سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
بيزنەس جانە مەن: اقشا – ۋاقىت تىنىسى
سىنىبى: 8
تاقىرىبى: بيزنەس جانە مەن: اقشا – ۋاقىت تىنىسى
ماقساتى: بىلىمدىلىك – حVIII – XXI عاسىرلار ارالىعىنداعى قولدانىلعان اقشا تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، اقشا اينالىمى تاريحىنان ماعلۇمات بەرۋ؛
تاربيەلىك – وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىك، كاسىپكەرلىك، اقشا تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن دامىتۋ، ءوز وتانى قازاقستانعا ماقتانىش سەزىمىن وياتۋ.
كورنەكىلىگى: سىزبالار، سلايدتار، ماقال – ماتەلدەر.
جوسپار:
I. Kىرىسپە.
II. Heگىزگى ءبولىم
1) اقشا تاريحتا (1 - سلايد)
2) تەڭگە قازاقستاندا (2 - سلايد)
3) تەڭگە ادەبيەتتە (3 - سلايد)
4) اقشا قارجى جۇيەسىندە (4 - سلايد)
5) اقشا بيزنەستە (5 - سلايد )
III. قورىتىندى.
ءجۇرۋ بارىسى:
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: بيزنەس - بەلگىلى ءبىر ىسكە قاتىسۋشىلار اراسىنداعى ىسكەرلىكتەر قاتىناستار، كاسىپكەرلىك، ياعني بيزنەس – نارىقتىق قاتىناس. قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندىق كاسىپكەرلىك ءبىرشاما قيىنشىلىقتاردى باستان كەشىرىپ وتىرسا دا ءوزىنىڭ نەگىزىن الدەقاشان قۇرىپ العان. ول زاڭمەن قورعالادى جانە ءارقاشان دامىپ وتىرادى.
بيزنەسكە دەگەن قىزىعۋشىلىق ءوسىپ كەلەدى. ءبىزدىڭ كوزىمىزشە قوعامنىڭ جاڭا ەكونوميكالىق نەگىزى قۇرىلىپ جاتىر، ءوزىنىڭ ءىسىن اشۋعا نيەتتەلگەن ادامدار شىعىپ جاتىر. مۇنىڭ نەگىزگى سەبەبى قوعامنىڭ جانە حالىق شارۋاشىلىعىنىڭ دەموكراتيالانۋى بولىپ تابىلادى.
قازىرگى ۋاقىتتا كاسىپكەرلىككە ءوندىرىستىڭ، نارىقتىڭ دامۋىنا، ياعني بۇكىل قوعامعا اسەرىن تيگىزەتىنىن ادامدار ءتۇسىندى. مەملەكەت كاسىپكەرلەردىڭ ارقاسىندا، ال كاسىپكەرلەر ءوز مەملەكەتىنىڭ قولداۋىنىڭ ارقاسىندا وركەندەيدى.
بالالار، سەندەرگە بۇگىنگى سىنىپ ساعاتىن ءتۇسىنۋ سونشالىقتى اۋىر بولماس دەپ ويلايمىن. سەبەبى اقشا – ۋاقىت تىنىسى.
اقشا تاريحتا (1 - سلايد)
جۇرگىزۋشى: ارينە، ۇيرەنشىكتى زاتتاردىڭ تاريحىن بىلگەن ءارقاشان قىزىق. ال اقشانىڭ جانە اقشا جۇيەسىنىڭ تاريحى وزىنە عانا ءتان فاكتىلەردى ەمەس، ەلدىڭ، حالىقتىڭ، ەكونوميكانىڭ تاريحىن قامتيدى. اقشا تاريحى - ءومىردىڭ ءوزىنىڭ ەڭ ايقىن، ەڭ ءدال جانە ساباق بەرەتىن كورسەتكىشى.
1 - زارينا: كەز - كەلگەن اقشادان ءاربىر ەلدىڭ وتكەنىن، بۇگىنگىسىن جانە بولاشاعىنىڭ بەينەسىن، ياعني تاريحىن كورۋگە بولادى. بۇگىنگى تاڭدا اقشا تاريحىن زەرتتەيتىن ارنايى عىلىم سالاسى بار. ول نۋميزماتيكا دەپ اتالادى. وندا تيىندار، قۇيما اقشا كەسەكتەرى ت. ب. (ءتيىن مورلەرى، قۇجاتتار) ەسكەرتكىشتەر ارقىلى تيىن سوعۋ تاريحى كەڭىنەن زەردەلەنەدى. نۋمازماتيكا عىلىم رەتىندە حVءىىى عاسىردىڭ ءىى جارتىسىندا پايدا بولدى، ونىڭ نەگىزىن سالۋشى – ۆەنا نۋميزماتيگى ي. ح. ەككەل.
