InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: «وندىق بولشەكتەرگە امالدار قولدانۋ» تاقىرىبىنا
«ءبىلىم تالداۋ» اتتى توپتىق زەرتتەۋ ساباعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا وندىق بولشەك تۋرالى ۇعىمدى مەڭگەرتۋ.
وندىق بولشەكتىڭ ءبۇتىن بولىگى مەن بولشەك بولىگىن ايىرا ءبىلۋدى قالىپتاستىرۋ.
ساننىڭ وندىق بولشەكپەن جازىلۋىندا ءۇتىر قويىلۋىمەن وندىق تاڭبالار سانىن قالاي انىقتالۋىن ءتۇسىندىرۋ.
وقۋشىلاردىڭ وندىق بولشەكتەرگە امالدار قولدانۋ جونىندەگى بىلىمدەرىن تياناقتاۋ، تولىقتىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىكتەرىن، ءوز بەتىمەن ەڭبەكتەنۋ سەزىمدەرىن، بىلىمدەرىن دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى شىدامدىلىققا، ۇيىمشىلدىققا، سىيلاستىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ، ءبىلىم تالداۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: دەڭگەيلەپ – سارالاپ وقىتۋ تەحنولوگياسى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، كەستەلەر
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ساباق جوسپارىمەن تانىستىرۋ.
3. «وي – تولعاۋ» ساعاتى (سۇراق - جاۋاپ)
4. «ءبىلىمدى تەكسەرۋ» ساعاتى
6. «كىم جىلدام» (تەست)
7. «كىم ويشىل» وقۋشىلار شىعارماشىلىعى
8. قورىتىندىلاۋ.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، وقۋ - قۇرالدارىن تەكسەرۋ.
ساباق ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
وقۋشىلارعا ساباق بارىسىندا دەڭگەيلەپ سارالاپ وقىتۋ تەحنولوگياسى بويىنشا جۇمىس ورىندايتىندىقتارىن ءتۇسىندىرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ۇيگە بەرىلگەن ەسەپتەردىڭ جاۋابىن سۇراۋ ارقىلى تەكسەرۋ.
«وي – تولعاۋ» ساعاتى (سۇراق - جاۋاپ)
وتكەن ساباق بويىنشا تەوريالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
№1
جاي بولشەكتىڭ ءبولىمى،
10 - عا، 100 - گە، 1000 - عا ەسەلىك
بۇل قانداي سان بولادى
بۇگىن سونى شەشەلىك.
وندىق بولشەك دەگەنىمىز نە؟
( ءبولىمى 10 - عا، 100 - گە، 1000 - عا جانە سول سياقتى ساندارعا ەسەلىك بولىپ كەلەتىن جاي بولشەكتى وندىق بولشەك دەيمىز)
1. بولىمدە قانشا ءنول بولسا،
سيفر بار سونشا الدىمدا.
جەتپەسە ەگەر سيفرىڭ،
الدىنا سونشا ءنول تىركەپ
جەتكىزىپ جازۋ قولىڭدا.
29/1000 =، 28/100 =، 94/10 =،
وندىق بولشەكتەگى ءۇتىردىڭ ماڭىزى نەدە؟ لاۋرا
2. مەن ءۇتىرمىن، ءۇتىرمىن،
جارالعاننان بۇكىرمىن.
تىڭداپ الشى ءدۇرىستاپ،
قاسيەتىن ءۇتىردىڭ.
ءبۇتىن ساننىڭ سوڭىندا،
كورىنبەي دە تۇرامىن.
ءنول تىركەسەڭ بۇتىنگە،
لەزدە پايدا بولامىن.

وندىق بولشەكتىڭ سوڭىنا ءنول تىركەگەننەن ول سان وزگەرمەيدى
2، 5 = 2، 5 = 2، 5 = 2، 5
ءۇتىردى وڭعا قاراي 1 سانعا، 2 سانعا، 3 سانعا جىلجىتساق سان سايكەسىنشە 10 ەسە، 100 ەسە، 1000 ەسە وسەدى.
0، 537؛ 5 37؛ 53 7؛ 537.
ءۇتىردى سولعا قاراي 1 سانعا، 2 سانعا، 3 سانعا جىلجىتساق سان سايكەسىنشە 10 ەسە، 100 ەسە، 1000 ەسە كەميدى.
524؛ 52 4؛ 5 24؛ 0 524.
وندىق بولشەكتەردى
قوسۋ جانە ازايتۋ ەرەجەسى. ------ نۇرحات
ءۇتىردىڭ استىنا، ------------ نولدەر تىركەپ سوڭىنا
جازىپ قويىپ ءۇتىرىن. ----- بولادى عوي، تەڭەۋگە!
ءبۇتىننىڭ استىنا ------------ قوس دەسە مەن قوسامىن
جازىپ قويىپ ءبۇتىنىن. ---- ازايت دەسە الامىن.
بولشەك ورنى ءارتۇرلى، ---- قاتارىمنان وزامىن
بولىپ كەلسە ەگەردە. ------ مەن ىنتالى بالامىن.

وندىق بولشەكتەردى كوبەيتۋ ەرەجەسى.--- كۇمىسبەك
ۇتىرلەرىن ەسكەرمەي، -------------------------- بولشەك ورنىن ساناڭىز.
كوبەيتە بەر سەسكەنبەي. ------------------- وڭنان سولعا سونشا سان
ءبۇتىن سان دەپ ەسەپتە، ----------------------- اتتاپ ءۇتىر قويامىز.
بۇرىن وقىپ كەتكەندەي.
ۇتىردەن سوڭ قانشا سان،

وندىق بولشەكتەردى ءبولۋ ەرەجەسى. ----------- روزيليا
بولىنگىش پەن بولگىشتەن، ----------------------- جەتپەي قالسا ەگەردە
بولشەك ورنىن ساناڭىز. ---------------------- تىركەپ قالعان قالدىققا
ساندارى تەڭ بولماسا، ------------------------- نولدەر جازىپ كورىڭىز
نولدەر تىركەپ سوڭىندا ----------------------- ءبولىندىنىڭ سوڭىندا
تەڭەستىرىپ الامىز. ----------------------------- ۇتىرمەن بەلگى بەرىڭىز
بولىنگىشىن بولگىشكە ارمەن قاراي ءبولىڭىز.
جەتەمە ەكەن قاراڭىز.
ول ەكەۋىن ءوزارا
جەتكەنىنشە ءبولىڭىز.

№2. «ءبىلىمدى تەكسەرۋ» ساعاتى
ءبىز ەندى دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ورىندايمىز.

ءى. ا دەڭگەيى
«ويلان تاپ»
ا) (2، 6 + 3، 7) *5 =31، 5
ءا) (18، 07 – 6، 03) *8 =192، 8
ب) 0، 25 *10 - 2، 4*0، 5=1، 3
ۆ) 2، 3 + 0، 7: 0، 1=9، 3
2.
1*3،* ------ 4*، 8*4
2*، 4* ----- 2،*2*
*9*، 81 ---- 4*، 3*2

3. «سالىستىر»
ا) 3،*75 > 3، 4**
ءا) 6، 3*2 < 6,="">
ب) 5، 2 * 5، 12
ۆ) 2، 7 * 2، 700
ءىى. ۆ دەڭگەيى «سايكەستىكتى تاپ» (ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس)
1. ح + 3، 7 = 10، 4*3 14، 108
19، 4 – ح = 5، 82: 20 93، 58
ۋ – 105، 3 = 20، 3 + 0، 712 27، 5
ح + (60 – 25، 72) = 127، 86 126، 312
2. « دامىتۋ ەسەپتەرى»

ءىىى. س دەڭگەيى. سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ جارتىسى تەست تاپسىرمالارىن ورىندايدى، قالعانى تاپسىرمالار جازىلعان «بايشەشەك» گۇلىن قۇراستىرادى.
1. «كىم جىلدام» ساعاتى «بالامالى تەست»
1. وندىق بولشەك تۇرىندە جاز: 2 14/10؛
ا) 3، 4
ءا) 0، 34
ب) 34
ۆ) 0، 034
س) 0، 340
2. قوسۋدى ورىندا: 19، 07 + 3، 23
ا) 2، 3
ءا) 22، 3
ب) 2، 23
ۆ) 223
س) 0، 223
3. تەڭدەۋدى شەش: ح – ( 17، 035 – 13، 965) =220، 1
ا) 22، 348
ءا) 2، 23485
ب) 223، 485
ۆ) 223485 س) 223
4. وندىق بولشەكتەردى كوبەيت: 21، 6*50
ا) 108، 1
ءا) 10، 8
ب) 1، 080
ۆ) 108
س) 0، 108
5. وندىق بولشەكتى جاي بولشەككە اينالدىر: 4، 34
ا) 434/100
ءا) 34/10
ب) 434/1000
ۆ) 34/100

2. «بايشەشەك» گۇلىن قۇراستىرۋ.
№ 1.
13، 123 + 5، 024 =18، 147
47، 749 – 0، 251 = 47، 498
0، 35 + 0، 8 *1، 2 = 1، 31
№2.
7، 23 + 3 7/100 = 10، 3
8، 65 – 7 ( 3)/4 =0، 9
9، 5 + 8، 36 + 12 1/5 = 30، 06

ساباقتى بەكىتۋ.
مىنا كەستەنى دۇرىس تولتىرساق وندىق بولشەكتەرگە امالدار قولدانۋ ەرەجەسىن جازعان عالىمدى وقيسىزدار.
ك. 1، 8+2، 05*2 ي. (19، 63 +0، 37) *4، 5
ل. ح=63+56، 08 ا. ( 0، 78 + 1، 64)*100
ءا. ۋ: 6 = 8 - 6، 09 ش. 8، 5ۋ – 6، 5 = 10، 5

11، 46 ---119، 08 ---5، 9 ---242 ---0، 5--- 90
ءا ---------ل ------------ك ------ا ------ش -----ي

ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
نە بىلدىك؟ نە ۇيرەندىك؟ كىمنىڭ كورسەتكىشى جوعارى؟
1. اينۇر
وندىق بولشەك XVI عاسىردىڭ اياعىندا عىلىمداعى، وندىرىستەگى، كۇندەلىكتەگى تۇرمىستىق جاعدايلارداعى ەسەپتەۋلەردە پايدالانىلدى. وندىق بولشەكتەر جانە ولارعا امالدار قولدانۋ تۋرالى ورتا ازيا عالىمى ءال - كاشي ءوزىنىڭ 1437 جىلى «اريفمەتيكا كىلتى» اتتى كىتابىندا جازدى.

2. وندىق بولشەكپەن ەسەپتەۋ تۋرالى ءال - كاشيدەن كەيىن 158 جىلدان سوڭ گوللانديالىق ماتەماتيك سيمون ستيەۆين ءوزىنىڭ «وندىق» اتتى كىتابىن جازدى.

3. ايىم وندىق بولشەكتىڭ ءبۇتىن بولىگىن بولشەك بولىگىنەن اجىراتۋدى شوتلانديا ماتەماتيگى دج. نەپەر جانە نەمىس ماتەماتيگى كەپلەر ەنگىزگەن.

4. قاناتجان رەسەيدە 1703 جىلى ل. ف. ماگنيسكيي ءوزىنىڭ ەڭبەگى «اريفمەتيكا - ساندار تۋرالى عىلىم» دەگەن وقۋلىعىندا وندىق بولشەكتەر تۋرالى ۇعىمدى عىلىمي تۇردە بايانداعان.
ۇيگە تاپسىرما № باعالاۋ.