گەنەتيكا نەگىزدەرى تاراۋى بويىنشا
تاراۋدىڭ قورىتىندىلاۋ تەستىلەرى
وقۋشىلارعا تەرەڭىرەك ءبىلىم بەرىپ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ ماقساتىندا گەنەتيكا نەگىزدەرى تاراۋى بويىنشا قۇراستىرىلعان تەست سۇراقتارى ۇسىنىلىپ وتىر.
1. دالتونيك ەر ادامنىڭ (رەسەسسيۆتى گەنى ح حروموسوماسىندا ورنالاسقان) قانداي جاعدايدا قىزى دالتونيك بولادى؟
ا) ايەلى ساۋ جانە ايەلىنىڭ اتا - اناسىنىڭ دا كورۋ قابىلەتتىلىگىنىڭ جاقسى؛
ءا) ايەلى ساۋ، ال اكەسى دالتونيك؛
ب) ايەلى سۋ، ياعني كورۋ قابىلەتتىلىگى جاقسى؛
ۆ) ايەلى ساۋ، ال ونىڭ وتباسىندا دالتونيك بولعان ەمەس؛
گ) اتا - انالارىنىڭ دەنى ساۋ.
2. ديپلويدتىق ورگانيزمدە نەمەسە اللەلدىك گەن بەلگىلەرى بار؟
ا) 8؛
ءا) 2؛
ب) 4؛
ۆ) 1؛
گ) 3؛
3. اللەلدىك گەندەر قالاي ورنالاسادى؟
ا) ءار جۇپ حروموسومادا؛
ءا) گومولوگتى حروموسومادا؛
ب) جىنىس حروموسومادا؛
ۆ) ءبىر اۋتوسومدا جانە جىنىس حروموسومدا؛
گ) تاق گەندەر.
4. جىنىستى كوبەيۋ ارقىلى (جولىمەن) بەلگىلەردىڭ ۇرپاقتان ۇرپاققا بەرىلۋىنىڭ نەگىزگى زاڭدىلىقتارىن العاش رەت دالەلدەگەن عالىم:
ا) گ. مەندەل؛
ءا) ن. ۆ سيسن؛.
ب) گ. د. كارپەچەنكو؛
ۆ) م. ۆ. ميچۋرين؛
گ) گ. مورگان.
5. فەنوتيپ:
ا) جويىلىپ كەتەتىن بەلگى؛
ءا) كوپتەگەن گەندەردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋىنىڭ ناتيجەسىندە بەلگىلەردىڭ دامۋى؛
ب) باسىم بەلگى؛
ۆ) اتا – انادان الىنعان گەندەر جيىنتىعى؛
گ) سىرتقى جانە ىشكى بەلگىلەر جيىنتىعى.
6. گەندەردىڭ تىزبەكتەلۋ ءىلىمى بويىنشا الىنعان قاي فاكت حروموسومانىڭ تۇقىم قۋالاۋشىلىق تەورياسىن ايقىندايدى؟
ا) تىزبەكتەلۋ توبىنىڭ سان گاپلويدتىق حروموسومانىڭ جيىنتىعىنىڭ سانىنا سايكەس كەلۋى؛
ءا) ءبىر حروموسومادا بىرشەنە گەننىڭ بولۋى؛
ب) گەندەردىڭ بىرلەسىپ تۇقىم قۋالاۋشىلىعى؛
ۆ) گەندەردىڭ دەربەس تۇقىم قۋالاۋشىلىعى؛
گ) دۇرىس جاۋابى جوق.
7. ادامنىڭ كەز كەلگەن بەلگىلەرىنىڭ بىرنەشە ۇرپاق بويى تۇقىم قۋالاۋ سيپاتىن زەرتتەۋ ءادىسى:
ا) بيوحيميالىق؛
ءا) ەگىزدىك؛
ب) گەنەالوگيالىق؛
ۆ) سيتوگەنەتيكالىق؛
گ) پوپۋلياسيالىق.
8. ورگانيزمنىڭ ءوزىنىڭ بەلگىلەرى مەن دامۋ ەرەكشەلىكتەرىن كەلەسى ۇرپاققا بەرۋ قاسيەتى:
ا) گەنەتيكا؛
ءا) تۇقىم قۋالاۋشىلىق؛
ب) وزگەرگىشتىك؛
ۆ) سەلەكسيا؛
گ) ەۆوليۋسيا.
9. دومينانتتى بەلگى:
ا) جويىلىپ كەتەتىن بەلگى؛
ءا) باسىم بەلگى؛
ب) اتا – انادان الىنعان گەندەر جيىنتىعى؛
ۆ) گەندەردىڭ ءوزارا كۇردەلى ارەكەتتەسۋى؛
گ) سىرتقى جانە ىشكى بەلگىلەر جيىنتىعى.
10. قانداي بۋدانداستىرۋ بەلگىلەردىڭ 9: 3: 3: 1 ارا قاتىناسى بايقالادى؟
ا) مونوگيبريدتى؛
ءا) مونوگيبريدتى تولىق دومينانتتىلىق؛
ب) تالداۋشى؛
ۆ) مونوگيبريدتى ارالىق تۇقىم قۋالاۋ؛
گ) ديگيبريدتى.
11. تۇقىم قۋالاۋشىلىقپەن وزگەرگىشتىكتى زەرتتەيتىن عىلىم:
ا) ەۆوليۋسيا؛
ءا) تۇقىم قۋالاۋشىلىق؛
ب) سەلەكسيا؛
ۆ) وزگەرگىشتىك؛
گ) گەنەتيكا.
12. قانداي بەلگىلەردى التەرناتيۆتى دەپ اتايدى؟
ا) گومولوگتى؛
ءا) ءار ءتۇرلى؛
ب) بىردەي؛
ۆ) قاراما - قارسى؛
گ) ۇقساس.
13. ادام گەنەتيكاسىنىڭ قانداي نەگىزگى بىردەن – ءبىر ادىستەرىن بىلەسىز؟
ا) ەمبرولوگيالىق؛
ءا) فيزيولوگيالىق؛
ب) سالىستىرمالى – اناتوميالىق؛
ۆ) گەنەالوگيالىق؛
گ) پالەونتولوگيالىق.
14. حروموسومانىڭ اتقاراتىن قىزمەتى:
ا) فوتوسينتەزگە قاتىسادى؛
ءا) كلەتكانىڭ قوزعالۋىنا اسەر ەتەدى؛
ب) تىنىس الۋعا قاتىسادى؛
ۆ) كومىرسۋ سينتەزدەيدى؛
گ) تۇقىم قۋالاۋشىلىق اقپاراتى ساقتالادى.
15. وسىمدىكتەردىڭ جاڭا ىرىكتەمەلەرى مەن جانۋارلاردىڭ تۇقىمدارىن جانە ۇساق ورگانيزمدەردىڭ شارۋاشىلىققا قاجەتتى شتاممالارىن الۋ ادىستەرىنىڭ جيىنتىعى:
ا) سەلەكسيا؛
ءا) گەنەتيكا؛
ب) وزگەرگىشتىك؛
ۆ) ەۆوليۋسيا؛
گ) تۇقىم قۋالاۋشىلىق.
16. گەنومدىق مۋتاسيا دەگەنىمىز:
ا) حروموسوما سانىنىڭ وزگەرۋى؛
ءا) حروموسومانىڭ ءبىر بولىگىنىڭ ەكىنشى بولىگىنە اۋىسى؛
ب) جەكە گەندەردىڭ ساپالىق وزگەرۋى؛
ۆ) دنق مولەكۋلاسىنداعى نۋكلەوتيدتەردىڭ وزگەرۋى؛
گ) گەنوتيپى اۋىسپالى وزگەرگىشتىك.
17. زيگوتوعا اتا – انالارىنىڭ گامەتالارى ارقىلى كەلىپ گەتەروزيگوتالى جاعدايدا ۇيلەسىم تۇزگەن اللەلدى گەندەردىڭ ەش ۋاقىتتا ءبىر - بىرىمەن قوسىلماۋى جانە ءوزارا ارەكەتتەسپەۋى.
ا) تىركەس تۇقىم قۋالاۋ زڭى؛
ءا) ديگيبريدتى شاعىلىستىرۋى؛
ب) گامەتالار تازالىعى ەرەكشەلىگى؛
ۆ) مونوگيبريدتى شاعىلىستىرۋ؛
گ) تولىمسىز دومينانتتىلىق.
18. چ. دارۆين بويىنشا تىرشىلىكتىڭ نەگىزگى قوزعاۋشى كۇشى نە؟
ا) ءبىر ءتۇردىڭ ەكىنشى ءتۇردى ىعىستىرۋى جانە قورەك ءۇشىن كۇرەستە ولاردىڭ ءولىپ ءبىتۋى؛
ءا) تىرشىلىك ءۇشىن كۇرەس جانە تۇقىم قۋالاۋشىلىق نەگىزدەگى تابيعي سۇرىپتاۋ؛
ب) ءتىرى ورگانيزمدەردىڭ مەكەنى؛
ۆ) قورشاعان ورتاعا بەيىمدەلۋ؛
گ) جاتتىعۋ، جاتتىقپاۋ.
19. چ. دارۆين:
ا) ەۆوليۋسيانىڭ نەگىزگى باعىتتارىن انىقتادى؛
ءا) ەۆوليۋسيانىڭ قوزعاۋشى كۇشىن اشتى؛
ب) ەۆوليۋسيالىق تەوريانى گەنەتيكامەن بايلانىستىرا زەرتتەدى؛
ۆ) ورگانيزمدەردى تۇرگە، تۋىسقا، كلاسقا جىكتەدى؛
گ) ءتىرى تابيعاتتىڭ ەۆوليۋسيالىق يدەيالارىن باياندادى.
20. گەندىك رەكومبيناسيا ۇعىمى نە ماعىنا بەرەدى؟
ا) كلەتكالاردىڭ ءبولىنۋى؛
ءا) كروسسينگوۆەر كەزىندە نەمەسە حروموسومالار تۇيىسىندە گەندەردىڭ جاڭادان قۇرىلۋى؛
ب) ورگانيزمنىڭ ءوسۋى؛
ۆ) ورگانيزمنىڭ كۇردەلەنۋى؛
گ) مەيوزدا.
21. قانداي وتباسىندا البينوس بالا بولمايدى (البينيزم گەنى رەسەسسيۆتى، اۋتوسومدى – ا)؟
ا) ر اا ح اا؛
ءا) ر اا ح اا؛
ب) ر اا ح اا؛
ۆ) ر اا ح اا؛
گ) ر اا ح اا.
22. ورگانيكالىق دۇنيە ەۆوليۋسيالىق قانداي باعىتى ءتىرى ورگانيزم قۇرىلىسىنىڭ دەڭگەيىن كۇردەلەندىرەدى؟
ا) ارومورفوز؛
ءا) ديۆەرگەنسيا؛
ب) دەگەنەراسيا؛
ۆ) يديواداپتاسيا؛
گ) بيولوگيالىق رەگرەسس.
23. س. س. چەتۆەريكوۆ:
ا) ءتىرى تابيعاتتىڭ ەۆوليۋسيالىق يدەيالارىن باياندادى:
ءا) ەۆوليۋسيالىق تەوريانى گەنەتيكامەن بايلانىستىرا زەرتتەدى؛
ب) ەۆوليۋسيالىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىن انىقتادى؛
ۆ) ەۆوليۋسيانىڭ قوزعاۋشى كۇشىن اشتى؛
گ) ورگانيزمدەردى تۇرگە، تۋىسقا، كلاسقا جىكتەدى.
24. قازاقستاننىڭ اقباستى تۇقىمدى ءمۇيىزدى ءىرى قارالارىن شىعارۋعا قاتىناسقان عالىم - سەلەكسيونەر:
ا) ۆ. فۋرسوۆ؛
ءا) ب. مۋسين؛
ب) ب. ەسەنجولوۆ؛
ۆ) م. ايتحوجين؛
گ) گ. بياشيەۆ.
25. نامازشام گ ۇلىنىڭ ەكى فورماسىن (قىزىل جانە اق گۇلدى) بۋدانداستىرعاندا 2 - گيبريدتىڭ ۇرپاعىندا قانداي بەلگىلەر اجىرايدى؟
ا) 1: 1: 3؛
ءا) 3: 2: 2: 1؛
ب) 1: 2: 1؛
ۆ) 3: 3: 3: 1؛
گ) 3: 1.
26. مۋتاسيا قۇبىلىسىن زەرتتەۋدىڭ پراكتيكالىق ماڭىزى نەدە؟
ا) پراكتيكالىق ماڭىزى جوق؛
ءا) سەلەكسيادا باستاپقى ماتەريال رەتىندە پايدالانۋ؛
ب) دومينانتتى بەلگىنى باسقارۋ؛
ۆ) ورگانيزمنىڭ ءوسۋىن رەتتەۋ؛
گ) جالپى بۇل قۇبىلىستى انىقتاۋ.
27. حروموسوماعا جانە گەندىك جيىنتىققا بايلانىستى دەنەلىك كلەتكا قايسىسىنا سايكەس كەلەدى؟
ا) زيگوتاعا؛
ءا) سپەرماتوزويدقا؛
ب) ەندوسپەرم كلەتكاسىنا؛
ۆ) جۇمىرتقا كلەتكاسىنا؛
گ) گامەتاعا.
28. اتا – انالارى ءبىر – بىرىنەن ءبىر جۇپ بەلگى بويىنشا اجىراتىلاتىن دارالاردى شاعىلىستىرۋ:
ا) مونوگيبريدتى شاعىلىستىرۋ؛
ءا) گامەتالار تازالىعى ەرەجەسى؛
ب) تولىمسىز دومينانتتىلىق؛
ۆ) ديگيبريدتى شاعىلىستىرۋ؛
گ) تىركەس تۇقىم قۋالاۋ زاڭى.
29. ەگەر ۇرپاعىندا فەنوتيپ 1: 1 قاتىناستا كەزدەسسە، وندا اتا - انالارى تۋرالى نە ايتۋعا بولادى؟
ا) بىرەۋى گەتەروزيگوتالى دا، ال ەكىنشىسى رەسەسسيۆتى گوموزيگوتالى؛
ءا) ەكەۋى دە گەتەروزيگوتالى
ب) بىرەۋى گەتەروزيگوتالى دا، ال ەكىنشىسى دومينانتتى گوموزيگوتالى؛
ۆ) ەكەۋى دە گوموزيگوتالى؛
گ) بارلىق جاۋاپتارى دۇرىس.
30. گەتەروزيس قۇرىلىسى ءبىرىنشى ۇرپاقتان كەيىن قالاي بايقالادى؟
ا) كۇشەيەدى؛
ءا) ولەدى؛
ب) بىرنەشە ۇرپاقتان كەيىن بەلگىلەر پايدا بولادى؛
ۆ) ۇرپاق وسكەن سايىن ساقتالىنادى؛
گ) ساقتالادى.
تەست سۇراقتارىنىڭ جاۋاپتارى
1 - ءا، 2 - ءا، 3 - ءا، 4 - ا، 5 - گ، 6 - ءا، 7 - ب، 8 - ءا، 9 - ءا، 10 - گ، 11 - گ، 12 - ۆ، 13 - ۆ، 14 - گ، 15 - ا، 16 - گ، 17 - ب، 18 - ءا، 19 - ءا، 20 - ءا، 21 - ب، 22 - ا، 23 - ءا، 25 - ب، 26 - ءا، 27 - ا، 28 - ا، 29 - ا، 30 - ءا
گەنەتيكا نەگىزدەرى تاراۋى بويىنشا. جۇكتەۋ
وقۋشىلارعا تەرەڭىرەك ءبىلىم بەرىپ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ ماقساتىندا گەنەتيكا نەگىزدەرى تاراۋى بويىنشا قۇراستىرىلعان تەست سۇراقتارى ۇسىنىلىپ وتىر.
1. دالتونيك ەر ادامنىڭ (رەسەسسيۆتى گەنى ح حروموسوماسىندا ورنالاسقان) قانداي جاعدايدا قىزى دالتونيك بولادى؟
ا) ايەلى ساۋ جانە ايەلىنىڭ اتا - اناسىنىڭ دا كورۋ قابىلەتتىلىگىنىڭ جاقسى؛
ءا) ايەلى ساۋ، ال اكەسى دالتونيك؛
ب) ايەلى سۋ، ياعني كورۋ قابىلەتتىلىگى جاقسى؛
ۆ) ايەلى ساۋ، ال ونىڭ وتباسىندا دالتونيك بولعان ەمەس؛
گ) اتا - انالارىنىڭ دەنى ساۋ.
2. ديپلويدتىق ورگانيزمدە نەمەسە اللەلدىك گەن بەلگىلەرى بار؟
ا) 8؛
ءا) 2؛
ب) 4؛
ۆ) 1؛
گ) 3؛
3. اللەلدىك گەندەر قالاي ورنالاسادى؟
ا) ءار جۇپ حروموسومادا؛
ءا) گومولوگتى حروموسومادا؛
ب) جىنىس حروموسومادا؛
ۆ) ءبىر اۋتوسومدا جانە جىنىس حروموسومدا؛
گ) تاق گەندەر.
4. جىنىستى كوبەيۋ ارقىلى (جولىمەن) بەلگىلەردىڭ ۇرپاقتان ۇرپاققا بەرىلۋىنىڭ نەگىزگى زاڭدىلىقتارىن العاش رەت دالەلدەگەن عالىم:
ا) گ. مەندەل؛
ءا) ن. ۆ سيسن؛.
ب) گ. د. كارپەچەنكو؛
ۆ) م. ۆ. ميچۋرين؛
گ) گ. مورگان.
5. فەنوتيپ:
ا) جويىلىپ كەتەتىن بەلگى؛
ءا) كوپتەگەن گەندەردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋىنىڭ ناتيجەسىندە بەلگىلەردىڭ دامۋى؛
ب) باسىم بەلگى؛
ۆ) اتا – انادان الىنعان گەندەر جيىنتىعى؛
گ) سىرتقى جانە ىشكى بەلگىلەر جيىنتىعى.
6. گەندەردىڭ تىزبەكتەلۋ ءىلىمى بويىنشا الىنعان قاي فاكت حروموسومانىڭ تۇقىم قۋالاۋشىلىق تەورياسىن ايقىندايدى؟
ا) تىزبەكتەلۋ توبىنىڭ سان گاپلويدتىق حروموسومانىڭ جيىنتىعىنىڭ سانىنا سايكەس كەلۋى؛
ءا) ءبىر حروموسومادا بىرشەنە گەننىڭ بولۋى؛
ب) گەندەردىڭ بىرلەسىپ تۇقىم قۋالاۋشىلىعى؛
ۆ) گەندەردىڭ دەربەس تۇقىم قۋالاۋشىلىعى؛
گ) دۇرىس جاۋابى جوق.
7. ادامنىڭ كەز كەلگەن بەلگىلەرىنىڭ بىرنەشە ۇرپاق بويى تۇقىم قۋالاۋ سيپاتىن زەرتتەۋ ءادىسى:
ا) بيوحيميالىق؛
ءا) ەگىزدىك؛
ب) گەنەالوگيالىق؛
ۆ) سيتوگەنەتيكالىق؛
گ) پوپۋلياسيالىق.
8. ورگانيزمنىڭ ءوزىنىڭ بەلگىلەرى مەن دامۋ ەرەكشەلىكتەرىن كەلەسى ۇرپاققا بەرۋ قاسيەتى:
ا) گەنەتيكا؛
ءا) تۇقىم قۋالاۋشىلىق؛
ب) وزگەرگىشتىك؛
ۆ) سەلەكسيا؛
گ) ەۆوليۋسيا.
9. دومينانتتى بەلگى:
ا) جويىلىپ كەتەتىن بەلگى؛
ءا) باسىم بەلگى؛
ب) اتا – انادان الىنعان گەندەر جيىنتىعى؛
ۆ) گەندەردىڭ ءوزارا كۇردەلى ارەكەتتەسۋى؛
گ) سىرتقى جانە ىشكى بەلگىلەر جيىنتىعى.
10. قانداي بۋدانداستىرۋ بەلگىلەردىڭ 9: 3: 3: 1 ارا قاتىناسى بايقالادى؟
ا) مونوگيبريدتى؛
ءا) مونوگيبريدتى تولىق دومينانتتىلىق؛
ب) تالداۋشى؛
ۆ) مونوگيبريدتى ارالىق تۇقىم قۋالاۋ؛
گ) ديگيبريدتى.
11. تۇقىم قۋالاۋشىلىقپەن وزگەرگىشتىكتى زەرتتەيتىن عىلىم:
ا) ەۆوليۋسيا؛
ءا) تۇقىم قۋالاۋشىلىق؛
ب) سەلەكسيا؛
ۆ) وزگەرگىشتىك؛
گ) گەنەتيكا.
12. قانداي بەلگىلەردى التەرناتيۆتى دەپ اتايدى؟
ا) گومولوگتى؛
ءا) ءار ءتۇرلى؛
ب) بىردەي؛
ۆ) قاراما - قارسى؛
گ) ۇقساس.
13. ادام گەنەتيكاسىنىڭ قانداي نەگىزگى بىردەن – ءبىر ادىستەرىن بىلەسىز؟
ا) ەمبرولوگيالىق؛
ءا) فيزيولوگيالىق؛
ب) سالىستىرمالى – اناتوميالىق؛
ۆ) گەنەالوگيالىق؛
گ) پالەونتولوگيالىق.
14. حروموسومانىڭ اتقاراتىن قىزمەتى:
ا) فوتوسينتەزگە قاتىسادى؛
ءا) كلەتكانىڭ قوزعالۋىنا اسەر ەتەدى؛
ب) تىنىس الۋعا قاتىسادى؛
ۆ) كومىرسۋ سينتەزدەيدى؛
گ) تۇقىم قۋالاۋشىلىق اقپاراتى ساقتالادى.
15. وسىمدىكتەردىڭ جاڭا ىرىكتەمەلەرى مەن جانۋارلاردىڭ تۇقىمدارىن جانە ۇساق ورگانيزمدەردىڭ شارۋاشىلىققا قاجەتتى شتاممالارىن الۋ ادىستەرىنىڭ جيىنتىعى:
ا) سەلەكسيا؛
ءا) گەنەتيكا؛
ب) وزگەرگىشتىك؛
ۆ) ەۆوليۋسيا؛
گ) تۇقىم قۋالاۋشىلىق.
16. گەنومدىق مۋتاسيا دەگەنىمىز:
ا) حروموسوما سانىنىڭ وزگەرۋى؛
ءا) حروموسومانىڭ ءبىر بولىگىنىڭ ەكىنشى بولىگىنە اۋىسى؛
ب) جەكە گەندەردىڭ ساپالىق وزگەرۋى؛
ۆ) دنق مولەكۋلاسىنداعى نۋكلەوتيدتەردىڭ وزگەرۋى؛
گ) گەنوتيپى اۋىسپالى وزگەرگىشتىك.
17. زيگوتوعا اتا – انالارىنىڭ گامەتالارى ارقىلى كەلىپ گەتەروزيگوتالى جاعدايدا ۇيلەسىم تۇزگەن اللەلدى گەندەردىڭ ەش ۋاقىتتا ءبىر - بىرىمەن قوسىلماۋى جانە ءوزارا ارەكەتتەسپەۋى.
ا) تىركەس تۇقىم قۋالاۋ زڭى؛
ءا) ديگيبريدتى شاعىلىستىرۋى؛
ب) گامەتالار تازالىعى ەرەكشەلىگى؛
ۆ) مونوگيبريدتى شاعىلىستىرۋ؛
گ) تولىمسىز دومينانتتىلىق.
18. چ. دارۆين بويىنشا تىرشىلىكتىڭ نەگىزگى قوزعاۋشى كۇشى نە؟
ا) ءبىر ءتۇردىڭ ەكىنشى ءتۇردى ىعىستىرۋى جانە قورەك ءۇشىن كۇرەستە ولاردىڭ ءولىپ ءبىتۋى؛
ءا) تىرشىلىك ءۇشىن كۇرەس جانە تۇقىم قۋالاۋشىلىق نەگىزدەگى تابيعي سۇرىپتاۋ؛
ب) ءتىرى ورگانيزمدەردىڭ مەكەنى؛
ۆ) قورشاعان ورتاعا بەيىمدەلۋ؛
گ) جاتتىعۋ، جاتتىقپاۋ.
19. چ. دارۆين:
ا) ەۆوليۋسيانىڭ نەگىزگى باعىتتارىن انىقتادى؛
ءا) ەۆوليۋسيانىڭ قوزعاۋشى كۇشىن اشتى؛
ب) ەۆوليۋسيالىق تەوريانى گەنەتيكامەن بايلانىستىرا زەرتتەدى؛
ۆ) ورگانيزمدەردى تۇرگە، تۋىسقا، كلاسقا جىكتەدى؛
گ) ءتىرى تابيعاتتىڭ ەۆوليۋسيالىق يدەيالارىن باياندادى.
20. گەندىك رەكومبيناسيا ۇعىمى نە ماعىنا بەرەدى؟
ا) كلەتكالاردىڭ ءبولىنۋى؛
ءا) كروسسينگوۆەر كەزىندە نەمەسە حروموسومالار تۇيىسىندە گەندەردىڭ جاڭادان قۇرىلۋى؛
ب) ورگانيزمنىڭ ءوسۋى؛
ۆ) ورگانيزمنىڭ كۇردەلەنۋى؛
گ) مەيوزدا.
21. قانداي وتباسىندا البينوس بالا بولمايدى (البينيزم گەنى رەسەسسيۆتى، اۋتوسومدى – ا)؟
ا) ر اا ح اا؛
ءا) ر اا ح اا؛
ب) ر اا ح اا؛
ۆ) ر اا ح اا؛
گ) ر اا ح اا.
22. ورگانيكالىق دۇنيە ەۆوليۋسيالىق قانداي باعىتى ءتىرى ورگانيزم قۇرىلىسىنىڭ دەڭگەيىن كۇردەلەندىرەدى؟
ا) ارومورفوز؛
ءا) ديۆەرگەنسيا؛
ب) دەگەنەراسيا؛
ۆ) يديواداپتاسيا؛
گ) بيولوگيالىق رەگرەسس.
23. س. س. چەتۆەريكوۆ:
ا) ءتىرى تابيعاتتىڭ ەۆوليۋسيالىق يدەيالارىن باياندادى:
ءا) ەۆوليۋسيالىق تەوريانى گەنەتيكامەن بايلانىستىرا زەرتتەدى؛
ب) ەۆوليۋسيالىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىن انىقتادى؛
ۆ) ەۆوليۋسيانىڭ قوزعاۋشى كۇشىن اشتى؛
گ) ورگانيزمدەردى تۇرگە، تۋىسقا، كلاسقا جىكتەدى.
24. قازاقستاننىڭ اقباستى تۇقىمدى ءمۇيىزدى ءىرى قارالارىن شىعارۋعا قاتىناسقان عالىم - سەلەكسيونەر:
ا) ۆ. فۋرسوۆ؛
ءا) ب. مۋسين؛
ب) ب. ەسەنجولوۆ؛
ۆ) م. ايتحوجين؛
گ) گ. بياشيەۆ.
25. نامازشام گ ۇلىنىڭ ەكى فورماسىن (قىزىل جانە اق گۇلدى) بۋدانداستىرعاندا 2 - گيبريدتىڭ ۇرپاعىندا قانداي بەلگىلەر اجىرايدى؟
ا) 1: 1: 3؛
ءا) 3: 2: 2: 1؛
ب) 1: 2: 1؛
ۆ) 3: 3: 3: 1؛
گ) 3: 1.
26. مۋتاسيا قۇبىلىسىن زەرتتەۋدىڭ پراكتيكالىق ماڭىزى نەدە؟
ا) پراكتيكالىق ماڭىزى جوق؛
ءا) سەلەكسيادا باستاپقى ماتەريال رەتىندە پايدالانۋ؛
ب) دومينانتتى بەلگىنى باسقارۋ؛
ۆ) ورگانيزمنىڭ ءوسۋىن رەتتەۋ؛
گ) جالپى بۇل قۇبىلىستى انىقتاۋ.
27. حروموسوماعا جانە گەندىك جيىنتىققا بايلانىستى دەنەلىك كلەتكا قايسىسىنا سايكەس كەلەدى؟
ا) زيگوتاعا؛
ءا) سپەرماتوزويدقا؛
ب) ەندوسپەرم كلەتكاسىنا؛
ۆ) جۇمىرتقا كلەتكاسىنا؛
گ) گامەتاعا.
28. اتا – انالارى ءبىر – بىرىنەن ءبىر جۇپ بەلگى بويىنشا اجىراتىلاتىن دارالاردى شاعىلىستىرۋ:
ا) مونوگيبريدتى شاعىلىستىرۋ؛
ءا) گامەتالار تازالىعى ەرەجەسى؛
ب) تولىمسىز دومينانتتىلىق؛
ۆ) ديگيبريدتى شاعىلىستىرۋ؛
گ) تىركەس تۇقىم قۋالاۋ زاڭى.
29. ەگەر ۇرپاعىندا فەنوتيپ 1: 1 قاتىناستا كەزدەسسە، وندا اتا - انالارى تۋرالى نە ايتۋعا بولادى؟
ا) بىرەۋى گەتەروزيگوتالى دا، ال ەكىنشىسى رەسەسسيۆتى گوموزيگوتالى؛
ءا) ەكەۋى دە گەتەروزيگوتالى
ب) بىرەۋى گەتەروزيگوتالى دا، ال ەكىنشىسى دومينانتتى گوموزيگوتالى؛
ۆ) ەكەۋى دە گوموزيگوتالى؛
گ) بارلىق جاۋاپتارى دۇرىس.
30. گەتەروزيس قۇرىلىسى ءبىرىنشى ۇرپاقتان كەيىن قالاي بايقالادى؟
ا) كۇشەيەدى؛
ءا) ولەدى؛
ب) بىرنەشە ۇرپاقتان كەيىن بەلگىلەر پايدا بولادى؛
ۆ) ۇرپاق وسكەن سايىن ساقتالىنادى؛
گ) ساقتالادى.
تەست سۇراقتارىنىڭ جاۋاپتارى
1 - ءا، 2 - ءا، 3 - ءا، 4 - ا، 5 - گ، 6 - ءا، 7 - ب، 8 - ءا، 9 - ءا، 10 - گ، 11 - گ، 12 - ۆ، 13 - ۆ، 14 - گ، 15 - ا، 16 - گ، 17 - ب، 18 - ءا، 19 - ءا، 20 - ءا، 21 - ب، 22 - ا، 23 - ءا، 25 - ب، 26 - ءا، 27 - ا، 28 - ا، 29 - ا، 30 - ءا
گەنەتيكا نەگىزدەرى تاراۋى بويىنشا. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ءبىر جاسۋشالى جاندىكتەر دۇنيە تارماعى نەمەسە قاراپايىمدىلار.
-
ويىن ارقىلى بالانىڭ ويلاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ.
