InfoHub Logo

قازاقتا ءبىر ءسوز بار: وڭعان، ىلگەرى باسقان بىرەۋدى «دۋا تيگەن عوي!» —دەيدى. ءبىر وڭباعان تۇقىمدى: «دۋا تيمەگەن عوي!» — دەيدى. كەشە كۇلىكتە: بىرەۋىنىڭ اتى — اكىمبەك، بىرەۋىنىڭ اتى — اقىلبەك، ەكى باي بولدى. ەكەۋى — ءبىر الدابەكتىڭ بالاسى: اكىمبەككە دۋا ءتيدى، اقىلبەككە دۋا تيمەدى. اناعان قالاي ءتيدى، سوڭعىسىنا قالاي تيمەدى؟ اكىمبەك «جىندى اكىمبەك» اتاندى، «تەنتەك اكىمبەك» اتاندى. قوجا-مولداعا، كارىپ-قاسەرگە قۇداي ءۇشىن بەرىپ، دۋانى كوپ الدى.

مۇسانىڭ قوجاسى بولىپ تۇرعان ءسات قوجاعا ءبىر بارعان جولىنا التاۋى — قىسىر تايلى بيە، التاۋى — قۇلىندى بيە، ايعىرىن سالىپ، ون ەكى بيەنى ءبىر ەمەس، ەكى رەت بەرگەن. بىرەۋى: «تاۋىق جۇتىنىڭ زاردابىنان جۇتاپ قالدىم!» — دەپ بارعان سوڭ، ءبىرى تاعى سونداي كەم-كەتىگىن شاققانداي قىلىپ بارعان سوڭ. باياناۋلادا تۇرعان قامار حازىرەتكە ءبىر بارىپ تۇسكەن جولىنا ون ات بەرگەن، بەسەۋىن ءوز قولىمنان بارىپ الىپ كەلىپ بەردىم.

ءوز اكەمە ءبىر بارعان جولىنا ون جىلقى بەرگەن. قاي بەرگەنىن ايتايىن: ۇشى-قيىرى (عۇيىرى) جوق، تولىپ جاتىر.

تۇركىستاندىق ءماۋىم-شاۋىم تۇقىمى ءبىر فايزۋللا دەگەن يشان ارقاعا كەلىپ، ەل ارالاپ ءجۇرىپ، اكىمبەككە ءتۇسىپتى. اتتانارىندا ەكى تۇيە، ەكى ات بەرىپتى. «يشەكەمدى شىعارىپ سالايىن!» — دەپ، بىرگە ەرىپ اۋىلدان بىلاي شىققان سوڭ، يشان اتىنان ءتۇسىپ جاتىر دەيدى.

— تاقسىر، مۇنىڭىز نە؟ — دەسە:

— استىمداعى بۇحارادان شىققان ارعىماق ەدى. ىقىلاسىڭا ريزا (ىرزا) بولدىم، سانگە بەرىپ كەتەيىن دەپ جاتىرمىن! — دەپتى.

— تاقسىر، مىنا العان مالىڭىز — وزىڭىزگە ءسۇت، ەكىنشى بىزدىكىنە كەلۋشى بولماڭىز! — دەپتى. — مەن بەرسەم، قۇداي ءۇشىن بەردىم، سەنىڭ ارعىماعىڭا ساتىپ بەرىپ تۇرمىن با؟! — دەپتى.

انە — دۋا تيگەندىك: جالعىز بالاسى — قابىلبەكتىڭ وتاۋىنىڭ وڭ جاعىنا تۇسكەنىن كورە الماي كەتىپ ەدى. سول جالعىز قالعان قابىلبەك الپىستان اسىپ، بىلتىر ءولدى. التى بالاسى بار، ۇشەۋ-تورتەۋى ءۇيلى-باراندى بولدى. بىردەن سوڭعىسى حافيز سەمەي جاقتا قىزمەت جۇمىسىندا نان تاۋىپ جەپ ءجۇر.

اقىلبەك قوجا-مولداعا ءبىر قارا بەرسە، ىسكە تاتىرلىق ءبىر نارسەسىن الىپ قالۋشى ەدى. قونعان قوناقتىڭ ىسكە تاتىرلىق يا قامشى، يا شىدەر، يا باكى، پىشاق ءبىر نارسەسىن الىپ قالماسا، كوڭىلى كونشىمەۋشى ەدى. اكىمبەكتەن ءۇيى دە كەم ەمەس، كۇيى دە كەم ەمەس، كىرگەن كىسى شىققىسىز ءۇيى دە بار ەدى. «جۇت جىلقىدان» كەيىن تولىق كۇيى دە بار ەدى. تىپ-تيپىل، تاقىر تازا، ءۇي-قوراسى تۇگىل، مولاسى دا جوق. قۇداي سوندايدان ساقتاي گور، ايتقان جەردەن ءارى! مۇنى كورگەن، ەستىگەن دۋا تالاپ بولا كورىڭدەر، دۋادان قاپى قالماڭدار! «دۋامەنەن ەر كوگەرەدى، جاڭبىرمەنەن جەر كوگەرەدى» مۇنى شىن دەپ بىلىڭدەر، يمانداي نانىڭدار (ينانىڭدار). «دۋالى قۇل ارىماس، دۋاسىز قۇل جارىماس»، — دەگەن ءسوز تاعى بار.

---