InfoHub Logo

سىنىبى: 6 سىنىپ
تاقىرىبى: ءسۇت تاعامدارىن دايىنداۋ، ونىڭ قاسيەتى مەن ماڭىزى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: ءتورت تۇلىك مالدان وندىرىلەتىن ءسۇت ونىمدەرى، سۇتتەن جاسالاتىن تاعامداردىڭ جاسالۋ ءادىسىن ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: تەوريالىق جانە پراكتيكادا العان بىلىمدەرىن كۇندەلىكتى تىرشىلىكتە پايدالانا بىلۋگە، ادام اعزاسى ءۇشىن پايداسىن تاني بىلۋىنەن مالىمەت بەرۋ، ءسۇت تاعامدارىن دايىنداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: تاعام جاساۋدىڭ تاسىلدەرىن ۇيرەتۋ تازالىققا، ۇقىپتىلىقپەن ۇنەمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: كورنەكىلىكپەن ءتۇسىندىرۋ، ساراماندىق جۇمىستا العان بىلىمدەرىن بەكىتۋ.
كەرەكتى قۇرال جابدىقتار: ءتورت تۇلىك مال تۋرالى سوزدەر، سۇتتەن دايارلانعان تاعام تۇرلەرى، ءسوزجۇمباق

1. وي شاقىرۋ
مالدىڭ ءقادىرىن ءبىلىپ، قاسيەتىن باعالاعان بابالارىمىز ادام ەسىمىنە مال اتاۋلارىن قويۋعا ادەتكە اينالدىرعان.
قوشقارباي
قوزى كورپەش
نارتاي
بوتاگوز
قۇنانبەك
قويشىعۇل

ءتورت تۇلىك
جىلقى
سيىر
تۇيە
قوي
ەشكى اق

ءسۇت ءونىمى
قىمىز
ءسۇت
شۇبات
قويمالجىڭ

ءتورت تۇلىك مالدىڭ پايداسىنا توقتالاتىن بولساق: مىنسە كولىگى، ىشسە سۋسىنى، جيسە تاماعى، كيسە كيىمى، تۇتىنسا بۇيىمى، بايلىعى ماقتانىشى وسى مال بولعان.

2. ماعىنانى اشۋ
مال وسىرۋگە قولايلى ەل – قازاقستان. قاي حالىققا بولماسىن وتە ەرتە زاماننان بەرى ءمالىم جۇعىمدى تاعامنىڭ ءبىرى – ءسۇت. ءسۇتتىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. بارشا جۇرت ءسۇتتى ەڭ جەڭىل تاعام رەتىندە باعالايدى. پايداسى: اسقازانى بۇزىلعان، سونداي - اق باسقا دا اۋىر ناۋقاستارعا جۇرەگى، بۇيرەگى، باۋىرى اۋىراتىن ادامدارعا پايدالى. اسىرەسە ەشكى ءسۇتى اعزاعا جۇعىمدى. ەشكى ءسۇتى انا سۇتىمەن تەڭ. السىرەگەن ادامعا نەمەسە كوك جوتەلمەن اۋىراتىن بالاعا بەرىلەدى. بۇگىنگى ساباعىمىزدا سۇتتەن دايىندالاتىن ىرىمشىك تاعامىن جاساپ ۇيرەنەمىز. ىرىمشىك قۇنارلى ازىقتىڭ ءبىرى. ونىڭ قۇرامىندا 22 - 30% بەلوك، 15 - 30 % ماي بار.
ىرىمشىك – قاتتى، جۇمساق، تۇزدى جانە تۇزسىز ىرىمشىكتەر بولىپ بولىنەدى. كوبىنەسە اسپازدىق پىسىرىلگەن تاعامداردا – پيروگ، قۇيماق، جۇمساق نان ورتالارىنا پايدالانادى.
جاساۋ جولى: ىرىمشىك سۇتتەن جاسالادى. 3 ليتر ءسۇتتى قايناتىپ جىلى جەرگە ىشىنە ايران قۇيىپ 20گر ىرىتكى قوسىپ ىرىتەدى نەمەسە ۇيىتادى. از ۋاقىت وتقا قويىپ بەتىنە كوك سۋى شىققاسىن ءسۇزىپ الادى. دايىن بولعان سوڭ سەكەر سالىپ نەمەسە سالماي دا پايدالانۋعا بولادى.

بەكىتۋ
1. ءتورت تۇلىك مالدىڭ پايداسىن قالاي باعالاعان؟
2. ءسۇت ونىمدەرىنىڭ اعزا ءۇشىن ماڭىزى قانداي؟
3. ىرىمشىك تاعامىنىڭ دايىندالۋ جولدارىن ەسكە ءتۇسىر؟

پراكتيكالىق جۇمىسقا دايىندىق
تازالىق تالاپ ەرەجەسىمەن تانىسايىق
1. ءسۇت تاعامدارىن دايىنداۋ الدىندا قولىڭدى جاقسىلاپ جۋۋ كەرەك
2. ءسۇت تاعامدارىن سالقىن جەردە ساقتايدى
3. سۇتكە كەرەگىنشە سەكەر سالىپ، ۇزاق قايناتىپ ءتاتتى ءسۇت دايىنداۋعا بولادى ول ۇزاق ساقتالادى.
جۇمباق
مال تولدەپ، ءار اۋىل پىسىرەدى اق باۋىر
(ۋىز)
ۋىز – جاڭا تۋعان سيىردان الىنادى.
ساباقتىڭ تەوريالىق جانە پراكتيكالىق بولىمىنە باسا نازار اۋدارىلا وتىرىپ وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: ىرىمشىك قوسىپ پيروگ دايىنداپ كەلۋ