سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 5 كۇن بۇرىن)
تەحنولوگيا پانىنەن جاڭاشا وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرى
تاقىرىبى: تەحنولوگيا پانىنەن جاڭاشا وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرى

تەحنولوگيا ءپانىن وقىتۋدا – ەڭبەك ەتۋدىڭ العىشارتتارىن ۇيرەنۋ ارقىلى وقۋشىنى جەك تۇلعا رەتىندە تاربيەلەۋ ماقساتى كوزدەلەدى. وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا، وقۋشىلارعا بەرىلەتىن ءتالىم - تاربيە ءۇردىسىن جەتىلدىرۋ، جۇمىس مادەنيەتىن، ادامدار اراسىنداعى ادامگەرشىلىك قارىم – قاتىناستاردى جاڭارتۋ، ەڭبەك بىلىكتىلىگىن قالىپتاستىرۋ ارقىلى ەڭبەككە ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا ىنتالاندىرۋ مىندەتتەرىن مۇعالىمگە جىكتەيدى. جاس ۇرپاقتى قوعامدىق ومىرگە، وتباسىنداعى قىزمەتكە، كاسىپكە دايارلاۋ، ۇنەمى وزگەرىپ وتىراتىن الەمدە ءومىر سۇرەتىنى تۋرالى تۇسىنىكتى قالىپتاستىرۋدى مىندەتتەيدى. ەلباسى ن. نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا: «نەگىزگى ماقساتىمىز – قازاقستاننىڭ الەمنىڭ ەلۋ دامىعان ەلدەرىنىڭ قاتارىنا ەنۋى» دەلىنگەن. سول سەبەپتى، ءار وقۋشىعا ونىڭ قابىلەتتەرىنە سايكەس كەلەتىن ءبىلىم بەرۋ ءورىسى قاجەت.
ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ومىرلىك قاجەتى - ەڭبەك ەكەنىن ۋاقىت دالەلدەۋدە.
ادام ءومىرى ءۇشىن اسا قاجەتتى، ءارى ءومىر بويى توقتاۋسىز ءبىلىم بەرەتىن ءپان «ەڭبەككە باۋلۋ» بۇگىنگى تەحنولوگيا وقۋ ءپانى ۇنەمى جەتىلدىرۋدە.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ەڭبەككە ۇيرەنۋ – ى. التىنسارين 1887 - 1888 جىلدارى ورىس – قازاق مەكتەبىن العاش اشقاندا باستالعان. وقۋشىلاردى كاسىپكەرلىككە، قازىرگى زامان تالابىنا ساي باسقارۋ، ءبىلۋ، ۇيىمداستىرۋ، ىسكە اسىرۋ جۇمىستارىنا بەيىمدەۋ باسشىلىققا نەگىز بولادى.
بولاشاق كاسىپكەر:
- ءوز وندىرىسىنەن تۇسكەن قارجىنى جۇمساي الاتىن جەكە مەنشىك يەسى؛
- ازاماتتىق نارىققا قاتىسا الادى؛
- ءوز وندىرىسىندە جۇمىس بەرۋشى، ۇيىمداستىرۋشى؛
- جۇمىستىڭ ساپاسىنا جاۋاپ بەرۋشى.
ۇجىمنىڭ جۇمىس ناتيجەسىندە وزىنە پايدا كەلتىرەتىن ءادىس - تاسىلدەردى قامتاماسىز ەتۋدى شەشۋ
- مەكتەپتىڭ ماتەريالدىق – تەحنولوگيالىق بازاسىنا، ايماق ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى. سونىمەن بىرگە وقۋشىلاردى كاسىبي ەڭبەككە باۋلۋ مۇمكىنشىلىكتەرىن زەرتتەۋ ارقىلى ىسكە اسىرۋ تەحنولوگياسىن جاساۋ.
اتا - انا، اۋىل اكىمشىلىگى مەكتەپ ۇجىمىمەن بىرىگىپ، جاستاردى كاسىپكەرلىككە باۋلۋعا باعىتتالعان وقۋ - تاربيەلىك شىعارماشىلىق ورتا قۇرۋى قاجەت.

ەڭبەك تاربيەسى - بارلىق تاربيەنىڭ قاينار كوزى.
ەڭبەك تاربيەسى ارقىلى كيىمدى ءپىشۋ، تىگۋ قولونەر شەبەرلىگىن مەڭگەرتۋ ارقىلى ۇرپاقتى ادامگەرشىلىك رۋحىندا تاربيەلەي الامىز. ويتكەنى، وقۋشى العان تەوريالىق ءبىلىمىن ءىس جۇزىندە قولدانا وتىرىپ، ونى ومىرىمەن، ءوزىنىڭ ءىس - ارەكەتىمەن بايلانىستىرا بىلگەندە عانا، وزىنە دە پايداسىن تيگىزە الادى. تەحنولوگيا ساباعى ارقىلى وقۋشىنى ىسكەرلىككە، ۇقىپتىلىققا، ادەمىلىكتى سەزىنىپ، قابىلداۋعا ۇيرەتەمىز. ءبىزدىڭ نەگىزگى ۇستانىمىز: «سوزدەن - ىسكە كوشۋ».

ەڭبەك تاربيەسى ارقىلى كيىمدى ءپىشىپ تىگۋ، كوركەمدەۋ قول ونەر شەبەرلىگىن مەڭگەرۋ ارقىلى جاس ۇرپاقتى ادامگەرشىلىك رۋحىندا تاربيەلەۋدى باسشىلىققا الا وتىرىپ جۇمىستى جۇرگىزەمىز. وقۋشىلار ءار ءتۇرلى تىگىلگەن بۇيىمداردى زەرتتەي وتىرىپ، باعا بەرۋمەن كەلەشەك كاسىبي ىسىنە قاجەتتى ەستەتيكالىق، ۇلتتىق، ەتيكالىق جانە ت. ب. باعالى قاسيەتتەرىن ءوز بويلارىنا قالىپتاستىرادى.

ەڭبەك ساباعىندا وقۋشىلاردىڭ ىسكە يكەمدىلىگى مەن ىسكەرلىگىنە، ونەرگە، شەبەرلىككە دەگەن بەيىمدىلىگىن دامىتا وتىرىپ قالىپتاستىرامىز. وقۋشىلار وتباسىندا دا تۇرمىستىڭ ءار ءتۇرلى ءونىمدى ەڭبەگىنە قاتىسادى. بالانىڭ بويىنداعى ساپالىق قاسيەتتەرى، ەڭبەككە قىزىعۋشىلىعى، تابيعاتتى قورعاۋى، ۇقىپتىلىعى ارقىلى ەڭبەك ادامىن كورۋ. قازىرگى كەزدە ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىندە يننوۆاسيالىق ۇردىستەردىڭ باعىتتارىنىڭ ءبىرى - مەكتەپكە باعدارلاۋ بولىپ تابىلادى. وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارى، قابىلەتتەرى تولىق ەسكەرىلىپ، سول قاجەتتىلىككە ساي ءتيىمدى جاعدايلار جاسالىپ، ءبىلىم بەرىلەدى.
وقىتۋ ماسەلەلەرىن باستاماس بۇرىن، جاس ۇرپاقتى ۇلتتىق رۋحتا تاربيەلەۋگە ەرەكشە ءمان بەرۋ كەرەك.
ساباق - وقىتۋ مەن تاربيەلەۋ ءۇردىسىنىڭ نەگىزگى فورماسى. ەندەشە ساباقتىڭ ءماندى ءوتۋى ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگىنە بايلانىستى. يننوۆاسيا – ونى جەكە ءتۇسىنىپ، وقۋ ۇردىسىنە ەنگىزۋ - وقۋشىلاردىڭ سانالى دا ساپالى ءبىلىم الۋدىڭ بىردەن ءبىر شارتى. يننوۆاسيالىق ءادىس - تاسىلدەردى ەنگىزۋ جاڭا ءبىلىم بەرۋدىڭ بىردەن ءبىر شارتى دەپ ايتتىق. سارالاپ وقىتۋ - وقۋشىلاردىڭ تۋا بىتكەن اقىل - وي قابىلەتىنىڭ جەكە دامۋىنىڭ جان - جاقتىلىعىنا نەگىزدەلگەن ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى.
- وقىتۋدىڭ ءداستۇرلى ەمەس ساباق تۇرلەرى مەن جاڭا ءادىس - تاسىلدەرىن قولدانۋ
- ساباقتاردا پايدالاناتىن نەگىزگى ادىستەر وقۋشىلاردىڭ كوڭىل كۇيىنە، ىنتاسىنا، قابىلەتىنە قاراي، توپپەن، جەكە وقۋشىلارمەن جۇمىس ىستەۋ، ويىن ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ ت. ب.

تەحنولوگيا - ءپانى گەوگرافيا، بەينەلەۋ ونەرى، تاريح، مۋزىكا پاندەرىمەن تىعىز بايلانىستى. ەلەكتروندى كاسىپتىك باعدارلاۋ جۇيەسى - قازىرگى زامانعا ساي اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيا نەگىزىندە جاسالىپ، وقۋشىنىڭ وزىنە قاجەتتى ماماندىقتى تاڭداپ، ونىڭ ەرەكشەلىكتەرى جونىندە تۇتاس اقپاراتتى ۇسىنا وتىرىپ، ءوز مۇمكىندىگى بويىنشا قالاعان ماماندىعىن انىقتاۋعا كومەكتەسەدى.

وقۋشىلاردى كاسىپتىك باعدارلاۋ اقپاراتتىق ءۇردىسى، ۇدايى كاسىپتىك ءبىلىم جونىندەگى اقپاراتتاردى تالداۋدى جانە قورىتىندىلاۋدى قاجەت ەتەدى. بۇگىنگى ەڭبەكتىڭ سيپاتى، مازمۇنى وزگەرىپ، جاڭا تالاپ پەن مىندەتتەردى قاجەت ەتكەنىمەن، ەڭبەكتى قۇرمەت تۇتۋ – حالىقتار داستۇرىندە ەجەلدەن قالىپتاسقان.

بالالاردى ەڭبەككە تاربيەلەۋ - قول ەڭبەگى ساباعىنان باستالادى. ادام بالاسى تۋا سالا ەمەس، كورە - كورە، جۇرە - جۇرە جەتىلەدى. ءبىر ادام ەڭبەككە وتە قابىلەتتى بولىپ وسسە، ەندى ءبىرى كەرىسىنشە بولادى. بالانىڭ جاس شاعىندا ەڭبەك تاربيەسىن دۇرىس الۋى نەمەسە ودان شەت قالۋى ونىڭ كەلەشەك ومىرىنە ۇلكەن اسەر ەتەدى.

بالانىڭ ەڭبەك تاربيەسىن مەڭگەرۋى، قوعام ءۇشىن عانا ەمەس، ونىڭ جەكە باسى، ءوز تىرشىلىگى ءۇشىن دە قاجەت. ەڭبەككە سۇيەتىن ادامنىڭ ومىرىندە رەنىش بولمايدى. ولار ۇنەمى كوتەرىڭكى كوڭىل - كۇيدە جۇرەدى.
وتباسىنا ەڭبەك تاربيەسىن جۇرگىزگەندە، بالانى بەلگىلى ءبىر ماماندىققا بەيىمدەي دايارلاۋدى ەسكەرگەن ءجون.

ەگەر بالا وتباسىندا ەڭبەك تاربيەسىن دۇرىس الىپ شىقسا، مەكتەپكە ىسكەرلىككە ۇيرەنۋ وڭايعا تۇسەدى. ويتكەنى، وتباسىندا العان ەڭبەك داعدىلارى بالاعا ءتۇرلى ماماندىقتى ۇيرەنگەن كەزدە جاردەمدەسىپ، ونى يگەرۋدى وڭايلاتىپ وتىرادى.
تەحنولوگيا ساباعىندا جوبالاۋ ءادىسىن قولدانۋ
جوبا - ءار ءتۇرلى بولىمدەردەن ارنايى سىزبالاردان، سۋرەتتەردەن، جاسالاتىن بۇيىمنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسىنان قۇرالۋى مۇمكىن. ول بۇيىمداردى جاساعان كەزدە ەسەپ، ەكونوميكالىق نەمەسە ەكولوگيالىق دالەلدى تۇسىنىك حاتتار دا پايدالانىلادى.

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما