادى.
3. اقپاراتتىق پروسەسس دەگەنiمiز نە؟
اقپاراتتى ساقتاۋ، وڭدەۋ، جەتكiزۋ اقپاراتتىق پروسەسس دەپ اتالادى
4. باعدارلاما ارقىلى باسقارىلاتىن قازiرگi كومپيۋتەرلەرگە وتە ۇقساس قۇرالدارى بار ەسەپتەۋiش ماشينا قالاي اتالدى، جوباسى قاي جىلى جاسالدى؟
اناليتيكالىق ماشينا، 1833 جىلى
5. قازiرگi كومپيۋتەردىڭ اتاسى كىم؟
چارلز بەببيدج
6. قازiرگi كەزدە ءار وقۋشىنىڭ قولىنداعى كالكۋلياتوردىڭ نەگiزiن سالعاندار كiم، قاي ەلدiڭ ونەرتاپقىشتارى؟
ورىس ونەرتاپقىشتارى پ. ل. چەبىشيەۆ پەن ۆ. ت. ودنەر
7. 1694 جىلى اتاقتى نەمiس ماتەماتيگi لەيبنيستiڭ قۇراستىرعان مەحانيكالىق ەسەپتەۋ ماشيناسى قالاي اتالدى؟
اريفمومەتر
8. بۇرىنعى كەڭەستەر وداعىنداعى 1947 - 48 جىلدارى بiرiنشi ەەم - دi جاساۋعا باسشىلىق ەتكەن كiم، تولىق اتالۋى قالاي؟
سەرگەي الەكسەيەۆيچ لەبەديەۆ، مەسم /مالايا ەلەكتروننايا سچەتنايا ماشينا/
9. ەڭ بiرiنشi ەلەكتوروندى ەسەپتەۋiش ماشينا قايدا قاشان جاسالىپ، قالاي اتالدى، سالماعى قانشا بودى؟
1946 جىلى اقىش - تا پەنسيلۆان ۋنيۆەرسيتەتiندە،
ENIAC، سالماعى 30 توننا
10. 1944 جىلى امەريكان ماتەماتيگi گوۆارد ايكەن قۇراستىرعان اۆتوماتتى باعدارلامامەن باسقارىلاتىن ەسەپتەۋiش ماشينا قالاي اتالدى، قايدا جاسالدى؟
مارك - 1، گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتiندە
11. ەڭ العاشقى باعدارلامالاۋشى كiم؟
ادا لاۆلەيس
12. بايت، بيت دەگەن نە، ولاردىڭ ءوزارا قانداي بايلانىسى بار؟
اقپاراتتىڭ ولشەم بiرلiكتەرi
8 بيت= 1 بايت
13. كومپيۋتەر قۇرامىنا كiرەتiن نەگiزگi قۇرىلعىلار؟
جۇيەلi بلوك، مونيتور، پرينتەر، ماۋس، سكانەر، مودەم، پەرنەلiك تاقتا، مۋلتيمەديا كولونكاسى
14. قازiرگi دەربەس كومپيۋتەرلەر قاي بۋىنعا جاتادى؟
IV بۋىنعا جاتادى
ءسوزجۇمباق.
كولدەنەڭىنەن:
5. باعدارلامامەن باسقارىلاتىن اناليتيكالىق - ماشينانىڭ اۆتورى.
7. قوساتىن ماشينانى ويلاپ تاپقان ادام.
8. لەيبنيستىڭ مەحانيكالىق ساناۋ ماشيناسى.
10. ەەم - ءنىڭ II بۋىنىنىڭ ەلەمەنتتىك بازاسى.
تىگىنەن:
1. ءبىزدىڭ ەلدەگى ءبىرىنشى ەەم.
2. ءبىرىنشى ەلەكتروندىق كومپيۋتەر.
3. گرەكتەردىڭ ەجەلگى ساناۋ قۇرالى.
4. ساناۋ – پەرفوراسيالىق ماشيناسىن جارىققا شىعارۋشى.
6. كومپيۋتەر ويىندارىنداعى ديسپلەي ەكرانىندا جىلجىمالى وبەكتىلەردى باسقاراتىن قۇرىلعى.
9. ەەم - ءنىڭ I بۋىنىنىڭ ەلەمەنتتىك بازاسى.
قورىتىندى:
جەڭىسكە جەتكەن توپتى ماراپاتتاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: العان بىلىمدەرىن تياناقتاپ بەكىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ويىن
ساباقتىڭ كورنەكتىلىگى: ديداكتيكالىق ماتەريالدار جانە بەكىتۋ سۇراقتارى. قوڭىراۋلى ەلەكترلىك شامدار. كومپيۋتەردىڭ دامۋ تاريحى تاقىرىبىندا پلاكاتتار. دەربەس كومپيۋتەردىڭ سۋرەتتەرى سالىنعان پلاكاتتار مەن پلانشەتتەر
ويىن بولىمدەرى:
• سۇراق - جاۋاپ
• قۇپيا جاشىك
• “بۇل كىم، بۇل نە؟”
• ءسوزجۇمباق
ساباقتى وتكىزۋ شارتى
- ساباقتى وتكىزۋ ءۇشىن وقۋشىلاردى 2 توپقا بولەمىز؛
- توپ وقۋشىلارىنان 2 ەسەپشى، ءبىر كومەكشى سايلايمىز.
