InfoHub Logo

مىڭ قۇبىلعان بۇگىنگى تاڭدا جاس ۇرپاق تىم قاتىگەزدەنىپ بارا جاتقانداي.بۇگىندە ورىمدەي جاستاردىڭ قىلمىس جاساۋى كوز ۇيرەنگەن كورىنىسكە اينالىپ، ەلدى ەلەڭ ەتكىزىپ وتىرعانى ءبارىمىزدى الاڭداتىپ وتىرعانى راس.جاسوسپىرىمدەردىڭ ءقاۋىپتى جولعا ءتۇسۋى بارىپ تۇرعان قاسىرەتتى قۇبىلىس. جاسوسپىرىمدەر قىلمىس جاساي وتىرىپ ءوز باسىنا عانا ەمەس، قوعامعا، ءوز وتانداستارىنىڭ مۇددەسىنە، ءوزىنىڭ تۋعان-تۋىسقاندارىنا ۇلكەن زيان كەلتىرەدى. ءجاسوسپىرىم قىلمىسكەر ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە ءوزىنىڭ وتباسىنا قاسىرەت بولىپ تابىلادى.

ارينە، كوپكە توپىراق شاشۋدىڭ كەرەگى جوق.جۇرەگى قازاق دەپ سوعاتىن، ەلىمىزدىڭ بەدەلىن شىعارىپ، كوك تۋىن جەلبىرەتىپ جۇرگەن جاستارىمىز قانشاما.

ءبىراق، كوپ جاستارىمىز وقۋعا، ادال ەڭبەككە ىنتا قويمايدى، بوس ۋاقىتتارىن كوبىنەسە قاڭعىباستىقپەن، قۇمار ويىندارعا، ىشىمدىككە، ناشاقورلىق جانە باسقا دا ەسەڭگىرتەتىن زاتتاردى پايدالانۋعا، ويىنحانالاردا جات مۋزىكا تىڭداۋعا، جىنىستىق نەمەسە ءناپسىقۇمارلىق ىس-ارەكەتتەرمەن اينالاسۋعا ارنايدى.بۇلاردىڭ كوپشىلىگى تاربيەنىڭ، باقىلاۋدىڭ جوقتىعىنان ەرتە باستان ىشىمدىككە، ەسىرتكىلىك زاتتاردى تۇتىنۋعا ۇيرەنگەن، قاڭعىباستىقپەن، ۇيدەن قاشىپ، كەزدەيسوق قىلمىستىق ەلەمەنتتەرمەن بايلانىس جاساعاندار.

مۇنداي جاسوسپىرىمدەردى دۇرىس جولعا باعىتتاۋ ءۇشىن بالانىڭ قانداي ىسپەن شۇعىلدانۋعا بەيىم ەكەندىگىن انىقتاپ، سول ءىس بويىنشا ەڭبەكتەنۋگە باۋلىعان ءجون. بۇل تۇرعىدا ءاربىر جاستىڭ جەكە تۇلعا ەكەندىگىن ەسكەرە وتىرىپ، بۇل تۇرعىدا ولاردىڭ پىكىرىمەن ساناسۋ دا اسا ماڭىزدى. البەتتە، پەرزەنتتەرىنىڭ ومىردەگى ءوز ورنىن تابۋىنا الدىمەن اتا-اناسى بارىنشا كومەك قولىن سوزۋى كەرەك. بۇل جولدا ەشبىر اتا-انا ايانىپ قالماسى انىق. ويتكەنى ۇل-قىزىن جاماندىققا كىم قيادى؟

مەنىڭ ويىمشا، «بالا تاربيەسى – انانىڭ قۇرساعىنان باستالادى». بۇل ۇستانىم ەرتەڭگى كۇنى «قولىمدى مەزگىلىنەن كەش سەرمەدىم…» دەمەس ءۇشىن، بالا تاربيەسىن وسە كەلە ەمەس، انانىڭ بويىنا بىتكەننەن باستاۋعا ۇندەيدى. ويتكەنى، بالا تاربيەسىندە جىبەرگەن كىشكەنتاي قاتەلىگىمىز، ەرتەڭگى كۇنى ورنى تولماس وكىنىشكە اپارىپ سوقتىرۋى عاجاپ ەمەس…

مىنا ءبىر قاعيدانى اتا-انالار ۇستانسا بالا تاربيەسىنە از دا بولسىن كوپ كومەگىن تيگىزەتىنى راس.مىسالى:

• بالاڭدى بەس جاسقا دەيىن پاتشاڭداي سىيلا؛

• ون بەس جاسقا دەيىن قۇلىڭداي جۇمسا (ايتقاندى ەكى ەتپەيتىن ەلگەزەك بولۋعا، ءار ءىسىن «تالاپپەن باستاپ، تالعاممەن اياقتاۋعا» ادەتتەندىرۋ).

• ون بەس جاستان باستاپ تەڭ قۇر-بىڭداي سىيلاس. حالقىمىز ءتىپتى، «ون ۇشتە وتاۋ يەسى» دەگەن ءسوز قالدىرعان. ياعني، بالا وزىنە ارتىلاتىن جاۋاپكەرشىلىكتەردى سەزىنە بەرۋى كەرەك. وي-ساناسى مەن مىنەز-قۇلقى، ار-وجدانىن دۇرىس قالىپتاستىرۋعا باعىت-باعدار بەرۋ اتا-انانىڭ باستى مىندەتى.

جالپى 2020 جىلدىڭ العاشقى توقسانىندا ەلىمىز بويىنشا جاستار قولىمەن جاسالعان 1289 قىلمىستىق ءىس تىركەلگەن. سونىڭ 538ء-ى اۋىر قىلمىس كاتەگوريالارىنا كىسى ءولىمىن تۋىنداتۋ، ايەل زورلاۋ، قاراقشىلىق شابۋىل جاساۋ، ءتان جاراقاتىن سالۋ تۇرلەرىنە جاتادى.

قورىتا ايتقاندا، جاستار وزدەرىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىنىڭ سەبەبىن جۇمىسسىزدىقتان، قازىرگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايدان كورەدى. وزدەرىن ەش كىنالى سانامايدى. قيىن-شىلىقتان شىعۋدىڭ باسقا جولىن قاراستىرعىلارى كەلمەيدى.

سوندىقتان بۇل ماسەلە مەملە-كەتىمىزدىڭ باستى نازارىندا بولۋى ءتيىس.

قورتىندىلاي كەلە، قازىرگى ۋاقىتتا جاسوسپىرىمدەرگە، جاستارعا دەگەن كوزقاراس، اسىرەسە قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ، ونى تۋعىزاتىن سەبەپتەر مەن شارتتاردى جويۋ تۇرعىسىندا وتە كۇشەيتىلۋى ءتيىس. ويتكەنى، قىلمىس دەگەنىمىز – الەۋمەتتىك دەرت، ال جاسوسپىرىمدەردىڭ قىلمىستىلىعى – وتە ۇلكەن دەرت، جاسوسپىرىمدەر قىلمىس جاساپ وتىرعان كەزدە مۇنداي قۇبىلىسقا توزۋگە بولمايدى.

كاسيمبەك جانەل

---