بۇرىش. بۇرىشتاردى ولشەۋ. ترانسپورتير.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بۇرىش. بۇرىشتاردى ولشەۋ. ترانسپورتير.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ "بۇرىش"، "بۇرىشتاردىڭ تۇرلەرى" تاقىرىپتارى بويىنشا العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ، بەكىتۋ.
دامىتۋشىلىق: ەسەپ شىعارۋ بارىسىندا ەرەجەلەردى دۇرىس پايدالانا وتىرىپ، ەستە ساقتاۋ جانە لوگيكالىق ويلاۋ، تالداۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىك: ءوز ويىن قورىتا وتىرىپ، جەتكىزە بىلۋگە، ۇقىپتىلىققا، ناقتىلىققا، ءوز بەتىنەن جانە توپپەن جۇمىس جاساي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس.
ساباقتىڭ ءادىسى: اسسوسياسيا، وي - قوزعاۋ، توپشامامەن، توپپەن جۇمىس.
ءپانارالىق بايلانىس: گەومەتريا، قازاق ءتىلى، دۇنيەتانۋ.
كورنەكىلىكتەر: توپشامالار، كەستەلەر، ترانسپورتير، سىزعىش ساعات.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ا) سالەمدەسۋ؛
ءا) ترەنينگ "پويىز".
ب) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
ۆ) وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛
گ) ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: №208.
د) وتكەن تاقىرىپ بويىنشا "ءسوزجۇمباق" شەشۋ.
"ءسوزجۇمباق".
1) تىك بۇرىشتىڭ جارتىسى نەگە تەڭ؟
2) ترانسپورتير بۇرىشتى ولشەۋگە ارنالعان...
3) بۇرىشتىڭ ولشەم بىرلىگى؟
4) 1800 - قا تەڭ بۇرىش قالاي اتالادى؟
5) ءسۇيىر بۇرىش 900 - تان...
قىرىق بەس
قۇرال
گرادۋس
ج ازىڭقى
كىشى
ءىى. ماعىنانى تانۋ.
1) وقۋلىقپەن جۇمىس.
№206.
جازىڭقى بۇرىش بىردەي 5 بولىككە بولىنگەن. وسى بۇرىشتاردى تابىڭدار. ءاربىر بۇرىش قانشا بۇرىشتى بەرەدى؟ ولاردىڭ بىرەۋىن سالىڭدار.
180°: 5=36°
جاۋابى: 36°.
№209.
ەكى ءتۇزۋدىڭ قيىلىسۋىنان شىققان بۇرىشتىڭ بىرەۋى ەكىنشىسىنەن 3 ەسە ارتىق. وسى بۇرىشتاردى تابىڭدار.
ح+3ح=180
4ح=180
ح=180: 4
ح=45
45+3•45=180
جاۋابى: ∠1=45°، ∠2=135°.
2) توپشامامەن جۇمىس.
توپشاما №1.
ا) جازىڭقى بۇرىشتىڭ جارتىسى نەگە تەڭ؟
ءا) ۆ اوۆ بۇرىشى 30 - عا تەڭ، ۆود بۇرىشىن تابىڭدار.
توپشاما №2.
ا) تىك بۇرىشتىڭ جارتىسى نەگە تەڭ؟
ءا) ك ەوك بۇرىشى 150-گە تەڭ، كوم بۇرىشىن تابىڭدار.
3) توپپەن جۇمىس.
توپتارعا ءبولۋ.
"ءسۇيىر" جانە "دوعال" سوزدەرى بۋىنعا ءبولىنىپ قيىلادى. ءار وقۋشى قاعاز تاڭداۋ ارقىلى سوزدەردى تاۋىپ، توپ بولىپ وتىرادى.
"وي قوزعاۋ".
1) ساناساڭ ءبىر ۇيدە تورتەۋ بار،
قالاساڭ، اۋزىڭدى ورتەيتىن ءنار. /بۇرىش/
2) بالالاردى "جازالايتىن"فيگۋرا؟ /بۇرىش/
3) ءۇشبۇرىشتىڭ ءبىر بۇرىشىن كەسىپ تاستاسا، نەشە بۇرىش قالادى؟ /4 بۇرىش/
4) بولمەنىڭ 4 بۇرىشى بار. ءار بۇرىشتا ءبىر مىسىقتان وتىر. ءار مىسىقتىڭ قارسىسىندا 3 مىسىق وتىر. بولمەدە قانشا مىسىق بار؟ /ءتورت/
"پراتيكالىق تاپسىرما".
ءار توپتان تاقتاعا 1 وقۋشى شىعىپ، كوزبەن مولشەرلەپ 45°- تى سىزۋ كەرەك. تاپسىرما ورىندالعاننان سوڭ، ءترانسپورتيردىڭ كومەگىمەن بۇرىشتىڭ گرادۋستىق ولشەمى ولشەنەدى.
قوسىمشا ەسەپ.
اوۆ بۇرىشى 87 - گە تەڭ. وسى بۇرىشتىڭ ىشىنەن وس ساۋلەسى جۇرگىزىلگەن. ۆوس بۇرىشى 52 - گە تەڭ بولسا، اوس بۇرىشىنىڭ گرادۋستىق ولشەمىن تاپ.
"عاجايىپ كەستە".
بەرىلگەن ارىپتەر مەن سيفرلاردىڭ كومەگىمەن كەستەدەگى ارىپتەر مەن سيفرلاردى تىگىنەن جانە كولدەنەڭ قوسىپ، ناقىل ءسوزدى وقۋ كەرەك.
ا1، ءا2، ب3، ۆ2، ا1، ءا2، ب3، گ1، ع1، ءا2
د2، ە1، ءو1، ە1، ا1، ب4، ءا2، ە2، ب4، ە1، ع3
د3، ءا2، ب3، گ3، ءا2، ۆ1، ە1.
------1 ----2 -----3-----4
ا ---م ء----ا -----ۆ ----ج
ءا--- ز -----ا ----ك -----ن
ب ---و -----ۇ -----ت ----د
ۆ ---س -----ە -----ب ء----ۇ
گ---- ي----- ۋ ----ش----
ع----ك ----- ----ڭ -----گ
د--- يۋ---- ع ----پ -----يا
ە ---ى ----ر ء-----ى -----ە
ءو--- ل -----ف ----ح ء----و
جاۋابى: "ماتەماتيكا - عىلىمداردىڭ پاتشاسى".
قورشاعان ورتادا كەزدەسەتىن بۇرىشتار.
وقۋشىلارعا قورشاعان ورتادا كەزدەسەتىن بۇرىشتاردىڭ سۋرەتتەرىن سلايد ارقىلى كورسەتۋ.
ءىىى. تولعانىس.
"شريفتوگرامما".
سپورت+ريناتر=؟ ---------- ترانسپورتير
عال+ود=؟ ------------------- دوعال
جازىق+ىڭ=؟ --------------- جازىڭقى
ءۇي+ءرىس=؟ -------------------- ءسۇيىر
شى+بۇر=؟ ------------------ بۇرىش
سۋ+گراد=؟ ------------------ گرادۋس
"بەس جولدى ولەڭ".
مىسالى: زات ەسىم - بۇرىش
سىن ەسىم - ءسۇيىر، دوعال
ەتىستىك - ولشەنەدى، سىزىلادى
سويلەم - وقۋشى ءسۇيىر بۇرىش سىزدى
سينونيم - فيگۋرا.
ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ: كۇندەلىكتى ومىردە كەزدەسەتىن بۇرىشتاردىڭ سۇرەتتەرىن سالۋ.
قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ "بۇرىش"، "بۇرىشتاردىڭ تۇرلەرى" تاقىرىپتارى بويىنشا العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ، بەكىتۋ.
دامىتۋشىلىق: ەسەپ شىعارۋ بارىسىندا ەرەجەلەردى دۇرىس پايدالانا وتىرىپ، ەستە ساقتاۋ جانە لوگيكالىق ويلاۋ، تالداۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىك: ءوز ويىن قورىتا وتىرىپ، جەتكىزە بىلۋگە، ۇقىپتىلىققا، ناقتىلىققا، ءوز بەتىنەن جانە توپپەن جۇمىس جاساي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس.
ساباقتىڭ ءادىسى: اسسوسياسيا، وي - قوزعاۋ، توپشامامەن، توپپەن جۇمىس.
ءپانارالىق بايلانىس: گەومەتريا، قازاق ءتىلى، دۇنيەتانۋ.
كورنەكىلىكتەر: توپشامالار، كەستەلەر، ترانسپورتير، سىزعىش ساعات.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ا) سالەمدەسۋ؛
ءا) ترەنينگ "پويىز".
ب) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
ۆ) وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛
گ) ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: №208.
د) وتكەن تاقىرىپ بويىنشا "ءسوزجۇمباق" شەشۋ.
"ءسوزجۇمباق".
1) تىك بۇرىشتىڭ جارتىسى نەگە تەڭ؟
2) ترانسپورتير بۇرىشتى ولشەۋگە ارنالعان...
3) بۇرىشتىڭ ولشەم بىرلىگى؟
4) 1800 - قا تەڭ بۇرىش قالاي اتالادى؟
5) ءسۇيىر بۇرىش 900 - تان...
قىرىق بەس
قۇرال
گرادۋس
ج ازىڭقى
كىشى
ءىى. ماعىنانى تانۋ.
1) وقۋلىقپەن جۇمىس.
№206.
جازىڭقى بۇرىش بىردەي 5 بولىككە بولىنگەن. وسى بۇرىشتاردى تابىڭدار. ءاربىر بۇرىش قانشا بۇرىشتى بەرەدى؟ ولاردىڭ بىرەۋىن سالىڭدار.
180°: 5=36°
جاۋابى: 36°.
№209.
ەكى ءتۇزۋدىڭ قيىلىسۋىنان شىققان بۇرىشتىڭ بىرەۋى ەكىنشىسىنەن 3 ەسە ارتىق. وسى بۇرىشتاردى تابىڭدار.
ح+3ح=180
4ح=180
ح=180: 4
ح=45
45+3•45=180
جاۋابى: ∠1=45°، ∠2=135°.
2) توپشامامەن جۇمىس.
توپشاما №1.
ا) جازىڭقى بۇرىشتىڭ جارتىسى نەگە تەڭ؟
ءا) ۆ اوۆ بۇرىشى 30 - عا تەڭ، ۆود بۇرىشىن تابىڭدار.
توپشاما №2.
ا) تىك بۇرىشتىڭ جارتىسى نەگە تەڭ؟
ءا) ك ەوك بۇرىشى 150-گە تەڭ، كوم بۇرىشىن تابىڭدار.
3) توپپەن جۇمىس.
توپتارعا ءبولۋ.
"ءسۇيىر" جانە "دوعال" سوزدەرى بۋىنعا ءبولىنىپ قيىلادى. ءار وقۋشى قاعاز تاڭداۋ ارقىلى سوزدەردى تاۋىپ، توپ بولىپ وتىرادى.
"وي قوزعاۋ".
1) ساناساڭ ءبىر ۇيدە تورتەۋ بار،
قالاساڭ، اۋزىڭدى ورتەيتىن ءنار. /بۇرىش/
2) بالالاردى "جازالايتىن"فيگۋرا؟ /بۇرىش/
3) ءۇشبۇرىشتىڭ ءبىر بۇرىشىن كەسىپ تاستاسا، نەشە بۇرىش قالادى؟ /4 بۇرىش/
4) بولمەنىڭ 4 بۇرىشى بار. ءار بۇرىشتا ءبىر مىسىقتان وتىر. ءار مىسىقتىڭ قارسىسىندا 3 مىسىق وتىر. بولمەدە قانشا مىسىق بار؟ /ءتورت/
"پراتيكالىق تاپسىرما".
ءار توپتان تاقتاعا 1 وقۋشى شىعىپ، كوزبەن مولشەرلەپ 45°- تى سىزۋ كەرەك. تاپسىرما ورىندالعاننان سوڭ، ءترانسپورتيردىڭ كومەگىمەن بۇرىشتىڭ گرادۋستىق ولشەمى ولشەنەدى.
قوسىمشا ەسەپ.
اوۆ بۇرىشى 87 - گە تەڭ. وسى بۇرىشتىڭ ىشىنەن وس ساۋلەسى جۇرگىزىلگەن. ۆوس بۇرىشى 52 - گە تەڭ بولسا، اوس بۇرىشىنىڭ گرادۋستىق ولشەمىن تاپ.
"عاجايىپ كەستە".
بەرىلگەن ارىپتەر مەن سيفرلاردىڭ كومەگىمەن كەستەدەگى ارىپتەر مەن سيفرلاردى تىگىنەن جانە كولدەنەڭ قوسىپ، ناقىل ءسوزدى وقۋ كەرەك.
ا1، ءا2، ب3، ۆ2، ا1، ءا2، ب3، گ1، ع1، ءا2
د2، ە1، ءو1، ە1، ا1، ب4، ءا2، ە2، ب4، ە1، ع3
د3، ءا2، ب3، گ3، ءا2، ۆ1، ە1.
------1 ----2 -----3-----4
ا ---م ء----ا -----ۆ ----ج
ءا--- ز -----ا ----ك -----ن
ب ---و -----ۇ -----ت ----د
ۆ ---س -----ە -----ب ء----ۇ
گ---- ي----- ۋ ----ش----
ع----ك ----- ----ڭ -----گ
د--- يۋ---- ع ----پ -----يا
ە ---ى ----ر ء-----ى -----ە
ءو--- ل -----ف ----ح ء----و
جاۋابى: "ماتەماتيكا - عىلىمداردىڭ پاتشاسى".
قورشاعان ورتادا كەزدەسەتىن بۇرىشتار.
وقۋشىلارعا قورشاعان ورتادا كەزدەسەتىن بۇرىشتاردىڭ سۋرەتتەرىن سلايد ارقىلى كورسەتۋ.
ءىىى. تولعانىس.
"شريفتوگرامما".
سپورت+ريناتر=؟ ---------- ترانسپورتير
عال+ود=؟ ------------------- دوعال
جازىق+ىڭ=؟ --------------- جازىڭقى
ءۇي+ءرىس=؟ -------------------- ءسۇيىر
شى+بۇر=؟ ------------------ بۇرىش
سۋ+گراد=؟ ------------------ گرادۋس
"بەس جولدى ولەڭ".
مىسالى: زات ەسىم - بۇرىش
سىن ەسىم - ءسۇيىر، دوعال
ەتىستىك - ولشەنەدى، سىزىلادى
سويلەم - وقۋشى ءسۇيىر بۇرىش سىزدى
سينونيم - فيگۋرا.
ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ: كۇندەلىكتى ومىردە كەزدەسەتىن بۇرىشتاردىڭ سۇرەتتەرىن سالۋ.
قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ.
You Might Also Like
