ەسىرتكىسىز ءومىر - عاجايىپ!
قىزىلوردا وپد ەققىقب تاراپىنان جاريالانعان بايقاۋعا
سالاۋاتتى ومىرگە كەرى ىقپالىن تيگىزەتىن جاعىمسىز ارەكەت – ول ناشاقورلىق.
ن.ءا.نازاربايەۆ.
ءومىر – ادامزات بالاسىنا بەرىلگەن باعا جەتپەس سىي. ءومىردىڭ ءبىز ءۇشىن قىمبات ءارى تاتتىلىگى سول، ونى بارىنشا ايالاپ، ءماندى، ماعىنالى ەتىپ وتكىزبەسەك، قاس-قاعىم ساتتە، كوزدى اشىپ-جۇمعانشا وتەدى دە كەتەدى. «ولشەنىپ بەرگەن ءومىر بار» دەگەندەي، بۇل جالعاندا ەشكىم دە، ەشنارسە دە ماڭگىلىك ەمەس. ادام بالاسى شىر ەتىپ، جارىق دۇنيە ەسىگىن اشقاننان كەيىن ءومىردىڭ سان قيلى جولدارىنان، بۇرالاڭ-بەلەستەرىنەن وتەدى. تاعدىردىڭ نەبىر تارام جولدارىمەن جۇرسە دە ادام ءوز ءومىرىنىڭ ءمانىن جەتە ءتۇسىنۋى، سەزىنۋى قاجەت.
تاقىرىپتى ەڭ العاش كورىپ،بايقاۋ ەرەجەلەرىمەن تانىسقان كەزدە،ءبىراز ابدىراپ، قوبالجىپ، ۇزاق ويلانىپ قالعانىم راس.نەدەن باستاپ جازامىن؟قالاي مەن ءدال وسى تاقىرىپتى تولىق اشىپ،سارالاپ،وقۋعا تۇرارلىق ماقالانى جازامىن.نەگە؟سەبەبى،بۇل تاقىرىپتىڭ قامتيتىن اۋماعى كەڭ،قاراستىراتىن ماسەلەسى وتە وزەكتى.ەكىنىڭ ءبىرى اقتارىلىپ، ءوز ويىن بۇكپەسىز ايتا الاتىن تاقىرىپ ەمەس.
ەسىرتكى – اسا ءقاۋىپتى، ايىعۋى ءۇمىتسىز الەۋمەتتىك دەرت. بۇكىل ادامزات بالاسىنا ۇلكەن ءقاۋىپ توندىرۋگە قاۋقارلى، عالامدىق دەرتكە اينالعان ەسىرتكىگە تاۋەلدىلىك ءبىزدىڭ قوعامدا دا بار. وسى ءبىر زيانى وراسان زاتتى ءبىر قولدانىپ كورگەن ادامنىڭ تاعدىرى كۇرت وزگەرىپ، ءومىرىنىڭ ءمان-ماڭىزىن جوعالتىپ الاتىنى دا – بەلگىلى جايت. ستاتيستيكا بويىنشا قازىرگى كەزدە ەسىرتكىنى قابىلدايتىنداردىڭ كوپشىلىگى جاستار بولىپ وتىر. ماسەلەن، ەلىمىزدە 5 مىڭعا جۋىق ءجاسوسپىرىم ەسىرتكى تۇتىنادى. ونىڭ ىشىندە ەڭ جاسى 7 جاستا. مەكتەپ تابالدىرىعىن ەندى عانا اتتاپ،الىپپەمەن تانىسقان 7 جاسار بالانىڭ ەسىرتكىگە اۋەس دەپ ايتۋ،ادام ايتسا نانعىسىز ءجايت.بەسىكتەن بەلى ەندى شىققان بالانىڭ مۇنداي قۇردىمعا باتۋى نەدەن دەپ،ارينە تولعانامىز.وعان سەبەپ تە،سالدار دا جەتەرلىك.الايدا،ماسەلەنى شەشۋ جولى وڭايعا سوعىپ تۇرعان جوق.بۇل ماسەلەنى شەشۋدە ەڭ بىرىنشى-دەنساۋلىقتىڭ ءقادىرىن ءجوندى ءتۇسىندىرىپ،بەرىلەتىن تالىم-تاربيەمىز تاس قامالداي بەرىك بولۋى كەرەك.
بالانى قازىرگى تاڭدا تاربيەلەيتىن باستى قۇرال نە؟بالاعا تاربيەنى كوگىلدىر ەكران،بۇكىل الەمدى بويىنا جيناپ العان سمارتفون بەرەتىنى ايتپاسا دا بەلگىلى.اتا-انا بالامەن وتىرىپ،سىرلاسىپ،ءبىر بىرىمەن اڭگىمە دۇكەن قۇرۋدان قالدى.دانا اباي اتامىز ءوز سوزىندە:"بالا تاربيەسى باستى بايلىعىڭ، كەشىكسەڭ كورەتىنىڭ قايعى-مۇڭ."-دەگەن ەكەن.مىنە، ءدال وسى كۇنى وسىنىڭ زاردابىن تارتىپ وتىرعانىمىز شىندىق.حاكىم اباي اتامىزدىڭ زامانىندا «ءتايت» دەسە تىيىلاتىن،باعالى تاربيەدەن دە تىم الىستاپ بارا جاتقان سياقتىمىز. ۇرپاق تاربيەسى – بۇل بولاشاق تىرەگى. «ادامزات ۇرپاعىمەن مىڭ جاسايدى»، - دەگەندەي ۇرپاق تاربيەسى – قاي كەزدە دە حالىقتىڭ ماسەلە بولعان.ۇلتىمىزدىڭ،قازاق حالقىمىزدىڭ بولاشاعى ءوز قولىمىزدا.
ادام ءۇشىن دەننىڭ ساۋلىعى وتە ماڭىزدى. دەنساۋلىق – باعا جەتپەس بايلىعىمىز،جارقىن ءومىر ءسۇرۋىمىزدىڭ كەپىلى. الايدا، قوعامدا ءوز دەنساۋلىعىنا نەمقۇرايلى قاراپ، ەسىرتكى، تەمەكى سياقتى زياندى زاتتارعا اۋەستەنىپ، ءومىرىنىڭ قىسقارۋىنا ءوزى سەبەپشى بولىپ جاتقان جاندار بارشىلىق. بۇل – وتە وكىنىشتى! ەسىرتكى ادامنىڭ رۋحاني جان-دۇنيەسىن كۇيرەتىپ، ساناسىن ۋلاپ، ءوزىنىڭ كىم ەكەنىن، قايدان كەلىپ، قايدا باراتىنىن بىلمەيتىن ماڭگۇرتتىككە جەتەلەيدى. ەسىرتكى قولدانعان ادام ءوز ءومىرىن قۇرتقانى بىلاي تۇرىپ، ماڭايىنداعىلارعا دا ۇلكەن قاتەر ءتوندىرۋى مۇمكىن. سوندىقتان، ەسىرتكىگە تاۋەلدىكپەن قوعام بولىپ كۇرەسۋ اسا ماڭىزدى.
بۇگىندە تاۋەلسىز، جان-جاقتى دامىعان، مىقتى ەلدەرمەن باسەكەگە تۇسە الاتىنداي دەربەس ەلگە اينالدىق. ەلىمىزدە تىنىشتىق، بەرەكە-بىرلىك بار. دەسەك تە، ءبىز تاۋەلسىزدىككە قالاي قول جەتكىزگەنىمىزدى، وسى جايلى ءومىر بىزگە قالاي كەلگەنىن ءاردايىم ەسىمىزدەن شىعارماۋىمىز ءتيىس. اتا-بابالارىمىزدىڭ سان مىڭداعان جىلدار بويى بەيبىت كۇندى ارمانداعانىن، ازاتتىق جولىندا ۇلت بولاشاعى ءۇشىن جاندارىن قيعانىن، جەرىمىزدى، ەلدىگىمىزدى، بىرلىگىمىزدى ساقتاپ، ونى ۇرپاعىنا امانات ەتىپ قالدىرعانىن تۇيسىگىمىزبەن سەزىنىپ ءوتۋىمىز كەرەك. اماناتقا قيانات جاساماي، ماعىنالى ءومىر ءسۇرىپ، بەيبىتشىلىگىمىزدى ماڭگىلىك ەتۋگە اتسالىسۋىمىز قاجەت. ال، بۇل اماناتتى تەك ەسىرتكىسىز قوعامنىڭ اقجۇرەك، ادال ۇرپاقتارى ورىنداي الادى.
ناشاقورلىققا قارسى كۇرەس جۇرگىزۋ-بىزدىڭ قولىمىزدا.ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى جارقىن ءبولۋى-دال وسى ساتتەن باستالادى.ەسىرتكى زاتتاردى تۇتىنۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قوعام بولىپ جۇمىس جاساپ،جادناما،بروشيۋرالار شىعارىپ،جاسوسپىرىمدەر مەن جاستار اراسىندا ءتۇرلى شارالار،پىكىرتالاستار وتكىزۋىمىز كەرەك.
جەكە باسقا كەلگەندە، اركىم - ءوز ءومىرىنىڭ «قوجايىنى». عاجايىپ ءومىردى ادام ءوزى جاساپ الا الادى. ول ءۇشىن تاربيە مەن ءبىلىمدى بويىنا ءسىڭىرىپ، جاقسى مەن جاماننىڭ اراجىگىن اجىراتا الاتىنداي دارەجەدە بولسا بولعانى. ەسىرتكىسىز ءومىر قاشاندا عاجايىپقا تولى بولماق.
قىزىلوردا وبلىسى،قىزىلوردا قالاسى م.مامەتوۆا اتىنداعى قىزىلوردا پەداگوگيكالىق جوعارى كوللەدجىنىڭ ستۋدەنتى سادىق گۇلجان
You Might Also Like
-
ءساۋىر گەولوگ كۇنى – ءساۋىردىڭ ءبىرىنشى جەكسەنبىسى ءبىلىم قىزمەتكەرلەرى كۇنى – ءساۋىردىڭ 12ء-سى
-
1-2 قاڭتار – جاڭا جىل جاڭا جىلعا ارنالعان تىلەكتەر، قۇتتىقتاۋلار
