دارىندىلىقتى انىقتاۋ مەن قولداۋ تەحنولوگياسى
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى، قازالى اۋىلى
№100 ورتا مەكتەبىنىڭ بەينەلەۋ جانە سىزۋ ءپانى ءمۇعالىمى
ەسىركەيەۆ قايرات ەلەنباي ۇلى
تاقىرىبى: دارىندىلىقتى انىقتاۋ مەن قولداۋ تەحنولوگياسى
ءى. كىرىسپە
1. جوبانىڭ قىسقاشا نەگىزدەمەسى
2. جوبانىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرى
3. كۇتىلەتىن ناتيجەلەر
ءىى. جوبانىڭ نەگىزگى مازمۇنى
1. تەوريالىق نەگىزدەمەسى.
2. جوبا ءونىمىنىڭ سيپاتتاماسى
3. جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءىس - ارەكەتىن جوسپارلاۋ
قورىتىندى
ءىىى. جوبا تيىمدىلىگىن باعالاۋ كريتەرييلەرى.
ءىۇ. جوبانى ءتيىمدى باعالاۋدا كەزدەسەتىن كەدەرگىلەر
ءۇ. گلوسساريي
ءۇى. قولدانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى
ءۇىى. قوسىمشا
I كىرىسپە
تاقىرىپتىڭ وزەكتىلىگى:
بۇگىنگى ۋاقىت تالابى مادەني دەڭگەيى مەن شىعارماشىلىق قابىلەتى جوعارى شاكىرت ازىرلەۋ. سوندىقتان دا شاكىرتتەرىمىزدىڭ ىشكى سىرىن جاسىرىن ۇستايتىنىن ەسكەرسەك، ولاردىڭ ىسكەرلىك داعدىلارىن جانە ءبىلىم قۇمارلىق تالاپ – جىگەرلەرىن جەتىلدىرۋىمىز قاجەت. سەبەبى، ادامگەرشىلىگى مول، يماندى، تاربيەلى وقۋشى كەز - كەلگەن مەملەكەتتىڭ بايلىعى.
ۇستاز الدىندا وتىرعان وقۋشىلاردى ەرەكشە قابىلەتتى، ورتاشا دەڭگەيدەگى وقۋشى، ۇلگەرىمى ناشار وقۋشى دەپ ءۇش توپقا بولۋگە بولادى. بۇل قابىلەتتىڭ ءار تۇرلىلىگىنەن تۋىنداعان ماسەلە. وسى تۇستا «ەرەكشە قابىلەتتى وقۋشى دەگەن كىم؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرەتىن بولساق...
الدىمەن ول ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە الاتىن، تالداي بىلەتىن، دالەلدەرمەن قورعاۋ شەبەرلىگى جوعارى دامىعان وقۋشى. ال ەڭ باستى ەرەكشە قابىلەتتى وقۋشى ءمۇعالىمنىڭ كومەكشىسى. عىلىمي زەرتتەۋلەرگە قاراعاندا، ەرەكشە قابىلەتتى، تالانتتى بالالاردىڭ بيوحيميالىق، ەلەكترلىك بەلسەندىلىگى جوعارى كەلەدى. ولاردىڭ ميى قابىلداعان مالىمەتتەردى قورىتۋعا قابىلەتتى. دەمەك، ەرەكشە قابىلەتتىلىك بالا بويىندا تاربيە مەن العان بىلىمىنە بايلانىستى قالىپتاساتىن قاسيەت. دەگەنمەن، بالالاردىڭ دا ىنتالىلىعى، ىسكەرلىگى قوعام نەگىزىندە يگەرىلەتىنىن ەستەن شىعارماعان ءجون.
جاس جەتكىنشەكتىڭ بويىنداعى تابيعات بەرگەن ەرەكشە قابىلەتتى، دارىندىلىقتى تاني ءبىلۋ، ونىڭ ودان ءارى دامۋىنا باعىت باعدار بەرە ءبىلۋ ەرەكشە قيىن ءىس. دەمەك، وقۋشىلاردىڭ عىلىمي زەرتتەۋ جۇمىستارىنا قىزىعۋىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، قازىرگى تەحنيكانى پايدالانۋ مادەنيەتىنە تاربيەلەۋ - ۇستازداردىڭ باستى مىندەتى.
XXI عاسىر ءمۇعالىمى ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق مودەلىنە ءوتۋ ارقىلى، وقىتۋ مەن تاربيەنىڭ سوڭعى جەتىستىكتەرىن مەڭگەرگەن پەداگوگيكالىق - پسيحولوگيالىق دياگنوستيكانى قابىلداي الاتىن، پەداگوگيكالىق جۇمىستا قالىپتاسقان بۇرىنعى قابىلەتتى جانە ەسۋى سۇرلەۋدەن ارىلا الاتىن، ناقتى تاجىريبەلىك ءىس - ارەكەت ۇستىندە وزىندىك داڭعىل جول سالۋعا يكەمدى شىعارماشىل پەداگوگ زەرتتەۋشى، ويشىل بولۋدى قاجەت ەتەدى.
«سەنىڭ ەلدىگىڭ تاريحىڭدى زەرتتەۋدەن باستالادى» - دەپ قادىر مىرزالييەۆ ايتقانداي، شاكىرتتەرىمىزدى تاريحي سانالى، قۇقىقتىق تاربيەلى ازامات ەتىپ تاربيەلەۋ، شىعارماشىلىققا شىڭداۋ مىندەت. ول ءۇشىن وقۋشى بويىنداعى تابيعات بەرگەن قابىلەتتى دامىتۋ، دارىندىلىقتىڭ كوزىن اشۋ قاسيەتتى پارىزىمىز.
دارىن - ادام بويىنداعى اسقان تالانت، ەرەكشە قابىلەت. ياعني دارىندى بالا، اسقان تالانتتىڭ يەسى. دارىندىلىق بالا بويىنداعى اسقان العىرلىق، زەرەكتىك. تابيعي دارىندى بالا الدىمىزعا قاشان كەلەدى كۇتۋ كەرەك پە، الدە كوگەنكوز بالالاردىڭ بويىنداعى قابىلەتتى اشىپ، بولاشاق قوعامنىڭ ءبىر - ەكى، ودان دا كوپ تۇلعاسىن دايىنداۋ جولىندا ەڭبەك ەتۋدى الدىمىزعا مىندەت ەتىپ قويامىز با؟
يا، بۇگىن قوعام الدىندا تۇرعان مىندەت، ءاربىر ۇستاز الدىندا تۇرعان مىندەت. دارىندى بالالاردى ىزدەۋ، ولاردى تاربيەلەۋ مەن وقىتۋ قوعام ءۇشىن بۇگىنگى تاڭدا اۋاداي قاجەت.
دارىندى بالالارمەن جۇمىس ىستەۋدە ءمۇعالىم ءوزى ءبىرىنشى بولىپ ىزدەنەدى. دارىندىلىق دەگەن نە؟ دارىندى بالا دەپ قانداي بالانى ايتامىز؟
جوبانىڭ ماقساتى: دارىندىلىقتى انىقتاۋ مەن قولداۋ جولدارىن زەردەلەۋ
جوبانىڭ مىندەتتەرى:
1. دارىندى بالالار ماسەلەسىن زەرتتەۋگە قاتىستى فيلوسوفيالىق، پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق، ادىستەمەلىك ادەبيەتتەردى زەردەلەۋ.
2. عىلىمي – ادەبيەتتەردىڭ ساراپتاماسى نەگىزىندە دارىندى بالالاردىڭ سيپاتتاماسىن بەرۋ.
3. بالالاردىڭ دارىندىلىق قاسيەتتەرىن انىقتاۋعا ارنالعان ءار ءتۇرلى ادىستەمەلەردى جيناقتاۋ.
4. دارىندى بالالاردى وقىتۋدىڭ يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالارىن جالپىلاۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
دارىندى بالالار ماسەلەسىن زەرتتەۋگە قاتىستى فيلوسوفيالىق، پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق، ادىستەمەلىك ادەبيەتتەر زەردەلەنەدى.
عىلىمي – ادەبيەتتەردىڭ ساراپتاماسى نەگىزىندە دارىندى بالالارعا سيپاتتاما بەرىلەدى.
بالالاردىڭ دارىندىلىق قاسيەتتەرىن انىقتاۋعا ارنالعان ءار ءتۇرلى ادىستەمەلەر جيناقتالادى.
دارىندى بالالاردى وقىتۋدىڭ يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالارى جالپىلانادى.
II. جوبانىڭ نەگىزگى مازمۇنى
1. تەوريالىق نەگىزدەمە
بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي قابىلەتتى، بەلگىلى ءبىر ءىس - ارەكەتكە بەيىمدىلىگى جاس كەزىنەن بولادى. بەيىمدىلىك - بۇل ادامنىڭ بەلگىلى ءبىر ءىس - ارەكەتپەن اينالىسۋعا بەتبۇرىسى، ويانىپ كەلە جاتقان العاشقى بەلگىسى. دەمەك، بالا كەزدە ەرەكشە كوزگە تۇسەتىن بەيىمدىلىك كەلەشەكتەگى قابىلەتتىلىكتىڭ كورسەتكىشى بولا الادى. ەرەكشە قابىلەتتىلىك - بەلگىلى ءبىر ارەكەت سالاسىندا ەرەكشە جەتىستىككە جەتكىزەتىن ادام قابىلەتى دامۋىنىڭ جوعارى دەڭگەيى.
ادامنىڭ ەرەكشە قابىلەتتىلىگى ونىڭ جوعارى تۋا بىتكەن جەكە قاسيەتتەرىمەن تىعىز بايلانىستى.
تابيعي دارىندىلىق دەگەنىمىز نە؟
نىشان دەگەنىمىز - قابىلەتتىڭ دامۋىنىڭ اناتوميالىق - فيزيولوگيالىق العىشارتى.
قابىلەت دەگەنىمىز - تۇلعانىڭ كەز كەلگەن ءىس - ارەكەتتى تابىستى ورىنداۋى.
دارىندىلىق دەگەنىمىز - ادامنىڭ كەز - كەلگەن ءىس - ارەكەت تۇرىنە ەرەكشە قابىلەتتى بولۋى.
شىعارماشىلىق دەگەنىمىز - ادامنىڭ ءومىر شىندىعىندا ءوزىن - ءوزى تانۋعا ۇمتىلۋى، ىزدەنۋى.
دانىشپاندىق دەگەنىمىز - قوعام ومىرىندە تاريحي ماڭىزى بار، شىعارماشىلىقپەن سيپاتتالاتىن دارىندىلىقتىڭ جوعارى دەڭگەيى.
دارىندىلىق – جەكە تۇلعانىڭ وتە كۇردەلى، كوپ اسپەكتىلى قىرى. ولار ءار ءتۇرلى، ءبىر - بىرىنە ۇقسامايدى. دارىندى بالانى بايقاماۋ مۇمكىن ەمەس، كوپشىلىكتىڭ ورتاسىندا ول ءوزىنىڭ ءىس - ارەكەتىمەن، بەيىمدىلىگىمەن، قابىلەتتىلىگىمەن ەرەكشە كوزگە تۇسەدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№100 ورتا مەكتەبىنىڭ بەينەلەۋ جانە سىزۋ ءپانى ءمۇعالىمى
ەسىركەيەۆ قايرات ەلەنباي ۇلى
تاقىرىبى: دارىندىلىقتى انىقتاۋ مەن قولداۋ تەحنولوگياسى
ءى. كىرىسپە
1. جوبانىڭ قىسقاشا نەگىزدەمەسى
2. جوبانىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرى
3. كۇتىلەتىن ناتيجەلەر
ءىى. جوبانىڭ نەگىزگى مازمۇنى
1. تەوريالىق نەگىزدەمەسى.
2. جوبا ءونىمىنىڭ سيپاتتاماسى
3. جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءىس - ارەكەتىن جوسپارلاۋ
قورىتىندى
ءىىى. جوبا تيىمدىلىگىن باعالاۋ كريتەرييلەرى.
ءىۇ. جوبانى ءتيىمدى باعالاۋدا كەزدەسەتىن كەدەرگىلەر
ءۇ. گلوسساريي
ءۇى. قولدانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى
ءۇىى. قوسىمشا
I كىرىسپە
تاقىرىپتىڭ وزەكتىلىگى:
بۇگىنگى ۋاقىت تالابى مادەني دەڭگەيى مەن شىعارماشىلىق قابىلەتى جوعارى شاكىرت ازىرلەۋ. سوندىقتان دا شاكىرتتەرىمىزدىڭ ىشكى سىرىن جاسىرىن ۇستايتىنىن ەسكەرسەك، ولاردىڭ ىسكەرلىك داعدىلارىن جانە ءبىلىم قۇمارلىق تالاپ – جىگەرلەرىن جەتىلدىرۋىمىز قاجەت. سەبەبى، ادامگەرشىلىگى مول، يماندى، تاربيەلى وقۋشى كەز - كەلگەن مەملەكەتتىڭ بايلىعى.
ۇستاز الدىندا وتىرعان وقۋشىلاردى ەرەكشە قابىلەتتى، ورتاشا دەڭگەيدەگى وقۋشى، ۇلگەرىمى ناشار وقۋشى دەپ ءۇش توپقا بولۋگە بولادى. بۇل قابىلەتتىڭ ءار تۇرلىلىگىنەن تۋىنداعان ماسەلە. وسى تۇستا «ەرەكشە قابىلەتتى وقۋشى دەگەن كىم؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرەتىن بولساق...
الدىمەن ول ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە الاتىن، تالداي بىلەتىن، دالەلدەرمەن قورعاۋ شەبەرلىگى جوعارى دامىعان وقۋشى. ال ەڭ باستى ەرەكشە قابىلەتتى وقۋشى ءمۇعالىمنىڭ كومەكشىسى. عىلىمي زەرتتەۋلەرگە قاراعاندا، ەرەكشە قابىلەتتى، تالانتتى بالالاردىڭ بيوحيميالىق، ەلەكترلىك بەلسەندىلىگى جوعارى كەلەدى. ولاردىڭ ميى قابىلداعان مالىمەتتەردى قورىتۋعا قابىلەتتى. دەمەك، ەرەكشە قابىلەتتىلىك بالا بويىندا تاربيە مەن العان بىلىمىنە بايلانىستى قالىپتاساتىن قاسيەت. دەگەنمەن، بالالاردىڭ دا ىنتالىلىعى، ىسكەرلىگى قوعام نەگىزىندە يگەرىلەتىنىن ەستەن شىعارماعان ءجون.
جاس جەتكىنشەكتىڭ بويىنداعى تابيعات بەرگەن ەرەكشە قابىلەتتى، دارىندىلىقتى تاني ءبىلۋ، ونىڭ ودان ءارى دامۋىنا باعىت باعدار بەرە ءبىلۋ ەرەكشە قيىن ءىس. دەمەك، وقۋشىلاردىڭ عىلىمي زەرتتەۋ جۇمىستارىنا قىزىعۋىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، قازىرگى تەحنيكانى پايدالانۋ مادەنيەتىنە تاربيەلەۋ - ۇستازداردىڭ باستى مىندەتى.
XXI عاسىر ءمۇعالىمى ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق مودەلىنە ءوتۋ ارقىلى، وقىتۋ مەن تاربيەنىڭ سوڭعى جەتىستىكتەرىن مەڭگەرگەن پەداگوگيكالىق - پسيحولوگيالىق دياگنوستيكانى قابىلداي الاتىن، پەداگوگيكالىق جۇمىستا قالىپتاسقان بۇرىنعى قابىلەتتى جانە ەسۋى سۇرلەۋدەن ارىلا الاتىن، ناقتى تاجىريبەلىك ءىس - ارەكەت ۇستىندە وزىندىك داڭعىل جول سالۋعا يكەمدى شىعارماشىل پەداگوگ زەرتتەۋشى، ويشىل بولۋدى قاجەت ەتەدى.
«سەنىڭ ەلدىگىڭ تاريحىڭدى زەرتتەۋدەن باستالادى» - دەپ قادىر مىرزالييەۆ ايتقانداي، شاكىرتتەرىمىزدى تاريحي سانالى، قۇقىقتىق تاربيەلى ازامات ەتىپ تاربيەلەۋ، شىعارماشىلىققا شىڭداۋ مىندەت. ول ءۇشىن وقۋشى بويىنداعى تابيعات بەرگەن قابىلەتتى دامىتۋ، دارىندىلىقتىڭ كوزىن اشۋ قاسيەتتى پارىزىمىز.
دارىن - ادام بويىنداعى اسقان تالانت، ەرەكشە قابىلەت. ياعني دارىندى بالا، اسقان تالانتتىڭ يەسى. دارىندىلىق بالا بويىنداعى اسقان العىرلىق، زەرەكتىك. تابيعي دارىندى بالا الدىمىزعا قاشان كەلەدى كۇتۋ كەرەك پە، الدە كوگەنكوز بالالاردىڭ بويىنداعى قابىلەتتى اشىپ، بولاشاق قوعامنىڭ ءبىر - ەكى، ودان دا كوپ تۇلعاسىن دايىنداۋ جولىندا ەڭبەك ەتۋدى الدىمىزعا مىندەت ەتىپ قويامىز با؟
يا، بۇگىن قوعام الدىندا تۇرعان مىندەت، ءاربىر ۇستاز الدىندا تۇرعان مىندەت. دارىندى بالالاردى ىزدەۋ، ولاردى تاربيەلەۋ مەن وقىتۋ قوعام ءۇشىن بۇگىنگى تاڭدا اۋاداي قاجەت.