- ءاربىر توپتىڭ ءبىرىنشى بولىپ جاۋاپ بەرۋگە قىزىل جالاۋشانى كوتەرۋ كەرەك.
- مۇعالىمدە الدىن - الا دايىندالعان بەكىتۋ سۇراقتارى بولادى.
- ءار سۇراقتىڭ دۇرىس جاۋابىنا 1 ۇپاي بەرىلەدى جانە تاقتاعا جازىلىپ وزگەرتىلىپ وتىرادى؛
- ەكى توپتان العاشقى بوپ 6 ۇپاي جيناعان توپ جەڭىسكە جەتەدى.
ءار سۇراققا - ءبىر جاۋاپ»
بۇرىن وتىلگەن وقۋ ماتەريالىن ەسكە الۋ. سۇراققا ويلانۋعا تەك قانا 1 مينۋت.
ءار وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگى مەن قىزىعۋشىلىعىن، ءوز بەتىنشە دامۋىن، ويىن تەز ارادا تۇجىرىمداپ ايتۋىن دا شىڭداي تۇسەدى.
1. ەەم - نiڭ دامۋ تاريحى نەشە بۋىنعا ءبولiنەدi، ولاردى اتا قانداي جىلدار ارالىعى؟
I بۋىن - 1940 - 1955جج/ەلەكتروندى شامدار قولدانىلدى/
II بۋىن - 1955 جىلدان باستاپ /جارتىلاي وتكiزگiشتەر - ترانزيستورلار قولدانىلدى/
III بۋىن - 1960 - 1970جج دەيiن /ينتەگرالدىق سحەمالار قولدانىلدى/
IV بۋىن - 1970 جىلدان باستاپ /دەربەس كومپيۋتەرلەر جاسالدى/
V بۋىن -/كادiمگi ادام تiلiندە سويلەيتiن «جاساندى ينتەللەكت» ەەم - دەرi بولۋى كەرەك/
«1. سۇراق - جاۋاپ»
1. 1846 ج بەببيدج ماشيناسىنا پروگرامما جازعان كىم؟
2. ەەم دامۋ تاريحى نەشە بۋىننان تۇرادى؟
3. 1 - بۋىن قاي جىلى شىقتى، ەلەمەنتتىك بازاسى نە؟
4. 2 - بۋىن قاي جىلى شىقتى، ەلەمەنتتىك بازاسى نە؟
5. 3 - بۋىن قاي جىلى شىقتى، ەلەمەنتتىك بازاسى نە؟
6. 4 - بۋىن قاي جىلى شىقتى، ەلەمەنتتىك بازاسى نە؟
7. اقپاراتتىڭ تۇرلەرى؟
8. ەنگىزۋ قۇرىلعىلارىنا نە جاتادى؟
9. شىعارۋ قۇرىلعىلارىنا نە جاتادى؟
10. ەستە ساقتاۋ قۇرىلعىلارىنا نە جاتادى؟
11. اقپاراتتى وڭدەۋ قۇرىلعىلارىنا نە جاتادى؟
12. ەەم - ءنىڭ جالپى جادى قانشا تۇرگە بولىنەدى؟
13. سىرتقى جادىنا نە جاتادى؟
14. ىشكى جادىنا نە جاتادى؟
15. فايل دەگەنىمىز نە؟
16. پرينتەرلەردىڭ تۇرلەرى
17. ەت كابينەتىندە ءوز بەتىنشە جۇمىس جاسايتىن وقۋشى قانداي ەرەجەنى تولىعىمەن مەڭگەرۋى ءتيىس؟
18. كوزبەن مونيتوردىڭ ارا قاشىقتىعى نەشە سم بولۋى قاجەت؟
«قۇپيا جاشىك»
بۇل قۇرالدىڭ جاسى 2000 - 5000 جىلدار شاماسى. بۇل قۇرالدى گرەكتەر مەن باتىس ەۋروپالىقتار «اباك»، قىتايلىقتار «سۋانپان»، جاپوندىقتار «سەروبيان» دەپ اتاعان.
