دوسسىز ءومىر – تۇزسىز اس
اتىراۋ وبلىسى، قىزىلقوعا اۋدانى،
ميالى سەلوسى، ح. دوسمۇحامەد ۇلى اتىنداعى
ورتا مەكتەبىنىڭ ءمۇعالىمى اققالييەۆا ءلايلا
ماقساتى: «دوس» - دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسىن اشۋ، «دوستىق» تۋرالى ۇعىمدارىن كەڭەيتۋ، زەردەلەۋ قابىلەتىن دامىتۋ، جولداستىق، دوستىق قاتىناستاردى ادىلەتتى، اقىل – پاراساتپەن ادال بولۋعا، شىنشىلدىققا، كوپشىلىككە تاربيەلەۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىنىڭ سوزدىك قورىن مولايتۋ، ءتىلىن دامىتۋ، وي-قيالىن، شىعارماشىلىعىن دامىتۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ لوگيكاعا، شاپشاڭدىققا، تەز سويلەۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: ادام ەڭبەگىن باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ، ونى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، گازەت ماتەريالدارى، كورمە، شار ىشىنە جاسىرىلعان سيتۋاسيالىق سۇراقتار، «بالىق اۋلاۋ» ويىنى.
ويىن بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ويىن شارتىمەن تانىستىرۋ، قاتىسۋشىلاردى انىقتاۋ.
II. ويىن جوسپارى: كوماندالاردى تانىستىرۋ، سايىس تاپسىرمالارى:
1. دوستىق تۋرالى ماقال – ماتەلدەر.
2. «بالىق اۋلاۋ» ويىنى.
3. «دوستىڭ دا دوسى بار»
- سالەمەتسىزدەر مە قۇرمەتتى وقۋشىلار مەن ۇستازدار! بۇگىنگى اشىق تاربيە ساعاتىمىز اشىق دەپ جاريالايمىن. بالالار، سىزدەر دوس بولۋ دەگەن نە ەكەنىن بىلەسىزدەر مە؟ ارينە، بىلەسىزدەر، دوس بولمايتىن ەشبىر ادام بولمايدى، ءيا؟! ەندەشە وسى سىنىپتا دوس بار ما ەكەنىن دالەلدەيىك، ول ءۇشىن ءقازىر ءبىز ءۇش توپقا ءبولىپ، دوس تۋرالى پىكىر تالاستىرامىز جانە ءوز كۇشىمىزدى تەكسەرەلىك.
1 – توپ «بىرلىك» كوماندا كاپيتانى ماقسات دەگەن جىگىت؛
2 – توپ «ىنتىماق» كوماندا كاپيتانى عالىمجان دەگەن جىگىت،
3 – توپ «دوستىق» كوماندا كاپيتانى ەركەبۇلان دەگەن جىگىتتەردى قارسى الايىق!
1 – وقۋشى: دوستىق – دەگەن تاۋسىلمايتىن قازىنا
كوكتەمدە دە سولىپ قالار گۇل ەمەس
قارامايدى ول سىيدىڭ كوپ پەن ازىنا
ناعىز دوستار ءتىپتى سىي دا تىلەمەس
حالىقتىڭ قارا سوزدەرىنىڭ قارا جولداي ارنالى ءبىر تاقىرىبى دوستىق، جولداستىق. شىن دوسىڭ سىرتتان ءار ىسىڭە تىلەكتەس بولىپ جۇرەدى. قيىن قىستاۋ كۇندەردە سەنىمدى اقتار دوس بار دا، دوس قادىرىنە جەتىپ، دوستىقتى كىرشىكسىز ساقتاي الۋ بار. ادال دوس ءمىنىن ايتقانعا ارلانباي اقىلمەن تىڭداپ، ءوز مىنەزىنىڭ قيسىعىن جوندەيدى. سوندىقتان دوستارىڭ ايتقان سىن ءسوزدى دۇرىس قابىلداي ءبىلۋ كەرەك.
