شاعىن جيناقتى سىنىپتارعا ارنالاعان ساباق جوسپارى
اقتوبە وبلىسى، حرومتاۋ اۋدانى
سارىساي ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ۋماروۆا گۇلنار تەميرگالييەۆنا
شاعىن جيناقتى سىنىپتارعا ارنالاعان جوسپار
ادەبيەتتىك وقۋ
3-سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: اتا زاڭ (ق.ايتولقىن)
ساباق ماقساتى: 1) ولەڭدى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقىتۋ، اتا زاڭ تۋرالى ۇعىممەن تانىستىرۋ، ومىردەگى قولدانىسى جونىندە، تاراۋلارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ؛
2) وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتىپ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ءوي-ورىسىن دامىتۋ؛
3) اتا زاڭنىڭ باعاسىن بىلۋگە، باستى قۇجاتتى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباق ءتۇرى، ءتيپى: جاڭا، ءدارىس ساباق
ادىس-تاسىلدەر: تۇسىندىرمەلى، سۇراق-جاۋاپ، بايانداۋ، كورنەكىلىك، ويىن
كورنەكىلىكتەر: ق ر كونستيتۋسياسى، توپتاستىرۋ، سىزبا، سلايد.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ
ساباق بارىسى: 1.ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
ساباقتىڭ ۇرانى: انا ءتىلىڭ-ارىڭ بۇل،
ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە.
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل،
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە.
2.ءۇي جۇمىسىن سۇراۋ:
- قوڭىراۋ قاي كەزدە سوعىلادى؟
- كۇز مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتا.
- مەكتەپتى نەگە اناعا تەڭەيدى؟
- العاشقى قوڭىراۋ كۇنى بالالار نەگە قۋانادى؟
-ن.ءالىمقۇلوۆتىڭ «قوڭىراۋ» ولەڭىن جاتقا ايتقىزۋ.
3.قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ:
وي قوزعاۋ سۇراقتارى.
- زاڭ دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
- زاڭعا باعىنۋ دەگەن نە؟
- قۇقىق دەگەن نە؟
- تاۋەلسىز مەملەكەتكە زاڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- بىزدە اتا زاڭ كۇنى قاشان تويلانادى؟
بۇرىنعى اتا-بابالارىمىز قانداي زاڭمەن جۇمىس جاساعانىن كورەيىك.
1-سلايد. «تاريحقا شولۋ»
شىڭعىس حاننىڭ «ءۇش جاساعى»
قاسىم حاننىڭ «قىسقا جولى»
تاۋكە حاننىڭ «جەتى جارعىسى»
قازىرگى كەزدە كونستيتۋسيا بويىنشا زاڭمەن رەتتەلەدى.
2-سلايد. «اتا زاڭ»
«كونستيتۋسيا» - لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا «قۇرىلىم»، «جارعى»، «زاڭ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
ادەبيەتتىك وقۋ
4-سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: ءبىزدىڭ زاڭ (ح.ەرعالييەۆ)
ساباق ماقساتى: 1) ولەڭدى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقىتۋ، اتا زاڭ تۋرالى ۇعىممەن تانىستىرۋ، ومىردەگى قولدانىسى جونىندە، تاراۋلارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ؛
2) وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتىپ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ءوي-ورىسىن دامىتۋ؛
3) اتا زاڭنىڭ باعاسىن بىلۋگە، باستى قۇجاتتى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباق ءتۇرى ، ءتيپى: جاڭا، ءدارىس ساباق
ادىس-تاسىلدەر: تۇسىندىرمەلى، سۇراق-جاۋاپ، بايانداۋ، كورنەكىلىك، ويىن
كورنەكىلىكتەر: ق ر كونستيتۋسياسى، توپتاستىرۋ، سىزبا، سلايد.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ
ساباق بارىسى: 1.ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
ساباقتىڭ ۇرانى: انا ءتىلىڭ-ارىڭ بۇل،
ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە.
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل،
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە.
2.ءۇي جۇمىسىن سۇراۋ:
وقۋشىلار ۇيگە بەرىلگەن ك.احمەتوۆانىڭ «قازاعىم» دەگەن ولەڭىنە سۇيەنە وتىرىپ، ۇلەستىرمەلى كەستەلەردى تولتىرادى.
سالت-داستۇرلەرىمىز اتاقتى باتىرلار شەشەندەر، بيلەر
اسىل قاسيەتتەرى مىنەزى حاندارىمىز
3.قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ:
وي قوزعاۋ سۇراقتارى.
- زاڭ دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
- زاڭعا باعىنۋ دەگەن نە؟
- قۇقىق دەگەن نە؟
- تاۋەلسىز مەملەكەتكە زاڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- بىزدە اتا زاڭ كۇنى قاشان تويلانادى؟
بۇرىنعى اتا-بابالارىمىز قانداي زاڭمەن جۇمىس جاساعانىن كورەيىك.
1-سلايد. «تاريحقا شولۋ»
شىڭعىس حاننىڭ «ءۇش جاساعى»
قاسىم حاننىڭ «قىسقا جولى»
تاۋكە حاننىڭ «جەتى جارعىسى»
قازىرگى كەزدە كونستيتۋسيا بويىنشا زاڭمەن رەتتەلەدى.
2-سلايد. «اتا زاڭ»
«كونستيتۋسيا» - لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا «قۇرىلىم»، «جارعى»، «زاڭ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
4.ماعىنانى اشۋ:
ءبىز بۇگىن ەكى سىنىپتا دا اتا زاڭ تۋرالى وقىپ، تانىسامىز.
1) وقۋلىقپەن جۇمىس.
ق.ايتولقىننىڭ «اتا زاڭ» ولەڭىن وقۋلىقتان مانەرلەپ، تىزبەكتەي وقىتۋ.
2) جۇپپەن جۇمىس.
ءار جۇپ ولەڭنىڭ شۋماقتارىنىڭ مازمۇنىن تۇسىندىرۋگە دايىندالادى.
سەرگىتۋ ءساتى.
3-سلايد. «قىزىل، سارى، كوك اۋىل»
1-اۋىل كوك
2-اۋىل.قىزىل
3-اۋىل. سارى
وقۋشىلار ءۇش توپقا بولىنەدى. 3 توپقا 3 ءتۇرلى لەنتا بەرىلەدى. ءمۇعالىم:
«جەر ەندى جاراتىلعاندا، ادامدار بىر-بىرىمەن دوس، باۋىر بولىپتى، بىر-بىرىنەن ەشنارسە اياماپتى. ءبىر كۇنى اسپاننان 3 ءتۇرلى لەنتا ءتۇسىپ، ادامدار 3-ەۋىن ءبولىپ الىپ، سول ءتۇس بويىنشا ءبولىنىپ كەتىپتى. (وسى كەزدە وقۋشىلار وزدەرىنىڭ لەنتاسىمەن قورشالىپ وتىرادى.) وسىدان كەيىن ادامدار دوستىقتى ۇمىتادى. ءبىر كۇنى كوك اۋىلدا سۋ بار، ازىق جوق. قىزىل اۋىلدا ازىق بار، سۋ جوق. سارى اۋىلدا ازىق تا، سۋ دا بار، وتىن جوق. ەندى قالاي ءومىر سۇرۋگە بولادى؟ نە ىستەيسىزدەر؟»
وقۋشى جاۋاپتارى تىڭدالادى.
ءمۇعالىم ءسوزى:
«حالقىمىزدا «دوسى كوپتى جاۋ المايدى، اقىلى كوپتى داۋ المايدى» دەگەن تاماشا ماقال بار. اقىلدى بولۋ اينالاڭداعى ادامداردى سىيلاي، قادىرلەي ءبىلۋ دەگەن ءسوز.قۇقىقتىق تىلمەن ايتقاندا، بۇل زاڭدى ءبىلۋ، ياعني زاڭدى بىلگەن ادام وزگەلەرگە قۇرمەتپەن قارايدى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ وقىپ جاتقان ولەڭدەرىمىز دە سول زاڭنىڭ ەلىمىزدىڭ ەڭ باستى قۇجات ەكەنىن باياندايدى.»
5.وي قورىتۋ.
4-سلايد
1) قايسىسى زاڭ، قايسىسى ەرەجە؟
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىن قورعاۋ-ونىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ پارىز جانە مىندەتى»
«كوشەدە دۇرىس ءجۇرۋدى ۇيرەن.»
2) قايسىسى بۇرىس؟ دالەلدە
«زاڭدى بارلىق ادامدار ورىنداۋى كەرەك»
«زاڭدى ورىنداۋ مىندەتتى ەمەس»
3) اياقتالماعان سويلەم.
ەگەر مەن كۇندە ساباققا كەشىگىپ كەلسەم، ...
ەگەر مەن مەكتەپتىڭ تەرەزەسىن سىندىرىپ السام، ......
6.ساباقتى بەكىتۋ:
- زاڭ ادامدارعا نە ءۇشىن قاجەت؟
- زاڭگەر دەگەن كىم؟
- كۇندەلىكتى ومىردە قانداي زاڭداردى ورىنداپ ءجۇرمىز؟
- زاڭ بولماسا، ومىردە نە بولار ەدى؟
7. باعالاۋ
8. ۇيگە تاپسىرما: ولەڭدى جاتتاۋ، مەكتەپ ومىرىندەگى قولدانىلاتىن زاڭداردى ءبىلىپ كەلۋ؛
ساباققا پايدالانعان سلايدتار:
سارىساي ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ۋماروۆا گۇلنار تەميرگالييەۆنا
شاعىن جيناقتى سىنىپتارعا ارنالاعان جوسپار
ادەبيەتتىك وقۋ
3-سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: اتا زاڭ (ق.ايتولقىن)
ساباق ماقساتى: 1) ولەڭدى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقىتۋ، اتا زاڭ تۋرالى ۇعىممەن تانىستىرۋ، ومىردەگى قولدانىسى جونىندە، تاراۋلارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ؛
2) وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتىپ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ءوي-ورىسىن دامىتۋ؛
3) اتا زاڭنىڭ باعاسىن بىلۋگە، باستى قۇجاتتى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباق ءتۇرى، ءتيپى: جاڭا، ءدارىس ساباق
ادىس-تاسىلدەر: تۇسىندىرمەلى، سۇراق-جاۋاپ، بايانداۋ، كورنەكىلىك، ويىن
كورنەكىلىكتەر: ق ر كونستيتۋسياسى، توپتاستىرۋ، سىزبا، سلايد.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ
ساباق بارىسى: 1.ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
ساباقتىڭ ۇرانى: انا ءتىلىڭ-ارىڭ بۇل،
ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە.
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل،
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە.
2.ءۇي جۇمىسىن سۇراۋ:
- قوڭىراۋ قاي كەزدە سوعىلادى؟
- كۇز مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتا.
- مەكتەپتى نەگە اناعا تەڭەيدى؟
- العاشقى قوڭىراۋ كۇنى بالالار نەگە قۋانادى؟
-ن.ءالىمقۇلوۆتىڭ «قوڭىراۋ» ولەڭىن جاتقا ايتقىزۋ.
3.قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ:
وي قوزعاۋ سۇراقتارى.
- زاڭ دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
- زاڭعا باعىنۋ دەگەن نە؟
- قۇقىق دەگەن نە؟
- تاۋەلسىز مەملەكەتكە زاڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- بىزدە اتا زاڭ كۇنى قاشان تويلانادى؟
بۇرىنعى اتا-بابالارىمىز قانداي زاڭمەن جۇمىس جاساعانىن كورەيىك.
1-سلايد. «تاريحقا شولۋ»
شىڭعىس حاننىڭ «ءۇش جاساعى»
قاسىم حاننىڭ «قىسقا جولى»
تاۋكە حاننىڭ «جەتى جارعىسى»
قازىرگى كەزدە كونستيتۋسيا بويىنشا زاڭمەن رەتتەلەدى.
2-سلايد. «اتا زاڭ»
«كونستيتۋسيا» - لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا «قۇرىلىم»، «جارعى»، «زاڭ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
ادەبيەتتىك وقۋ
4-سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: ءبىزدىڭ زاڭ (ح.ەرعالييەۆ)
ساباق ماقساتى: 1) ولەڭدى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقىتۋ، اتا زاڭ تۋرالى ۇعىممەن تانىستىرۋ، ومىردەگى قولدانىسى جونىندە، تاراۋلارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ؛
2) وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتىپ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ءوي-ورىسىن دامىتۋ؛
3) اتا زاڭنىڭ باعاسىن بىلۋگە، باستى قۇجاتتى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباق ءتۇرى ، ءتيپى: جاڭا، ءدارىس ساباق
ادىس-تاسىلدەر: تۇسىندىرمەلى، سۇراق-جاۋاپ، بايانداۋ، كورنەكىلىك، ويىن
كورنەكىلىكتەر: ق ر كونستيتۋسياسى، توپتاستىرۋ، سىزبا، سلايد.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ
ساباق بارىسى: 1.ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
ساباقتىڭ ۇرانى: انا ءتىلىڭ-ارىڭ بۇل،
ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە.
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل،
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە.
2.ءۇي جۇمىسىن سۇراۋ:
وقۋشىلار ۇيگە بەرىلگەن ك.احمەتوۆانىڭ «قازاعىم» دەگەن ولەڭىنە سۇيەنە وتىرىپ، ۇلەستىرمەلى كەستەلەردى تولتىرادى.
سالت-داستۇرلەرىمىز اتاقتى باتىرلار شەشەندەر، بيلەر
اسىل قاسيەتتەرى مىنەزى حاندارىمىز
3.قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ:
وي قوزعاۋ سۇراقتارى.
- زاڭ دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
- زاڭعا باعىنۋ دەگەن نە؟
- قۇقىق دەگەن نە؟
- تاۋەلسىز مەملەكەتكە زاڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- بىزدە اتا زاڭ كۇنى قاشان تويلانادى؟
بۇرىنعى اتا-بابالارىمىز قانداي زاڭمەن جۇمىس جاساعانىن كورەيىك.
1-سلايد. «تاريحقا شولۋ»
شىڭعىس حاننىڭ «ءۇش جاساعى»
قاسىم حاننىڭ «قىسقا جولى»
تاۋكە حاننىڭ «جەتى جارعىسى»
قازىرگى كەزدە كونستيتۋسيا بويىنشا زاڭمەن رەتتەلەدى.
2-سلايد. «اتا زاڭ»
«كونستيتۋسيا» - لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا «قۇرىلىم»، «جارعى»، «زاڭ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
4.ماعىنانى اشۋ:
ءبىز بۇگىن ەكى سىنىپتا دا اتا زاڭ تۋرالى وقىپ، تانىسامىز.
1) وقۋلىقپەن جۇمىس.
ق.ايتولقىننىڭ «اتا زاڭ» ولەڭىن وقۋلىقتان مانەرلەپ، تىزبەكتەي وقىتۋ.
2) جۇپپەن جۇمىس.
ءار جۇپ ولەڭنىڭ شۋماقتارىنىڭ مازمۇنىن تۇسىندىرۋگە دايىندالادى.
سەرگىتۋ ءساتى.
3-سلايد. «قىزىل، سارى، كوك اۋىل»
1-اۋىل كوك
2-اۋىل.قىزىل
3-اۋىل. سارى
وقۋشىلار ءۇش توپقا بولىنەدى. 3 توپقا 3 ءتۇرلى لەنتا بەرىلەدى. ءمۇعالىم:
«جەر ەندى جاراتىلعاندا، ادامدار بىر-بىرىمەن دوس، باۋىر بولىپتى، بىر-بىرىنەن ەشنارسە اياماپتى. ءبىر كۇنى اسپاننان 3 ءتۇرلى لەنتا ءتۇسىپ، ادامدار 3-ەۋىن ءبولىپ الىپ، سول ءتۇس بويىنشا ءبولىنىپ كەتىپتى. (وسى كەزدە وقۋشىلار وزدەرىنىڭ لەنتاسىمەن قورشالىپ وتىرادى.) وسىدان كەيىن ادامدار دوستىقتى ۇمىتادى. ءبىر كۇنى كوك اۋىلدا سۋ بار، ازىق جوق. قىزىل اۋىلدا ازىق بار، سۋ جوق. سارى اۋىلدا ازىق تا، سۋ دا بار، وتىن جوق. ەندى قالاي ءومىر سۇرۋگە بولادى؟ نە ىستەيسىزدەر؟»
وقۋشى جاۋاپتارى تىڭدالادى.
ءمۇعالىم ءسوزى:
«حالقىمىزدا «دوسى كوپتى جاۋ المايدى، اقىلى كوپتى داۋ المايدى» دەگەن تاماشا ماقال بار. اقىلدى بولۋ اينالاڭداعى ادامداردى سىيلاي، قادىرلەي ءبىلۋ دەگەن ءسوز.قۇقىقتىق تىلمەن ايتقاندا، بۇل زاڭدى ءبىلۋ، ياعني زاڭدى بىلگەن ادام وزگەلەرگە قۇرمەتپەن قارايدى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ وقىپ جاتقان ولەڭدەرىمىز دە سول زاڭنىڭ ەلىمىزدىڭ ەڭ باستى قۇجات ەكەنىن باياندايدى.»
5.وي قورىتۋ.
4-سلايد
1) قايسىسى زاڭ، قايسىسى ەرەجە؟
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىن قورعاۋ-ونىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ پارىز جانە مىندەتى»
«كوشەدە دۇرىس ءجۇرۋدى ۇيرەن.»
2) قايسىسى بۇرىس؟ دالەلدە
«زاڭدى بارلىق ادامدار ورىنداۋى كەرەك»
«زاڭدى ورىنداۋ مىندەتتى ەمەس»
3) اياقتالماعان سويلەم.
ەگەر مەن كۇندە ساباققا كەشىگىپ كەلسەم، ...
ەگەر مەن مەكتەپتىڭ تەرەزەسىن سىندىرىپ السام، ......
6.ساباقتى بەكىتۋ:
- زاڭ ادامدارعا نە ءۇشىن قاجەت؟
- زاڭگەر دەگەن كىم؟
- كۇندەلىكتى ومىردە قانداي زاڭداردى ورىنداپ ءجۇرمىز؟
- زاڭ بولماسا، ومىردە نە بولار ەدى؟
7. باعالاۋ
8. ۇيگە تاپسىرما: ولەڭدى جاتتاۋ، مەكتەپ ومىرىندەگى قولدانىلاتىن زاڭداردى ءبىلىپ كەلۋ؛
ساباققا پايدالانعان سلايدتار:
You Might Also Like
