سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
ەر توستىك - حالىق ارمانى
قازاق ادەبيەتى (اشىق ساباق)
5 cىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەر توستىك - حالىق ارمانى
وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ مىندەتتەرى:
1. بىلىمدىلىك: ەرتەگىنىڭ مازمۇنىن مەڭگەرىپ، ادەبي تالداۋ ارقىلى ەرتەگىنىڭ كوڭىل تولقىتار تۇستارىن مانەرلەپ، كورىنىستەر قويىپ، تىڭداۋشىنىڭ جانىن قوزعاپ اڭگىمەلەۋگە داعدىلاندىلاندىرۋ، وزىندىك پىكىر، سىني كوزقاراس قالىپتاستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشى قابىلداۋى مەن ويلاۋ ارالىعىن زەرتتەي وتىرىپ، وي قورىتۋ، وقۋشىنىڭ وي - ءورىسى مەن دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ.
3. تاربيەلىك: ادال دوستىققا، قايىرىمدىلىققا، ادامگەرشىلىككە، باتىلدىققا، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
قۇرال - جابدىقتار، كورنەكتى قۇرالدار: سۋرەتتى قاعازدار
ساباق ءتۇرى: جالپىلاۋ جانە قورىتىندىلاۋ ساباعى.
ءادىس - تاسىلدەر: ينتەراكتيۆتى ءادىس، سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ
كۇتەتىن ناتيجەم: شىعارما كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرە الۋ، ءوز ويىن ەركىن ايتۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەي الۋ.

ساباق بارىسى:
1. وقىتۋ ءۇردىسىنىڭ ماڭىزدىلىعى:
ساباقتىڭ كەزەڭدەرى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ماقسات قويۋ كەزەڭى.
3. ءبىلىمدى تەكسەرۋ كەزەڭى.
4. جاڭا ساباقتان تۇسىنىگىن تەكسەرۋ.
5. ۇيگە تاپسىرما.
جالپىلاۋ جانە قورىتىندىلاۋ ساباعىنىڭ ديداكتيكالىق ماقساتى – ءبىلىمدى جالپىلاۋ جانە قورىتىندىلاۋ. بۇل ساباقتا ەڭ ماڭىزدى ماسەلەلەر – سەبەپ - سالدار بايلانىستارى انىقتالادى. ەڭ ماڭىزدى پروسەستەر مەن قۇبىلىستاردىڭ اراسىنداعى قاتىناستار ايقىندالادى.

2. جاڭا تاپسىرمالاردى قالىپتاستىرۋ:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
ماقسات قويۋ كەزەڭى.

قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
1. «ەر توستىك» ەرتەگىلەردىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
«ەر توستىك» ەرتەگىسى قيال - عاجايىپ جانە عىلىمي زەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك، شىنشىل ەرتەگىلەرگە دە جاتادى.

تاريحي وقيعا مەن ونىڭ جىرلانۋ كەزىنىڭ اراسى نەعۇرلىم جاقىن بولعان سايىن، شىعارمادا ناقتىلىق كوبەيەدى دەگەن تۇجىرىم، ال «ەر توستىك» ەرتەگىسى بولسا، وسى ناقتى ومىرلىك سۋرەتتەر مەن دەتالدارعا باي. ەر توستىكتىڭ اكە - شەشەسى اشتىققا ۇشىراعاندا كۇلدىرەۋىشتەن سەمىز بيەنىڭ توستىگىنىڭ تابىلۋى... توستىكتىڭ قايناعان قۇرتقا شەشەسىنىڭ قولىن كۇيدىرىپ، جۇت جىلى اداسىپ كەتكەن اعالارى تۋرالى شىندىقتى ايتقىزۋى... اعالارىن ىزدەپ بارىپ، تاۋىپ اكەلۋى... ەرنازاردىڭ جوعالعان ىنگەندى ىزدەۋى... سورقۇدىقتىڭ باسىنا بالاسى ساداعىن ۇشتايتىن ەگەۋدىڭ تاستاپ كەتۋى – ءبارى - ءبارى تۇنىپ تۇرعان ناقتى سۋرەتتەر، اسىرەسە سىر بويىنىڭ كورىنىستەرىن كوز الدىڭا اكەلەدى. ال بۇل بولسا، ەرتەگىنىڭ وقيعانىڭ ءىزىن الا شىعارىلعانىنىڭ بەلگىسى. (جازۋشى انەس سارايەۆتىڭ «جىلان باپى پاتشالىعى» تاريحي زەرتتەۋ ماقالاسىنان) «قازاق ادەبيەتى» گازەتى 1991 ج. 12 ءساۋىر

قانداي كەرەمەت عاجايىپتارىن اڭعاردىڭ؟
I. كىرىسپە - وقۋشىلار ءار ءبولىمنىڭ قىسقاشا مازمۇنىن ايتادى. توستىكتىڭ
ومىرگە كەلۋى.
II. بايلانىستار - توستىكتىڭ اعالارىن ىزدەپ شىعۋى.
III. شيەلەنىس - 9 ۇلدى ۇيلەندىرۋ. (كەنجەكەي جاساۋعا نە الدى؟ ەنشى كىمگە بەرىلەدى؟)
IV. شارىقتاۋ شەگى - ەرنازاردىڭ سورقۇدىقتىڭ باسىنا قونۋى. قۇبا ىنگەن قانداي شوپكە بۇيداسىنان ورالىپ قالدى؟
V. شەشۋى - توستىكتىڭ جەر استىنا ءتۇسۋى جانە ەلىنە ورالۋى

«ەر توستىك» - ەڭ ەسكى داۋىردە شىققان باقتاشىلىق، تاريحي داۋىردەن قالعان اڭگىمە، ەرلىك جىرى. وندا كەزدەسەتىن جەر اتتارى دا سونداي ەسكى، العاشقى قوعام ءداۋىرىن كوز الدىمىزعا كەلتىرەدى. ەرتەگىنى تالداپ، قاعازعا تۇسىرگەن – جۇڭگو تاريحشىسى سىما سيان. (ءا. مارعۇلان «ەجەلگى جىر - اڭىزدار» اتتى ەڭبەگىنەن)
«ەر توستىك» ەرتەگىسىنەن سكيف الەمىنە ورىن بەرگەن. ءبىر عاجابى – ولاردىڭ جىلاندى كيە تۇتاتىندارىن دا، العاشقى ءپىر تۇتاتىندارىن دا، العاشقى ءپىر تۇتقان تاڭىرلەرىنىڭ ەسىمى باپى (باپاي) ەكەنىن دە ۇمىتپاي، جادتارىندا بەرىك ساقتاعان. (س. پ. تولستوۆ. ساق الەمىن زەرتتەۋشى - عالىم)

جۇيرىكتەر جارىسى.
ءتىل جۇيرىگىن شەشەن دەيمىز.
مال جۇيرىكتەرىن اتا.
جىلقى جۇيرىگى – تۇلپار.
تۇيە جۇيرىگى – جەلمايا.
1. قازىرگى جەلاياقتار كىمدەر؟ ولگا شيشيگينا
2. تاۋسوعارلار بار ما؟ قاجىمۇقان مۇڭايتپاسوۆ
XXX جازعى وليمپيادا چەمپيوندارى ءزىل تەمىر كوتەرۋشىلەر: يليا يلين، زۋلفيا چينشانلو. ماييا مانەزا، ت. ب. وقۋشىلار اتاپ ءوتتى.
توپتاستىرۋ ستراتەگياسى
-------------------- اقىلدى
قامقورشى ←ەر توستىك→ كوپشىل
---------------------- ادال
جاعىمدى كەيىپكەرلەر ------------جاعىمسىز كەيىپكەرلەر
1. ەر توستىك -------------------------1. پەرىنىڭ قىزى بەكتورى
2. كەنجەكەي -------------------------2. مىستان
3. ەر توستىكتىڭ دوستارى ----------3. تەمىر حان
4. باپى حان --------------------------4. كەششە حان
5. كۇڭكە ------------------------------5. شويىنقۇلاق

ءسوزجۇمباق شەشۋ
1. توستىكتىڭ اكەسى (ەرنازار)
2. ەرتەگىدەگى جاعىمسىز كەيىپكەر (بەكتورى)
3. توستىككە كومەككە كەلگەن جاعىمدى كەيىپكەر (تاۋسوعار)
4. بالاسىن توستىك ابايسىزدا ولتىرگەن كەمپىردىڭ كاسىبى؟ (ورمەك توقۋ)
5. ىرىمى جامان جەر (سورقۇدىق)
6. باپى حان توستىكتى قاي ەلگە جۇمسادى؟ (تەمىرحان)
7. شويىنقۇلاقتىڭ سىرىن ءبىلۋ ءۇشىن ەر توستىكتىڭ جاسىرىنعان جەرى؟ (بەسىك)
8. توستىككە شويىنقۇلاقتى جەڭۋى ءۇشىن كومەككە كەلگەن جان؟ (كۇڭكە)

ومىرمەن بايلانىس.
ساققۇلاق كىم؟ – راديو، تەلەفون.
كورەگەن قازىرگى ومىردەگى نە؟ – عالامتور، تەلەديدار.
تىڭشى – ءسوزدى تىڭداۋعا ارنالعان ارنايى قۇرىلعىلار (ديكتافون)
كولتاۋىسار – ءورت سوندىرەتىن تەحنيكا
تاۋسوعار – بۋلدوزەر، كران.
سوزدىكپەن جۇمىس، داپتەرگە ورىندايدى.
قورىتىندى. «ەر توستىكتەگى» جىلان باپى پاتشالىعى تۋرالى حيكايا ارىدەگى وقيعا ەكەنى ميفتىك ناقىشتار ەتەك الا باستاعانىنان - اق ايقىن تانىلىپ تۇر. «ەر توستىك» ەرتەگىسى قالىپتاسقان كەزدە ونىڭ ءبىر تاراۋىنا اينالعان. سونىمەن، بۇل ەرتەگى باتىرلىق ەپوستارىمىزدىڭ قارلىعاشى، جاڭا ءداۋىردىڭ باسىندا دۇنيەگە كەلگەن ەڭ ەجەلگى ۇلگىلەرىنىڭ ءبىرى دەپ ايتۋىمىزعا ابدەن نەگىز بار.

ساباقتى بەكىتۋ:
1. ەر توستىك جانە ونىڭ ادال دوستارى. (تەمىرحان قايدا كوشىپ كەتتى؟ ادامباسپاس)
2. شويىنقۇلاق پەن ەر توستىك. شويىنقۇلاق جانىن قايدا ساقتايدى؟
3. ەلىكتەر قاي جەردە جۇرەدى؟ (بورىقبۇلاق)
4. ەر توستىككە كىم كومەكتەستى؟ (كۇڭكە)
5. ەر توستىكتىڭ ەلگە امان - ەسەن جەتۋىنە كومەكتەسكەن كىمدەر؟
6. دوستىق، ەرلىك، باتىلدىق تۋرالى قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر؟
7. ەگەر سەن سول كەزدەگى بي بولساڭ، شويىنقۇلاققا قانداي جازا قولدانار ەدىڭ؟
8. كۇڭكەگە قانداي جاقسىلىق جاساۋشى ەدىڭدەر؟
9. ەرتەگى سەندەرگە ۇنادى ما؟
ەرتەگىلەردە اتا - بابالارىمىز ءومىرىن جەڭىلدەتۋ ماقساتىندا نەبىر قيال، ارماندارىنا قول جەتكىزىپ كەلەدى.
وقۋشىلار ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى.
ال كولتاۋىسار ەرتەگىلەردە سۋدى لەزدە تولتىرىپ، لەزدە جوق قىلادى. ارينە، سۋ – تىرشىلىك كوزى. تەڭىزدەر، كولدەر، مۇحيتتار تارتىلماسىن.
سەندەر ءالى ەرجەتەسىڭدەر. مۇنداي قيىندىقتار بولماس ءۇشىن سەندەر قانداي امال ويلاپ تابار ەدىڭدەر؟
باعالاۋ: ساباققا جاۋاپ بەرگەن وقۋشىلارعا فيشكا ۇلەستىرۋ ارقىلى باعالايمىن.
ۇيگە تاپسىرما. ەرتەگىدەن وزدەرىنە ۇناعان بولىمىنە سۋرەت سالۋ، ەرتەگى قۇراستىرىپ جازۋ.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما