InfoHub Logo

ەرتەدە قازاقتار جايىقتىڭ ىشكى بەتىن جايلاعان. ولار: تانا، تابىن ت.ب. رۋلار.

ءبىر جىلدارى تۇركى حانى قازاقتارعا /تۇبەك ەلىنە/ ءبىر شارت قويعان. بۇل شارتى ول قازاقتاردى وزىنە قوسىپ العىسى كەلىپ، تۇبەك ەلىن سوزدەن جىعۋى ءۇشىن قولدانعان شارتىندا: «تۇبەك ەلىنىڭ جاباعىسىنىڭ كىسىنەگەن داۋىسىن ەستىپ، ارعىماق بيەلەرىمىز قۇلىن تاستاپ جاتىر. وسىعان تۇبەك ەلى ءوزىنىڭ اقىن-جازۋشىلارىن، باتىر-شورالارىن، اقساقال-بيلەرىن الىپ كەلىپ جاۋاپ بەرسىن!» دەگەن.

ال تۇبەك ەلىنىڭ اقساقال-بيلەرى اقىلداسىپ: «وندا بۇل تۇركىمەن حانى بىزگە جاۋلىق ىزدەپ وتىر. ءبىز بۇعان قارسىلاسا المايمىز. ءبىزدى وزىنە قوسىپ الۋىنا كونەمىز داعى»، — دەيدى. وسى كەڭەستە جاس بالا سىرىم دا قاتىسىپ وتىرادى. ول اقساقالدار جاڭاعىداي ۇيعارىمعا كەلگەن سوڭ، ورنىنان تۇرىپ بىلاي دەيدى:

— اقساقالدار، سىزدەر وسىلاي ۇيعاردىڭدار عوي. مەن وسى تۇركىمەن حانىنا بارىپ جاۋاپ بەرگىم كەلىپ ەدى. ول ءۇشىن مەنىڭ سۇراعىم بار، — دەيدى.

اقساقالدار مۇنى بالاسىنادى. ءبىراق سۇراعىن سۇرايدى. سوندا سىرىم:

— ماعان ءبىر باقىراۋىق قارا نار، ءبىر شولاق قارا مىلتىق، سوسىن توعىز-ونعا كەلگەن سەركە بەرىڭدەر، — دەيدى.

جۇرت بۇل تىلەگىن ورىنداپ بەرەدى. سىرىم وسىلايشا قاسىنا ءبىر قوسشى بالا ەرتىپ، تۇركىمەن حانىنا ءجۇرىپ كەتەدى. ءبىر كەزدەردە تۇركىمەن حانىنىڭ قامالىنا جەتەدى. شاھاردىڭ كەرەمەت تازىلارى بىرىنەن سوڭ ءبىرى سىرىمدارعا ءۇرىپ شاۋىپ شىعادى. بۇلاردى سىرىم بىرىنەن سوڭ ءبىرىن قارا مىلتىقپەن اتىپ تاستاي بەرەدى. تازىلاردىڭ يەسى سىرىمدى سابارمانعا اكەلەدى. سوندا سىرىم:

— مەنەن تورەلىك العىلارىڭ كەلسە، حاننىڭ الدىنا جۇرىڭدەر، — دەيدى. ءسويتىپ، سىرىم قاقپاعا كەلىپ حابارلاسىپ، حانعا كىرەدى. حانمەن سويلەسىپ وتىرعاندا، حان:

— مىنا تازىلاردى نەگە اتتىڭ، مۇنىڭ نە؟ — دەيدى. سىرىم:

— حان، مەن تۇبەك ەلىنەن كەلدىم. ءسىزدىڭ قويعان شارتىڭىزعا جاۋاپ بەرگەلى كەلدىم، — دەيدى.

— جوق، جاۋاپ بەرۋگە سەنى شاقىرعانىم جوق. اقساقال-بيلەرىن شاقىردىم. سەن اۋەلى سۇراققا جاۋاپ بەر، — دەيدى.

— تاقسىر، حان، ءانشى-جىرشى دەسەڭ، قارا تۇيەلەرىم بار ۇزبەي باقىراتىن، اقساقال-بي دەسەڭ، ساقالى جەرگە تيگەن سەركەم بار، باتىر دەسەڭ، قارا مىلتىعىم بار، بي دەسەڭ، ءوزىم بار، — دەيدى.

— ال تازىلاردى نەگە ءولتىردىڭ؟

— تاقسىر، تۇبەك ەلىنىڭ قويىن قاسقىر قىرىپ جاتقاندا بىرەۋى بارمايدى، قۇلاعىنىڭ شاشاعى سالبىراپ ۇرەدى دە قويادى، سوعان رەنجىپ اتتىم، — دەيدى. سوندا حان:

— شىراعىم-اۋ، تۇبەك ەلىنىڭ قويىن قىرىپ جاتقانىن تازىلار قايدان ءبىلسىن؟ — دەيدى.

— تاقسىر، ءسوزىڭىزدى ۇمىتپاڭىز، تۇبەك ەلىنىڭ جاباعىسىنىڭ داۋسىن ءسىزدىڭ ارعىماقتارىڭىز قايدان ەستيدى؟ — دەيدى. ءسويتىپ، حان سوزدەن جەڭىلىپ، شارتىنان قايتادى. سىرىمدى قوناق قىلىپ، ات-شاپان جاۋىپ شىعارىپ سالادى. بۇل سىرىمنىڭ شەشەندىك قۇرۋداعى العاشقى قادامى ەدى.

---