جاشىكتىڭ ىشىندە قانداي قۇرال بار؟ /ەسەپشوت/
«بۇل كىم، بۇل نە؟»
1. 1642 جىلى دۇنيە ءجۇزiندە بiرiنشi رەت قوسۋ ماشيناسىن قۇراستىرعان قاي ەلدiڭ عالىمى، ول كiم، سول كەزدە نەشە جاستا بولدى؟
فرانسۋز ماتيماتيگi بلەز پاسكال ون توعىز جاسىندا
2. ينفورماتيكا دەگەن نە؟
اقپاراتتىق پروسەستەردى زەرتتەيتiن عىلىم ينفورماتيكا دەپ اتالادى.
3. اقپاراتتىق پروسەسس دەگەنiمiز نە؟
اقپاراتتى ساقتاۋ، وڭدەۋ، جەتكiزۋ اقپاراتتىق پروسەسس دەپ اتالادى
4. باعدارلاما ارقىلى باسقارىلاتىن قازiرگi كومپيۋتەرلەرگە وتە ۇقساس قۇرالدارى بار ەسەپتەۋiش ماشينا قالاي اتالدى، جوباسى قاي جىلى جاسالدى؟
اناليتيكالىق ماشينا، 1833 جىلى
5. قازiرگi كومپيۋتەردىڭ اتاسى كىم؟
چارلز بەببيدج
6. قازiرگi كەزدە ءار وقۋشىنىڭ قولىنداعى كالكۋلياتوردىڭ نەگiزiن سالعاندار كiم، قاي ەلدiڭ ونەرتاپقىشتارى؟
ورىس ونەرتاپقىشتارى پ. ل. چەبىشيەۆ پەن ۆ. ت. ودنەر
7. 1694 جىلى اتاقتى نەمiس ماتەماتيگi لەيبنيستiڭ قۇراستىرعان مەحانيكالىق ەسەپتەۋ ماشيناسى قالاي اتالدى؟
اريفمومەتر
8. بۇرىنعى كەڭەستەر وداعىنداعى 1947 - 48 جىلدارى بiرiنشi ەەم - دi جاساۋعا باسشىلىق ەتكەن كiم، تولىق اتالۋى قالاي؟
سەرگەي الەكسەيەۆيچ لەبەديەۆ، مەسم /مالايا ەلەكتروننايا سچەتنايا ماشينا/
9. ەڭ بiرiنشi ەلەكتوروندى ەسەپتەۋiش ماشينا قايدا قاشان جاسالىپ، قالاي اتالدى، سالماعى قانشا بودى؟
1946 جىلى اقىش - تا پەنسيلۆان ۋنيۆەرسيتەتiندە،
ENIAC، سالماعى 30 توننا
10. 1944 جىلى امەريكان ماتەماتيگi گوۆارد ايكەن قۇراستىرعان اۆتوماتتى باعدارلامامەن باسقارىلاتىن ەسەپتەۋiش ماشينا قالاي اتالدى، قايدا جاسالدى؟
مارك - 1، گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتiندە
11. ەڭ العاشقى باعدارلامالاۋشى كiم؟
ادا لاۆلەيس
12. بايت، بيت دەگەن نە، ولاردىڭ ءوزارا قانداي بايلانىسى بار؟
اقپاراتتىڭ ولشەم بiرلiكتەرi
8 بيت= 1 بايت
13. كومپيۋتەر قۇرامىنا كiرەتiن نەگiزگi قۇرىلعىلار؟
جۇيەلi بلوك، مونيتور، پرينتەر، ماۋس، سكانەر، مودەم، پەرنەلiك تاقتا، مۋلتيمەديا كولونكاسى
14. قازiرگi دەربەس كومپيۋتەرلەر قاي بۋىنعا جاتادى؟
IV بۋىنعا جاتادى
ءسوزجۇمباق.
كولدەنەڭىنەن:
5. باعدارلامامەن باسقارىلاتىن اناليتيكالىق - ماشينانىڭ اۆتورى.
7. قوساتىن ماشينانى ويلاپ تاپقان ادام.
8. لەيبنيستىڭ مەحانيكالىق ساناۋ ماشيناسى.
10. ەەم - ءنىڭ II بۋىنىنىڭ ەلەمەنتتىك بازاسى.
تىگىنەن:
1. ءبىزدىڭ ەلدەگى ءبىرىنشى ەەم.
2. ءبىرىنشى ەلەكتروندىق كومپيۋتەر.
3. گرەكتەردىڭ ەجەلگى ساناۋ قۇرالى.
4. ساناۋ – پەرفوراسيالىق ماشيناسىن جارىققا شىعارۋشى.
6. كومپيۋتەر ويىندارىنداعى ديسپلەي ەكرانىندا جىلجىمالى وبەكتىلەردى باسقاراتىن قۇرىلعى.
9. ەەم - ءنىڭ I بۋىنىنىڭ ەلەمەنتتىك بازاسى.
قورىتىندى:
جەڭىسكە جەتكەن توپتى ماراپاتتاۋ
You Might Also Like
-
ساباق تاقىرىبى: ۇلتتىق باس كيىمدەردىڭ ويۋ – ورنەكتەرى
