InfoHub Logo

بوكەي حان بيلەرىنە پىشاق بەرىپ: «بىرەۋى — بايدىكى، بىرەۋى كەدەيدىكى، سونى تابىڭدار»، — دەيدى. ەكى ارعىماق بەرىپ: «بىرەۋى — اناسى، بىرەۋى — بالاسى، سونى تابىڭدار»، — دەيدى. «جايىق جاقتان كىسىنگەن جىلقىلاردىڭ داۋسىنان نارىنداعى بيەلەرىم قۇلىن تاستاپ جاتىر. سونى قويدىرىڭدار!» — دەپ بۇيىرادى. بيلەر بۇعان نە جاۋاپ بەرەرىن تابا الماي، ساسىپ، قارتتاردان اقىل سۇراپ ەل جاعالاپ كەلە جاتسا، اۋىل سىرتىندا ءبىر توعىز-ون جاسار بالا قوزى جايىپ كەلە جاتىر ەكەن.

— بۇل كىمنىڭ اۋىلى؟ — دەيدى جولاۋشىلار.

— بۇل — مەزگىلبايدىڭ اۋىلى، — دەيدى بالا.

— بۇل اۋىلدان ءارى اۋىل بار ما؟

— مۇنىڭ ار جاعىندا «قايدا-قايدانىڭ» اۋىلى بار، ونان ءارى «كەيىن قايتالىقتىڭ» اۋىلى بار، — دەيدى بالا. جولاۋشىلار جۇرە بەرەدى. ءبىراز جۇرگەن سوڭ «قايدا-قايدالاپ» ەل تابا الماي، اداسىپ «كەيىن قايتالىق» دەسەدى. قايتىپ داتتىڭ ۇيىنە كەلىپ تۇسەدى. داتتىڭ ۇيىنەن ماناعى قوزىشى بالانى كورىپ بيلەر:

— شىراق، الدارىڭىزدا ەل بار دەپ ءبىزدى الداپ جىبەرگەنىڭ نە؟ — دەيدى. سوندا بالا تۇرىپ:

— ءتۇۋ، حان، ۋازىرگە كەرىم بىلگىش ادامداردى قويا ما دەسەم، كەز كەلگەن ادامدى قويادى ەكەن عوي. مەن سىزدەرگە ايتپادىم با، ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ ار جاعىندا «قايدا-قايدانىڭ» اۋىلى بار، ودان ءارى «كەيىن قايتالىقتىڭ» اۋىلى بار، — دەپ. — سول ايتقانىم ەلگەن جوق پا؟ — دەيدى. بيلەر ەشنارسە ايتا الماي، وتىرىپ قالادى. حاننىڭ جۇمباعىن بىرەۋ شەشسە وسى بالا شەشەر دەپ بيلەر حاننىڭ جۇمباعىن بالاعا ايتادى. بالا ەكى پىشاقتى كەزەك-كەزەك وتقا قىزدىرادى. سوندا ءبىر پىشاقتان شىپ-شىپ ماي شىعادى دا، ەكىنشى پىشاقتان سۋ شىعادى. سوندا بالا: «ماي تامعان پىشاق — بايدىكى، سۋ تامعان پىشاق — كەدەيدىكى»، – دەپ، ءبىرىنشى جۇمباقتى شەشەدى.

ودان كەيىن استاۋعا ءبىر شەلەك ءسۇت قۇيدىرادى دا، ەكى ارعىماقتىڭ الدىنا قويادى. بىرەۋى استاۋداعى سۇتكە ەڭكەيە بەرگەندە، ەكىنشىسى ونىڭ باسىنان اسىلا بارىپ ىشەدى. بالا: «تاماعىڭنىڭ استىنان ىشكەن — بالاسى، اسىلا بارىپ ىشكەن — ەنەسى»، — دەپ، ەكىنشى جۇمباقتى شەشەدى.

— ءۇشىنشى جۇمباقتى حاننىڭ ءوز الدىنا بارىپ شەشەمىن، — دەپ، بيلەرمەن بىرگە جۇرەدى جانە مىلتىق الا جۇرەدى. بوكەي حان اۋىلىنىڭ توبەتتەرى ابالاپ الدىنان شىققان-دى. بالا يتتەردى اتىپ تاستاي بەرەدى. بالا بيلەردەن بۇرىن ۇيگە كىرىپ كەلگەندە، حان قاھارلانىپ:

— توبەتتەردىڭ ساعان قانداي جازىعى بار ەدى، يتتەرىمدى نەگە اتاسىڭ؟ — دەپ، دۇرسە قويا بەرەدى. سوندا بالا سىرىم:

— مەن ءبىر كۇنى مال باعىپ جۇرگەنىمدە مالىما قاسقىر شاپتى. مەن قانشا ايقايلاسام دا، سەنىڭ توبەتتەرىڭ كومەككە كەلمەدى. سوندىقتان اتتىم، — دەيدى.

— ءبىزدىڭ حاندىقتارىمىزدىڭ اراسى قاشىق جەر عوي، سەنىڭ داۋسىڭدى مەنىڭ توبەتتەرىم قايدان ەستيدى؟ — دەيدى حان.

— ەندەشە ءسىزدىڭ قۇلىن تاستاپ جاتقان بيەلەرىڭىز ءبىزدىڭ جىلقىلارىمىزدىڭ كىسىنەگەن داۋسىن قالاي ەستيدى؟ — دەيدى سىرىم.

---