دارىندى بالالارمەن جۇمىس ىستەۋدە ءمۇعالىم ءوزى ءبىرىنشى بولىپ ىزدەنەدى. دارىندىلىق دەگەن نە؟ دارىندى بالا دەپ قانداي بالانى ايتامىز؟
جوبانىڭ ماقساتى: دارىندىلىقتى انىقتاۋ مەن قولداۋ جولدارىن زەردەلەۋ
جوبانىڭ مىندەتتەرى:
1. دارىندى بالالار ماسەلەسىن زەرتتەۋگە قاتىستى فيلوسوفيالىق، پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق، ادىستەمەلىك ادەبيەتتەردى زەردەلەۋ.
2. عىلىمي – ادەبيەتتەردىڭ ساراپتاماسى نەگىزىندە دارىندى بالالاردىڭ سيپاتتاماسىن بەرۋ.
3. بالالاردىڭ دارىندىلىق قاسيەتتەرىن انىقتاۋعا ارنالعان ءار ءتۇرلى ادىستەمەلەردى جيناقتاۋ.
4. دارىندى بالالاردى وقىتۋدىڭ يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالارىن جالپىلاۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
دارىندى بالالار ماسەلەسىن زەرتتەۋگە قاتىستى فيلوسوفيالىق، پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق، ادىستەمەلىك ادەبيەتتەر زەردەلەنەدى.
عىلىمي – ادەبيەتتەردىڭ ساراپتاماسى نەگىزىندە دارىندى بالالارعا سيپاتتاما بەرىلەدى.
بالالاردىڭ دارىندىلىق قاسيەتتەرىن انىقتاۋعا ارنالعان ءار ءتۇرلى ادىستەمەلەر جيناقتالادى.
دارىندى بالالاردى وقىتۋدىڭ يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالارى جالپىلانادى.
II. جوبانىڭ نەگىزگى مازمۇنى
1. تەوريالىق نەگىزدەمە
بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي قابىلەتتى، بەلگىلى ءبىر ءىس - ارەكەتكە بەيىمدىلىگى جاس كەزىنەن بولادى. بەيىمدىلىك - بۇل ادامنىڭ بەلگىلى ءبىر ءىس - ارەكەتپەن اينالىسۋعا بەتبۇرىسى، ويانىپ كەلە جاتقان العاشقى بەلگىسى. دەمەك، بالا كەزدە ەرەكشە كوزگە تۇسەتىن بەيىمدىلىك كەلەشەكتەگى قابىلەتتىلىكتىڭ كورسەتكىشى بولا الادى. ەرەكشە قابىلەتتىلىك - بەلگىلى ءبىر ارەكەت سالاسىندا ەرەكشە جەتىستىككە جەتكىزەتىن ادام قابىلەتى دامۋىنىڭ جوعارى دەڭگەيى.
ادامنىڭ ەرەكشە قابىلەتتىلىگى ونىڭ جوعارى تۋا بىتكەن جەكە قاسيەتتەرىمەن تىعىز بايلانىستى.
تابيعي دارىندىلىق دەگەنىمىز نە؟
نىشان دەگەنىمىز - قابىلەتتىڭ دامۋىنىڭ اناتوميالىق - فيزيولوگيالىق العىشارتى.
قابىلەت دەگەنىمىز - تۇلعانىڭ كەز كەلگەن ءىس - ارەكەتتى تابىستى ورىنداۋى.
دارىندىلىق دەگەنىمىز - ادامنىڭ كەز - كەلگەن ءىس - ارەكەت تۇرىنە ەرەكشە قابىلەتتى بولۋى.
شىعارماشىلىق دەگەنىمىز - ادامنىڭ ءومىر شىندىعىندا ءوزىن - ءوزى تانۋعا ۇمتىلۋى، ىزدەنۋى.
دانىشپاندىق دەگەنىمىز - قوعام ومىرىندە تاريحي ماڭىزى بار، شىعارماشىلىقپەن سيپاتتالاتىن دارىندىلىقتىڭ جوعارى دەڭگەيى.
دارىندىلىق – جەكە تۇلعانىڭ وتە كۇردەلى، كوپ اسپەكتىلى قىرى. ولار ءار ءتۇرلى، ءبىر - بىرىنە ۇقسامايدى. دارىندى بالانى بايقاماۋ مۇمكىن ەمەس، كوپشىلىكتىڭ ورتاسىندا ول ءوزىنىڭ ءىس - ارەكەتىمەن، بەيىمدىلىگىمەن، قابىلەتتىلىگىمەن ەرەكشە كوزگە تۇسەدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: تەحنولوگيا پانىنەن جاڭاشا وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرى
