دەلينكۆەنتتى جاسوسپىرىمدەردى رۋحاني-ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ ۇردىسىندە وزىندىك ساناسىن قالىپتاستىرۋ
دەلينكۆەنتتى جاسوسپىرىمدەردى رۋحاني - ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ ۇردىسىندە وزىندىك ساناسىن قالىپتاستىرۋ.
ۇلتتىق تاربيەنىڭ وزەگى - ادامگەرشىلىك تاربيەسى. ەندەشە ادامگەرشىلىك تاربيەسىنىڭ ەڭ نەگىزگى مىندەتى - جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا ءوزى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامنىڭ الدىندا تۇرعان ماقسات - مۇددەگە ساي ادامدىق قاسيەتتەردى قالىپتاستىرىپ، جەتىلدىرۋ بولىپ تابىلادى.
الدىمەن «دەلينكۆەنت» دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسىنا توقتالايىق. دەدينكۆەنت - لات. «delinquent» قۇقىق بۇزۋشى اۋىتقىما مىنەز - قۇلقى ءوزىنىڭ ۇشقىر كورىنىستەرىندە جازالاناتىن ارەكەت بولىپ شىعاتىن سۋبەكت.
ادام ومىرگە كەلگەن ساتتەن باستاپ ۇلكەن الەۋمەتتىك ورتاعا تاپ بولادى. قازىرگى كەزەڭدە نورمادان اۋىتقۋشى (ديەۆيەنتتىق) مىنەز - قۇلىق دەپ قوعامدا قالىتاسقان تارتىپكە ساي ەمەس الەۋمەتتىك مىنەز - قۇلىق ەكى ۇلكەن كاتەگوريالارعا بولىنەدى:
1. انىق نەمەسە جاسىرىن پسيحو - پاتولوگيالىق اۋىتقىعان مىنەز - قۇلىق
2. الەۋمەتتىك - قۇقىقتىق قالىپتاردى بۇزاتىن اسسوسيالدى مىنەز - قۇلىق.
مىنەز - قۇلىقتاعى قيىندىق جانە «قيىن» بالالار ۇعىمى 1920 - 30 جىلدارى پايدا بولا باستادى. پسيحولوگ - پەداگوگ عالىمدار ا. ماكارەنكو، س. شاسكيي، ا. ۆىگوتسكيي، پ. بلونسكيي «قيىن» بالالار ماسەلەلەرىن جان - جاقتى زەرتتەدى. زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسى بويىنشا «قيىن» بالالاردىڭ شىعۋىنا ءۇش فاكتور سەبەپشى بولادى.
1. وتباسى تاربيەسىنىڭ دۇرىس ۇيىمداستىرىلماۋى، تۇرمىستاعى ۇرىس - كەرىس، ماسكۇنەمدىك، اتا - انانىڭ بىرەۋىنىڭ بولماۋى.
2. مەكتەپتەگى وقۋ - تاربيە جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋدا جىبەرىلگەن كەمشىلىكتەر، ياعني، جەكە وقۋشىلاردىڭ مىنەز - قۇلىق ەرەكشەلىكتەرىن، ىنتا - ىقىلاسىن، قىزىعۋىن، تالاپ - تىلەگىە ەسكەرمەۋ.
3. جۇرتشىلىقتىڭ، قوعامدىق ورتانىڭ تاربيە ۇردىستەرىنە دۇرىس كوڭىل بولمەۋى.
ۆ. تريفانوۆ زەرتتەۋلەرىندەگى «قيىن» بالا انىقتاماسى - كۇندەلىكتى پەداگوگيكالىق اسەرگە كونە بەرمەيتىن، وزىنە ۇنەمى قوسىمشا ۋاقىت پەن ءمۇعالىمنىڭ ەرىك - جىگەرىن، كۇشىن، قاجىرلى، پەداگوگيكالىق ەڭبەگىن قاجەتسىنەتىن وقۋشى. ال ا. فورتۋنوۆ «قيىن» بالا ۇعىمىنا ۇلگەرمەۋشىلەر مەن تاربيە ىقپالىنا كونبەيتىن بالالاردى جاتقىزادى.
ەندى «ۇلگەرمەۋشى» ءسوزىنىڭ ماعىناسىنا توقتالا كەتەيىك. ادەبيەتتەر مەن تاجىريبەلەردەگى مالىمەتتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، بۇل تۇسىنىككە قانداي دا ءبىر انىقتاما بەرۋگە بولادى. ۇلگەرمەۋشىلىك نەگىزىندە وقۋشىلاردىڭ دايىندىعىنىڭ وقۋ ۇردىسىندە ءبىر تاقىرىپتىڭ وقىلۋىنا ارنالان ساباق نەمەسە وقۋ توقسانى، جارتى جىل، جىل تالاپتارىنا سايكەس كەلمەۋشىلىگى تۇسىندىرىلەدى.
ۇلگەرمەۋشىلىك تۇلعانىڭ تاربيەلەنۋىمەن جالپى مادەنيەتتىڭ ماڭىزدى جەتكىلىكسىزدىكتەرىنەن بايلانىساتىن اسا كەڭ كورىنىسپەن سيپاتتالادى.
«ۇلگەرمەۋشىلىك» تۇسىنىگى مەن «قيىن بالا» ۇعىمى تىعىز بايلانىستى بولعاندىقتان ەكەۋىن ءبىر ۇعىم رەتىندە قاراستىرعان ءجون.
تاربيەلەنۋى قيىن بالالاردى بولدىرماۋ ءۇشىن ۇستاز بەن شاكىر اراسىندا تارتىس تۋماۋى قاجەت. «ەگەر بالا بۇزاقى بولسا، وعان بالا كىنالى ەمەس، پەداگوگيكالىق ادىستەر كىنالى» دەگەن ا. ماكارەنكونىڭ ءسوزى بەكەر ايتىلماعان.
ۇستاز دەليكۆەتتى بالاعا جان - جاقتى تاربيەنى ادامگەرشىلىك تاربيەدان باستاۋ كەرەك. ونىڭ ادامگەرشىلىك سەزىمنىڭ سەنىمىن، بەلگىلى ءبىر ماقساتقا، باعىتقا جەتەلەۋ، ءىس - ارەكەتىن ۇيىمداستىرۋ وسى ادامگەرشىلىك تاربيەدەن باستالادى.
جەكە ادامدا رۋحاني ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتاردى ورنىقتىرۋ، ادام ونىڭ تاربيەسى ەجەلدەن اق ءابۋ ناسىر ءال فارابي، شوقان، اباي، ىبىراي سىندى شىعىستىڭ ۇلى فيلوسوفتارى مەن ويشىلدارىن قاتتى تولعاندىرعانى ءمالىم. ماسەلەن ءابۋناسىر ءال فارابي «بارلىق حالىق بەيبىت ءومىر سۇرسە، جەر بەتى باقىتقا تولادى» دەپ ادامگەرشىلىكتىڭ ەڭ بيىك ساتىسى - بەيبىت ءومىر ءسۇرۋ، ياعني ادامدار اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىكتىك، ءوزارا كەلىسىم، ءوزارا سىيلاستىقتىڭ اسا ماڭىزدى ەكەندىگىن ايتادى.
ۇلى اقىن ابايدىڭ «ءبىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس كورمەسەڭ، ءىستىڭ ءبارى بوس» دەگەن سوزدەرى دوستىققا، بىرلىككە، ىنتىماق پەن تاتۋلىققا شاقىرادى. ەگەر ساباقتاردا بەرىلەتىن ءبىلىمنىڭ مازمۇنى مەن ءادىس تاسىلدەرى ونىڭ جان - جاقتى دامۋىنا باعدارلانسا، «قيىن» بالانى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ جۇزەگە اسادى.
ءوزىمنىڭ ۇستازدىق جولىمداعى تاجىريبەمنەن مىسال كەلتىرەيىن.
1. ەڭ اۋەلى «قيىن» وقۋشىلارعا ادامگەرشىلىك تاربيە بەرۋ بارىسىندا حالىقتىق پەداگوگيكانىڭ ماڭىزى وتە زور. جاس ەرەكشەلىكتەرىنە سايكەس:
1. ەرتەگىلەر، جىرلار، اڭىزدار، جاڭىلتپاشتار، جۇمباقتار، ساناماقتار، ماقال - ماتەلدەر، ۇلتتىق سالتتار مەن داستۇرلەر، راسىمدەر، ادەت - عۇرىپتار، حالىقتىق ويىندار، ۇلگى - ونەگەلەر ارقىلى وقۋشىنى ادالدىققا، يناباتتىلىققا تاربيەلەۋ.
2. باتىرلار جىرلارى مەن ليريكالىق داستاندار، تەرمەلەر مەن وميەتتەردى وقۋ، وقىتۋ تىڭداتۋ، اڭىز - اڭگىمەلەر ارقىلى «قيىن» وقۋشىنى شىنشىلدىققا، سەرگەكتىككە، ەلىن ءسۇيىپ، ەڭبەك ەتۋگە، زۇلىمدىقپەن
كۇرەسە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
3. مۇسىلمان ءدىنىنىڭ پايعامبارى مۇحاممەد پايعامباردىڭ ۇلگى - ونەگەگە تولى حاديستەرى ارقىلى يماندىلىققا تاربيەلەۋ.
4. بالانىڭ ءتارتىبى مەن ۇلگەرىمىندەگى اۋىتقۋشىلىقتى زەرتتەۋ، وقۋشىنىڭ جەكە پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرىن باقىلاۋ ماقساتىندا بالامەن سەنىمدى اڭگىمە جۇرگىزۋ.
مىسالى، مىناداي جۇمىستار جۇرگىزدىم.
« قورعاۋشى مەن ايىپتاۋشى» ويىنىن ۇيىمداستىرۋ. ول ءۇشىن سىنىپتى ەكى توپقا ءبولىپ، 1توپ «ايىپتاۋشى» ايىپتالۋشىنىڭ جاعىمسىز مىنەز قۇلقىن كورسەتىپ، ونى ءبىر سوزبەن ايتىپ، جاعداياتتى دالەلدەۋ. مىسالى:«وركوكىرەك» دەيدى دە، ونى دالەلدەيدى. قورعاۋشىنىڭ مىندەتى - ايىپتالۋشىنىڭ
بۇل ارەكەتىنىڭ تۋىنداۋ سەبەبىن انىقتاپ، ايىپتالۋشىنىڭ جاعىمدى جاقتارىن كورسەتۋ. مىسالى: ول ءوزىن وسىلاي كورسەتتى، سەبەبى ونىڭ ءىس - ارەكەتى باعالانبادى. ءار وقۋشىنىڭ پىكىرى ايىپتالۋشىعا اشىق ايتىلادى. سودان كەيىن «ايىپتالۋشىعا» ءسوز بەرىلىپ، ول ەستىگەن سىنعا ءوزى جاۋاپ قايتارادى.
ەسكەرتۋ: ويىن ادامدى باعالاۋعا ەمەس، ونىڭ ءىس - ارەكەتىن باعالاۋعا ۇيرەتىپ، وزگە ادامنىڭ ءىس - ارەكەتىن باقىلاۋعا باۋليدى.
3. اڭگىمە، ساۋالناما، كۇندەلىك - باقىلاۋ.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق دامۋىن باقىلاۋ، سىنىپ ىشىندەگى رۋحاني - تانىمدىق اتموسفەرانى قالىپتاستىرۋ.
ءوتىلۋ بارىسى:
ويىندى تومەنگى جانە ورتا بۋىن وقۋشىلارىمەن وتكىزۋگە بولادى. ويىننىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى وقۋ جىلىنىڭ باسىندا « ساتىپ الۋ - ساتۋ» تۇرىندە وتەدى. وقۋشىلاردان بىرنەشە شاعىن توپتار قۇرىلىپ( ءار توپتا 5 - 6 ادام) جاعىمدى قاسيەتتەردى تۇتىنۋشىلار ءرولىن وينايدى. «ساتىپ الۋ - ساتۋ» ايىرباس تۇرىندە وتەدى. ۇنامدى قاسيەتتەردى(سىپايىلىق، قايىرىمدىلىق، شىدامدىلىق، ادامگەرشىلىكت. ب )وزدەرىندەگى ۇنامسىز قاسيەتتەرگە ( دورەكىلىك، ولاقتىق، تاربيەسىزدىك، ساراڭدىق) ايىرباستاپ الادى.
«ساتىپ الۋ - ساتۋ» جۇرگىزگەن سوڭ، سىنىپ جەتەكشىسى وقۋشىلارمەن بىرگە جۇرگىزىلگەن ءىس - ارەكەتتىڭ قورىتىندىسىن شىعارادى.
ۇلتتىق تاربيەنىڭ وزەگى - ادامگەرشىلىك تاربيەسى. ەندەشە ادامگەرشىلىك تاربيەسىنىڭ ەڭ نەگىزگى مىندەتى - جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا ءوزى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامنىڭ الدىندا تۇرعان ماقسات - مۇددەگە ساي ادامدىق قاسيەتتەردى قالىپتاستىرىپ، جەتىلدىرۋ بولىپ تابىلادى.
الدىمەن «دەلينكۆەنت» دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسىنا توقتالايىق. دەدينكۆەنت - لات. «delinquent» قۇقىق بۇزۋشى اۋىتقىما مىنەز - قۇلقى ءوزىنىڭ ۇشقىر كورىنىستەرىندە جازالاناتىن ارەكەت بولىپ شىعاتىن سۋبەكت.
ادام ومىرگە كەلگەن ساتتەن باستاپ ۇلكەن الەۋمەتتىك ورتاعا تاپ بولادى. قازىرگى كەزەڭدە نورمادان اۋىتقۋشى (ديەۆيەنتتىق) مىنەز - قۇلىق دەپ قوعامدا قالىتاسقان تارتىپكە ساي ەمەس الەۋمەتتىك مىنەز - قۇلىق ەكى ۇلكەن كاتەگوريالارعا بولىنەدى:
1. انىق نەمەسە جاسىرىن پسيحو - پاتولوگيالىق اۋىتقىعان مىنەز - قۇلىق
2. الەۋمەتتىك - قۇقىقتىق قالىپتاردى بۇزاتىن اسسوسيالدى مىنەز - قۇلىق.
مىنەز - قۇلىقتاعى قيىندىق جانە «قيىن» بالالار ۇعىمى 1920 - 30 جىلدارى پايدا بولا باستادى. پسيحولوگ - پەداگوگ عالىمدار ا. ماكارەنكو، س. شاسكيي، ا. ۆىگوتسكيي، پ. بلونسكيي «قيىن» بالالار ماسەلەلەرىن جان - جاقتى زەرتتەدى. زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسى بويىنشا «قيىن» بالالاردىڭ شىعۋىنا ءۇش فاكتور سەبەپشى بولادى.
1. وتباسى تاربيەسىنىڭ دۇرىس ۇيىمداستىرىلماۋى، تۇرمىستاعى ۇرىس - كەرىس، ماسكۇنەمدىك، اتا - انانىڭ بىرەۋىنىڭ بولماۋى.
2. مەكتەپتەگى وقۋ - تاربيە جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋدا جىبەرىلگەن كەمشىلىكتەر، ياعني، جەكە وقۋشىلاردىڭ مىنەز - قۇلىق ەرەكشەلىكتەرىن، ىنتا - ىقىلاسىن، قىزىعۋىن، تالاپ - تىلەگىە ەسكەرمەۋ.
3. جۇرتشىلىقتىڭ، قوعامدىق ورتانىڭ تاربيە ۇردىستەرىنە دۇرىس كوڭىل بولمەۋى.
ۆ. تريفانوۆ زەرتتەۋلەرىندەگى «قيىن» بالا انىقتاماسى - كۇندەلىكتى پەداگوگيكالىق اسەرگە كونە بەرمەيتىن، وزىنە ۇنەمى قوسىمشا ۋاقىت پەن ءمۇعالىمنىڭ ەرىك - جىگەرىن، كۇشىن، قاجىرلى، پەداگوگيكالىق ەڭبەگىن قاجەتسىنەتىن وقۋشى. ال ا. فورتۋنوۆ «قيىن» بالا ۇعىمىنا ۇلگەرمەۋشىلەر مەن تاربيە ىقپالىنا كونبەيتىن بالالاردى جاتقىزادى.
ەندى «ۇلگەرمەۋشى» ءسوزىنىڭ ماعىناسىنا توقتالا كەتەيىك. ادەبيەتتەر مەن تاجىريبەلەردەگى مالىمەتتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، بۇل تۇسىنىككە قانداي دا ءبىر انىقتاما بەرۋگە بولادى. ۇلگەرمەۋشىلىك نەگىزىندە وقۋشىلاردىڭ دايىندىعىنىڭ وقۋ ۇردىسىندە ءبىر تاقىرىپتىڭ وقىلۋىنا ارنالان ساباق نەمەسە وقۋ توقسانى، جارتى جىل، جىل تالاپتارىنا سايكەس كەلمەۋشىلىگى تۇسىندىرىلەدى.
ۇلگەرمەۋشىلىك تۇلعانىڭ تاربيەلەنۋىمەن جالپى مادەنيەتتىڭ ماڭىزدى جەتكىلىكسىزدىكتەرىنەن بايلانىساتىن اسا كەڭ كورىنىسپەن سيپاتتالادى.
«ۇلگەرمەۋشىلىك» تۇسىنىگى مەن «قيىن بالا» ۇعىمى تىعىز بايلانىستى بولعاندىقتان ەكەۋىن ءبىر ۇعىم رەتىندە قاراستىرعان ءجون.
تاربيەلەنۋى قيىن بالالاردى بولدىرماۋ ءۇشىن ۇستاز بەن شاكىر اراسىندا تارتىس تۋماۋى قاجەت. «ەگەر بالا بۇزاقى بولسا، وعان بالا كىنالى ەمەس، پەداگوگيكالىق ادىستەر كىنالى» دەگەن ا. ماكارەنكونىڭ ءسوزى بەكەر ايتىلماعان.
ۇستاز دەليكۆەتتى بالاعا جان - جاقتى تاربيەنى ادامگەرشىلىك تاربيەدان باستاۋ كەرەك. ونىڭ ادامگەرشىلىك سەزىمنىڭ سەنىمىن، بەلگىلى ءبىر ماقساتقا، باعىتقا جەتەلەۋ، ءىس - ارەكەتىن ۇيىمداستىرۋ وسى ادامگەرشىلىك تاربيەدەن باستالادى.
جەكە ادامدا رۋحاني ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتاردى ورنىقتىرۋ، ادام ونىڭ تاربيەسى ەجەلدەن اق ءابۋ ناسىر ءال فارابي، شوقان، اباي، ىبىراي سىندى شىعىستىڭ ۇلى فيلوسوفتارى مەن ويشىلدارىن قاتتى تولعاندىرعانى ءمالىم. ماسەلەن ءابۋناسىر ءال فارابي «بارلىق حالىق بەيبىت ءومىر سۇرسە، جەر بەتى باقىتقا تولادى» دەپ ادامگەرشىلىكتىڭ ەڭ بيىك ساتىسى - بەيبىت ءومىر ءسۇرۋ، ياعني ادامدار اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىكتىك، ءوزارا كەلىسىم، ءوزارا سىيلاستىقتىڭ اسا ماڭىزدى ەكەندىگىن ايتادى.
ۇلى اقىن ابايدىڭ «ءبىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس كورمەسەڭ، ءىستىڭ ءبارى بوس» دەگەن سوزدەرى دوستىققا، بىرلىككە، ىنتىماق پەن تاتۋلىققا شاقىرادى. ەگەر ساباقتاردا بەرىلەتىن ءبىلىمنىڭ مازمۇنى مەن ءادىس تاسىلدەرى ونىڭ جان - جاقتى دامۋىنا باعدارلانسا، «قيىن» بالانى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ جۇزەگە اسادى.
ءوزىمنىڭ ۇستازدىق جولىمداعى تاجىريبەمنەن مىسال كەلتىرەيىن.
1. ەڭ اۋەلى «قيىن» وقۋشىلارعا ادامگەرشىلىك تاربيە بەرۋ بارىسىندا حالىقتىق پەداگوگيكانىڭ ماڭىزى وتە زور. جاس ەرەكشەلىكتەرىنە سايكەس:
1. ەرتەگىلەر، جىرلار، اڭىزدار، جاڭىلتپاشتار، جۇمباقتار، ساناماقتار، ماقال - ماتەلدەر، ۇلتتىق سالتتار مەن داستۇرلەر، راسىمدەر، ادەت - عۇرىپتار، حالىقتىق ويىندار، ۇلگى - ونەگەلەر ارقىلى وقۋشىنى ادالدىققا، يناباتتىلىققا تاربيەلەۋ.
2. باتىرلار جىرلارى مەن ليريكالىق داستاندار، تەرمەلەر مەن وميەتتەردى وقۋ، وقىتۋ تىڭداتۋ، اڭىز - اڭگىمەلەر ارقىلى «قيىن» وقۋشىنى شىنشىلدىققا، سەرگەكتىككە، ەلىن ءسۇيىپ، ەڭبەك ەتۋگە، زۇلىمدىقپەن
كۇرەسە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
3. مۇسىلمان ءدىنىنىڭ پايعامبارى مۇحاممەد پايعامباردىڭ ۇلگى - ونەگەگە تولى حاديستەرى ارقىلى يماندىلىققا تاربيەلەۋ.
4. بالانىڭ ءتارتىبى مەن ۇلگەرىمىندەگى اۋىتقۋشىلىقتى زەرتتەۋ، وقۋشىنىڭ جەكە پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرىن باقىلاۋ ماقساتىندا بالامەن سەنىمدى اڭگىمە جۇرگىزۋ.
مىسالى، مىناداي جۇمىستار جۇرگىزدىم.
« قورعاۋشى مەن ايىپتاۋشى» ويىنىن ۇيىمداستىرۋ. ول ءۇشىن سىنىپتى ەكى توپقا ءبولىپ، 1توپ «ايىپتاۋشى» ايىپتالۋشىنىڭ جاعىمسىز مىنەز قۇلقىن كورسەتىپ، ونى ءبىر سوزبەن ايتىپ، جاعداياتتى دالەلدەۋ. مىسالى:«وركوكىرەك» دەيدى دە، ونى دالەلدەيدى. قورعاۋشىنىڭ مىندەتى - ايىپتالۋشىنىڭ
بۇل ارەكەتىنىڭ تۋىنداۋ سەبەبىن انىقتاپ، ايىپتالۋشىنىڭ جاعىمدى جاقتارىن كورسەتۋ. مىسالى: ول ءوزىن وسىلاي كورسەتتى، سەبەبى ونىڭ ءىس - ارەكەتى باعالانبادى. ءار وقۋشىنىڭ پىكىرى ايىپتالۋشىعا اشىق ايتىلادى. سودان كەيىن «ايىپتالۋشىعا» ءسوز بەرىلىپ، ول ەستىگەن سىنعا ءوزى جاۋاپ قايتارادى.
ەسكەرتۋ: ويىن ادامدى باعالاۋعا ەمەس، ونىڭ ءىس - ارەكەتىن باعالاۋعا ۇيرەتىپ، وزگە ادامنىڭ ءىس - ارەكەتىن باقىلاۋعا باۋليدى.
3. اڭگىمە، ساۋالناما، كۇندەلىك - باقىلاۋ.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق دامۋىن باقىلاۋ، سىنىپ ىشىندەگى رۋحاني - تانىمدىق اتموسفەرانى قالىپتاستىرۋ.
ءوتىلۋ بارىسى:
ويىندى تومەنگى جانە ورتا بۋىن وقۋشىلارىمەن وتكىزۋگە بولادى. ويىننىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى وقۋ جىلىنىڭ باسىندا « ساتىپ الۋ - ساتۋ» تۇرىندە وتەدى. وقۋشىلاردان بىرنەشە شاعىن توپتار قۇرىلىپ( ءار توپتا 5 - 6 ادام) جاعىمدى قاسيەتتەردى تۇتىنۋشىلار ءرولىن وينايدى. «ساتىپ الۋ - ساتۋ» ايىرباس تۇرىندە وتەدى. ۇنامدى قاسيەتتەردى(سىپايىلىق، قايىرىمدىلىق، شىدامدىلىق، ادامگەرشىلىكت. ب )وزدەرىندەگى ۇنامسىز قاسيەتتەرگە ( دورەكىلىك، ولاقتىق، تاربيەسىزدىك، ساراڭدىق) ايىرباستاپ الادى.
«ساتىپ الۋ - ساتۋ» جۇرگىزگەن سوڭ، سىنىپ جەتەكشىسى وقۋشىلارمەن بىرگە جۇرگىزىلگەن ءىس - ارەكەتتىڭ قورىتىندىسىن شىعارادى.
You Might Also Like
