بۇيرىق راي
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى: ناربەك قىزى ا.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بۇيرىق راي
سىلتەمە: 7 – سىنىپ وقۋلىعى تۇرسىنوۆا گ. ت.، قاسىمبەك ا. ا.،
جالپى ماقساتى: بىلىمدىلىگى: راي كاتەگورياسى تۋرالى وقۋشىلاردىڭ تۇسىنىگىن دامىتۋ، بۇيرىق رايدىڭ وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرىن ۇعىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ.
وقىتۋ ناتيجەسى: گرامماتيكالىق كاتەگوريالاردىڭ ءمانىن ءتۇسىنىپ پايدالانۋعا، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە جاتتىقتىرۋ
نەگىزگى يدەيالار: ەتىستىك تۇرلەرىن قولدانۋ جولدارىن ۇيرەتۋ.
. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. ەسىڭە ءتۇسىر (قايتالاۋ)
سىنىپتاعى وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ. ساباققا سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ دايارلىعىن تەكسەرۋ. پاراقشالار ارقىلى ءۇش توپقا ءبولۋ. ءوزىن – ءوزى باعالاۋ پاراقشاسىن تاراتىپ، باعالاۋ كريتەرييلەرىمەن تانىستىرۋ.
باعالاۋ كريتەرييلەرى
1. «ەسىڭە ءتۇسىر» كەزەڭى – 10 ۇپاي
2.«انىقتا» كەزەڭى – 10 ۇپاي
3 «سىناپ كور» كەزەڭى – 10 ۇپاي
4. «ىسكە اسىر» كەزەڭى – 10 ۇپاي
5. «ويلان تاپ» كەزەڭى – 5 ۇپاي
6. «ناتيجە» كەزەڭى – 5 ۇپاي
باعالاۋ شكالاسى
«5» — 40 – 35 ۇپاي
«4» — 34 – 30 ۇپاي
«3» — 29 – 25 ۇپاي
«2» — 24 – 0 ۇپاي
«ەسىڭە ءتۇسىر»
جاڭا ساباققا قاتىسى بولعاندىقتان ەتىستىكتى «جۇلدىزدى ءسات» ويىنى بويىنشا قايتالاۋ.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ، تەكسەرۋ.
1. اشىق راي دەگەنىمىز نە؟
2. كيىز ءۇي تورىندە ءبىر توپ اۋىل اقساقالدارى قىمىز ءىشىپ وتىر. بەرىلگەن سويلەمدەگى ەتىستىك قاي شاقتا باياندالعان؟
4. كوسەمشە دەگەنىمىز نە؟
5. قالىپ ەتىستىكتەرىن اتا.
6. اۋىسپالى وسى شاق پەن اۋىسپالى كەلەر شاق تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ ايىرماشىلىعى مەن ۇقساستىعى تۋرالى باياندا.
7. ەتىستىكتىڭ شاقتارى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
ءىىى. انىقتا (جاڭا ساباققا تۇسىنىك الۋ)
جاڭا ساباقپەن وقىپ، تانىسۋعا 10 مينۋت ۋاقىت بەرەمىن. ماتىنمەن جۇمىس. ءتۇرتىپ الۋ نەمەسە ينسەرت. وقۋلىقتا بەرىلگەن ماتەريالدارمەن وزدەرى تانىسىپ شىعۋ تاپسىرىلادى. ءماتىندى وقي وتىرىپ، بۇرىننان بىلەتىن جانە جاڭالىقتارمەن تانىسا وتىرىپ، وزىنە كۇدىكتى دالەلدەي المايتىن جانە تۇسىنىكسىز، ءالى دە تەرەڭىرەك بىلگىسى كەلەتىن بەلگىلەردى قويادى.
وسىدان كەيىن ءار توپ وزدەرىنىڭ ويلارىن بىرىكتىرە وتىرىپ تالداۋ جاسايدى. ءبىر - بىرىنە سۇراقتار قويادى. تۇسىنبەگەن جەرلەرىن ءبىر - بىرىنە تۇسىندىرەدى. نە تۇسىنگەندەرىن قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ، تانىستىرىپ شىعادى. تانىستىرماس بۇرىن مىناداي سۇراقتارعا جاۋاپ الامىن:
1. ەتىستىكتىڭ راي كاتەگورياسى دەگەنىمىز نە؟
2. نەشە ءتۇرى بار؟
3. اشىق راي دەگەنىمىز نە جانە قالاي تۇرلەنەدى؟
. عىلىم تاپپاي ماقتانبا.
ورىن تاپپاي باپتانبا.
قۇمارلانىپ شاتتانبا.
ويناپ بوسقا كۇلۋگە...
جىكتەلۋى (ءار توپ ءبىر ەتىستىكتى الىپ جىكتەيدى جانە سويلەم قۇرادى
بۇيرىق رايدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى: 1. جىكتىك جالعاۋلارى جالعانۋ ارقىلى جاسالادى. ءى ايتايىن، ايتايىق ءىى ايت، ايتىڭدار، ايتىڭىز، ايتىڭىزدار ءىىى ايتسىن، ايتسىن
2. ەتىستىكتىڭ نەگىزگى جانە تۋىندى ءتۇبىر تۇلعاسىمەن، ەتىس جانە بولىمسىز ەتىستىك تۇلعالارىمەن سايكەس، ۇقساس كەلەدى.
مىسالى: كەل، ويلا، بارعىزبا، سويلەت3. ەتىستىكتىڭ بۇيرىق راي تۇرىنە كەيدە – شى،- ءشى جۇرناعى جالعانۋ ارقىلى دا جۇمسالادى.
مىسالى:
مەن الايىن - الايىنشى
سەن ال – الشى
ءسىز الىڭىز – الىڭىزشى
ول السىن - السىنشى
184 - جاتتىعۋ (اۋىزشا)
بىتەيىن، وسەيىن، قونايىن، جينا، بۋ، بار.
تاۋەلدىك جالعاۋلى زات ەسىمدەر: ق ۇلىنىڭ، قوزىڭ، ۇلىڭ، قىزىڭ، ءومىرىڭ، مالشىڭ.
مالشىڭ سوزىنە تالداۋ جاساۋ
*مالشىڭ
*زات ەسىم
*تۋىندى
*دارا
*جالپى
*دەرەكتى
*تاۋەلدىك فورمادا (وڭاشا) ءىى جاق انايى
*كىمىڭ؟
*باستاۋىش
185 – جاتتىعۋ ماتىننەن بۇيرىق رايدى تابۋ
سەرگىتۋ ءساتى (جۇرەك)
ماقالدىڭ جالعاسىن تاپ، سايكەستەندىر
1. دوسىنا وتىرىك ايتپا،
دۇشپانىڭا سىرىڭدى ايتپا.
2. ويناپ سويلەسەڭ دە،
ويلاپ سويلە.
5. ءبىر تۇلىككە باي بولعانشا،
ءار تۇلىككە ساي بول.
قىزىم ساعان ايتام، كەلىنىم سەن تىڭدا!
بىلەگىڭە سەنبە، بىلىمىڭە سەن.
تاسپەن اتقاندى اسپەن ات.
جالعىز ءجۇرىپ جول تاپقانشا، كوپپەن بىرگە اداس.
وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول.
بيىك تاۋدى الىستان كورىپ، تۇبىنە بارما،
جاقسىنىڭ اتىن ەستىپ ۇيىنە بارما
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
قالپاق ءادىسى بويىنشا
وقۋشىلاردى باعالاۋ. نىساناعا ءدوپ تيگىز
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. 186 - جاتتىعۋ. باتانى جاتتاپ، ەتىستىكتەردىڭ بۇيرىق رايدا تۇرعانىن دالەلدەڭىزدەر.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بۇيرىق راي
سىلتەمە: 7 – سىنىپ وقۋلىعى تۇرسىنوۆا گ. ت.، قاسىمبەك ا. ا.،
جالپى ماقساتى: بىلىمدىلىگى: راي كاتەگورياسى تۋرالى وقۋشىلاردىڭ تۇسىنىگىن دامىتۋ، بۇيرىق رايدىڭ وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرىن ۇعىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ.
وقىتۋ ناتيجەسى: گرامماتيكالىق كاتەگوريالاردىڭ ءمانىن ءتۇسىنىپ پايدالانۋعا، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە جاتتىقتىرۋ
نەگىزگى يدەيالار: ەتىستىك تۇرلەرىن قولدانۋ جولدارىن ۇيرەتۋ.
. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. ەسىڭە ءتۇسىر (قايتالاۋ)
سىنىپتاعى وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ. ساباققا سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ دايارلىعىن تەكسەرۋ. پاراقشالار ارقىلى ءۇش توپقا ءبولۋ. ءوزىن – ءوزى باعالاۋ پاراقشاسىن تاراتىپ، باعالاۋ كريتەرييلەرىمەن تانىستىرۋ.
باعالاۋ كريتەرييلەرى
1. «ەسىڭە ءتۇسىر» كەزەڭى – 10 ۇپاي
2.«انىقتا» كەزەڭى – 10 ۇپاي
3 «سىناپ كور» كەزەڭى – 10 ۇپاي
4. «ىسكە اسىر» كەزەڭى – 10 ۇپاي
5. «ويلان تاپ» كەزەڭى – 5 ۇپاي
6. «ناتيجە» كەزەڭى – 5 ۇپاي
باعالاۋ شكالاسى
«5» — 40 – 35 ۇپاي
«4» — 34 – 30 ۇپاي
«3» — 29 – 25 ۇپاي
«2» — 24 – 0 ۇپاي
«ەسىڭە ءتۇسىر»
جاڭا ساباققا قاتىسى بولعاندىقتان ەتىستىكتى «جۇلدىزدى ءسات» ويىنى بويىنشا قايتالاۋ.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ، تەكسەرۋ.
1. اشىق راي دەگەنىمىز نە؟
2. كيىز ءۇي تورىندە ءبىر توپ اۋىل اقساقالدارى قىمىز ءىشىپ وتىر. بەرىلگەن سويلەمدەگى ەتىستىك قاي شاقتا باياندالعان؟
4. كوسەمشە دەگەنىمىز نە؟
5. قالىپ ەتىستىكتەرىن اتا.
6. اۋىسپالى وسى شاق پەن اۋىسپالى كەلەر شاق تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ ايىرماشىلىعى مەن ۇقساستىعى تۋرالى باياندا.
7. ەتىستىكتىڭ شاقتارى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
ءىىى. انىقتا (جاڭا ساباققا تۇسىنىك الۋ)
جاڭا ساباقپەن وقىپ، تانىسۋعا 10 مينۋت ۋاقىت بەرەمىن. ماتىنمەن جۇمىس. ءتۇرتىپ الۋ نەمەسە ينسەرت. وقۋلىقتا بەرىلگەن ماتەريالدارمەن وزدەرى تانىسىپ شىعۋ تاپسىرىلادى. ءماتىندى وقي وتىرىپ، بۇرىننان بىلەتىن جانە جاڭالىقتارمەن تانىسا وتىرىپ، وزىنە كۇدىكتى دالەلدەي المايتىن جانە تۇسىنىكسىز، ءالى دە تەرەڭىرەك بىلگىسى كەلەتىن بەلگىلەردى قويادى.
وسىدان كەيىن ءار توپ وزدەرىنىڭ ويلارىن بىرىكتىرە وتىرىپ تالداۋ جاسايدى. ءبىر - بىرىنە سۇراقتار قويادى. تۇسىنبەگەن جەرلەرىن ءبىر - بىرىنە تۇسىندىرەدى. نە تۇسىنگەندەرىن قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ، تانىستىرىپ شىعادى. تانىستىرماس بۇرىن مىناداي سۇراقتارعا جاۋاپ الامىن:
1. ەتىستىكتىڭ راي كاتەگورياسى دەگەنىمىز نە؟
2. نەشە ءتۇرى بار؟
3. اشىق راي دەگەنىمىز نە جانە قالاي تۇرلەنەدى؟
. عىلىم تاپپاي ماقتانبا.
ورىن تاپپاي باپتانبا.
قۇمارلانىپ شاتتانبا.
ويناپ بوسقا كۇلۋگە...
جىكتەلۋى (ءار توپ ءبىر ەتىستىكتى الىپ جىكتەيدى جانە سويلەم قۇرادى
بۇيرىق رايدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى: 1. جىكتىك جالعاۋلارى جالعانۋ ارقىلى جاسالادى. ءى ايتايىن، ايتايىق ءىى ايت، ايتىڭدار، ايتىڭىز، ايتىڭىزدار ءىىى ايتسىن، ايتسىن
2. ەتىستىكتىڭ نەگىزگى جانە تۋىندى ءتۇبىر تۇلعاسىمەن، ەتىس جانە بولىمسىز ەتىستىك تۇلعالارىمەن سايكەس، ۇقساس كەلەدى.
مىسالى: كەل، ويلا، بارعىزبا، سويلەت3. ەتىستىكتىڭ بۇيرىق راي تۇرىنە كەيدە – شى،- ءشى جۇرناعى جالعانۋ ارقىلى دا جۇمسالادى.
مىسالى:
مەن الايىن - الايىنشى
سەن ال – الشى
ءسىز الىڭىز – الىڭىزشى
ول السىن - السىنشى
184 - جاتتىعۋ (اۋىزشا)
بىتەيىن، وسەيىن، قونايىن، جينا، بۋ، بار.
تاۋەلدىك جالعاۋلى زات ەسىمدەر: ق ۇلىنىڭ، قوزىڭ، ۇلىڭ، قىزىڭ، ءومىرىڭ، مالشىڭ.
مالشىڭ سوزىنە تالداۋ جاساۋ
*مالشىڭ
*زات ەسىم
*تۋىندى
*دارا
*جالپى
*دەرەكتى
*تاۋەلدىك فورمادا (وڭاشا) ءىى جاق انايى
*كىمىڭ؟
*باستاۋىش
185 – جاتتىعۋ ماتىننەن بۇيرىق رايدى تابۋ
سەرگىتۋ ءساتى (جۇرەك)
ماقالدىڭ جالعاسىن تاپ، سايكەستەندىر
1. دوسىنا وتىرىك ايتپا،
دۇشپانىڭا سىرىڭدى ايتپا.
2. ويناپ سويلەسەڭ دە،
ويلاپ سويلە.
5. ءبىر تۇلىككە باي بولعانشا،
ءار تۇلىككە ساي بول.
قىزىم ساعان ايتام، كەلىنىم سەن تىڭدا!
بىلەگىڭە سەنبە، بىلىمىڭە سەن.
تاسپەن اتقاندى اسپەن ات.
جالعىز ءجۇرىپ جول تاپقانشا، كوپپەن بىرگە اداس.
وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول.
بيىك تاۋدى الىستان كورىپ، تۇبىنە بارما،
جاقسىنىڭ اتىن ەستىپ ۇيىنە بارما
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
قالپاق ءادىسى بويىنشا
وقۋشىلاردى باعالاۋ. نىساناعا ءدوپ تيگىز
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. 186 - جاتتىعۋ. باتانى جاتتاپ، ەتىستىكتەردىڭ بۇيرىق رايدا تۇرعانىن دالەلدەڭىزدەر.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
