ەرەسەك جاستاعى وقۋشىلاردىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرى
جاڭاوزەن قالاسى،
«كاسپيي» پەداگوگيكا جانە سالالىق تەحنولوگيالار كوللەدجى
وتكىزگەن: حايرۋللايەۆا ءا. ب.
ءپانى: پسيحولوگيا
توبى: 2ببب - 12 (ب)
اشىق ساباق
ساباق تاقىرىبى: ەرەسەك جاستاعى وقۋشىلاردىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرى
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ەرەسەك جاستاعى وقۋشىلاردىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ
دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىق جۇمىستار ارقىلى وقۋشىنىڭ دۇنيەتانىمدىق شەڭبەرىن كەڭەيتۋ جانە بەلسەندىلىك قابىلەتىن ارتتىرۋ. ستۋدەنتتەردىڭ ءبىلىم، ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: ستۋدەنتتەردىڭ ءبىلىمدى تەرەڭ مەڭگەرۋگە، جيناقتالعان بىلىمدەرىن تاجىريبەدە قولدانا بىلۋگە تاربيەلەۋ
ساباق ءتۇرى ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى - يلليۋستراسيالىق، اڭگىمەلەۋ، وي - قوزعاۋ، تالداۋ
ءپانارالىق بايلانىس: جالپى پسيحولوگيا، جاس ەرەكشەلىك پسيحولوگياسى، ءوزىن - ءوزى تانۋ، اناتوميا، الەۋمەتتىك پسيحولوگيا، وتباسى پسيحولوگياسى
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد، سۋرەتتەر
ساباق ءجۇرىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سالەمدەسۋ. «ءداستۇرلى ەمەس سالەم» ترەنينگى.
1. بۇگىنگى ءبىزدىڭ سالەمدەسۋىمىز داستۇردەن تىس بولماق. ادەتتە ادامدار ءبىر - بىرىمەن قالاي امانداسادى؟ قول الىسىپ، جاي سوزبەن، ءبىر - ءبىرىنىڭ بەتتەرىنەن ءسۇيىپ جانە ت. ب. ال ءبىز ءقازىر سالەمدەسۋدىڭ باسقا جولدارىن قاراستىرايىق. ءبىر - بىرلەرىنە يىق تيگىزىپ امانداسىڭدار. ماڭدايمەن، شىنتاقپەن، ارقامەن، اياقتىڭ ۇشىمەن.
2. ستۋدەنتتەردى تۇگەندەۋ، دايارلىعىن قاداعالاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى
1. 1. جەتكىنشەكتەردىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرى (سلايد)
1) شىعارماشىلىق جۇمىس
3 توپقا ءبولىنىپ شىعارماشىلىق جۇمىس دايىنداپ كەلەدى
1 توپ: جەتكىنشەكتەردىڭ اناتومو - فيزيولوگيالىق دامۋى جانە مىنەز - قۇلىق ەرەكشەلىكتەرى
2 توپ: جەتكىنشەكتەردىڭ وقۋ ءىس - ارەكەتى
3 توپ: جەتكىنشەك جاستاعى بالالاردىڭ ەس، ويلاۋ، قيال پروسەستەرىنىڭ دامۋى
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ
1. جاس دەگەنىمىز نە؟
2. جاڭا قۇرىلىم دەگەنىمىز نە؟
3. جاس ەرەكشەلىك كەزەڭدەرىن اتاڭىز؟
4. داعدارىس دەگەنىمىز نە؟
5. جەتكىنشەك جاس قاي جاستاعى بالالاردى ايتامىز؟ ءىV. جاڭا ماتەريالدى بەلسەندى جانە سانالى قابىلداۋعا، مەڭگەرۋگە ستۋدەنتتەردى ازىرلەۋ كەزەڭى. سۇراقتار (اۋىزشا ءتۇسىندىرۋ)
V. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ كەزەڭى
1. تەرميندەرمەن جۇمىس
تەندەنسيا – بەتالىس، بەتباعىت
رەفلەكسيا - ءسوزى لاتىن تىلىنەن كىرگەن reflexio - كەيىنگە اينالىم ماعىناسىن بىلدىرەدى. «رەفلەكسيا – ادامنىڭ ءوز ىستەرىنىڭ ءمانىن ءتۇسىنۋ، ولار تۋرالى ويلانۋ بارىسىندا وزىنە ءوزىنىڭ نەنى، قالاي جاساعانى تۋرالى تولىق جانە انىق ەسەپ بەرۋى نەمەسە ءوزى ارەكەت بارىسىندا باسشىلىققا العان ەرەجەلەر مەن كەستەلەردى مويىنداۋى نە جوققا شىعارۋى». ءوزىن - ءوزى دامىتۋمەن قاتار ءينديۆيدتىڭ جان مەن ءتان ۇيلەسىمىنە سايكەس ءوز ويىن جيناقتاۋ قابىلەتىن بەينەلەيتىن رەفلەكسيا ۇعىمى پايدا بولدى.
رەفلەكسيۆتى جاتتىعۋلار - بۇل رەفلەكسيۆتى جاتتىعۋلار ىشىنەن ول ءوزى، دوسى، بارلىق ادامزات كىرەدى
2. ءجاسوسپىرىم كەزەڭى 15 - 16، 21 - 25 جاس ارالىققا دەيىنگى جاس مولشەرىن قامتيدى. بۇل كەزەڭ ادامنىڭ سەنىمسىزدىك پەن جۇيەسىزدىك كەزەڭىنەن شىنايى ەر جەتۋ شاعى. ءجاسوسپىرىم كەزەڭىندە ادامداردا ءومىر قۇندىلىقتارىن تاڭداۋ ماسەلەسى پايدا بولادى.
«ءجاسوسپىرىم» - ءسوزىنىڭ ماعىناسى ىشكى دۇنيەنىڭ نەگىزگى تەندەنسياسىنىڭ دامۋىن كورسەتەدى. ءجاسوسپىرىم شاققا اياق باسقان بالانىڭ قالىپتاسۋىنداعى تۇبەگەيلى وزگەرىستەر سانا – سەزىمنىڭ دامۋىنداعى ساپالىق وزگەرىسپەن انىق - تالادى، وسىنىڭ ارقاسىندا بالا مەن ورتانىڭ اراسىنداعى قاتىناس بۇزىلادى. ءجاسوسپىرىمنىڭ جەكە باسىنداعى باستى جانە ءدىني ءتان جاڭا قۇرىلىمىن ونىڭ ءوزى تۋرالى ەندى بالا ەمەسپىن دەيتىن تۇسىنىكتىڭ پايدا بولۋى ورىن الادى. ول ءوزىن ەرەسەكپىن دەپ سەزىنە باستايدى، ەرەسەك بولۋعا جانە وزىنە جۇرتتىڭ وسىلاي دەپ قاراۋىنا ۇمتىلادى
ءجاسوسپىرىم قورشاعان الەمدەگى ءوز ورنىن تابۋعا قانداي كۇش سالىپ باعىتتالسا دا، بارلىق ءومىر ماندىلىگىن تانۋعا ينتەللەكتۋالدى دايىن بولسا دا، ول كوپ نارسەنى بىلمەيدى، ويتكەنى ول ءوزىن قورشاعان ادامداردى جانە رۋحاني ءومىر تاجىريبەسىن بىلمەيدى. اسىرەسە ءجاسوسپىرىم شاقتا تابيعي بەرىلگەن باسقا جىنىسقا دەگەن تالپىنىس قوزادى. جاسوسپىرىمدىك كەزەڭ ادام ءوزىنىڭ رەفلەكسيۆتى جاتتىعۋلارىن باعالايتىن كەزەڭ. ال بۇل رەفلەكسيۆتى جاتتىعۋلار ىشىنەن ول ءوزى، دوسى، بارلىق ادامزات كىرەدى. ءجاسوسپىرىم ءوزىنىڭ تۇراقتى رەفلەكسياسى ارقىلى ءوزىنىڭ نەگىزىن، ءمانىن اشادى. ول نازىك جاندى، تەز ۋايىمداۋعا، ساتسىزدىككە بەرىلگىش بولادى. قانداي بولماسىن ەرەكشە بوگدە كوزقاراس، اسەرلى ءسوز، ەرەكشە اسەرلى بولىپ ونى جولىنان تايدىرۋى مۇمكىن. ل. ف. وبۋحوۆا پسيحولوگيالىق زەرتتەۋلەرىندە ءجاسوسپىرىم تۇلعاسىنىڭ ەرەكشەلىگى پسيحولوگيالىق جاڭا قۇرىلىمداردىڭ ءتۇپ تامىرى، جەتكىنشەك جاستا قالىپتاسىپ قويعان تۋىندىسى بولىپ تابىلادى. وزىندىك جەكە تۇلعاسىنا دەگەن قىزىعۋشىلىقتىڭ كۇشەيۋى، سىنشىلدىقتىڭ كورىنۋى – بۇلاردىڭ بارلىعى ەرتە جەتكىنشەك جاستا ساقتالادى، ءبىراق، ولار ءماندى وزگەرىستەرگە ۇشىراپ، سانالى تۇردە بەينەلەنەدى. ەڭ نەگىزگى ءماندى وزگەرىس تۇلعانىڭ وزىندىك دامۋىندا بولادى. ونىڭ ايرىقشا ەرەكشەلىگى بولىپ، وزىندىك رەفلەكسياسىنىڭ كۇشتىلىگى تابىلادى. ياعني، ءوزىن – ءوزى تانۋعا، باعالاۋعا، ءوز مۇمكىنشىلىكتەرى مەن قابىلەتتىلىكتەرىن بىلۋگە تالپىنىسى جاتادى.«مەن كىممىن؟»، «مەن قاندايمىن؟»، «مەنىڭ قابىلەتتەرىم قانداي؟»، «مەنىڭ ومىرلىك يدەالىم قانداي؟»، «مەن كىم بولعىم كەلەدى؟» – مىنە وسى سياقتى سۇراقتار ءجاسوسپىرىم جاستاعىلارعا وتە قاتتى اسەر ەتەدى.
فيليپ رويستىڭ «پسيحولوگيا پودروسكوۆوگو ي يۋنوشەسكوگو ۆوزراستا» - وقۋلىعىندا: جاسوسپىرىمدەردىڭ ءوزىنىڭ ۋايىم قايعىلارى ويلارى، سەزىمدەرى مەن قىزىعۋشىلىقتارى، ارمان تىلەكتەرى مەن تالپىنىستارى ناقتى زەرتتەۋ مەن زەيىن سالۋ مانىنە اينالادى دەيدى. بۇل كەزەڭدە وقۋشى ءوزىنىڭ ىشكى الەمىن ەندى اشادى، سۋبەكتيۆتى ۋايىمدارىنا «وزىندىك مەنىنە» قىزىعۋشىلىق تانىتا باستايدى. ءوز تۇلعاسىنا قىزىعۋشىلىعىنا تومەن جەتكىنشەكتەرگە قاراعاندا، ءجاسوسپىرىم - دەردىڭ ءوزىن – ءوزى تانۋى، وزىندىك سانا – سەزىمى بەلسەندى جانە ءوز تۇلعاسىن ءوز وزىنە باعىندىرۋى تۋا باستايدى.
مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ومىرىندەگى ەرەسەكتەنۋ (14 – 15 جاستان باستاپ 17 – 18 جاس ارالىعىندا) وتە قۇندى كەزەڭ. وسى جاستا جاسوسپىرىمدەردىڭ مەكتەپتەن وقۋ پروسەسى اياقتالادى. فيزيولوگيالىق جەتىلۋى باياۋلاپ، جىنىستىق وقداسى ەرتە جەتىلەدى. وسىنىڭ ارقاسىندا فيزيولوگيالىق قىزمەتى رەتتەلەدى جانە قان اينالىمى جاقسارادى ت. س. س. جاسوسپىرىمدەردىڭ دامۋ كەزەڭىندە قان تامىرلارىنىڭ قان اينالۋ جۇيەسى كۇشەيىپ، سول كەزدە جۇرەك اۋرۋى، باس اينالۋى، قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋى جويىلادى. جاسوسپىرىمدەردىڭ ەرتە جەتىلۋ كەزەڭدەرىندە ورتالىق جۇيكە جۇيەسى ەرەسەك ادامدىكىمەن تەڭەلەدى. ميدىڭ سالماعى مەن كولەمى جانە فۋكسيونالدى بەلسەندىلىگى ەرەسەك ادامداردىڭ ويلاۋىنان قاراعاندا ايىرماشىلىعى بولمايدى.
مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ بولاشاق ماماندىققا قاتىستى پسيحولوگيالىق دايىندىقتارى مەن كاسىبي وزىندىك انىقتالۋ مەحانيزمدەرىنە وزىندىك باعالاۋلارى اسەر ەتە مە؟ وسى سۇراقتار ءارقاشان دا ءوز ماڭىزدىلىعىن جويمايدى. جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ماماندىقتى تاڭداۋعا سانالى قاتىناستارىن قالىپتاستىرۋدا ولاردىڭ كاسىبي قىزىعۋلارى مەن نيەتتەرىنىڭ قۇرىلۋى مەن دامۋى نەگىز بولادى. جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارىندا ەڭبەككە دەگەن شىعارماشىلىق قاتىناستى ورناتۋ، ولارعا دۇرىس پسيحولوگيالىق باعدار بەرۋ وقۋشىلاردىڭ ينديۆيدۋالدى - پسيحولوگيالىق جەكە باستىق ەرەكشەلىكتەرىمەن تىعىز بايلانىستى.
كاسىبي وزىندىك انىقتالۋعا كاسىبي بەيىمدىلىك، ۇستانىمدار، جاسوسپىرىمدەردىڭ تانىمدىق تۇسىنىكتەرى مەن بەلسەندىلىك ارەكەتى، قىزىعۋلارى، تاڭداعان ماماندىقتىڭ كەيىنگى سالدارىن ۇعىنۋ نەگىز بولادى.
جاسوسپىرىمدەردىڭ الدىندا ومىرلىك انىقتالۋدىڭ سارا جولدارى اشىلادى. كوپتەگەن جاسوسپىرىمدەر امالسىزدان كەزدەيسوق جاعدايلاردان تاۋەلدى ماماندىق تاڭدايدى. ءوز جولىن تاڭداۋدا نەگىزگى جاۋاپكەرشىلىكتى ءجاسوسپىرىمنىڭ ءوزى الۋى كەرەك. كەيبىر وزىندىك انىقتالۋ جەكە ادام ءۇشىن ماڭىزدى وقيعا، بارلىق ومىرىنە نەگىز بولادى. پسيحولوگيالىق تۇرعىدان ماماندىقتى تاڭداۋعا بىرنەشە جىكتەمەلەردى ەكى بەلگىلەردىڭ نەگىزىندە ۇسىناتىن زەرتتەۋلەردى باسشىلىققا الۋعا بولادى: بارلىق مۇمكىن دەگەن التەرناتيۆالار؛ ولاردى سالىستىرۋ كريتەريالارى.
3. ترەنينگ جاتتىعۋلار
«دجۋنگليدە جاۋعان جاڭبىر» جاتتىعۋى
ماقساتى: يىق، مويىن ومىرتقا جوتاسى ايماقتارىنداعى بۇلشىق ەتتەردىڭ قىسىمىن تومەندەتۋ، بوساڭسۋ.
ۋاقىتى: 10 مينۋت
نۇسقاۋ: بارلىعىمىز ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ سوڭىمىزدان تۇرىپ، شەڭبەر قۇرايىق. ەندى سىزدەر قالىڭ ورماندا دجۋنگليدە جۇرگەنىڭىزدى ەلەستەتىڭىز. العاشقىدا اۋا رايى وتە تاماشا بولدى، كۇن ساۋلەسى جەردى جىلىتىپ، دالا وتە ىستىق. ءبىر ۋاقىتتا سامال جەل سوقتى. الدىڭىزدا تۇرعان ادامنىڭ ارقاسىن قولىڭىزبەن سىيپاڭىز. جەل سوعۋى كۇشەيەدى. ارقالارىڭىزدا قىسىم كۇشەيەدى. قاتتى داۋىل سوعىپ تۇر. كۇشتى شەڭبەرلى قوزعالىستار. كەيىن ۇساق جاۋىن جاۋدى. الدىڭىزدا تۇرعان ادامنىڭ ارقاسىن جەڭىل سوعامىز. ەندى نوسەر جاۋىن جاۋدى. الاقان جانە ساۋساقتارمەن جوعارىدان تومەن ارقانى سيپايمىز. بۇرشاق جاۋدى. بۇكىل ساۋساقتارىڭمەن قاتتى سوعىڭدار. قايتادان نوسەر جاۋىن جاۋدى، جاڭبىر سەبەلەپ تۇر، قاتتى داۋىل سوقتى، كەيىن سامال جەل سوعى، كەيىن ول السىرەدى، تابيعاتتا ءبارى تىنىشتالدى. قايتادان كۇن ساۋلەسى شىعىپ، دالا جىلىندى. قيمىلدار قايتالانادى.
ال ەندى 180 گرادۋسقا بۇرىلىپ ويىندى جالعاستىر.
تالداۋ:
وسىنداي ماسساجدان كەيىن نە سەزىندىڭدەر؟
ايتىلعان ارەكەتتەردى قانداي كوڭىل - كۇيمەن ورىندادىڭدار؟
وزدەرىڭنىڭ سەزىمدەرىڭمەن وي بولىسىڭىزدەر.
«ماعان اسىل بەس قۇندىلىق» ترەنينگى
ماقساتى: وقۋشىلارعا وزدەرىنىڭ جاقىن ادامدارىن باعالاۋعا، قولىندا بار دۇنيەلەردىڭ قادىرىنە جەتۋدى ۇيرەتۋ.
ۋاقىتى: 5 مينۋت
نۇسقاۋ: وقۋشىلارعا ءبىر پاراق اق قاعاز الىپ، سول قاعازداردى بەس بولىككە ءبولۋىن سۇرايمىز. بولىنگەن قاعازدارعا ولار وزدەرىنە قىمبات ادامداردى، زاتتاردى، دۇنيەلەدى رەت - رەتىمەن جازىپ شىعادى. بۇل قۇندىلىقتار ولاردىڭ ومىرىندە ماڭىزدى رول اتقارۋى ءتيىس. جازىلعان قاعازدار ولاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە، ماڭىزدىلىعىنا بايلانىستى رەت - رەتىمەن قويىلعان بولۋى ءتيىس. ءبىرىنشى وقۋشىلاردان سول قۇندىلىقتاردىڭ اراسىنان وزىنە ونشا قاجەت ەمەس دەگەن بىرەۋىن الىپ، جىرتىپ جەرگە تاستاۋىن سۇرايمىز، جانە ەلەستەتەمىز بۇل زات بولماعاندا قالاي ءومىر سۇرەر ەدى. ول دۇنيە بولماعاندا جاعدايى نە بولاتىنىن، كوزدەرىن جۇمىپ ەلەستەتەدى. قالعان قاعازداردا ءدال وسىلاي رەت - رەتىمەن جەرگە تاستالىپ وتىرىلادى. ءار جيىرىپ تاستالعان قاعازدان سوڭ ولاردىڭ رەاكسياسى باقىلانىپ وتىرىلادى. ترەنينگ اياقتالعان سوڭ ولاردىڭ العان اسەرىن سۇرايمىز. قولىندا بار دۇنيەنىڭ قادىرىنە جەتۋدى تاعى دا ءبىر ەسكەرتەمىز
ەسكەرتۋ: ترەنينگتىڭ باسىندا وقۋشىلارعا بۇنىڭ ءبارى ويىن ەكەنىن، ونى شىنايى قابىلداۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ايتىپ ءتۇسىندىرۋ قاجەت.
1 - تاپسىرما.
ءسىزدىڭ مىنەزىڭىز قانداي؟
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ مىنەزىن، كوڭىل - كۇيىن انىقتاۋعا ارنالعان. بۇل تەست مىنەزدى تەز ارادا انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ەگەر مىنەزدىڭ كەمشىل تۇستارى انىقتالىپ جاتسا، ونى سىپايىلاپ جەتكىزگەن دۇرىس. وقۋشىلار سۇراقتارعا «ءيا/جوق» دەپ جاۋاپ بەرەدى.
سۇراقتار:
1. سىزگە كۇشتى دامدەۋىشتەر قوسىلعان تاماق ۇنايدى ما؟
2. ءسىز ءوزىڭىزدى ورتادا جاقسى سەزىنەسىز بە؟
3. ءسىز كەيدە قۋانىشتان توبەڭىز كوككە جەتكەندەي بولا ما؟
4. ءسىز داستارقان باسىندا قوناقتاردى قىزىقتىرا الاسىز با؟
5. ءسىزدىڭ باسىڭىز ءجيى اۋىرا ما؟
6. ءسىز كەيدە ءتىس جۋۋدى ۇمىتىپ كەتەسىز بە؟
7. ءسىز ءارقاشان ءبىر شاش ۇلگىسىمەن جۇرەسىز بە؟
8. باسقاتىرعىشتاردى شەشكەندى ۇناتاسىز با؟
9. دەنە جاتتىعۋلارىمەن اينالاساسىز با؟
10. سىزدە مەلونحوليالى كوڭىل - كۇي ءجيى بولا ما؟
11. تىنىشتىقتا جۇمىس ىستەگەندى ۇناتاسىز با؟
سۇراقتار 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
ءيا 3 2 4 3 1 4 3 1 3 1 4
جوق 2 1 2 2 2 1 4 4 1 4 1
تالداۋ:
20 ۇپايدان تومەن – ءسىز تىنىشتىقتى، تابيعاتتا سەرۋەندەۋدى ۇناتاسىز. شۋلى كافەدەن گورى ءۇي جاعدايىنداعى دوستار مەن قارىم - قاتىناستى قالايسىز. وسى سەبەپتەن ءسىزدى كەيبىر دوستارىڭىز ءىش پىستىرادى دەپ ويلايدى.
21 – 24 ۇپاي – ءسىز جەتكىلىكتى دەڭگەيدە جەڭىلتەكسىز. ادامدارمەن تەز ءتىل تابىساسىز، ءبىراق كوڭىل كۇي اۋىسپالىلىعى ءجيى بولادى – بىردە جابىرقاۋ، بىردە تىم كوڭىلدى.
25 ۇپايدان جوعارى – ورتاداعى ءسىزدىڭ ورنىڭىز ەرەكشە. ءسىز ءازىلقويسىز، باسقا ادامداردىڭ كوڭىل كۇيىنىڭ كوتەرىڭكى بولۋىنا سەبەپشى بولاسىز. قىزىقتى اڭگىمە ايتىپ، ءۇزىلىسسىز كۇلدىرە الاسىز.
2 تاپسىرما
«مەن جانە مەنىڭ اتا - انام» تەستى
وتباسىنداعى جاسوسپىرىمدەردى تاربيەلەۋدىڭ پسيحولوگيالىق نەگىزدەرى
وتباسى بالانىڭ ەڭ جاقىن الەۋمەتتەندىرۋ ورتاسى. وسى ورتادا بالانىڭ ءومىردىڭ ماقساتى، ونىڭ قۇندىلىقتارى، نە ءبىلىپ، ءوزىن قالاي ۇستاۋ كەرەكتىگى تۋرالى العاشقى ماعلۇماتتار مەڭگەرىلەدى جانە وندا باسقالارمەن قارىم - قاتىناس ورناتۋعا داعدىلانادى. ءسويتىپ، ءوزىنىڭ «كىم» جانە «قانداي» ەكەنىن، باسقالاردىڭ «كىم» جانە «قانداي» ەكەنىن تاجىربەدە سىناپ بايقاپ كورەدى.
تەستتىڭ سۇراقتارىنا «ءيا»، «جوق»، «كەيدە» جاۋاپ بەرۋ قاجەت.
1. اتا - اناڭىز ءسىزدىڭ دوستارىڭىزدى بىلەدى مە؟
2. ءسىز اتا - اناڭىزبەن اشىق سىرلاسىپ سويلەسەسىز بە؟، جەكە سۇراقتار بويىنشا كەڭەس الاسىز با؟
3. ءسىزدى اتا - اناڭىزدىڭ جۇمىسى قىزىقتىرا ما؟
4. دوستارىڭىز ۇيىڭىزدە ءجيى بولادى ما؟
5. ۇيدەگى ءوز مىندەتتەرىڭىزدى ورىندايسىز با؟
6. ۇيدە جالىعاسىز با؟، ۇيدەن تىس جەردەن دەم الۋدى جاقىس كورەسىز بە؟
7. اتا – اناڭىزبەن ورتاق قىزىعۋشىلىقتارىڭىز نەمەسە ىستەرىڭىز بار ما؟
8. ءسىز وتباسىلىق مەرەكەلەردىڭ دايىندىعىنا قاتىساسىز با؟
9. تۋعان كۇنىڭىزدە اتا - اناڭىزدىڭ ۇيدە بولۋىن قالايسىز با؟
10. وقىعان كىتاپتارىڭىزدى ات - اناڭىزبەن تالقىلايسىز با؟
11. اتا – اناڭىزبەن تەلەحابارلاردى جانە فيلمدەردى تالقىلاۋدى ۇناتاسىز با؟
12. اتا - اناڭىزبەن تەاترعا، كورمەلەرگە، مۋزەيلەرگە باراسىز با؟
13. ومىرىڭىزدە اتا - اناڭىزبەن سەرۋەندەۋ ساياحاتقا شىعۋ ساتتەرى ءجيى بولادى ما؟
14. دەمالىستاردا اتا - اناڭىزبەن وتكىزگەندى قالايسىز با؟
15. قالاي ويلايسىز؟ اتا - اناڭىزبەن ارالىقتا ءوزارا تۇسىنبەۋشىلىك بار ما؟
ۇپايلاردى ساناۋ
«ءيا» – 2 ۇپاي
«كەيدە» – 1 ۇپاي
«جوق» – 0 ۇپاي
10 جانە ودان دا از ۇپاي
سەندە اتا - اناڭىز دا ءوزارا تۇسىنبەۋشىلىكتە ايتارلىقتاي قيىنشىلىقتارى بار. ءسىز اتا - اناڭىزبەن بىرگە تۇرعانىمەن، ءبىر - بىرلەرىڭىزبەن بوتەن ادامدار سياقتىسىز. مۇمكىن سىزدەردىڭ ارالارىڭىزدا ءجيى ۇرىس - كەرىستەر بولىپ تۇراتىن شىعار. ءيا بولماسا كوپ ۋاقىتقا سوزىلىپ كەلە جاتقان تۇسىنبەۋشىلىكتەر بار. بۇل ارينە ەكى جاقتىڭ دا كوڭىلىن تولتىرمايدى. ءسىز ءوزىڭىز العاشقى قادام جاساۋعا تىرىسىپ كورىڭىز. ەڭ الدىمەن مىنانى تۇسىنۋگە تىرىسىڭىز. ءسىزدىڭ اتا - اناڭىز ءسىز سياقتى ءوز قىزىعۋشىلىقتارى، قامقورلىقتارى، تۇيتكىل ماسەلەلەرى بار ادامدار.
11 - 20 ۇپاي
جامان ەمەس! ءسىز اتا - اناڭىزبەن قارىم - قاتىناستاسىز دەپ ايتۋعا بولادى. ءبىراق ول كەرەمەت بىرلەستىك ەمەس. ال ەگەر ءسال عانا تىرىسىپ كورسەڭىز، وندا سىزگە دوستارىڭىزبەن عانا ەمەس اتا - اناڭىزبەن دە قىزىقتى بولاتىنىن ءتۇسىنىڭىز.
20 ۇپايدان جوعارى
قۇتتىقتايمىز! ءسىز كوپ نارسەگە قول جەتكىزدىڭىز دەپ ايتۋعا بولادى: سىزدە ءوز اتا - اناڭىزبەن ءوزارا تولىق تۇسىنىسۋشىلىك بار. ءسىز اتا - اناڭىز ءۇشىن - ولاردىڭ ناعىز جاقسى كورەتىن، سىيلايتىن ادامسىز: اشىق جانە شىنشىل، ءارقاشان دا كومەكتەسۋگە جانە وتباسى ءۇشىن ورتاق پروبلەمالاردى بولىسۋگە دايىنسىز. وتباسىداعى مۇنداي قاتىناس ناعىز باقىت.
VI. جاڭا ءبىلىمدى بەكىتۋ كەزەڭى
INSERT ستراتەگياسى
نە ءبىلدىم؟ --------------- نە ۇيرەندىم ----------- نەنى بىلگىم كەلەدى
كەرى بايلانىس ءادىسى (بەكىتۋگە ارنالعان)
+ ۆيدەوروليك (اقىل جولى... ىزگىلىكتەن ۇگىتتەر)
Vءىى. قورىتىندى
VءىىI. ۇيگە تاپسىرما:
1. جوعارى مەكتەپ جاسىنداعىلاردى زەرتتەۋ: جوعارى مەكتەپ جاسىنداعىلاردىڭ وقۋى مەن اقىل - وي ارەكەتىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
2. وقۋ – كاسىبي ءىس - ارەكەت – جوعارى مەكتەپ جاسىنداعىلاردىڭ نەگىزگى ارەكەت ءتۇرى
3. جوعارى مەكتەپ جاسىنداعىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتارىنىڭ سيپاتتاماسى
ءىح. باعالاۋ
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
«كاسپيي» پەداگوگيكا جانە سالالىق تەحنولوگيالار كوللەدجى
وتكىزگەن: حايرۋللايەۆا ءا. ب.
ءپانى: پسيحولوگيا
توبى: 2ببب - 12 (ب)
اشىق ساباق
ساباق تاقىرىبى: ەرەسەك جاستاعى وقۋشىلاردىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرى
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ەرەسەك جاستاعى وقۋشىلاردىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ
دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىق جۇمىستار ارقىلى وقۋشىنىڭ دۇنيەتانىمدىق شەڭبەرىن كەڭەيتۋ جانە بەلسەندىلىك قابىلەتىن ارتتىرۋ. ستۋدەنتتەردىڭ ءبىلىم، ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: ستۋدەنتتەردىڭ ءبىلىمدى تەرەڭ مەڭگەرۋگە، جيناقتالعان بىلىمدەرىن تاجىريبەدە قولدانا بىلۋگە تاربيەلەۋ
ساباق ءتۇرى ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى - يلليۋستراسيالىق، اڭگىمەلەۋ، وي - قوزعاۋ، تالداۋ
ءپانارالىق بايلانىس: جالپى پسيحولوگيا، جاس ەرەكشەلىك پسيحولوگياسى، ءوزىن - ءوزى تانۋ، اناتوميا، الەۋمەتتىك پسيحولوگيا، وتباسى پسيحولوگياسى
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد، سۋرەتتەر
ساباق ءجۇرىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سالەمدەسۋ. «ءداستۇرلى ەمەس سالەم» ترەنينگى.
1. بۇگىنگى ءبىزدىڭ سالەمدەسۋىمىز داستۇردەن تىس بولماق. ادەتتە ادامدار ءبىر - بىرىمەن قالاي امانداسادى؟ قول الىسىپ، جاي سوزبەن، ءبىر - ءبىرىنىڭ بەتتەرىنەن ءسۇيىپ جانە ت. ب. ال ءبىز ءقازىر سالەمدەسۋدىڭ باسقا جولدارىن قاراستىرايىق. ءبىر - بىرلەرىنە يىق تيگىزىپ امانداسىڭدار. ماڭدايمەن، شىنتاقپەن، ارقامەن، اياقتىڭ ۇشىمەن.
2. ستۋدەنتتەردى تۇگەندەۋ، دايارلىعىن قاداعالاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى
1. 1. جەتكىنشەكتەردىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرى (سلايد)
1) شىعارماشىلىق جۇمىس
3 توپقا ءبولىنىپ شىعارماشىلىق جۇمىس دايىنداپ كەلەدى
1 توپ: جەتكىنشەكتەردىڭ اناتومو - فيزيولوگيالىق دامۋى جانە مىنەز - قۇلىق ەرەكشەلىكتەرى
2 توپ: جەتكىنشەكتەردىڭ وقۋ ءىس - ارەكەتى
3 توپ: جەتكىنشەك جاستاعى بالالاردىڭ ەس، ويلاۋ، قيال پروسەستەرىنىڭ دامۋى
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ
1. جاس دەگەنىمىز نە؟
2. جاڭا قۇرىلىم دەگەنىمىز نە؟
3. جاس ەرەكشەلىك كەزەڭدەرىن اتاڭىز؟
4. داعدارىس دەگەنىمىز نە؟
5. جەتكىنشەك جاس قاي جاستاعى بالالاردى ايتامىز؟ ءىV. جاڭا ماتەريالدى بەلسەندى جانە سانالى قابىلداۋعا، مەڭگەرۋگە ستۋدەنتتەردى ازىرلەۋ كەزەڭى. سۇراقتار (اۋىزشا ءتۇسىندىرۋ)
V. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ كەزەڭى
1. تەرميندەرمەن جۇمىس
تەندەنسيا – بەتالىس، بەتباعىت
رەفلەكسيا - ءسوزى لاتىن تىلىنەن كىرگەن reflexio - كەيىنگە اينالىم ماعىناسىن بىلدىرەدى. «رەفلەكسيا – ادامنىڭ ءوز ىستەرىنىڭ ءمانىن ءتۇسىنۋ، ولار تۋرالى ويلانۋ بارىسىندا وزىنە ءوزىنىڭ نەنى، قالاي جاساعانى تۋرالى تولىق جانە انىق ەسەپ بەرۋى نەمەسە ءوزى ارەكەت بارىسىندا باسشىلىققا العان ەرەجەلەر مەن كەستەلەردى مويىنداۋى نە جوققا شىعارۋى». ءوزىن - ءوزى دامىتۋمەن قاتار ءينديۆيدتىڭ جان مەن ءتان ۇيلەسىمىنە سايكەس ءوز ويىن جيناقتاۋ قابىلەتىن بەينەلەيتىن رەفلەكسيا ۇعىمى پايدا بولدى.
رەفلەكسيۆتى جاتتىعۋلار - بۇل رەفلەكسيۆتى جاتتىعۋلار ىشىنەن ول ءوزى، دوسى، بارلىق ادامزات كىرەدى
2. ءجاسوسپىرىم كەزەڭى 15 - 16، 21 - 25 جاس ارالىققا دەيىنگى جاس مولشەرىن قامتيدى. بۇل كەزەڭ ادامنىڭ سەنىمسىزدىك پەن جۇيەسىزدىك كەزەڭىنەن شىنايى ەر جەتۋ شاعى. ءجاسوسپىرىم كەزەڭىندە ادامداردا ءومىر قۇندىلىقتارىن تاڭداۋ ماسەلەسى پايدا بولادى.
«ءجاسوسپىرىم» - ءسوزىنىڭ ماعىناسى ىشكى دۇنيەنىڭ نەگىزگى تەندەنسياسىنىڭ دامۋىن كورسەتەدى. ءجاسوسپىرىم شاققا اياق باسقان بالانىڭ قالىپتاسۋىنداعى تۇبەگەيلى وزگەرىستەر سانا – سەزىمنىڭ دامۋىنداعى ساپالىق وزگەرىسپەن انىق - تالادى، وسىنىڭ ارقاسىندا بالا مەن ورتانىڭ اراسىنداعى قاتىناس بۇزىلادى. ءجاسوسپىرىمنىڭ جەكە باسىنداعى باستى جانە ءدىني ءتان جاڭا قۇرىلىمىن ونىڭ ءوزى تۋرالى ەندى بالا ەمەسپىن دەيتىن تۇسىنىكتىڭ پايدا بولۋى ورىن الادى. ول ءوزىن ەرەسەكپىن دەپ سەزىنە باستايدى، ەرەسەك بولۋعا جانە وزىنە جۇرتتىڭ وسىلاي دەپ قاراۋىنا ۇمتىلادى
ءجاسوسپىرىم قورشاعان الەمدەگى ءوز ورنىن تابۋعا قانداي كۇش سالىپ باعىتتالسا دا، بارلىق ءومىر ماندىلىگىن تانۋعا ينتەللەكتۋالدى دايىن بولسا دا، ول كوپ نارسەنى بىلمەيدى، ويتكەنى ول ءوزىن قورشاعان ادامداردى جانە رۋحاني ءومىر تاجىريبەسىن بىلمەيدى. اسىرەسە ءجاسوسپىرىم شاقتا تابيعي بەرىلگەن باسقا جىنىسقا دەگەن تالپىنىس قوزادى. جاسوسپىرىمدىك كەزەڭ ادام ءوزىنىڭ رەفلەكسيۆتى جاتتىعۋلارىن باعالايتىن كەزەڭ. ال بۇل رەفلەكسيۆتى جاتتىعۋلار ىشىنەن ول ءوزى، دوسى، بارلىق ادامزات كىرەدى. ءجاسوسپىرىم ءوزىنىڭ تۇراقتى رەفلەكسياسى ارقىلى ءوزىنىڭ نەگىزىن، ءمانىن اشادى. ول نازىك جاندى، تەز ۋايىمداۋعا، ساتسىزدىككە بەرىلگىش بولادى. قانداي بولماسىن ەرەكشە بوگدە كوزقاراس، اسەرلى ءسوز، ەرەكشە اسەرلى بولىپ ونى جولىنان تايدىرۋى مۇمكىن. ل. ف. وبۋحوۆا پسيحولوگيالىق زەرتتەۋلەرىندە ءجاسوسپىرىم تۇلعاسىنىڭ ەرەكشەلىگى پسيحولوگيالىق جاڭا قۇرىلىمداردىڭ ءتۇپ تامىرى، جەتكىنشەك جاستا قالىپتاسىپ قويعان تۋىندىسى بولىپ تابىلادى. وزىندىك جەكە تۇلعاسىنا دەگەن قىزىعۋشىلىقتىڭ كۇشەيۋى، سىنشىلدىقتىڭ كورىنۋى – بۇلاردىڭ بارلىعى ەرتە جەتكىنشەك جاستا ساقتالادى، ءبىراق، ولار ءماندى وزگەرىستەرگە ۇشىراپ، سانالى تۇردە بەينەلەنەدى. ەڭ نەگىزگى ءماندى وزگەرىس تۇلعانىڭ وزىندىك دامۋىندا بولادى. ونىڭ ايرىقشا ەرەكشەلىگى بولىپ، وزىندىك رەفلەكسياسىنىڭ كۇشتىلىگى تابىلادى. ياعني، ءوزىن – ءوزى تانۋعا، باعالاۋعا، ءوز مۇمكىنشىلىكتەرى مەن قابىلەتتىلىكتەرىن بىلۋگە تالپىنىسى جاتادى.«مەن كىممىن؟»، «مەن قاندايمىن؟»، «مەنىڭ قابىلەتتەرىم قانداي؟»، «مەنىڭ ومىرلىك يدەالىم قانداي؟»، «مەن كىم بولعىم كەلەدى؟» – مىنە وسى سياقتى سۇراقتار ءجاسوسپىرىم جاستاعىلارعا وتە قاتتى اسەر ەتەدى.
فيليپ رويستىڭ «پسيحولوگيا پودروسكوۆوگو ي يۋنوشەسكوگو ۆوزراستا» - وقۋلىعىندا: جاسوسپىرىمدەردىڭ ءوزىنىڭ ۋايىم قايعىلارى ويلارى، سەزىمدەرى مەن قىزىعۋشىلىقتارى، ارمان تىلەكتەرى مەن تالپىنىستارى ناقتى زەرتتەۋ مەن زەيىن سالۋ مانىنە اينالادى دەيدى. بۇل كەزەڭدە وقۋشى ءوزىنىڭ ىشكى الەمىن ەندى اشادى، سۋبەكتيۆتى ۋايىمدارىنا «وزىندىك مەنىنە» قىزىعۋشىلىق تانىتا باستايدى. ءوز تۇلعاسىنا قىزىعۋشىلىعىنا تومەن جەتكىنشەكتەرگە قاراعاندا، ءجاسوسپىرىم - دەردىڭ ءوزىن – ءوزى تانۋى، وزىندىك سانا – سەزىمى بەلسەندى جانە ءوز تۇلعاسىن ءوز وزىنە باعىندىرۋى تۋا باستايدى.
مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ومىرىندەگى ەرەسەكتەنۋ (14 – 15 جاستان باستاپ 17 – 18 جاس ارالىعىندا) وتە قۇندى كەزەڭ. وسى جاستا جاسوسپىرىمدەردىڭ مەكتەپتەن وقۋ پروسەسى اياقتالادى. فيزيولوگيالىق جەتىلۋى باياۋلاپ، جىنىستىق وقداسى ەرتە جەتىلەدى. وسىنىڭ ارقاسىندا فيزيولوگيالىق قىزمەتى رەتتەلەدى جانە قان اينالىمى جاقسارادى ت. س. س. جاسوسپىرىمدەردىڭ دامۋ كەزەڭىندە قان تامىرلارىنىڭ قان اينالۋ جۇيەسى كۇشەيىپ، سول كەزدە جۇرەك اۋرۋى، باس اينالۋى، قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋى جويىلادى. جاسوسپىرىمدەردىڭ ەرتە جەتىلۋ كەزەڭدەرىندە ورتالىق جۇيكە جۇيەسى ەرەسەك ادامدىكىمەن تەڭەلەدى. ميدىڭ سالماعى مەن كولەمى جانە فۋكسيونالدى بەلسەندىلىگى ەرەسەك ادامداردىڭ ويلاۋىنان قاراعاندا ايىرماشىلىعى بولمايدى.
مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ بولاشاق ماماندىققا قاتىستى پسيحولوگيالىق دايىندىقتارى مەن كاسىبي وزىندىك انىقتالۋ مەحانيزمدەرىنە وزىندىك باعالاۋلارى اسەر ەتە مە؟ وسى سۇراقتار ءارقاشان دا ءوز ماڭىزدىلىعىن جويمايدى. جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ماماندىقتى تاڭداۋعا سانالى قاتىناستارىن قالىپتاستىرۋدا ولاردىڭ كاسىبي قىزىعۋلارى مەن نيەتتەرىنىڭ قۇرىلۋى مەن دامۋى نەگىز بولادى. جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارىندا ەڭبەككە دەگەن شىعارماشىلىق قاتىناستى ورناتۋ، ولارعا دۇرىس پسيحولوگيالىق باعدار بەرۋ وقۋشىلاردىڭ ينديۆيدۋالدى - پسيحولوگيالىق جەكە باستىق ەرەكشەلىكتەرىمەن تىعىز بايلانىستى.
كاسىبي وزىندىك انىقتالۋعا كاسىبي بەيىمدىلىك، ۇستانىمدار، جاسوسپىرىمدەردىڭ تانىمدىق تۇسىنىكتەرى مەن بەلسەندىلىك ارەكەتى، قىزىعۋلارى، تاڭداعان ماماندىقتىڭ كەيىنگى سالدارىن ۇعىنۋ نەگىز بولادى.
جاسوسپىرىمدەردىڭ الدىندا ومىرلىك انىقتالۋدىڭ سارا جولدارى اشىلادى. كوپتەگەن جاسوسپىرىمدەر امالسىزدان كەزدەيسوق جاعدايلاردان تاۋەلدى ماماندىق تاڭدايدى. ءوز جولىن تاڭداۋدا نەگىزگى جاۋاپكەرشىلىكتى ءجاسوسپىرىمنىڭ ءوزى الۋى كەرەك. كەيبىر وزىندىك انىقتالۋ جەكە ادام ءۇشىن ماڭىزدى وقيعا، بارلىق ومىرىنە نەگىز بولادى. پسيحولوگيالىق تۇرعىدان ماماندىقتى تاڭداۋعا بىرنەشە جىكتەمەلەردى ەكى بەلگىلەردىڭ نەگىزىندە ۇسىناتىن زەرتتەۋلەردى باسشىلىققا الۋعا بولادى: بارلىق مۇمكىن دەگەن التەرناتيۆالار؛ ولاردى سالىستىرۋ كريتەريالارى.
3. ترەنينگ جاتتىعۋلار
«دجۋنگليدە جاۋعان جاڭبىر» جاتتىعۋى
ماقساتى: يىق، مويىن ومىرتقا جوتاسى ايماقتارىنداعى بۇلشىق ەتتەردىڭ قىسىمىن تومەندەتۋ، بوساڭسۋ.
ۋاقىتى: 10 مينۋت
نۇسقاۋ: بارلىعىمىز ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ سوڭىمىزدان تۇرىپ، شەڭبەر قۇرايىق. ەندى سىزدەر قالىڭ ورماندا دجۋنگليدە جۇرگەنىڭىزدى ەلەستەتىڭىز. العاشقىدا اۋا رايى وتە تاماشا بولدى، كۇن ساۋلەسى جەردى جىلىتىپ، دالا وتە ىستىق. ءبىر ۋاقىتتا سامال جەل سوقتى. الدىڭىزدا تۇرعان ادامنىڭ ارقاسىن قولىڭىزبەن سىيپاڭىز. جەل سوعۋى كۇشەيەدى. ارقالارىڭىزدا قىسىم كۇشەيەدى. قاتتى داۋىل سوعىپ تۇر. كۇشتى شەڭبەرلى قوزعالىستار. كەيىن ۇساق جاۋىن جاۋدى. الدىڭىزدا تۇرعان ادامنىڭ ارقاسىن جەڭىل سوعامىز. ەندى نوسەر جاۋىن جاۋدى. الاقان جانە ساۋساقتارمەن جوعارىدان تومەن ارقانى سيپايمىز. بۇرشاق جاۋدى. بۇكىل ساۋساقتارىڭمەن قاتتى سوعىڭدار. قايتادان نوسەر جاۋىن جاۋدى، جاڭبىر سەبەلەپ تۇر، قاتتى داۋىل سوقتى، كەيىن سامال جەل سوعى، كەيىن ول السىرەدى، تابيعاتتا ءبارى تىنىشتالدى. قايتادان كۇن ساۋلەسى شىعىپ، دالا جىلىندى. قيمىلدار قايتالانادى.
ال ەندى 180 گرادۋسقا بۇرىلىپ ويىندى جالعاستىر.
تالداۋ:
وسىنداي ماسساجدان كەيىن نە سەزىندىڭدەر؟
ايتىلعان ارەكەتتەردى قانداي كوڭىل - كۇيمەن ورىندادىڭدار؟
وزدەرىڭنىڭ سەزىمدەرىڭمەن وي بولىسىڭىزدەر.
«ماعان اسىل بەس قۇندىلىق» ترەنينگى
ماقساتى: وقۋشىلارعا وزدەرىنىڭ جاقىن ادامدارىن باعالاۋعا، قولىندا بار دۇنيەلەردىڭ قادىرىنە جەتۋدى ۇيرەتۋ.
ۋاقىتى: 5 مينۋت
نۇسقاۋ: وقۋشىلارعا ءبىر پاراق اق قاعاز الىپ، سول قاعازداردى بەس بولىككە ءبولۋىن سۇرايمىز. بولىنگەن قاعازدارعا ولار وزدەرىنە قىمبات ادامداردى، زاتتاردى، دۇنيەلەدى رەت - رەتىمەن جازىپ شىعادى. بۇل قۇندىلىقتار ولاردىڭ ومىرىندە ماڭىزدى رول اتقارۋى ءتيىس. جازىلعان قاعازدار ولاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە، ماڭىزدىلىعىنا بايلانىستى رەت - رەتىمەن قويىلعان بولۋى ءتيىس. ءبىرىنشى وقۋشىلاردان سول قۇندىلىقتاردىڭ اراسىنان وزىنە ونشا قاجەت ەمەس دەگەن بىرەۋىن الىپ، جىرتىپ جەرگە تاستاۋىن سۇرايمىز، جانە ەلەستەتەمىز بۇل زات بولماعاندا قالاي ءومىر سۇرەر ەدى. ول دۇنيە بولماعاندا جاعدايى نە بولاتىنىن، كوزدەرىن جۇمىپ ەلەستەتەدى. قالعان قاعازداردا ءدال وسىلاي رەت - رەتىمەن جەرگە تاستالىپ وتىرىلادى. ءار جيىرىپ تاستالعان قاعازدان سوڭ ولاردىڭ رەاكسياسى باقىلانىپ وتىرىلادى. ترەنينگ اياقتالعان سوڭ ولاردىڭ العان اسەرىن سۇرايمىز. قولىندا بار دۇنيەنىڭ قادىرىنە جەتۋدى تاعى دا ءبىر ەسكەرتەمىز
ەسكەرتۋ: ترەنينگتىڭ باسىندا وقۋشىلارعا بۇنىڭ ءبارى ويىن ەكەنىن، ونى شىنايى قابىلداۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ايتىپ ءتۇسىندىرۋ قاجەت.
1 - تاپسىرما.
ءسىزدىڭ مىنەزىڭىز قانداي؟
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ مىنەزىن، كوڭىل - كۇيىن انىقتاۋعا ارنالعان. بۇل تەست مىنەزدى تەز ارادا انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ەگەر مىنەزدىڭ كەمشىل تۇستارى انىقتالىپ جاتسا، ونى سىپايىلاپ جەتكىزگەن دۇرىس. وقۋشىلار سۇراقتارعا «ءيا/جوق» دەپ جاۋاپ بەرەدى.
سۇراقتار:
1. سىزگە كۇشتى دامدەۋىشتەر قوسىلعان تاماق ۇنايدى ما؟
2. ءسىز ءوزىڭىزدى ورتادا جاقسى سەزىنەسىز بە؟
3. ءسىز كەيدە قۋانىشتان توبەڭىز كوككە جەتكەندەي بولا ما؟
4. ءسىز داستارقان باسىندا قوناقتاردى قىزىقتىرا الاسىز با؟
5. ءسىزدىڭ باسىڭىز ءجيى اۋىرا ما؟
6. ءسىز كەيدە ءتىس جۋۋدى ۇمىتىپ كەتەسىز بە؟
7. ءسىز ءارقاشان ءبىر شاش ۇلگىسىمەن جۇرەسىز بە؟
8. باسقاتىرعىشتاردى شەشكەندى ۇناتاسىز با؟
9. دەنە جاتتىعۋلارىمەن اينالاساسىز با؟
10. سىزدە مەلونحوليالى كوڭىل - كۇي ءجيى بولا ما؟
11. تىنىشتىقتا جۇمىس ىستەگەندى ۇناتاسىز با؟
سۇراقتار 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
ءيا 3 2 4 3 1 4 3 1 3 1 4
جوق 2 1 2 2 2 1 4 4 1 4 1
تالداۋ:
20 ۇپايدان تومەن – ءسىز تىنىشتىقتى، تابيعاتتا سەرۋەندەۋدى ۇناتاسىز. شۋلى كافەدەن گورى ءۇي جاعدايىنداعى دوستار مەن قارىم - قاتىناستى قالايسىز. وسى سەبەپتەن ءسىزدى كەيبىر دوستارىڭىز ءىش پىستىرادى دەپ ويلايدى.
21 – 24 ۇپاي – ءسىز جەتكىلىكتى دەڭگەيدە جەڭىلتەكسىز. ادامدارمەن تەز ءتىل تابىساسىز، ءبىراق كوڭىل كۇي اۋىسپالىلىعى ءجيى بولادى – بىردە جابىرقاۋ، بىردە تىم كوڭىلدى.
25 ۇپايدان جوعارى – ورتاداعى ءسىزدىڭ ورنىڭىز ەرەكشە. ءسىز ءازىلقويسىز، باسقا ادامداردىڭ كوڭىل كۇيىنىڭ كوتەرىڭكى بولۋىنا سەبەپشى بولاسىز. قىزىقتى اڭگىمە ايتىپ، ءۇزىلىسسىز كۇلدىرە الاسىز.
2 تاپسىرما
«مەن جانە مەنىڭ اتا - انام» تەستى
وتباسىنداعى جاسوسپىرىمدەردى تاربيەلەۋدىڭ پسيحولوگيالىق نەگىزدەرى
وتباسى بالانىڭ ەڭ جاقىن الەۋمەتتەندىرۋ ورتاسى. وسى ورتادا بالانىڭ ءومىردىڭ ماقساتى، ونىڭ قۇندىلىقتارى، نە ءبىلىپ، ءوزىن قالاي ۇستاۋ كەرەكتىگى تۋرالى العاشقى ماعلۇماتتار مەڭگەرىلەدى جانە وندا باسقالارمەن قارىم - قاتىناس ورناتۋعا داعدىلانادى. ءسويتىپ، ءوزىنىڭ «كىم» جانە «قانداي» ەكەنىن، باسقالاردىڭ «كىم» جانە «قانداي» ەكەنىن تاجىربەدە سىناپ بايقاپ كورەدى.
تەستتىڭ سۇراقتارىنا «ءيا»، «جوق»، «كەيدە» جاۋاپ بەرۋ قاجەت.
1. اتا - اناڭىز ءسىزدىڭ دوستارىڭىزدى بىلەدى مە؟
2. ءسىز اتا - اناڭىزبەن اشىق سىرلاسىپ سويلەسەسىز بە؟، جەكە سۇراقتار بويىنشا كەڭەس الاسىز با؟
3. ءسىزدى اتا - اناڭىزدىڭ جۇمىسى قىزىقتىرا ما؟
4. دوستارىڭىز ۇيىڭىزدە ءجيى بولادى ما؟
5. ۇيدەگى ءوز مىندەتتەرىڭىزدى ورىندايسىز با؟
6. ۇيدە جالىعاسىز با؟، ۇيدەن تىس جەردەن دەم الۋدى جاقىس كورەسىز بە؟
7. اتا – اناڭىزبەن ورتاق قىزىعۋشىلىقتارىڭىز نەمەسە ىستەرىڭىز بار ما؟
8. ءسىز وتباسىلىق مەرەكەلەردىڭ دايىندىعىنا قاتىساسىز با؟
9. تۋعان كۇنىڭىزدە اتا - اناڭىزدىڭ ۇيدە بولۋىن قالايسىز با؟
10. وقىعان كىتاپتارىڭىزدى ات - اناڭىزبەن تالقىلايسىز با؟
11. اتا – اناڭىزبەن تەلەحابارلاردى جانە فيلمدەردى تالقىلاۋدى ۇناتاسىز با؟
12. اتا - اناڭىزبەن تەاترعا، كورمەلەرگە، مۋزەيلەرگە باراسىز با؟
13. ومىرىڭىزدە اتا - اناڭىزبەن سەرۋەندەۋ ساياحاتقا شىعۋ ساتتەرى ءجيى بولادى ما؟
14. دەمالىستاردا اتا - اناڭىزبەن وتكىزگەندى قالايسىز با؟
15. قالاي ويلايسىز؟ اتا - اناڭىزبەن ارالىقتا ءوزارا تۇسىنبەۋشىلىك بار ما؟
ۇپايلاردى ساناۋ
«ءيا» – 2 ۇپاي
«كەيدە» – 1 ۇپاي
«جوق» – 0 ۇپاي
10 جانە ودان دا از ۇپاي
سەندە اتا - اناڭىز دا ءوزارا تۇسىنبەۋشىلىكتە ايتارلىقتاي قيىنشىلىقتارى بار. ءسىز اتا - اناڭىزبەن بىرگە تۇرعانىمەن، ءبىر - بىرلەرىڭىزبەن بوتەن ادامدار سياقتىسىز. مۇمكىن سىزدەردىڭ ارالارىڭىزدا ءجيى ۇرىس - كەرىستەر بولىپ تۇراتىن شىعار. ءيا بولماسا كوپ ۋاقىتقا سوزىلىپ كەلە جاتقان تۇسىنبەۋشىلىكتەر بار. بۇل ارينە ەكى جاقتىڭ دا كوڭىلىن تولتىرمايدى. ءسىز ءوزىڭىز العاشقى قادام جاساۋعا تىرىسىپ كورىڭىز. ەڭ الدىمەن مىنانى تۇسىنۋگە تىرىسىڭىز. ءسىزدىڭ اتا - اناڭىز ءسىز سياقتى ءوز قىزىعۋشىلىقتارى، قامقورلىقتارى، تۇيتكىل ماسەلەلەرى بار ادامدار.
11 - 20 ۇپاي
جامان ەمەس! ءسىز اتا - اناڭىزبەن قارىم - قاتىناستاسىز دەپ ايتۋعا بولادى. ءبىراق ول كەرەمەت بىرلەستىك ەمەس. ال ەگەر ءسال عانا تىرىسىپ كورسەڭىز، وندا سىزگە دوستارىڭىزبەن عانا ەمەس اتا - اناڭىزبەن دە قىزىقتى بولاتىنىن ءتۇسىنىڭىز.
20 ۇپايدان جوعارى
قۇتتىقتايمىز! ءسىز كوپ نارسەگە قول جەتكىزدىڭىز دەپ ايتۋعا بولادى: سىزدە ءوز اتا - اناڭىزبەن ءوزارا تولىق تۇسىنىسۋشىلىك بار. ءسىز اتا - اناڭىز ءۇشىن - ولاردىڭ ناعىز جاقسى كورەتىن، سىيلايتىن ادامسىز: اشىق جانە شىنشىل، ءارقاشان دا كومەكتەسۋگە جانە وتباسى ءۇشىن ورتاق پروبلەمالاردى بولىسۋگە دايىنسىز. وتباسىداعى مۇنداي قاتىناس ناعىز باقىت.
VI. جاڭا ءبىلىمدى بەكىتۋ كەزەڭى
INSERT ستراتەگياسى
نە ءبىلدىم؟ --------------- نە ۇيرەندىم ----------- نەنى بىلگىم كەلەدى
كەرى بايلانىس ءادىسى (بەكىتۋگە ارنالعان)
+ ۆيدەوروليك (اقىل جولى... ىزگىلىكتەن ۇگىتتەر)
Vءىى. قورىتىندى
VءىىI. ۇيگە تاپسىرما:
1. جوعارى مەكتەپ جاسىنداعىلاردى زەرتتەۋ: جوعارى مەكتەپ جاسىنداعىلاردىڭ وقۋى مەن اقىل - وي ارەكەتىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
2. وقۋ – كاسىبي ءىس - ارەكەت – جوعارى مەكتەپ جاسىنداعىلاردىڭ نەگىزگى ارەكەت ءتۇرى
3. جوعارى مەكتەپ جاسىنداعىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتارىنىڭ سيپاتتاماسى
ءىح. باعالاۋ
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