2 – وقۋشى: نە جەتەدى عازيز دوسقا راسىندا،
قۋانساڭ دا، قايعىرساڭ دا قاسىڭدا
قينالادى، سەن قينالساڭ بولعانى
ۇيىقتاماساڭ، ۇيىقتامايدى ول – داعى
ادام ءۇشىن اتا – انادان كەيىنگى ەڭ جاقىنى - جاقسى دوس. ادام ەس بىلگەننەن باستاپ ءوزىڭ تۇسىنەتىن، جانىنا سەرىك بولاتىن اينىماس دوس ىزدەيتىنى انىق. دوستىق الەمى قىزىق وقيعالارعا، ادال، شىنايى قارىم – قاتىناستارعا، اسقاق ادامگەرشىلىككە تولى الەم.
ۇلى عۇلامالاردىڭ وزدەرى دوستىق تۋرالى جان تەبىرەنتەرلىك سىر شۋماقتارىن توكپەي قويماعان. دوستىق ادام ءومىرىنىڭ تىرەگى. سول دوستىق تۋرالى عۇلامالاردىڭ ايتقان دانالىق سوزدەرىنە توقتالا كەتەيىك!
1 – وقۋشى: ادامنىڭ مىنەز – قۇلقى مەن اقىلى جايىندا دۇرىس پىكىرگە كەلۋدىڭ سەنىمدى ءتاسىلى – ونى كىتاپ پەن دوس تاڭداۋىنا قاراي باعالاۋ.
ك. گەلۆەسيي
2 – وقۋشى: قىزمەت پەن دوستىق – ەكى پاراللەل سىزىقتار: قوسىلمايدى.
1 – وقۋشى: ناعىز دوستار بولۋ ءۇشىن ءبىر – بىرىنە سەنىمدى بولۋ كەرەك.
2 – وقۋشى: ۇساق-تۇيەك كەمشىلىكتەردى ءبىر – بىرىنە كەشىرە الاتىن ادامدار عانا شىنايى دوستىق بايلانىستا بولا الادى.
1 – وقۋشى: ناعىز دوس قانا ءوز دوستارىنىڭ وسالدىقتارىنا توزە الادى.
2 – وقۋشى: قارتايعاندا دوستار سانى كوبەيمەيدى،
جوعالعاننىڭ ءبارى ول كەزدە قايتا ورالمايدى.
1 – وقۋشى: ءبىر عانا جاعدايدا: ماسەلەن دوسقا شىندىقتى اشىپ ايتىپ، سول ارقىلى وعان ءوزىنىڭ ادالدىعىن دالالدەۋ جايىندا بولىپ وتىرعان كەزدە عانا – بىزگە دوستىڭ نامىسىنا تيۋدەن قورقاتىن ەشتەڭە جوق.
2 – وقۋشى: دوستىق ەڭ الدىمەن شىنايىلىق، جولداسىنىڭ قاتەلىكتەرىن سىناۋ كەرەك. دوستار جولداسى ءوزىنىڭ قاتەسىن تۇزەي الاتىن بولۋ ءۇشىن ءبىرىنشى بولىپ قاتاڭ سىناۋ كەرەك.
1 – وقۋشى: ەگەر سەن دوسىڭا ول تۋرالى، ونىڭ قىلىقتارى تۋرالى، نە ويلايتىندىعى تۋرالى، اشىقتان – اشىق، ءتىپتى قاتاڭ تۇردە ايتا الماساڭ نەمەسە ودان ءوزىڭ تۋرالى ءدال سونداي شىندىقتى قۇلاق اسىپ تىڭداي الماساڭ، وندا سەندەر ءبىر – بىرىڭە شىنىمەن سەنبەيسىڭدەر، ءبىر – ءبىرىڭدى تۇسىنبەيسىڭدەر جانە قۇرمەتتەمەيسىڭدەر.
2 – وقۋشى: تۋرا شىندىقتىڭ جاناسقانىنا توتەپ بەرە الماعان دوستىق تۋرالى وكىنىپ تە كەرەگى جوق. قايدا بارسا وندا بارسىن.
1 – وقۋشى: ناعىز دوس باقىتسىزدىقتا تانىلادى.
2 – وقۋشى: دوسىڭدى وڭاشادا سوگىپ، كوپ الدىندا ماقتا، كوپ الدىندا ماقتا
1 – وقۋشى: ءوزىڭنىڭ دوستارىڭدى ساقتاۋدىڭ ەڭ جاقسى جولى ولارعا وپاسىزدىق ەتپەۋ
2 – وقۋشى:دوستىڭ قولى عانا جۇرەككە قادالعان تىكەندى جۇلىپ تاستاي الادى.
1 – وقۋشى: ناعىز دوستىق كۇنشىلدىك دەگەندى بىلدىرمەيدى.
2 – وقۋشى: دوستىقتىڭ دوڭعالاعىنا ادەپتى، سىپايىگەرشىلىك مايىن قۇيىپ وتىرۋ – دانالىق
1 – وقۋشى: سەنىمسىز دوستار جازدا عانا كەزدەسەتىن قارلىعاشتار. ولار – كۇن ساعاتتارى، ولاردان كەلەر پايدا كۇن ساۋلە شاشىپ تۇرعاندا عانا.
2 – وقۋشى: قورقاق دوس دۇشپاننان دا جامان، ويتكەنى دۇشپاننان ساقتاناسىڭ، دوسىڭا سەنىپ قالاسىڭ
1 – وقۋشى: قيىن – قىستاۋ جاعدايدا دوسىن تاستاپ كەتكەن ادام، سول قيىندىقتى كەيىن ءوزى تارتادى
دوستىق تۋرالى ماقال – ماتەلدەر.
1 – وقۋشى: ءجۇز سوم اقشاڭ بولعانشا
ءجۇز جولداسىڭ بولسىن.
2 – وقۋشى: ءتاۋىر كورگەن دوسىڭا
ءتاۋىر كورگەن مالىن بەر
كورە – كورە ءسۇيىنسىن.
جامان كورگەن دوسىڭا
جامان كورگەن مالىڭدى بەر
كورە – كورە كۇيىنسىن.
1 – وقۋشى: جامان تۋعانىڭ بولعانشا
جاقسى جولداسىڭ بولسىن
2 – وقۋشى: قاجىمالى مىڭ جولداس جوقپەن تەڭ
جانىڭ قيعان ءبىر جولداس كوپپەن تەڭ
1 – وقۋشى: دوسىڭا وتىرىك ايتپا
دۇشپانىڭا سىرىڭدى ايتپا
2 – وقۋشى: ەسەپتەسكەن دوس بولماس
1 – وقۋشى: دوسى كوپتى جاۋ المايدى،
اقىلى كوپتى جاۋ الماس.
2 – وقۋشى: دوسقا ات بەرمە،
ات بەرسەڭ جاي ءجۇر دەمە
1 – وقۋشى: دوس دەپ سىناماي سىر ايتپا
دوستىڭ دا دوسى بار
2 – وقۋشى: دوستىڭ كوڭىلى ءبىر اتىم ناسىبايدان قالادى
1 – وقۋشى: جاقسى – جانىڭا جولداس
جامان مالىڭا جولداس
2 – وقۋشى: جاقسى دوس پايداسىن تيگىزەدى، زيانىن تيگىزبەيدى
جامان دوس الدىڭدى وراپ جۇرگىزبەيدى
«بالىق اۋلاۋ» ويىنى.
تاقتادا كورىپ تۇرعانىمىزداي، سۋدىڭ ارتىندا 7 – قاراپايىم بالىق جاسىرىلعان وعان + 5 ۇپاي، ال ەكى بالىقتىڭ ءبىرى «التىن بالىق» جانە «اكۋللا» جاسىرىلعان. ەگەر «التىن بالىقتى» اۋلاساڭىز سىزدەرگە + 10 ۇپاي بونۋس قوسىلادى، ال ەگەر «اكۋللا» تۇسسە – 10 ۇپاي شەگەرىلەدى. بۇل بالىقتار ارقىلى بىزدەر سيتۋاسيالىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەمىز. ءار جاۋاپ بەرۋ ۋاقىتى 45 سەك...سوندىقتان بۇل ويىندا تياناقتىلىق پەن قاتار شاپشاڭدىق قاجەت ەتەدى.
1 – سۇراق: سەنىڭ قيىندىق پەن قۋانىشتا قاسىڭدا بولاتىن، سەنى تۇسىنە بىلەتىن جان دوسىڭ بار ما؟ بولسا، ونىڭ قانداي قاسيەتتەرىن ەرەكشە باعالايسىڭ؟
2 – سۇراق: مەكتەپكە كەشىگىپ بارا جاتىرسىڭ. ۋاقىت تاياپ قالدى. كەنەتتەن قۇربىڭ قوڭىراۋ شالىپ، قاتتى اۋىرىپ جاتقاندىعىن ايتىپ، ءدارى الىپ كەلۋىن وتىنەدى. بۇل جاعدايدا قانداي ارەكەت جاسار ەدىڭ؟
3 – سۇراق: ساعان اتا- اناڭ ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى نەمەسە سۇراپ تەكسەرەدى. كەنەتتەن جان دوسىڭ قوڭىراۋ شالىپ، وعان ءبىر توپ بالالار ءتيىسىپ جاتقاندىعىن ايتىپ، كەلۋىن وتىنەدى. بۇل جاعدايدا نە ىستەر ەدىڭ؟
4 – سۇراق: كوپتەن كۇتكەن ءانشىنىڭ كونسەرتىنە بيلەت الۋعا بارا جاتىرسىڭ.
قالتاڭدا 2000 تەڭگە، بيلەت قۇنى 2000 تەڭگە، جولدان قۇربىڭ كەزدەسىپ، تىعىز اقشا كەرەك بولىپ تۇرعانىن ايتىپ، قارىزعا 1000 تەڭگە بەرۋىن وتىنەدى. بۇل جاعدايدا نە ەتەر ەدىڭ؟
5 – سۇراق: « ەكى دوس كەلگەندە جاڭا دوستىڭ كوزىنەن جاس شىعادى» - دەگەن ماقالدىڭ ماعىناسىن اش.
6 – سۇراق: «ەسەپتەسكەن دوس بولماس» ماعىناسىن ءتۇسىندىر؟
7 – سۇراق: سەن مەكتەپتە كەزەكشىسىڭ. سىنىپتاسىڭنىڭ سومكەسىنەن اقشا جوعالدى، ونى سەنەن كورەدى. بۇل جاعدايدان قالاي شىعاسىڭ؟
«دوستىڭ دا دوسى بار» دەمەكشى، ءار ادامنىڭ ءوزىنىڭ جان دۇنيەسىن تۇسىنەتىن ىشكى سىرىڭ اقتاراتىن سىرلاس دوسى بولادى. وسى وتىرعان وقۋشىلاردىڭ ىشىنەن ەڭ جاقىن جان دوستاردى ورتاعا شاقىرامىز.
ەكى دوستىڭ پىكىرى (نە ءۇشىن؟ قالاي؟)
دوستىعىن ىممەن ءتۇسىندىرۋ
سيتۋاسيالىق سۇراق: مىنا شاردىڭ ىشىندە 3 – سۇراق بار. قانداي شارداعى سۇراققا جاۋاپ بەرۋ ءوز ەركىن.
1. ەكەۋىڭ جان دوسسىڭدار جانە تاعى دا ءبىر دوستارىڭ بار، ۇشەۋىڭ سىرت كوزگە قاراعاندا قىزىعارلىقتاي قۇربىلارسىڭدار. ءبىراق تا سەن ونىمەن كوپ جاعدايدا كەلىسپەي قالاسىڭ، ال سەنىڭ جان قۇربىڭ ونىمەن جاقسى سىيلاسادى. سەن قايسىسىن تاڭدار ەدىڭ؟
2. ءسىزدىڭ قۇربىڭىز جامان قىلىق كورسەتىپ، سول ءۇشىن جۇرت الدىندا سوگىس ەستىدى. بۇل جاعدايدا ءسىز قۇربىڭىزدىكى دۇرىس بولماسا دا، ونىڭ كوڭىلىنە قاراپ، ونى جاقتايسىڭ با؟
3. سەن فيزيكادان ەسەپ شىعارىپ كەلدىڭ، دوسىڭ سەنەن كوشىرىپ الدى. سەنەن كەتكەن قاتەنى ول بايقاپ، وزىنە قاتەسىز جازدى. ءۇي جۇمىسىنان سەن «4» دەگەن باعا، ال ول «5» دەگەن باعا الدى. سەن بۇدان قالاي شىعاسىڭ؟
4. «كاريكاتۋرا» سۋرەت سالۋ. تاقتاعا جامان قاسيەتى مەن جاقسى قاسيەتىن سال.
5. وسى قۇربىلارعا سىنىپ جەتەكشى اپايى سۇراق قويادى.
ال ءبىزدىڭ اشىق تاربيە ساعاتىمىز وسىمەن اياقتالدى. 3 – توپتىڭ كاپيتان كوماندالارىنا ماقتاۋ قاعازدارى. قوش ساۋ بولىڭىزدار!
ميالى سەلوسى، ح. دوسمۇحامەد ۇلى اتىنداعى
ورتا مەكتەبىنىڭ ءمۇعالىمى اققالييەۆا ءلايلا
ماقساتى: «دوس» - دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسىن اشۋ، «دوستىق» تۋرالى ۇعىمدارىن كەڭەيتۋ، زەردەلەۋ قابىلەتىن دامىتۋ، جولداستىق، دوستىق قاتىناستاردى ادىلەتتى، اقىل – پاراساتپەن ادال بولۋعا، شىنشىلدىققا، كوپشىلىككە تاربيەلەۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىنىڭ سوزدىك قورىن مولايتۋ، ءتىلىن دامىتۋ، وي-قيالىن، شىعارماشىلىعىن دامىتۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ لوگيكاعا، شاپشاڭدىققا، تەز سويلەۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: ادام ەڭبەگىن باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ، ونى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، گازەت ماتەريالدارى، كورمە، شار ىشىنە جاسىرىلعان سيتۋاسيالىق سۇراقتار، «بالىق اۋلاۋ» ويىنى.
ويىن بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ويىن شارتىمەن تانىستىرۋ، قاتىسۋشىلاردى انىقتاۋ.
II. ويىن جوسپارى: كوماندالاردى تانىستىرۋ، سايىس تاپسىرمالارى:
1. دوستىق تۋرالى ماقال – ماتەلدەر.
2. «بالىق اۋلاۋ» ويىنى.
3. «دوستىڭ دا دوسى بار»
- سالەمەتسىزدەر مە قۇرمەتتى وقۋشىلار مەن ۇستازدار! بۇگىنگى اشىق تاربيە ساعاتىمىز اشىق دەپ جاريالايمىن. بالالار، سىزدەر دوس بولۋ دەگەن نە ەكەنىن بىلەسىزدەر مە؟ ارينە، بىلەسىزدەر، دوس بولمايتىن ەشبىر ادام بولمايدى، ءيا؟! ەندەشە وسى سىنىپتا دوس بار ما ەكەنىن دالەلدەيىك، ول ءۇشىن ءقازىر ءبىز ءۇش توپقا ءبولىپ، دوس تۋرالى پىكىر تالاستىرامىز جانە ءوز كۇشىمىزدى تەكسەرەلىك.
1 – توپ «بىرلىك» كوماندا كاپيتانى ماقسات دەگەن جىگىت؛
2 – توپ «ىنتىماق» كوماندا كاپيتانى عالىمجان دەگەن جىگىت،
3 – توپ «دوستىق» كوماندا كاپيتانى ەركەبۇلان دەگەن جىگىتتەردى قارسى الايىق!
1 – وقۋشى: دوستىق – دەگەن تاۋسىلمايتىن قازىنا
كوكتەمدە دە سولىپ قالار گۇل ەمەس
قارامايدى ول سىيدىڭ كوپ پەن ازىنا
ناعىز دوستار ءتىپتى سىي دا تىلەمەس
حالىقتىڭ قارا سوزدەرىنىڭ قارا جولداي ارنالى ءبىر تاقىرىبى دوستىق، جولداستىق. شىن دوسىڭ سىرتتان ءار ىسىڭە تىلەكتەس بولىپ جۇرەدى. قيىن قىستاۋ كۇندەردە سەنىمدى اقتار دوس بار دا، دوس قادىرىنە جەتىپ، دوستىقتى كىرشىكسىز ساقتاي الۋ بار. ادال دوس ءمىنىن ايتقانعا ارلانباي اقىلمەن تىڭداپ، ءوز مىنەزىنىڭ قيسىعىن جوندەيدى. سوندىقتان دوستارىڭ ايتقان سىن ءسوزدى دۇرىس قابىلداي ءبىلۋ كەرەك.
2 – وقۋشى: نە جەتەدى عازيز دوسقا راسىندا،
قۋانساڭ دا، قايعىرساڭ دا قاسىڭدا
قينالادى، سەن قينالساڭ بولعانى
ۇيىقتاماساڭ، ۇيىقتامايدى ول – داعى
ادام ءۇشىن اتا – انادان كەيىنگى ەڭ جاقىنى - جاقسى دوس. ادام ەس بىلگەننەن باستاپ ءوزىڭ تۇسىنەتىن، جانىنا سەرىك بولاتىن اينىماس دوس ىزدەيتىنى انىق. دوستىق الەمى قىزىق وقيعالارعا، ادال، شىنايى قارىم – قاتىناستارعا، اسقاق ادامگەرشىلىككە تولى الەم.
ۇلى عۇلامالاردىڭ وزدەرى دوستىق تۋرالى جان تەبىرەنتەرلىك سىر شۋماقتارىن توكپەي قويماعان. دوستىق ادام ءومىرىنىڭ تىرەگى. سول دوستىق تۋرالى عۇلامالاردىڭ ايتقان دانالىق سوزدەرىنە توقتالا كەتەيىك!
1 – وقۋشى: ادامنىڭ مىنەز – قۇلقى مەن اقىلى جايىندا دۇرىس پىكىرگە كەلۋدىڭ سەنىمدى ءتاسىلى – ونى كىتاپ پەن دوس تاڭداۋىنا قاراي باعالاۋ.
ك. گەلۆەسيي
2 – وقۋشى: قىزمەت پەن دوستىق – ەكى پاراللەل سىزىقتار: قوسىلمايدى.
1 – وقۋشى: ناعىز دوستار بولۋ ءۇشىن ءبىر – بىرىنە سەنىمدى بولۋ كەرەك.
2 – وقۋشى: ۇساق-تۇيەك كەمشىلىكتەردى ءبىر – بىرىنە كەشىرە الاتىن ادامدار عانا شىنايى دوستىق بايلانىستا بولا الادى.
1 – وقۋشى: ناعىز دوس قانا ءوز دوستارىنىڭ وسالدىقتارىنا توزە الادى.
2 – وقۋشى: قارتايعاندا دوستار سانى كوبەيمەيدى،
جوعالعاننىڭ ءبارى ول كەزدە قايتا ورالمايدى.
1 – وقۋشى: ءبىر عانا جاعدايدا: ماسەلەن دوسقا شىندىقتى اشىپ ايتىپ، سول ارقىلى وعان ءوزىنىڭ ادالدىعىن دالالدەۋ جايىندا بولىپ وتىرعان كەزدە عانا – بىزگە دوستىڭ نامىسىنا تيۋدەن قورقاتىن ەشتەڭە جوق.
2 – وقۋشى: دوستىق ەڭ الدىمەن شىنايىلىق، جولداسىنىڭ قاتەلىكتەرىن سىناۋ كەرەك. دوستار جولداسى ءوزىنىڭ قاتەسىن تۇزەي الاتىن بولۋ ءۇشىن ءبىرىنشى بولىپ قاتاڭ سىناۋ كەرەك.
1 – وقۋشى: ەگەر سەن دوسىڭا ول تۋرالى، ونىڭ قىلىقتارى تۋرالى، نە ويلايتىندىعى تۋرالى، اشىقتان – اشىق، ءتىپتى قاتاڭ تۇردە ايتا الماساڭ نەمەسە ودان ءوزىڭ تۋرالى ءدال سونداي شىندىقتى قۇلاق اسىپ تىڭداي الماساڭ، وندا سەندەر ءبىر – بىرىڭە شىنىمەن سەنبەيسىڭدەر، ءبىر – ءبىرىڭدى تۇسىنبەيسىڭدەر جانە قۇرمەتتەمەيسىڭدەر.
2 – وقۋشى: تۋرا شىندىقتىڭ جاناسقانىنا توتەپ بەرە الماعان دوستىق تۋرالى وكىنىپ تە كەرەگى جوق. قايدا بارسا وندا بارسىن.
1 – وقۋشى: ناعىز دوس باقىتسىزدىقتا تانىلادى.
2 – وقۋشى: دوسىڭدى وڭاشادا سوگىپ، كوپ الدىندا ماقتا، كوپ الدىندا ماقتا
1 – وقۋشى: ءوزىڭنىڭ دوستارىڭدى ساقتاۋدىڭ ەڭ جاقسى جولى ولارعا وپاسىزدىق ەتپەۋ
2 – وقۋشى:دوستىڭ قولى عانا جۇرەككە قادالعان تىكەندى جۇلىپ تاستاي الادى.
1 – وقۋشى: ناعىز دوستىق كۇنشىلدىك دەگەندى بىلدىرمەيدى.
2 – وقۋشى: دوستىقتىڭ دوڭعالاعىنا ادەپتى، سىپايىگەرشىلىك مايىن قۇيىپ وتىرۋ – دانالىق
1 – وقۋشى: سەنىمسىز دوستار جازدا عانا كەزدەسەتىن قارلىعاشتار. ولار – كۇن ساعاتتارى، ولاردان كەلەر پايدا كۇن ساۋلە شاشىپ تۇرعاندا عانا.
2 – وقۋشى: قورقاق دوس دۇشپاننان دا جامان، ويتكەنى دۇشپاننان ساقتاناسىڭ، دوسىڭا سەنىپ قالاسىڭ
1 – وقۋشى: قيىن – قىستاۋ جاعدايدا دوسىن تاستاپ كەتكەن ادام، سول قيىندىقتى كەيىن ءوزى تارتادى
دوستىق تۋرالى ماقال – ماتەلدەر.
1 – وقۋشى: ءجۇز سوم اقشاڭ بولعانشا
ءجۇز جولداسىڭ بولسىن.
2 – وقۋشى: ءتاۋىر كورگەن دوسىڭا
ءتاۋىر كورگەن مالىن بەر
كورە – كورە ءسۇيىنسىن.
جامان كورگەن دوسىڭا
جامان كورگەن مالىڭدى بەر
كورە – كورە كۇيىنسىن.
1 – وقۋشى: جامان تۋعانىڭ بولعانشا
جاقسى جولداسىڭ بولسىن
2 – وقۋشى: قاجىمالى مىڭ جولداس جوقپەن تەڭ
جانىڭ قيعان ءبىر جولداس كوپپەن تەڭ
1 – وقۋشى: دوسىڭا وتىرىك ايتپا
دۇشپانىڭا سىرىڭدى ايتپا
2 – وقۋشى: ەسەپتەسكەن دوس بولماس
1 – وقۋشى: دوسى كوپتى جاۋ المايدى،
اقىلى كوپتى جاۋ الماس.
2 – وقۋشى: دوسقا ات بەرمە،
ات بەرسەڭ جاي ءجۇر دەمە
1 – وقۋشى: دوس دەپ سىناماي سىر ايتپا
دوستىڭ دا دوسى بار
2 – وقۋشى: دوستىڭ كوڭىلى ءبىر اتىم ناسىبايدان قالادى
1 – وقۋشى: جاقسى – جانىڭا جولداس
جامان مالىڭا جولداس
2 – وقۋشى: جاقسى دوس پايداسىن تيگىزەدى، زيانىن تيگىزبەيدى
جامان دوس الدىڭدى وراپ جۇرگىزبەيدى
«بالىق اۋلاۋ» ويىنى.
تاقتادا كورىپ تۇرعانىمىزداي، سۋدىڭ ارتىندا 7 – قاراپايىم بالىق جاسىرىلعان وعان + 5 ۇپاي، ال ەكى بالىقتىڭ ءبىرى «التىن بالىق» جانە «اكۋللا» جاسىرىلعان. ەگەر «التىن بالىقتى» اۋلاساڭىز سىزدەرگە + 10 ۇپاي بونۋس قوسىلادى، ال ەگەر «اكۋللا» تۇسسە – 10 ۇپاي شەگەرىلەدى. بۇل بالىقتار ارقىلى بىزدەر سيتۋاسيالىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەمىز. ءار جاۋاپ بەرۋ ۋاقىتى 45 سەك...سوندىقتان بۇل ويىندا تياناقتىلىق پەن قاتار شاپشاڭدىق قاجەت ەتەدى.
1 – سۇراق: سەنىڭ قيىندىق پەن قۋانىشتا قاسىڭدا بولاتىن، سەنى تۇسىنە بىلەتىن جان دوسىڭ بار ما؟ بولسا، ونىڭ قانداي قاسيەتتەرىن ەرەكشە باعالايسىڭ؟
2 – سۇراق: مەكتەپكە كەشىگىپ بارا جاتىرسىڭ. ۋاقىت تاياپ قالدى. كەنەتتەن قۇربىڭ قوڭىراۋ شالىپ، قاتتى اۋىرىپ جاتقاندىعىن ايتىپ، ءدارى الىپ كەلۋىن وتىنەدى. بۇل جاعدايدا قانداي ارەكەت جاسار ەدىڭ؟
3 – سۇراق: ساعان اتا- اناڭ ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى نەمەسە سۇراپ تەكسەرەدى. كەنەتتەن جان دوسىڭ قوڭىراۋ شالىپ، وعان ءبىر توپ بالالار ءتيىسىپ جاتقاندىعىن ايتىپ، كەلۋىن وتىنەدى. بۇل جاعدايدا نە ىستەر ەدىڭ؟
4 – سۇراق: كوپتەن كۇتكەن ءانشىنىڭ كونسەرتىنە بيلەت الۋعا بارا جاتىرسىڭ.
قالتاڭدا 2000 تەڭگە، بيلەت قۇنى 2000 تەڭگە، جولدان قۇربىڭ كەزدەسىپ، تىعىز اقشا كەرەك بولىپ تۇرعانىن ايتىپ، قارىزعا 1000 تەڭگە بەرۋىن وتىنەدى. بۇل جاعدايدا نە ەتەر ەدىڭ؟
5 – سۇراق: « ەكى دوس كەلگەندە جاڭا دوستىڭ كوزىنەن جاس شىعادى» - دەگەن ماقالدىڭ ماعىناسىن اش.
6 – سۇراق: «ەسەپتەسكەن دوس بولماس» ماعىناسىن ءتۇسىندىر؟
7 – سۇراق: سەن مەكتەپتە كەزەكشىسىڭ. سىنىپتاسىڭنىڭ سومكەسىنەن اقشا جوعالدى، ونى سەنەن كورەدى. بۇل جاعدايدان قالاي شىعاسىڭ؟
«دوستىڭ دا دوسى بار» دەمەكشى، ءار ادامنىڭ ءوزىنىڭ جان دۇنيەسىن تۇسىنەتىن ىشكى سىرىڭ اقتاراتىن سىرلاس دوسى بولادى. وسى وتىرعان وقۋشىلاردىڭ ىشىنەن ەڭ جاقىن جان دوستاردى ورتاعا شاقىرامىز.
ەكى دوستىڭ پىكىرى (نە ءۇشىن؟ قالاي؟)
دوستىعىن ىممەن ءتۇسىندىرۋ
سيتۋاسيالىق سۇراق: مىنا شاردىڭ ىشىندە 3 – سۇراق بار. قانداي شارداعى سۇراققا جاۋاپ بەرۋ ءوز ەركىن.
1. ەكەۋىڭ جان دوسسىڭدار جانە تاعى دا ءبىر دوستارىڭ بار، ۇشەۋىڭ سىرت كوزگە قاراعاندا قىزىعارلىقتاي قۇربىلارسىڭدار. ءبىراق تا سەن ونىمەن كوپ جاعدايدا كەلىسپەي قالاسىڭ، ال سەنىڭ جان قۇربىڭ ونىمەن جاقسى سىيلاسادى. سەن قايسىسىن تاڭدار ەدىڭ؟
2. ءسىزدىڭ قۇربىڭىز جامان قىلىق كورسەتىپ، سول ءۇشىن جۇرت الدىندا سوگىس ەستىدى. بۇل جاعدايدا ءسىز قۇربىڭىزدىكى دۇرىس بولماسا دا، ونىڭ كوڭىلىنە قاراپ، ونى جاقتايسىڭ با؟
3. سەن فيزيكادان ەسەپ شىعارىپ كەلدىڭ، دوسىڭ سەنەن كوشىرىپ الدى. سەنەن كەتكەن قاتەنى ول بايقاپ، وزىنە قاتەسىز جازدى. ءۇي جۇمىسىنان سەن «4» دەگەن باعا، ال ول «5» دەگەن باعا الدى. سەن بۇدان قالاي شىعاسىڭ؟
4. «كاريكاتۋرا» سۋرەت سالۋ. تاقتاعا جامان قاسيەتى مەن جاقسى قاسيەتىن سال.
5. وسى قۇربىلارعا سىنىپ جەتەكشى اپايى سۇراق قويادى.
ال ءبىزدىڭ اشىق تاربيە ساعاتىمىز وسىمەن اياقتالدى. 3 – توپتىڭ كاپيتان كوماندالارىنا ماقتاۋ قاعازدارى. قوش ساۋ بولىڭىزدار!
You Might Also Like