2 - ءمولدىر: اقشا – جالپىعا بىردەي بالاما رەتىندە بارلىق باسقا تاۋارلاردىڭ قۇنىن كورسەتەتىن ەرەكشە تاۋار. اقشا بارلىق تاۋار وندىرۋشىلەر، ساتۋشىلار، تۇتىنۋشىلار اراسىنداعى ەكونوميكالىق بايلانىستى قامتاماسىز ەتەدى.
تەڭگە قازاقستاندا ( 2 - سلايد)
جۇرگىزۋشى: تەڭگەنىڭ ەنگىزىلۋىمەن قازاقستان تولىق ماعىناسىندا تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ بارلىق نىشاندارى ( ەلتاڭباسى، تۋى، ءانۇرانى، ۇلتتىق ۆاليۋتاسى) بار ەگەمەندى ەلگە اينالدى.
4 - ەراسىل: تاۋەلسىزدىك العان ەلدىڭ ەڭ ءبىرىنشى ايرىقشا بەلگىسى – ۇلتتىق ۆاليۋتا. ول – قازاقستان رەسپۋبليكاسى كولەمىندە پايدالانىلاتىن زاڭدى تولەم قۇرالى. ۇلتتىق ۆاليۋتامىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ 1993 جىلعى 12 - قاراشاداعى جارلىعىمەن 1993 جىلى 15 - قاراشا كۇنى تاڭەرتەڭگى ساعات 8 - دەن باستاپ ەنگىزىلدى. قازاق تەڭگەسى انگليادا باسىلدى.
5 - اقىلبەك: ۇلتتىق تەڭگەمىزدىڭ شەتتەرى قازاقتىڭ ويۋ – ورنەكتەرىمەن بەزەندىرىلگەن. ءبىرىنشى بەتىندە قازاق حالقىنىڭ ايگىلى ۇلى تۇلعالارىنىڭ بەينەلەرى باسىلدى. ەكىنشى بەتىندە ويۋ - ورنەكتەر، تابيعات كورىنىستەرى بەينەلەنىپ، ەلتاڭبامىز سالىنعان. تەڭگەنىڭ 16 - عا جۋىق قۇپيا قورعانىسى، بەلگىسى بار. ۇلتتىق ۆاليۋتامىزدىڭ ديزاينىن جاساۋشى، اۆتورلىق توپتىڭ جەتەكشىسى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ بولدى.
تەڭگە ادەبيەتتە (3 - سلايد)
جۇرگىزۋشى: 2008 جىلى تەڭگەنىڭ 15 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق بانكىنىڭ ءتوراعاسى ءانۋار سايدەنوۆ «قازىرگى كەزدە بالالارعا ارنالعان قازاقشا كىتاپتار جەتىسپەيدى، تارالىمى دا از. سول بالالارعا اقشا تۋرالى العاشقى الىپپەلىك تۇسىنىك بەرەتىن كىتاپشا شىعارتساق» دەگەن تۇجىرىمعا كەلگەن ەكەن.
اقشا قارجى جۇيەسىندە (4 – سلايد)
جۇرگىزۋشى: قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا اقشا شىعارۋ، ولاردىڭ اينالىمىن ۇيىمداستىرۋ جانە ونى اينالىمنان شىعارۋ ءىسىن « قازاقستان ۇلتتىق بانكى» جۇزەگە اسىرىلادى.
1 - بەركىن: قازاقستان ۇلتتىق بانكى» بانكنوتتار مەن تيىنداردىڭ قاجەتتى مولشەرىن انىقتايدى، ولاردىڭ جاسالىپ شىعارىلۋىن قامتاماسىز ەتەدى، قولداعى اقشا قاراجاتىن ساقتاۋ، ينكاسساسيالاۋ ءتارتىبىن بەلگىلەيدى. بانكتىڭ اقشا شىعاراتىن بانكنوت فابريكاسى، ياعني ارنايى قازاقستان تەڭگە سارايى بار. وندا قاعاز اقشالارمەن قاتار ارنايى ساپامەن كۇمىس اقشالار شىعارىلادى. تازا سالماعى 24 گر، 34 گر ت. ب. ءار ءتۇرلى بولىپ جاسالاتىن بۇل اقشالار قازاق ءومىرىنىڭ تاريحىنان مالىمەت بەرەدى.
