سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 كۇن بۇرىن)
گەوگرافيا ساباعىندا اكت-نى پايدالانۋ تۋرالى رەفلەكتيۆتى ەسەپ
ۇيعىر اۋدانى، شونجى سەلوسى، №5 وم
ازييەۆ كۋدريات ناريمانوۆيچ

گەوگرافيا ساباعىندا اكت-نى پايدالانۋ تۋرالى رەفلەكتيۆتى ەسەپ.

اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ (اكت) دامۋى ءبىلىمدى باعالاۋ جانە پايدالانۋ جۇيەسىن دە ۋاقتىلى وزگەرتىپ وتىرۋدى تالاپ ەتەدى. وسىعان بايلانىستى ءبىلىم بەرۋدە قولدانىلاتىن ادىس-تاسىلدەر، ادىستەمەلەر، تەحنولوگيالار جاڭارتىلىپ وتىرادى. مىسال ءۇشىن ۇلىبريتانيادا ءمۇعالىم ماماندىعىن تاڭداپ العان بۇگىنگى جاستاردىڭ، وزدەرىنىڭ بولاشاق وقۋشىلارى سياقتى، جەتكىلىكتى دارەجەدە ساندىق ساۋاتى بار، سەبەبى ول ءومىر جاعدايلارىنىڭ بارلىق اسپەكتىلەرىندە جاڭا تەحنولوگيانىڭ بار مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ، ساندىق تەحنولوگيالارمەن ۇنەمى ءوزارا ارەكەتتەسەتىن ۇرپاق وكىلىنە جاتادى.

اكت وقۋشىلارعا عىلىمي ۇعىمداردى ءتۇسىندىرۋدى جانە ولاردىڭ قابىلداۋىن، ءتۇسىنۋىن جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بەرىپ، مۇعالىمدەرگە ساباق بەرۋدە كومەكتەسەتىن ماڭىزدى قۇرال بولىپ وتىر. سوندىقتان وقىتۋ بارىسىندا وسى تەحنولوگيالاردى ويلانىپ قولدانۋدى قاجەت ەتەدى. (نۇسقاۋلىق 61 بەت)

مەن كۋرستىڭ 1-بەتپە-بەت كەزەڭىندە، قاشىقتىقتان وقۋ كەزىندەگى زەرتتەۋ بارىسىندا نۇسقاۋلىقتى وقىپ العان بىلىمىمە سۇيەنىپ، اكت-سىن پايدالانا وتىرىپ، ءوز الدىمعا تومەندەگى ماقساتتى قويدىم:
«گەوگرافيا ساباقتارىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىدان ويلاۋ، ءوز بەتىنشە ىزدەنىمپازدىقپەن جان – جاقتى ءبىلىم جيناقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ءوز جۇمىستارىنا وزىندىك سىني كوزبەن باعا بەرۋگە داعدىلاندىرۋ. اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقۋ پروسەسىنە ەنگىزۋ جاعدايىندا تۇجىرىمدامالىق نەگىزىن جاساقتاۋ جانە جۇيەلەۋ؛ وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق، ينتەللەكتۋالدىق قابىلەتىن دامىتۋ، ءوز ءبىلىمىن ومىردە پايدالانۋىن ءبىلۋ؛ كومپيۋتەر مەن جۇمىس ىستەۋ، لوگيكالىق ويلاۋ، جان – جاقتى ءبىلىم الۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ»

مەن، مەكتەپتەگى قاشىقتىقتان وقۋ كەزىندەگى تاجىريبەمدە نۇسقاۋلىقتى وقۋ بارىسىندا اكت ەنگىزگەن كەزدە، تەوريالىق جانە تاجىريبەلىك بىلىمدەردىڭ
ءبىرتۇتاستىعى ولاردى ويلانىپ قولدانۋدى قامتاماسىز ەتەدى، ال بۇل وقۋ جانە وقىتۋ ۇدەرىستەرىن جاقسارتۋعا جاعداي جاسايتىن بولادى. ساباقتا تەوريالىق جانە تاجىريبەلىك بىلىمدەردى قولدانعان كەزدە، انىقتاۋشى فاكتور ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسىنىڭ مازمۇنى، ادىستەمەسى، تەحنولوگياسى سالاسىنداعى ءبىلىمنىڭ قالىپتاسقاندىعى بولىپ تابىلادى ەكەندىگىن ءتۇسىندىم.
تەحنولوگيالىق قۇرىلعىلار سالاسىنداعى جەتكىلىكتى حاباردارلىقتى دا، ولاردى باسقارۋ ءۇشىن قاجەتتى داعدىلارعا يە بولۋدى دا مەڭزەيدى.

ساندىق تەحنولوگيالارعا قاتىستى العاندا وسى بىلىمدەر وپەراسيالىق جۇيەلەر جانە كومپيۋتەرلىك اپپاراتتىق قۇرالداردى ءبىلۋدى، سونداي-اق ماتىندەردى تەرۋ مەن تۇزەتۋگە، ەلەكتروندى كەستەلەر قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن باعدارلامالىق قۇرالداردىڭ ستاندارتتى جيىنتىعىن، براۋزەرلەر مەن ەلەكتروندى پوشتانى پايدالانا الۋ قابىلەتى بولىپ تابىلادى.(نۇسقاۋلىق 64 بەت)

تەحنولوگيالىق ءبىلىم سىنىپتا اكت-نى قولدانۋ جونىندەگى بىلىمدەردى قامتيدى.
مەكتەپتەگىتەحنولوگيالارعامىنالارجاتادى:
• تەلەديدار باعدارلامالارى؛
• ساندىق تەلەديدار؛
• ينتەرنەت/ WWW؛
• ۇيالى تەلەفون؛
• ۇتقىر قوندىرعىلار؛
• كومپيۋتەر / نوۋتبۋك. (نۇسقاۋلىق 65 بەت)
مەن گەوگرافيا ساباقتارىندا اكت-نى پايدالانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىن، بىلىمگە دەگەن ىنتاسىن، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتىن، قۇزىرەتتىلىگىن ارتاتىنا، جان-جاقتى ىزدەنىمپازدىقپەن ءوز بەتىنشە ءبىلىم الۋىنا سەندىم.
سول ماقساتتا مەن تاجىريبەمدە ينتەربەلسەندى تاقتا، ەلەكتروندى وقۋلىق، عالامتور، ۇيالى تەلەفون جۇيەسىن پايدالانىپ كوردىم.

ەسكى ءادىستى سالىستىرعاندا وقۋشىلارعا شىنىمەن دە اكت-نى پايدالانۋ وتە ءتيىمدى ەكەن. مىسالى رەتىندە ايتسام ينتەربەلسەندى تاقتانىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرىن پايدالانساق، وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى. تاقتا ارقىلى كارتامەن جۇمىس كەزىندە قورىقتار تاقىرىبىن وتكەن كەزدە «ساياحات ساباعى» ءار ايالداماعا بەلگىلەر قويۋ، ول جەردەگى فلورا، فاۋنا سۋرەتتەرىن الىپ قويۋ، بەلگىلەۋ ت.س.س مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋعا بولادى.
ينتەربەلسەندى تاقتا مۇمكىندىگىن پايدالانىپ، ويىن ارقىلى وقىتۋعا بولادى. ءوز تاجىريبەمدە پازىل جيناۋ، ياعني كارتانى كەسىپ، الماستىرىپ، قايتادان جيناۋ.

ەلەكتروندى وقۋلىقپەن جۇمىستىڭ جاساۋدىڭ مۇمكىندىكتەرى كوپ. ەلەكتروندى وقۋلىقتارىنداعى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ، تەست جۇمىستارى، كارتامەن جۇمىس، بەينەفيلمدەردى كورۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە ءبىلىم الۋعا ىنتاسىن، قىزىعۋشىلىعىن بايقادىم.
مەن «PINACLE»، «VIDEOSTUDIO» باعدارلامالارى ارقىلى 8 سىنىپتا وتىلگەن «قورىقتار» تاقىرىبىنا ءار ءتۇرلى انيماسيالاردى، ەففەكتتەردى پايدالانىپ، بەينە روليك جاسادىم. بەينە روليكتى ميكروفون ارقىلى قورىقتار تۋرالى ماعلۇماتتى داۋىس رەتىندە ەنگىزدىم.
عالام تورمەن جۇمىس – تاقىرىپقا بايلانىستى ماتەريالداردى تاۋىپ، ولاردى توپپەن تالقىلاۋ جۇرگىزۋ وقۋشىلاردىڭ جان-جاقتى ءوز بەتىنشە سىني تۇرعىدان ويلاپ، ءبىلىم الۋعا، ديالوگتىك قابىلەتىن ارتتىرۋعا داعدىلاندىرادى ەكەن.

مەكتەبىمدە عالامتور تەك قانا ءبىر كومپيۋتەردە بولعاندىقتان وقۋشىلارىم ۇيالى تەلەفون ارقىلى «Opera Mini»، «Opera Mobile» Java باعدارلاماسى ارقىلى «Google» ىزدەۋ سايتىنان «ۆيكيپەديادان» ماعلۇماتتاردى الىپ، تالداۋ جۇمىسى جۇرگىزدى.
نۇسقاۋلىقتاعى 68 بەتتەگى «wiki بەتىن جاراتىلىستانۋ عىلىمدارىنىڭ ساباقتارىندا پايدالانۋ» مىسالىن پايدالانىپ تومەندەگى جۇمىستى اتقارىپ كوردىم.

ساباق باستالعانعا دەيىن مەن بەس وقۋشىدان تۇراتىن توپتى ۇيىمداستىردىم. مەن وقۋشىلاردى تەك ولاردىڭ قابىلەتتەرىن عانا ەمەس، تۇلعالىق ەرەكشەلىكتەرىن نەگىزگە الا وتىرىپ، ەڭ ءتيىمدى كومبيناسيالار جاسايتىنداي ەتىپ توپتاستىرۋعا تىرىستىم. تۇتاستىڭ بولشەكتەرىن قالاي بولۋگە بولادى دەگەن سياقتى ناقتى تاقىرىپ بويىنشا ءارتۇرلى اقپارات كوزدەرىنەن تۇراتىن جەتى ءتۇرلى wiki بەتتەرىن جاسادىم. اقپارات دۇرىس، دۇرىس ەمەس نەمەسە جارتىلاي اياقتالماعان بولۋى مۇمكىن ەدى جانە دە بۇل وقۋشىلار ءۇشىن باستاپقى ماتەريال بولاتىن.

Wiki بەتتەرىندە توپ ىشىندە تالقىلاۋعا تۇرتكى بولاتىن «باستاپقى ماتەريالدىڭ» بەلگىلى ءبىر مولشەرى بولدى. ءارتۇرلى توپ ءۇشىن ءتۇرلى مولشەردەگى ماتەريالدى تاڭداۋىما بارلىق وقۋشىلار ءۇشىن تاپسىرمالار سپەكترىن قامتاماسىز ەتۋ سەبەپ بولدى. ال ءبىر توپقا ەڭ قيىن تاپسىرما بەرىلدى، ولارعا ەشقانداي ماتەريال بەرىلمەي، تەك تازا پاراق پەن اتاۋى بەرىلدى.
وقۋشىلاردى wikiء-دى پايدالانۋعا تارتۋدى قامتاماسىز ەتۋ

بۇل وقۋشىلار توبى ءۇشىن ساباقتا wikiء-دى پايدالانۋ جاڭالىق بولدى. ءبىز الدىڭعى ساباقتا «ۆيكيپەديا» دەگەن نە ەكەنىن تۇسىنۋگە بىرنەشە مينۋت قانا بولدىك، ءبىراق تاقىرىپ تولىق اشىلعان جوق. وقۋشىلاردى تارتۋ جانە ولاردى ارەكەتتەرگە قاتىستىرۋ ءۇشىن، ولاردا بىرەۋدىڭ جۇمىسىن وزگەرتۋگە جانە ونى ءوزىنىڭ تۇسىنىگىمەن اۋىستىرۋعا جەتكىلىكتى سەنىمدىلىگى بولۋى ءتيىس.
جۇمىستىڭ بۇل ءتۇرىن پايدالانۋعا ۇيرەنگەن سىنىپ، كەيىن ءبىر-بىرىنىڭ جۇمىسىن ەمىن-ەركىن تۇزەتە جانە جاقسارتا الۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى. مەنىڭ ويىمشا بۇل ولاردىڭ wikiء-دى دۇرىس پايدالانۋىن دامىتۋعا كومەكتەستى.

وسى ۋاقىتتا مەنىڭ بايقاعانىم وقۋشىلار ءبىر – بىرىنە كومەكتەسكەندە سويلەۋ مادەنيەتىنىڭ دامۋىنا، سەرىكتەسىنىڭ ويمەن ساناسىپ، قۇندى ەكەنىن ءتۇسىندى.
ساباقتىڭ ۇيىمداستىرۋ، قورىتۋ كەزدەرىندە رەفلەكتيۆتىك بەينە روليكتەر كورۋ ارقىلى، ساباقتىڭ تاقىرىبىن انىقتاۋ، پىسىقتاۋ، ەلەكتروندى تەست، ەلەكتروندى كارتوچكالار ارقىلى قورىتىندى شىعارۋ، وتە قولايلى جانە ءتيىمدى بولدى.
اكت-نى ەنگىزۋ كەزىندە مەنىڭ تاسىلدەرىمە كوپتەگەن وزگەرىستەر پايدا بولعانىن بايقادىم:

كەشە بۇگىن
• كىتاپتا قانشا بار بولسا، سونشا جانە ءمۇعالىم قانشا ايتسا، سونشا ءبىلۋ
• ءمۇعالىم وقۋشىعا ءبىلىم بەرەدى
• وقۋشىلاردىڭ اقپارات كوزدەرىن تاڭداۋى شەكتەۋلى
• وقۋشىلار بىر-بىرىنەن جازبانى جاسىرادى جانە مۇعالىمگە عانا وقۋعا بولادى
• نەنى ءبىلۋدى جانە نەنى ەسكە ساقتاۋدى شەشۋ
• ءمۇعالىم وقۋشىلاردى اقپاراتتى باعالاۋعا، تاڭداۋعا، ۇيىمداستىرۋعا جانە ساقتاۋعا كومەكتەسەدى
• وقۋشىلار جەكە تاڭداۋ جاسايدى دەپ كۇتىلەدى
• وقۋشىلار ءوز جۇمىستارىن رەداكسيالاۋ جانە تەكسەرۋ كەزىندە پىكىر الماسادى

بۇدان كەيىن ءوز ساباقتارىمدا اقپاراتتىق كوممۋنيكاتيۆتىك تەحنولوگياسىن پايدالانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىدان ويلاۋ، ءوز بەتىنشە جان-جاقتى ءبىلىم الۋعا باعىت-باعدار بەرۋدى ماقسات قويدىم. ول ءۇشىن مەن ءوزىم جان-جاقتى ءبىلىمىمدى جەتىلدىرۋىم كەرەك.
مەن ساباقتارىمدا تەك قانا اكت-نى پايدالانىپ قانا شەكتەلىپ قويماي، «سىني تۇرعىدان ويلاۋ»، «ءبىلىم الۋداعى جاڭا تاسىلدەر»، «ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ»، «تالانتتى جانە دارىندى بالالاردى وقىتۋ»، «ءبىلىم بەرۋدەگى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق» مودۋلدەردى پايدالاندىم. مەنىڭ ويىمشا، وسى 7 ءمودۋلدى جۇمىس بارىسىندا قولدانۋ وتە ءتيىمدى بولادى. وسى مودۋلدەردى پايدالانا وتىرىپ ءار ادام ءوز ماقساتىنا جەتەدى دەپ ويلايمىن.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما