InfoHub Logo

ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋ مەملەكەتىمىزدىڭ ساياساتىنىڭ باسىمدىعى بولىپ تابىلادى. جاھاندىق تەندەنسيالار ەلىمىزدەگى مەكتەپتەردىڭ  مودەرنيزاسيالاۋدىڭ نەگىزگى ماقساتتارىن انىقتايدى. الايدا، ولار سونىمەن بىرگە ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى ءبىرقاتار قايشىلىقتاردى جەڭۋ قاجەتتىلىگىن كورسەتەدى. پەداگوگيكالىق ءبىلىم بەرۋ ەلدەگى بۇكىل ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن دامىتۋ ءۇشىن ەرەكشە ماڭىزعا يە. بارلىق ساتىلارداعى ءبىلىم ساپاسى — مەكتەپكە دەيىنگى، باستاۋىش، ورتا (جالپى جانە كاسىپتىك) جانە جوعارى — نەگىزىنەن پەداگوگيكالىق ءبىلىم ساپاسىنا بايلانىستى. قازىرگى زامانعى ءبىلىم بەرۋ نارىعى وقۋشىلاردىڭ جوعارى ساپالى ءبىلىمىن اكادەميالىق مەكەمەنىڭ باسەكەلەستەرىنەن بىردەن-بىر ارتىقشىلىعى رەتىندە تانيدى. بۇگىندە ادامي رەسۋرستاردىڭ ساپاسى كوبىنەسە مەملەكەتتىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ايقىندايدى. قازىرگى تاڭدا الەۋمەتتىك پەداگوگيكا ادام مەن قوعام اراسىنداعى قارىم-قاتىناس ماسەلەلەرىن زەرتتەيتىن الەۋمەتتىك-گۋمانيتارلىق عىلىم رەتىندە تۇسىندىرىلەدى، قازىرگى پەداگوگيكالىق عىلىمنىڭ دامۋىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. قازىرگى ءبىلىم بەرۋدەگى پەداگوگيكالىق قىزمەت ايتارلىقتاي وزگەرىستەرگە ۇشىراپ وتىر. اتاپ ايتقاندا، ءبىز گۋمانيستىك قۇندىلىقتارمەن بەكىتىلگەن جەكە پاراديگماعا قايتا باعدارلانۋدىڭ كۋاسى بولا الامىز. ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى اسپەكتىسى-بالالاردى ءارتۇرلى پاندىك سالالاردا ناقتى ءبىلىم الۋعا ەمەس، ومىردە، ءوزىن-وزى ۇيىمداستىرۋ سالاسىندا باعدار تابۋعا شاقىرۋ بولىپ تابىلادى. الەم بويىنشا الەۋمەتتىك پەداگوگيكا كوپتەگەن پروبلەمالارعا تاپ بولىپ وتىر، مىنالاردى اتاپ ايتساق بولادى:

− ۇنەمى وزگەرىپ تۇراتىن ءومىر ءسۇرۋ جاعدايلارىنا جەكە جانە الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋ ماسەلەلەرى؛

− ادام مەن قوعام اراسىنداعى قارىم − قاتىناستا ۇيلەسىمدىلىكتىڭ بولماۋى؛

− ەتنوسارالىق شيەلەنىستەر مەن ۇلتارالىق قاقتىعىستار؛

− مادەنيەتتىڭ تومەن دەڭگەيى؛

− قوعامدىق ءومىردىڭ ادامگەرشىلىككە جاتپاۋى؛

− ءار ءتۇرلى سالالار مەن الەۋمەتتىك سالادا ساباقتاستىقتىڭ بولماۋى؛

− جاستار ءينفانتيليزمىن جەڭۋ؛

− وتباسىلارداعى دەفورماسيالانعان قاتىناستار جانە دوستىق بايلانىستاردىڭ ءۇزىلۋى؛

− بالالاردىڭ الەۋمەتتىك قولايسىزدىعى جانە وتباسىلىق پروبلەمالار.

الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىنە ينتەگراسياسى جوعارى وقۋ ورىندارىنا جاھاندىق تەندەنسيالاردى ۇستانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جاڭا مودەلدەر قۇرۋدى قامتيدى. الايدا، كوپتەگەن شەشىلمەگەن پروبلەمالار مۇنداي رەفورمالاردىڭ كوپتەگەن اسپەكتىلەرىن تەجەيدى. ەلىمىزدەگى ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرى:

− ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىنىڭ يكەمدىلىگىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى جانە ەڭبەك نارىعى مەن بيزنەستىڭ ناقتى تالاپتارىنا ءالسىز رەاكسيا؛

− ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى قۇرىلىمىنىڭ جانە ەكونوميكا مەن الەۋمەتتىك سالاعا قويىلاتىن تالاپتاردىڭ سايكەس كەلمەۋى، سونداي-اق ساپاسىز ءبىلىم بەرەتىن جەكەشە جوعارى وقۋ ورىندارى سانىنىڭ ەداۋىر ۇلعايۋى؛

− جوعارى وقۋ ورىندارى تۇلەكتەرىنىڭ ءبىلىمى مەن داعدىلارىنىڭ ساپاسىن باعالاۋ ءۇشىن باقىلاۋ مەن باعالاۋدىڭ ءتيىمدى جۇيەلەرىنىڭ بولماۋى؛ 

− پروفەسسور-وقىتۋشىلار قۇرامى مەن پروفەسسورلار قۇرامىنىڭ كاسىبي دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋى؛

− كوپتەگەن جوعارى وقۋ ورىندارىندا ەسكىرگەن ماتەريالدىق رەسۋرستار مەن وقۋ جابدىقتارى، ولاردىڭ جاڭارتىلۋ ىقتيمالدىعى.

پەداگوگيكالىق ءبىلىم بارلىق دەڭگەيلەردى قامتيدى: مەكتەپكە دەيىنگى، باستاۋىش، ورتا، كاسىپتىك جانە ديپلومنان كەيىنگى. پەداگوگيكا ۇلتتىق ءبىلىم بەرۋدىڭ بارلىق جۇيەسىن بەينەلەيدى، ءبىلىم بەرۋدىڭ بولاشاعىن بولجايدى. تەك پەداگوگيكالىق مەكەمەلەر وقۋ ءۇشىن ناقتى مامانداردى ماقساتتى تۇردە دايىندايدى. بۇل مامانداردىڭ كاسىبي قۇزىرەتتىلىگى پەداگوگيكالىق مادەنيەتكە بايلانىستى، ال باسقا جوعارى وقۋ ورىندارىندا تۇلەكتەردىڭ ىشكى دامۋ ماسەلەلەرىن ەلەمەۋ ءۇردىسى بايقالادى. جاڭعىرتۋ، قايتا قۇرۋ جانە وڭتايلاندىرۋ ءۇشىن جوعارى پەداگوگيكالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جويۋدىڭ بارلىق ارەكەتتەرى الەمدىك ۇردىستەرگە قايشى كەلىپ قانا قويماي، مەملەكەتتىڭ ءبىلىم بەرۋ قاعيداتتارىنا نۇقسان كەلتىرەدى.

قازىرگى زامانعى مەكتەپتەر ءبىلىم دەڭگەيى جوعارى، جان-جاقتى جانە مامانداندىرىلعان بىلىكتىلىگى بار مۇعالىمدەرگە مۇقتاج. ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جاھاندىق تەندەنسيالارى مەكتەپتىڭ جاڭا ءتۇرىن جاسايدى: وقۋشىلاردىڭ جەكە الەۋەتى مەن رۋحاني مادەنيەتىن دامىتۋعا باعىتتالعان گۋمانيستىك، اۋىسپالى پەداگوگيكالىق شىعارماشىلىق مەكتەبى. پەداگوگيكالىق ءبىلىم قازىرگى مەكتەپتىڭ كۇردەلى جانە ءوزارا تاۋەلدى الەمىنە ەنۋ ءۇشىن جاڭا داعدىلارى، كەڭ ءبىلىم بازاسى جانە قۇزىرەتتىلىك جيىنتىعى بار تۇلەكتەردى دايىنداۋى كەرەك. قازىرگى مۇعالىمدەر وزدەرىنىڭ الدىنداعى ادامدار ەلەستەتە المايتىن جاعدايدا جۇمىس ىستەۋى كەرەك. بۇل ءبىلىم بەرۋ قىزمەتتەرىنىڭ ماركەتينگى، ءبىلىم بەرۋدى ءارتاراپتاندىرۋ جانە جاھاندانۋ، سونىمەن قاتار عىلىممەن، بيزنەسپەن جانە دىنمەن تىعىز بايلانىس. بۇل جاعدايلار زاماناۋي مەكتەپتە جوعارى بىلىكتى مامانداردى قاجەت ەتەدى. بۇگىنگى جاعداي مەكتەپ مۇعالىمىنەن تەك پانگە باعىتتالعان ءبىلىم بەرۋدىڭ قۇرالى عانا ەمەس ەكەنىن تالاپ ەتەدى. وسىلايشا، مۇعالىمدەردى دايارلاۋ ءۇشىن نورماتيۆتىك بازا قۇرۋ، پەداگوگيكالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا تۇجىرىمدامالارىن ازىرلەۋ جانە قازىرگى زامانعى ءبىلىم بەرۋ تەحنولوگيالارىن اكادەميالىق ورتاعا ەنگىزۋ، پەداگوگيكانى تۇتاستاي بولىسپەۋ جانە ەلەمەۋ قاجەت. پەداگوگيكالىق ءبىلىم - بۇل كاسىبي سالا، وندا تۇلەك وقىتۋدا ءساتتى مانساپقا يە بولا الادى جانە ماماندىق بويىنشا ورتا نەمەسە قوسىمشا ءبىلىم الا الادى.

پايدالانعان ادەبيەت:

ماحانوۆا، ە. ا. پەداگوگيكا بۇگىن: ماسەلەلەر مەن شەشىمدەر / ە.ا. ماتانوۆا. - ءماتىن: تىكەلەي // بۇگىنگى پەداگوگيكا: ماسەلەلەر مەن شەشىمدەر: V حالىقارالىق ماتەريالدار. عىلىمي. كونف. (سانكت-پەتەربۋرگ ق.، 2019 ج. شىلدە). — سانكت-پەتەربۋرگ: ونىڭ باسپاسى، 2019. — س. 9-12. - URL: https://moluch.ru/conf/ped/archive/337/15172

تۋزەلباي سىمبات ەرجان قىزى  شەت تىلدەر جانە ىسكەرلىك كارەرا ۋنيۆەرسيتەتى

---