فاكۋلتاتيۆتىك كۋرسى. سىر ەلىنىڭ سىرى
قىزىلوردا وبىلىسى، ارال اۋدانى،
قىزىلجار ەلدى مەكەنى، №81ورتا مەكتەبى
گەوگرافيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
اكبەرگەنوۆا سالتانات اسىلبايەۆنا
جاراتىلىستانۋ - ماتەماتيكا باعىتى بويىنشا 8 سىنىپقا ارنالعان «سىر ەلىنىڭ سىرى» تاقىرىبىنداعى فاكۋلتاتيۆتىك كۋرس باعدارلاماسى.
فاكۋلتاتيۆتىك كۋرسى: گەوگرافيا 8 سىنىپ
تاقىرىبى: «سىر ەلىنىڭ سىرى»
تۇسىنىك حات.
«دۇنيەدە تۋعان ەلىڭنەن ارتىق ەل دە، تۋعان جەرىڭنەن ارتىق جەر دە جوق» (عابيت مۇسىرەپوۆ )
سىر ءوڭىرى حالقىمىزدىڭ قاشاننان بەرەكە، قۇت دارىعان قاسيەتتى اتا قونىسى. ونى ءاردايىم حالقىمىز قاسيەت تۇتىپ كەلەدى. بۇل جەر ەلىمىزدىڭ باسىنا قيىن قىستاۋ كۇن تۋعاندا، حالىقتار ءار جاقتان قونىس تەۋىپ پانالاعان ايماق بولعان. شالقىپ جاتقان داريانىڭ جاعاسىن جەرگىلىكتى حالىق تۋعان اناسىنداي ايالاپ، قاستەرلەپ كەلەدى. سىردىڭ ءون بويى تۇنعان تاريح. سوندىقتان دا وبلىسىمىزدىڭ وتكەنى مەن بۇگىنگى تاريحىنا توقتالىپ ءوتۋىمىز قاجەت. ويتكەنى تاريحى مول «سىر ءوڭىرىنىڭ» داڭقىن كەيىنگى ۇرپاق ءبىلۋى ءتيىس.
اۆتورلىق باعدارلاما ورتا مەكتەپتىڭ 8 - سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان. وقۋشىلاردى سىر ەلىنىڭ تاريحي دەرەكتەرىمەن تانىستىرىپ، تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، ءوز جەرىنىڭ تابيعاتىن، شارۋاشىلىق جانە ەكولوگيالىق جاعدايىن باعالاۋ، بىلىگى جوعارى جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋ. ءاربىر وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعى مەن قابىلەتىن انىقتاۋعا ءتيىمدى جاعداي جاساۋ.
ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا ءوز ەلىنىڭ، ءوز وبلىسىنىڭ اسا ماڭىزدى كەزەڭدەرى تۋرالى جانە تاجىريبەلىك تەرەڭىرەك ءبىلىم الۋىنا جاعداي جاساۋ.
2. كۇن ساناپ ءوسىپ كەلە جاتقان اقپاراتتاردى ءوز بەتىنشە يگەرۋىنە ىقپال ەتەتىن امبەباپ ادىستەر قىزمەتى مەن جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ.
3. شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، ماسەلەلەردى وڭتايلى شەشۋگە، وقۋشىنىڭ جەكە كۇش جىگەرىن سالۋ.
4. وقۋشىنىڭ باستى نازارىن «نەنى وقۋ قاجەت» دەگەن تۇسىنىكتەن «قالاي وقۋ كەرەك» دەگەن كوزقاراسقا باعىتتاپ وقىتۋ.
5. كۋرس بويىنشا ءدارىستى وتكىزۋدە وقۋشىنىڭ ەڭبەگى ناتيجەلى بولۋ ءۇشىن ينتەراكتيۆتى ادىستەردى قولدانۋ.
6. وقۋشىعا دەرەكتى وقىپ ءبىلۋ ءۇشىن وقىتۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن ۇسىنۋ.
7. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، تانىمدىق قابىلەتىن دامىتۋىنا، ماتەريالدىڭ تاربيەلىك مۇمكىندىگىن ءتيىمدى پايدالانۋىنا كومەك كورسەتۋ.
مىندەتى:
1. ءوزىن - ءوزى دامىتۋشى جانە قازىرگى تەز وزگەرىپ جاتقان كەزەڭدە دۇرىس شەشىم قابىلداي الاتىن، وزدىگىنەن ءبىلىم الىپ دامي الاتىن جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
2. ءار بالانى جەكە ەرەكشەلىگى، قىزىعۋشىلىعى مەنقابىلەتىنە قاراي بەيىمدەپ وقىتۋ.
3. اقىل - وي قابىلەتى ۇشتالعان، “مەن “ جۇيەسى قالىپتاسقان، ءوزىن - ءوزى باسقارا، باعالاي الاتىن، قورشاعان ورتاعا قامقور كوزقاراس تۋعىزا الاتىن جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
4. شاكىرت ساناسىندا وزىندىك كوزقاراس، پىكىر قالىپتاستىرۋ.
5. وقۋشىلاردى ىزدەنۋگە، زەرتتەۋگە جەتەلەۋ.
وزەكتىلىگى
1. ءوز ەلىنىڭ تاريحىن ءبىلۋ، تانۋ - بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى.
2. ءداستۇرلى ءوز ەلى مەن جەرى تۋرالى بايقاۋدىڭ ءبىر شاراسى، “تۋعان جەر” تۋرالى ىزدەنىس جۇمىسىن قورعاۋ، سول ءۇشىن تۋعان جەر تاريحىن تانۋ جانە عىلىمي - زەرتتەۋ جۇمىستارىنا دايىندالۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر.
3. دارىندى وقۋشىلارمەن جۇمىس جاساۋدىڭ باستى فاكتورلارىنىڭ ءبىرى - وقۋشىنىڭ ىزدەنۋشىلىك قىرىن اشۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجەلەر.
- تۋعان جەر تاريحىن ءبىلۋ.
- تاريحي ورنەگىن تالداي الۋ.
- مازمۇندىق، تاقىرىپتىق يدەياسىن تاني الۋ، سىر ءوڭىرىنىڭ سىرىن،
ەكولوگيالىق جاعدايىن ورتاعا سالار ۇرانىن ۇعۋ.
- عىلىمي ءمانجازبالار، شىعارماشىلىق زەرتتەۋلەر جانە جوبالار جازۋ.
-“تۋعان جەر تاريحى“،”تۋعان جەر ەكولوگياسى” بايقاۋىنا وقۋشى دايىنداۋ.
كاسىپكە باعدارلاۋ.
ارحەولوگ، تاريحشى، ادەبيەتشى، تۋريزم، گەوگرافيا، ەكونوميكا، ءمۇعالىم، اگرونوم، مۇراب ت. ب كاسىپتەرىنە بەيىمدەۋ.
ءپان ارالىق بىرىكتىرۋ: ادەبيەت، مۋزىكا، تاريح، گەوگرافيا
كۋرستى ۇيىمداستىرۋ فورماسى:
- لەكسيا. - ۇجىمدىق.
– سەمينار. - توپتىق.
- كونفەرەنسيا. - جۇپتىق.
- ساراماندىق جۇمىستار - جەكە
كۋرستى باعالاۋ جۇيەسى:
- بالدىق جۇيە،- تەست تاپسىرماسى،
- سىناق جۇمىستارى
رەفەراتتار: «سىر ساڭلاقتارى»، «قىلقالام شەبەرلەرى»، «كۇمىس كومەي انشىلەر»
بۋكلەتتەر: «كەسەنەلەر»، «مۇراجايلار»
شىعارما: «ى. جاقايەۆ جانە جاقايەۆشىلار»
تاقىرىپ جوسپارىنىڭ مازمۇنى.
• 1 - ءبولىم “جەر اتاۋلارىنا ۇڭىلسەك” دەپ اتالادى - 6 ساعات. ءوز وبلىسىمىزدىڭ اۋداندارىمەن تولىق تانىسىپ، اقپار الادى. بۇل بولىمدە ءبىلىم تەوريا جۇزىندە وتەدى وقۋشىلار قاتىستى دەرەكتەر مەن مالىمەتتەردەن مول حابار الادى.
• 2 - ءبولىم “سىر ەلى تۇنعان شەجىرە” دەپ اتالادى. 7 ساعات. تاريحي ەسكەرتكىشتەر ەرەكشەلىگىن تانۋعا ارنالادى. ساباقتا تەوريا مەن پراكتيكا قاتار جۇرەدى.
• 3 - ءبولىم “سىردىڭ داڭقىن اسقاقتاتقاندار.” دەپ اتالادى. 7 ساعات. ەڭبەك ارداگەرلەرىمەن، اقىن - جازۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرىن، ءومىر تاريحىن زەرتتەيدى.
• 4 - ءبولىم “تابيعات كەرەمەتتەرى” دەپ اتالادى - 7 ساعات. مۇندا وزەندەر، كولدەر، قۇمدى القاپتار، تۇبەكتەر، شىعاناقتار، تاۋلار، قىراتتار تۋرالى زەرتتەيدى.
• 5 - ءبولىم “قورشاعان ورتانى ايالاي بىلەيىك” - 5 ساعات. ەكولوگيا جايلى ايتىلادى.
• 6 - ءبولىم “بىلگەنگە مارجان” 2 ساعات وسى كۋرس بارىسىندا العان بىلىمدەرىن سارالاۋعا، تالداۋعا بەكىتۋگە باعىتتالعان. وقۋشىلار تەست ارقىلى ءوز بىلىمدەرىن بەكىتە وتىرىپ، شىعارماشىلىق تۇرعىسىنان وي - ءتۇيىن جاسايدى.
• كۋرس بارىسىندا شىعارمالار، ءمانجازبالار، جوبالار جازۋ، تەست قۇراستىرۋ سياقتى جۇمىستار جۇرگىزىلەدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ
قىزىلجار ەلدى مەكەنى، №81ورتا مەكتەبى
گەوگرافيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
اكبەرگەنوۆا سالتانات اسىلبايەۆنا
جاراتىلىستانۋ - ماتەماتيكا باعىتى بويىنشا 8 سىنىپقا ارنالعان «سىر ەلىنىڭ سىرى» تاقىرىبىنداعى فاكۋلتاتيۆتىك كۋرس باعدارلاماسى.
فاكۋلتاتيۆتىك كۋرسى: گەوگرافيا 8 سىنىپ
تاقىرىبى: «سىر ەلىنىڭ سىرى»
تۇسىنىك حات.
«دۇنيەدە تۋعان ەلىڭنەن ارتىق ەل دە، تۋعان جەرىڭنەن ارتىق جەر دە جوق» (عابيت مۇسىرەپوۆ )
سىر ءوڭىرى حالقىمىزدىڭ قاشاننان بەرەكە، قۇت دارىعان قاسيەتتى اتا قونىسى. ونى ءاردايىم حالقىمىز قاسيەت تۇتىپ كەلەدى. بۇل جەر ەلىمىزدىڭ باسىنا قيىن قىستاۋ كۇن تۋعاندا، حالىقتار ءار جاقتان قونىس تەۋىپ پانالاعان ايماق بولعان. شالقىپ جاتقان داريانىڭ جاعاسىن جەرگىلىكتى حالىق تۋعان اناسىنداي ايالاپ، قاستەرلەپ كەلەدى. سىردىڭ ءون بويى تۇنعان تاريح. سوندىقتان دا وبلىسىمىزدىڭ وتكەنى مەن بۇگىنگى تاريحىنا توقتالىپ ءوتۋىمىز قاجەت. ويتكەنى تاريحى مول «سىر ءوڭىرىنىڭ» داڭقىن كەيىنگى ۇرپاق ءبىلۋى ءتيىس.
اۆتورلىق باعدارلاما ورتا مەكتەپتىڭ 8 - سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان. وقۋشىلاردى سىر ەلىنىڭ تاريحي دەرەكتەرىمەن تانىستىرىپ، تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، ءوز جەرىنىڭ تابيعاتىن، شارۋاشىلىق جانە ەكولوگيالىق جاعدايىن باعالاۋ، بىلىگى جوعارى جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋ. ءاربىر وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعى مەن قابىلەتىن انىقتاۋعا ءتيىمدى جاعداي جاساۋ.
ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا ءوز ەلىنىڭ، ءوز وبلىسىنىڭ اسا ماڭىزدى كەزەڭدەرى تۋرالى جانە تاجىريبەلىك تەرەڭىرەك ءبىلىم الۋىنا جاعداي جاساۋ.
2. كۇن ساناپ ءوسىپ كەلە جاتقان اقپاراتتاردى ءوز بەتىنشە يگەرۋىنە ىقپال ەتەتىن امبەباپ ادىستەر قىزمەتى مەن جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ.
3. شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، ماسەلەلەردى وڭتايلى شەشۋگە، وقۋشىنىڭ جەكە كۇش جىگەرىن سالۋ.
4. وقۋشىنىڭ باستى نازارىن «نەنى وقۋ قاجەت» دەگەن تۇسىنىكتەن «قالاي وقۋ كەرەك» دەگەن كوزقاراسقا باعىتتاپ وقىتۋ.
5. كۋرس بويىنشا ءدارىستى وتكىزۋدە وقۋشىنىڭ ەڭبەگى ناتيجەلى بولۋ ءۇشىن ينتەراكتيۆتى ادىستەردى قولدانۋ.
6. وقۋشىعا دەرەكتى وقىپ ءبىلۋ ءۇشىن وقىتۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن ۇسىنۋ.
7. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، تانىمدىق قابىلەتىن دامىتۋىنا، ماتەريالدىڭ تاربيەلىك مۇمكىندىگىن ءتيىمدى پايدالانۋىنا كومەك كورسەتۋ.
مىندەتى:
1. ءوزىن - ءوزى دامىتۋشى جانە قازىرگى تەز وزگەرىپ جاتقان كەزەڭدە دۇرىس شەشىم قابىلداي الاتىن، وزدىگىنەن ءبىلىم الىپ دامي الاتىن جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
2. ءار بالانى جەكە ەرەكشەلىگى، قىزىعۋشىلىعى مەنقابىلەتىنە قاراي بەيىمدەپ وقىتۋ.
3. اقىل - وي قابىلەتى ۇشتالعان، “مەن “ جۇيەسى قالىپتاسقان، ءوزىن - ءوزى باسقارا، باعالاي الاتىن، قورشاعان ورتاعا قامقور كوزقاراس تۋعىزا الاتىن جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
4. شاكىرت ساناسىندا وزىندىك كوزقاراس، پىكىر قالىپتاستىرۋ.
5. وقۋشىلاردى ىزدەنۋگە، زەرتتەۋگە جەتەلەۋ.
وزەكتىلىگى
1. ءوز ەلىنىڭ تاريحىن ءبىلۋ، تانۋ - بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى.
2. ءداستۇرلى ءوز ەلى مەن جەرى تۋرالى بايقاۋدىڭ ءبىر شاراسى، “تۋعان جەر” تۋرالى ىزدەنىس جۇمىسىن قورعاۋ، سول ءۇشىن تۋعان جەر تاريحىن تانۋ جانە عىلىمي - زەرتتەۋ جۇمىستارىنا دايىندالۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر.
3. دارىندى وقۋشىلارمەن جۇمىس جاساۋدىڭ باستى فاكتورلارىنىڭ ءبىرى - وقۋشىنىڭ ىزدەنۋشىلىك قىرىن اشۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجەلەر.
- تۋعان جەر تاريحىن ءبىلۋ.
- تاريحي ورنەگىن تالداي الۋ.
- مازمۇندىق، تاقىرىپتىق يدەياسىن تاني الۋ، سىر ءوڭىرىنىڭ سىرىن،
ەكولوگيالىق جاعدايىن ورتاعا سالار ۇرانىن ۇعۋ.
- عىلىمي ءمانجازبالار، شىعارماشىلىق زەرتتەۋلەر جانە جوبالار جازۋ.
-“تۋعان جەر تاريحى“،”تۋعان جەر ەكولوگياسى” بايقاۋىنا وقۋشى دايىنداۋ.
كاسىپكە باعدارلاۋ.
ارحەولوگ، تاريحشى، ادەبيەتشى، تۋريزم، گەوگرافيا، ەكونوميكا، ءمۇعالىم، اگرونوم، مۇراب ت. ب كاسىپتەرىنە بەيىمدەۋ.
ءپان ارالىق بىرىكتىرۋ: ادەبيەت، مۋزىكا، تاريح، گەوگرافيا
كۋرستى ۇيىمداستىرۋ فورماسى:
- لەكسيا. - ۇجىمدىق.
– سەمينار. - توپتىق.
- كونفەرەنسيا. - جۇپتىق.
- ساراماندىق جۇمىستار - جەكە
كۋرستى باعالاۋ جۇيەسى:
- بالدىق جۇيە،- تەست تاپسىرماسى،
- سىناق جۇمىستارى
رەفەراتتار: «سىر ساڭلاقتارى»، «قىلقالام شەبەرلەرى»، «كۇمىس كومەي انشىلەر»
بۋكلەتتەر: «كەسەنەلەر»، «مۇراجايلار»
شىعارما: «ى. جاقايەۆ جانە جاقايەۆشىلار»
تاقىرىپ جوسپارىنىڭ مازمۇنى.
• 1 - ءبولىم “جەر اتاۋلارىنا ۇڭىلسەك” دەپ اتالادى - 6 ساعات. ءوز وبلىسىمىزدىڭ اۋداندارىمەن تولىق تانىسىپ، اقپار الادى. بۇل بولىمدە ءبىلىم تەوريا جۇزىندە وتەدى وقۋشىلار قاتىستى دەرەكتەر مەن مالىمەتتەردەن مول حابار الادى.
• 2 - ءبولىم “سىر ەلى تۇنعان شەجىرە” دەپ اتالادى. 7 ساعات. تاريحي ەسكەرتكىشتەر ەرەكشەلىگىن تانۋعا ارنالادى. ساباقتا تەوريا مەن پراكتيكا قاتار جۇرەدى.
• 3 - ءبولىم “سىردىڭ داڭقىن اسقاقتاتقاندار.” دەپ اتالادى. 7 ساعات. ەڭبەك ارداگەرلەرىمەن، اقىن - جازۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرىن، ءومىر تاريحىن زەرتتەيدى.
• 4 - ءبولىم “تابيعات كەرەمەتتەرى” دەپ اتالادى - 7 ساعات. مۇندا وزەندەر، كولدەر، قۇمدى القاپتار، تۇبەكتەر، شىعاناقتار، تاۋلار، قىراتتار تۋرالى زەرتتەيدى.
• 5 - ءبولىم “قورشاعان ورتانى ايالاي بىلەيىك” - 5 ساعات. ەكولوگيا جايلى ايتىلادى.
• 6 - ءبولىم “بىلگەنگە مارجان” 2 ساعات وسى كۋرس بارىسىندا العان بىلىمدەرىن سارالاۋعا، تالداۋعا بەكىتۋگە باعىتتالعان. وقۋشىلار تەست ارقىلى ءوز بىلىمدەرىن بەكىتە وتىرىپ، شىعارماشىلىق تۇرعىسىنان وي - ءتۇيىن جاسايدى.
• كۋرس بارىسىندا شىعارمالار، ءمانجازبالار، جوبالار جازۋ، تەست قۇراستىرۋ سياقتى جۇمىستار جۇرگىزىلەدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