اقشا بيزنەستە (5 – سلايد)
جۇرگىزۋشى: اقشانىڭ ءمانى ونىڭ اتقاراتىن قىزمەتىنەن كورىنىس بەرەدى. اقشا نەگىزىنەن مىناداي قىزمەت اتقارادى.

1) اقشا - قۇن ولشەمى. اقشا كۇن ولشەمى رەتىندە « قۇندى كورسەتۋ ءۇشىن، ياعني مولشەر جاعىنان بىردەي جانە سانى جاعىنان سالىستىرۋعا كەلەتىن تاۋارلار قۇنىن كورسەتەتىن» ماتەريال قىزمەتىن اتقارادى.
2) اقشا – اينالىس قۇرالى. بۇل قىزمەتىندە اقشا اينالىستا دانەكەر ءرولىن اتقارادى.
3) اقشا – قازىنا جيناۋ جانە قورلانۋ قۇرالى. اقشا جالپىعا بىردەي بايلىقتىڭ بەينەسى بولعاندىقتان ونى كەز - كەلگەن ۋاقىتتا كەز – كەلگەن تاۋارعا اينالدىرۋعا بولادى.
4) اقشا – تولەم قۇرالى. تاۋارلار ناقتى اقشاعا ساتىلىپ قانا قويماي نەسيەگە دە ساتىلادى. ساتىپ الۋشى اقشانىڭ ورنىنا ءوز تاراپىنان بورىشقورلىق مىندەتتەمەلەر بەرەدى.
5) دۇنيەجۇزىلىك رىنوكتا اقشا حالىقتاردىڭ تولەم قارجىسى رەتىندە تولەم بالانسىنىڭ سالدوسىن وتەۋگە، حالىقارالىق تولەم قارجىسى رەتىندە شەتەلدەن ناقتى اقشاعا تاۋار الۋ كەزىندە ءبىر ەلدەن ەكىنشى ەلگە كوشىرۋدىڭ قۇرالى رەتىندە قىزمەت ەتەدى.
قورىتىندى.
1. بيزنەس سوزدىك. ەكونوميكا – قوعامدا ۇستەمدىك ەتۋشى ءوندىرىس ءتاسىلى. ۆاليۋتا - ءبىر مەملەكەتتە قابىلدانعان اقشا ولشەمى. بانكنوت – مەملەكەتتىك بانك شىعاراتىن، اينالىستاعى اقشا قىزمەتىن اتقاراتىن بيلەتتەر. نومينال – كورسەتىلگەن باعا، بەلگىلەنگەن باعا. ينفلياسيا – اقشانىڭ تۇراقسىزدانۋى، قۇنسىزدانۋى.
2. اقشاعا ءبارىن ساتىپ الۋعا بولمايدى. ومىردە اقشا قانشاما قۇدىرەتتى كۇشكە يە بولعانىمەن ونىڭ بيلىگى جۇرمەيتىن جەرلەر، ەشكىم دە اقشاعا ساتىپ الا المايتىن نارسەلەر كوپ. راس، ءقازىر ءبىزدىڭ قوعامدا اقشاسىن قوماقتى ەتكىسى كەلەتىن جاستار لەگى بارشىلىق. سەندەر دە بولاشاقتا ىسكەر، كاسىپكەر بولساڭدار اقشانىڭ كۇشى مەن قۇدىرەتىن بىلدىرەتىن جەتى ەرەجەنى ەستە ۇستاڭدار.
 مال باققانعا، اقشا ادالدان تاپقانعا بىتەدى.
 اقشا تۋرالى ارام وي دا زيان.
 الاعان قولىم – بەرەگەن.
ۇستەمەلەپ بەرسەڭىز، ۇستەمەلەپ الاسىز.
 قايىرىمدىلىقپەن اينالىسىڭىز، شىعىننىڭ قايتارىمى مول بولادى.
 فانيدەگى باستى پارىزىڭ – قايىرىم، ساداقا. ونى ۇمىتساڭ ءوزىڭ دە ۇمىتىلاسىڭ.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما