ەل بىرلىگى – بۇقار تولعاۋلارىنىڭ باستى تاقىرىبى. «تىلەك» ولەڭى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەل بىرلىگى – بۇقار تولعاۋلارىنىڭ باستى تاقىرىبى. «تىلەك» ولەڭى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بۇقار جىراۋ قالقامان ۇلىنىڭ ءومىرى جايلى اڭگىمەلەۋ، شىعارمالارىنا ءتان ەل بىرلىگى ماسەلەسىنە توقتالۋ. حرونولوگيالىق كەستە ارقىلى تاريحي كەزەڭدەرگە سيپاتتاما بەرۋ. وي قوزعاۋعا، ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالۋعا داعدىلاندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ءوز ويلارىن جۇيەلى سوزبەن جەتكىزۋگە بەيىمدەۋ. اۋىزەكى سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
تاربيەلىلىك: تۋعان جەرىن سۇيۋگە، وتانىن قورعاۋعا تاربيەلەۋ، بىرلىككە، تاتۋلىققا شاقىرۋ. ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى ءارقاشان جادىندا ۇستاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق – جاۋاپ
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد پرەزەنتاسيالارى، ۆيدەو – روليك.
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سىنىپتى ساباققا ازىرلەۋ. سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ، كلاسس تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛ ول ءۇشىن:
ەل باستاۋ قيىن ەمەس،
قوناتىن جەردەن كول تابىلادى.
قول باستاۋ قيىن ەمەس،
شاباتىن جەردەن ەل تابىلادى.
شارشى توپتا ءسوز باستاۋدان قيىندى كورگەم جوق – دەگەن ءسوزدى كىم ايتىپ ەدى؟ - بۇقار جىراۋ قالقامان ۇلى.
- دۇرىس ايتاسىڭدار.
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ ماقساتىندا «زىمىران سۇراقتارىنا» جاۋاپ الۋ.
1) جوعارى قاراپ وق اتپا،
جۋىق تۇسەر قاسىڭا
جامانعا سىرىڭدى قوسىپ ءسوز ايتپا
كۇندەردىڭ كۇنى بولعاندا
سول جامان ايعاق بولار باسىڭا.
2) قازتۋعان جىراۋدىڭ قانداي جىرلارىن بىلەسىڭ؟
3) جىراۋلار پوەزياسى قاي كەزەڭنەن باستالادى؟ ونىڭ باستى وكىلدەرى كىم؟
4) «كوشپەندىلەر فيلوسوفى» دەگەن ءسوز كىم تۋرالى ايتىلعان؟ بۇل ءسوزدى كىم ايتتى؟
5) «اينالايىن اق جايىق
ات سالماي وتەر كۇن قايدا،
ەڭىسى بيىك بوز وردا
ەڭبەككە كىرەر كۇن قايدا»، - دەپ ارمان ايتقان قاي جىراۋ؟
6) ەسىم حاننىڭ «قولىنا سۇيەسىن؛ قولتىعىنا دەمەسىن» بولعان كىم ەدى؟
7) بالپاڭ، بالپاڭ كىم باسپاس،
باسارعا بالتىپ شىداماس،
باتىرمىن دەپ كىم ايتپاس،
بارارعا جۇرەك شىداماس.
كىمنىڭ جىرى؟
8) جىراۋلار پوەزياسىنان قانداي وي اڭعارىلادى. ەرەكشەلىگى قانداي؟
9) حVIII عاسىرداعى تاريحي جاعداي قانداي بولدى؟
10) بۇقاردىڭ ءومىرى مەن جىراۋلىق ءومىرى تۋرالى كىم سىر شەرتەدى؟
11) بۇقار اتالارىڭنىڭ قانداي ءومىر تۋرالى تولعاۋلارى بار؟
12) حرونولوگيالىق كەستە
جىلدارى
1) 1723 جىلى،
2) 1726 جىلى،
3) 1729 جىلى،
4) 1741 جىلى،
5) 1749 جىلى،
6) 1755 جىلى،
7) 1723 – 1741 جىلدارى
بولعان وقيعالار
1. جوڭعار قالماقتارى قازاق جەرىنە شابۋىل جاسادى
2. بۇلانتى وزەنىنىڭ بويىندا بولعان شايقاستا قالماقتار جەڭىلەدى
3. بالقاش كولىنىڭ وڭتۇستىگىندە قايتادان ايقاس بولادى، بۇل ايقاستا قازاقتار جەڭەدى
4. قالماقتار قازاقتارعا شابۋىل جاسايدى
5. تۇتقىندارىن بوساتىپ، ءار ءتۇرلى ديپلوماتيالىق قارىم – قاتىناستا بولادى
6. جوڭعار قالماقتارىنا شابۋىل جاسايدى
7. قازاقتار سوڭعى رەت قالماقتارعا قاتتى سوققى بەرىپ، جەرلەرىن قايتارىپ الادى
III. جاڭا ساباق.
اۋەلى مىنا تاقتادا تۇرعان ءسوزدى جازىپ الايىق. بۇل ءسوز بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ ەپيگرافى بولادى:
«اينالا الماي ات ءولسىن،
ايىرا الماي جات ءولسىن،
جات بويىنان ءتۇڭىلسىن،
ءبارىڭىز دە ءبىر ەنەدەن تۋعانداي بولىڭىز» - بۇقار جىراۋ.
ەل بىرلىگى – بۇقار تولعاۋلارىنىڭ باستى تاقىرىبى. «تىلەك» ولەڭى.
بۇقار جىراۋ تولعاۋلارىن ۇلكەن ءتورت توپقا بولۋىمىزگە بولادى.
1. ءومىر جايلى تالعاۋلارى.
2. ادام ءومىرىنىڭ كەزەڭدەرى جايلى.
3. ەل بىرلىگى جايلى.
4. ابىلاي حانعا ارناعان تولعاۋلارى جايلى.
IV. ساباقتى بەكىتۋ.
بۇقار ەل تاعدىرىن، ەل بۇتىندىگىن، بەيبىت ءومىرىن، تاۋەلسىزدىگىن ءوز جىرىنا ارقاۋ ەتكەن. سوعان دالەل بۇگىنگى ءبىزدىڭ وتەتىن بۇقاردىڭ «تىلەك» ولەڭى.
1. بۇقار جىراۋدىڭ «تىلەك» ولەڭىن جاتقا وقىپ بەرەمىن.
2. «تىلەك» ولەڭىن وقۋشىلارعا وقىتامىن.
3. «تىلەك» ولەڭىندەگى ون ءبىر تىلەكتىڭ ماعىناسىن اشتىرۋ.
5. بۇقار تولعاۋلارىنىڭ وزەكتىلىگى نەدە؟ توپتاستىرىپ جازۋ.
V. قورىتىندىلاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما.
1. “تىلەك” ولەڭىن جاتتاۋ.
2. “بۇقار – ەل بىرلىگى تۋرالى جىرلاعان جىراۋ” تاقىرىبىندا شىعارما جازۋ.
VII. باعالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بۇقار جىراۋ قالقامان ۇلىنىڭ ءومىرى جايلى اڭگىمەلەۋ، شىعارمالارىنا ءتان ەل بىرلىگى ماسەلەسىنە توقتالۋ. حرونولوگيالىق كەستە ارقىلى تاريحي كەزەڭدەرگە سيپاتتاما بەرۋ. وي قوزعاۋعا، ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالۋعا داعدىلاندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ءوز ويلارىن جۇيەلى سوزبەن جەتكىزۋگە بەيىمدەۋ. اۋىزەكى سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
تاربيەلىلىك: تۋعان جەرىن سۇيۋگە، وتانىن قورعاۋعا تاربيەلەۋ، بىرلىككە، تاتۋلىققا شاقىرۋ. ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى ءارقاشان جادىندا ۇستاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق – جاۋاپ
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد پرەزەنتاسيالارى، ۆيدەو – روليك.
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سىنىپتى ساباققا ازىرلەۋ. سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ، كلاسس تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛ ول ءۇشىن:
ەل باستاۋ قيىن ەمەس،
قوناتىن جەردەن كول تابىلادى.
قول باستاۋ قيىن ەمەس،
شاباتىن جەردەن ەل تابىلادى.
شارشى توپتا ءسوز باستاۋدان قيىندى كورگەم جوق – دەگەن ءسوزدى كىم ايتىپ ەدى؟ - بۇقار جىراۋ قالقامان ۇلى.
- دۇرىس ايتاسىڭدار.
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ ماقساتىندا «زىمىران سۇراقتارىنا» جاۋاپ الۋ.
1) جوعارى قاراپ وق اتپا،
جۋىق تۇسەر قاسىڭا
جامانعا سىرىڭدى قوسىپ ءسوز ايتپا
كۇندەردىڭ كۇنى بولعاندا
سول جامان ايعاق بولار باسىڭا.
2) قازتۋعان جىراۋدىڭ قانداي جىرلارىن بىلەسىڭ؟
3) جىراۋلار پوەزياسى قاي كەزەڭنەن باستالادى؟ ونىڭ باستى وكىلدەرى كىم؟
4) «كوشپەندىلەر فيلوسوفى» دەگەن ءسوز كىم تۋرالى ايتىلعان؟ بۇل ءسوزدى كىم ايتتى؟
5) «اينالايىن اق جايىق
ات سالماي وتەر كۇن قايدا،
ەڭىسى بيىك بوز وردا
ەڭبەككە كىرەر كۇن قايدا»، - دەپ ارمان ايتقان قاي جىراۋ؟
6) ەسىم حاننىڭ «قولىنا سۇيەسىن؛ قولتىعىنا دەمەسىن» بولعان كىم ەدى؟
7) بالپاڭ، بالپاڭ كىم باسپاس،
باسارعا بالتىپ شىداماس،
باتىرمىن دەپ كىم ايتپاس،
بارارعا جۇرەك شىداماس.
كىمنىڭ جىرى؟
8) جىراۋلار پوەزياسىنان قانداي وي اڭعارىلادى. ەرەكشەلىگى قانداي؟
9) حVIII عاسىرداعى تاريحي جاعداي قانداي بولدى؟
10) بۇقاردىڭ ءومىرى مەن جىراۋلىق ءومىرى تۋرالى كىم سىر شەرتەدى؟
11) بۇقار اتالارىڭنىڭ قانداي ءومىر تۋرالى تولعاۋلارى بار؟
12) حرونولوگيالىق كەستە
جىلدارى
1) 1723 جىلى،
2) 1726 جىلى،
3) 1729 جىلى،
4) 1741 جىلى،
5) 1749 جىلى،
6) 1755 جىلى،
7) 1723 – 1741 جىلدارى
بولعان وقيعالار
1. جوڭعار قالماقتارى قازاق جەرىنە شابۋىل جاسادى
2. بۇلانتى وزەنىنىڭ بويىندا بولعان شايقاستا قالماقتار جەڭىلەدى
3. بالقاش كولىنىڭ وڭتۇستىگىندە قايتادان ايقاس بولادى، بۇل ايقاستا قازاقتار جەڭەدى
4. قالماقتار قازاقتارعا شابۋىل جاسايدى
5. تۇتقىندارىن بوساتىپ، ءار ءتۇرلى ديپلوماتيالىق قارىم – قاتىناستا بولادى
6. جوڭعار قالماقتارىنا شابۋىل جاسايدى
7. قازاقتار سوڭعى رەت قالماقتارعا قاتتى سوققى بەرىپ، جەرلەرىن قايتارىپ الادى
III. جاڭا ساباق.
اۋەلى مىنا تاقتادا تۇرعان ءسوزدى جازىپ الايىق. بۇل ءسوز بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ ەپيگرافى بولادى:
«اينالا الماي ات ءولسىن،
ايىرا الماي جات ءولسىن،
جات بويىنان ءتۇڭىلسىن،
ءبارىڭىز دە ءبىر ەنەدەن تۋعانداي بولىڭىز» - بۇقار جىراۋ.
ەل بىرلىگى – بۇقار تولعاۋلارىنىڭ باستى تاقىرىبى. «تىلەك» ولەڭى.
بۇقار جىراۋ تولعاۋلارىن ۇلكەن ءتورت توپقا بولۋىمىزگە بولادى.
1. ءومىر جايلى تالعاۋلارى.
2. ادام ءومىرىنىڭ كەزەڭدەرى جايلى.
3. ەل بىرلىگى جايلى.
4. ابىلاي حانعا ارناعان تولعاۋلارى جايلى.
IV. ساباقتى بەكىتۋ.
بۇقار ەل تاعدىرىن، ەل بۇتىندىگىن، بەيبىت ءومىرىن، تاۋەلسىزدىگىن ءوز جىرىنا ارقاۋ ەتكەن. سوعان دالەل بۇگىنگى ءبىزدىڭ وتەتىن بۇقاردىڭ «تىلەك» ولەڭى.
1. بۇقار جىراۋدىڭ «تىلەك» ولەڭىن جاتقا وقىپ بەرەمىن.
2. «تىلەك» ولەڭىن وقۋشىلارعا وقىتامىن.
3. «تىلەك» ولەڭىندەگى ون ءبىر تىلەكتىڭ ماعىناسىن اشتىرۋ.
5. بۇقار تولعاۋلارىنىڭ وزەكتىلىگى نەدە؟ توپتاستىرىپ جازۋ.
V. قورىتىندىلاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما.
1. “تىلەك” ولەڭىن جاتتاۋ.
2. “بۇقار – ەل بىرلىگى تۋرالى جىرلاعان جىراۋ” تاقىرىبىندا شىعارما جازۋ.
VII. باعالاۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «وندىق بولشەكتەرگە امالدار قولدانۋ» تاقىرىبىنا
