InfoHub Logo

فيزيكا 8 - سىنىپ

ءى. ساباقتىڭ تاقىرىبى: & 46 ەلەكتروليت ەرىتىندىلەردەگى ەلەكتر توگى. ەلەكتروليزدىڭ قولدانىلۋى.& 47 ەلەكتروليز زاڭى.

ءىى. ساباقتىڭ ماقساتى:
1.بىلىمدىلىك. ەلەكتروليتتەردەگى ەلەكتر توگىنىڭ تابيعاتى، يوندار تۋرالى، ەلەكتروليز ۇعىمى، ەلەكتروليز زاڭىمەن تانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق. ەلەكتروليز زاڭىنا ەسەپتەر شىعارا ءبىلۋ.
3. تاربيەلىك. عىلىمي تانىمىن كەڭەيتىپ، وزدىگىنەن ىزدەنۋگە، جۇمىس ىستەۋگە باۋلۋ.

ءىىى. ساباقتىڭ ءادىسى: دەمونستراسيالىق، كىتاپپەن جۇمىس، سۇراق – جاۋاپ.
ءىV. ساباقتىڭ ءتۇرى: ينتەگرالدى ساباق.
ارالاس ساباق.
V. ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
1. كومپيۋتەر
2. سلايدتار پرەزەنتاسيالار
3. ەلەكتروزدار
4. ەلەكتروليتتەر
5. اس تۇزى، تازا سۋ، توتيايىن، تۇز قىشقىلى
6. ەلەكتر شامى
7. توك كوزى
8. گالۆانيكالىق ەلەمەنتتەر
9. اككۋمۋلياتور.

VI. ءپان ارالىق بايلانىس. حيميا، ماتەماتيكا
VII. ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) امانداسۋ
ءا) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ

2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
ا) مەتالدارداعى ەلەكتر توگى دەگەنىمىز نە؟
ءا) مەتالدارداعى ەلەكتر توگى ەلەكتروندار قوزعالىسىنان تۋاتىنىن دالەلدەيتىن تاجىريبەنى سيپاتتاڭدار.

جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
تاجىريبە. تازارتىلعان سۋى بار ىدىسقا ەكى تازا كومىر ەلەكترودتارىن سالىپ، ونى ەلەكتر شامىنا تىزبەكتەي جالعاپ توك كوزىنە قوسامىز. شام جانبايدى. تىزبەكتە توك جوق.
1 - سۋرەت. 6 بەت.
تامىزعىشتىڭ كومەگىمەن تۇز قىشقىلىن بىرنەشە تامشىسىن نەمەسە اس تۇزىن NaCl سۋعا سالعاندا، ەلەكتر شامى جانادى.
بۇل ەلەكتر توگىنىڭ پايدا بولعانىن، ەرىتىندى زارياد تاسىمالداۋشىلار بار ەكەندىگى بەلگىلى بولدى.
ىدىستاعى توتيايىن ەرىتىندىسىنە (Cu SO4) ەكى كومىر ەلەكترودىن سالىپ، تۇراقتى توك كوزىنە جالعايمىز. ءبىراز ۋاقىتتان سوڭ تەرىس زاريادتالعان ەلەكترود بەتىندە مىستىڭ جۇقا قاباتى جاپقانىن بايقايمىز.

حيميا ءپانى ءمۇعالىمى.

ەلەكتروليتتەر سۋدا ەرىگەندە وڭ جانە تەرىس يوندارعا ىدىرايدى. (لاتىنشا « ديسسوساسيا» - « ىدىراۋ» دەگەن ءسوز.

مىسالى: KCl (كاليي ءحلوريدى سۋلى ەرىتىندىدە وڭ زاريادتالعان كاليي يونىنا K+ جانە تەرىس زاريادتالعان حلور يونىنا Cl - ديسسوساسيالانادى.
KC ← K+ + Cl - س. س NaCl←Na+ + Cl -
CuSO4→ SO4 2 –
ەرىتىندىدە ديسسوسياسيا مەن رەكومبيناسيا قاتار جۇرەدى، ءبىرىن – ءبىرى تەڭەستىرىپ تۇرادى.
ەلەكتر ءورىسى جوق كەزدە يوندار رەتسىز قوزعالادى.
يونداردىڭ زاريادتارىن بىلاي بەلگىلەيدى.
يون تاڭباسىنىڭ وڭ جاق شەكەسىنە اراب سيفرىمەن جازىپ، بەلگىسىن قويادى.
مىسالى: Na+، H+، Ca2+، AC3+، Cl -، SO42 -، P43 - ت. ب.

سۋدا ەرىگەندە نەمەسە بالقىعاندا ەلەكتر توگىن وتكىزەتىن زاتتار ەلەكتروليتتەر دەپ، ەلەكتر توگىن وتكىزبەيتىندەر بەي ەلەكتروليتتەر دەپ اتالادى.
1 سىزبا نۇسقا، 6 بەت 9 حيميا.

فيزيكا ءپانى ءمۇعالىمى.
ەگەر ەلەكتروليتكە قانداي دا ءبىر پوتەنسيالدار ايىرىمى بار ەكى ەلەكترودتى: كاتود پەن انودتى ەنگىزسە، وندا زاريادتالعان يونداردىڭ باعىتتالعان قوزعالىسى پايدا بولادى.
وڭ زاريادتالعان يوندار تەرىس زاريادتى كاتودقا قاراي قوزعالعاندىقتان كاتيوندار، تەرىس زاريادتالعان يونداردىڭ وڭ زاريادتى انودقا قاراي قوزعالۋىنا بايلانىستى انوندار دەپ اتايدى.
(159 ب) 95 سۋرەت فيزيكا 8؛ 5 سۋرەت 18 بەت حيميا 9.

ەلەكتروليت ارقىلى ەلەكتر توگى وتكەندە، ەلەكترود زات ءبولىنۋ پروسەسى ەلەكتروليز دەپ اتالادى.
كاتيون كاتودقا جەتكەندە، س. س انيوندار انودقا جەتكەن بەيتاراپ اتومدار، مولەكۋلالارعا اينالادى. سوندىقتان ەلەكترودتا تۇنبا پايدا بولادى.
ەلەكتروليز تەحنيكالىق قولدانىلاتىن جەرلەر:
گالۆانيكالىق ەلەمەنتتەر، اككۋمۋلياتورلار، گالۆانوپلاستيك، گالۆونوستەگيا.
ەلەكتروليز تازا كۇيىندە مەتالدار وندىرۋگە دە قولدانادى، مىسالى: مىس، اليۋمينيي.
قان پلازماسى، بارلىق ءتىرى كلەتكالاردىڭ پلازماسى كۇردەلى ەلەكتروليت بولىپ تابىلادى.
سونىمەن تۇز، قىشقىل جانە ءسىلتى ەرىتىندىلەرى ارقىلى توك وتكەندە، ەلەكترودتاردا مزات ءبولىنۋ قۇبىلىسىن ەلەكتروليز دەپ اتايدى.
ءار ءتۇرلى ەلەكتروليتتەردەن تۇرلىشە توكتاردى وتكىزىپ، سونىڭ بارىسىندا ەلەكترودتا بولىنگەن زات ماسساسىن ناقتى ولشەي وتىرىپ اعىلشىن فيزيگى م. فارادەي 1832ج ەكسپەريمەنت جۇزىندە مىناداي زاڭدىلىقتى اشتى:

ەلەكتروليز كەزىندە ەلەكترودتا بولىنگەن زاتتىڭ ماسساسى ەلەكتروليت ارقىلى وتكەن زارياد مولشەرىنە پروپورسيونال.
k=m∕q ولشەم بىرلىگى كگ/ كل
11 كەستە

تاقىرىپتى بەكىتۋ ەسەپتەرى.
23 - جاتتىعۋ.
بەرىلگەنى: ح. ب. ج اناليز شەشۋى:
J = 4 ا
t= 20 مين 1200س = 1. 2 *103 m=kJt k = 1، 5*10 - 3 كگ =
m= 1، 5 گ 1. 5 *10 - 3 كگ k=m∕Jt 4 ا *1، 2 *103س
ك -؟ =0. 3*10 - 6 كگ/كل.

ۇيگە تاپسىرما: & 46، 47. 20 ( 1؛ 2؛ 3؛ 6) جاتتىعۋ