InfoHub Logo

كلاسس: 10 ا
تاقىرىبى: گەوگرافيالىق الاڭ
ماقساتى: 1. وقۋشىلار دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ؛ جاڭانى بىلۋگە قىزىقتىرۋ؛
2. كارتامەن جۇمىس جاساي ءبىلۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ؛
3. گەوگرافيادان العان بىلىمدەرىن ورتاعا سالۋ.
قولدانىلاتىن قۇرال - جابدىقتار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد، كارتا، كەستەلەر.
باعالاۋ جەتوندارى:
كوك جەتون - 1 ۇپاي.
سارى جەتون - 3 ۇپاي.
قىزىل جەتون - 10 ۇپاي.

ويىننىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى: وقۋشىلاردى توپتارعا بولۋ، بەلگىلەنگەن ورىندارىنا وتىرعىزۋ، ءادىل - قازىلار القاسىن بەلگىلەۋ، بارلىق قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن اۋدارۋ.
ءىى كىرىسپە ءبولىم
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
ويىننىڭ ماقساتى مەن شارتتارىمەن، ويىنعا قاتىساتىن توپتار مەن ءادىل - قازىلار قۇرامىمەن تانىستىرۋ.
ءىىى نەگىزگى ءبولىم

1 تۋر: ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ
2 تۋر: «زىمىران» ويىنى
ءاربىر توپقا 20 سۇراق بەرىلەدى، ءاربىر دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي. جاۋاپ تەز - تەز بەرىلۋ كەرەك.

ءى توپتىڭ سۇراقتارى
1) كۇن جۇيەسىندەگى كۇنگە جاقىن ورنالاسقان عالامشار (مەركۋريي)
2) ەلتاڭبانىڭ اۆتورى (ش. ۋاليحانوۆ)
3) اۋانىڭ ىلعالدىلىعىن ولشەيتىن قۇرال قالاي اتالادى؟ (شاش گيگرومەترى)
4) جۇڭگو مەملەكەتىنىڭ استاناسى (پەكين)
5) جەردىڭ تاس قاباتى (ليتوسفەرا)
6) جازىقتار قانداي تۇسپەن بويالادى؟ (جاسىل)
7) ەڭ بيىك تاۋ (گيمالاي)
گەرمانيانىڭ اقشا بىرلىگى (ەۋرو)
9) تىرشىلىك قاباتى (بيوسفەرا)
10 ءۇندىستان استاناسى (دەلي)
11) ۆاسكو – دو – گامما كىم (ساياحاتشى)
12) جەر سەرىگى (اي)
13) قازاق ەلىنىڭ ءدىنى (يسلام)
14) قازاقستان جەر كولەمى بويىنشا نەشىنشى ورىندا (9)
15) قىرعىزستاننىڭ اقشا بىرلىگى (سوم)
16) ەڭ كىشى ماتەريك (اۋستراليا)
17) سۋىق ماتەريك (انتاركتيدا)
18) جازداعى تاڭەرتەڭگىلىك بايقالاتىن سۋ تامشىسى (شىق)
19) موينى ۇزىن جانۋار (كەرىك)
20) رەسەيدىڭ پرەزيدەنتى (دميتريي مەدۆەديەۆ)

ءىى توپتىڭ سۇراقتارى
1) كۇن جۇيەسىندە ءۇشىنشى ورنالاسقان عالامشار (جەر)
2) قازاقستان تۋىنىڭ اۆتورى ( ش. نيازبەكوۆ)
3) اتموسفەرالىق قىسىمدى ولشەيتىن قۇرال اتاۋى؟ (بارومەتر انەرويد)
4) رەسەي مەملەكەتىنىڭ استاناسى (ماسكەۋ)
5) جەر بەتىندەگى اۋا قاباتى (اتموسفەرا)
6) تاۋلار قانداي تۇسپەن بويالادى؟ (قوڭىر)
7) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇزىن وزەن (ءنىل)
8) وزبەكستاننىڭ اقشا بىرلىگى (سۋم)
9) سۋ قاباتى (گيدروسفەرا)
10) كانادانىڭ استاناسى (وتتاۆا)
11) ليۆينگستون كىم؟ (ساياحاتشى)
12) ەمەن قانشا جىل جاسايدى؟ (2000 جىل)
13) ەڭ كوپ تارالعان ءدىن (حريستيان)
14) ەڭ ۇلكەن ارال (گرەنلانديا)
15) مۋسسون دەگەن نە؟ (جەل)
16) ىلعالدى ماتەريك (وڭتۇستىك امەريكا)
17) ەڭ ۇلكەن ماتەريك (ەۋرازيا)
18) ەيفەل مۇناراسى ورنالاسقان قالا (پاريج)
19) ەڭ كىشكەنتاي قۇس (كوليبري)
20) اقش – تىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى (باراك وباما)
3 تۋر: «ەلتانۋ» ويىنى
ءاربىر توپقا تاقتادا 3 ەلدەردىڭ مەملەكەتتىك تۋلارى جانە سول ەلدەرگە قاتىستى نىساندار بەرىلەدى. ءاربىر توپ ينتەراكتيۆتى تاقتا قۇرالدارىن پايدالانا وتىرىپ ولاردى ءبىر - بىرىمەن سايكەستەندىرۋى كەرەك. ۋاقىتى 30 سەكۋند، تۇگەل دۇرىس ورىنداسا 10 ۇپاي.
ءى توپتىڭ سۇراقتارى

ءىى توپتىڭ سۇراقتارى
4 تۋر: "قارا جاشىك"
جاشىك ىشىنە جاسىرىلعان زاتتىڭ وقۋشىلارعا سيپاتتاماسى بەرىلەدى، سول ارقىلى ونىڭ ىشىندە نە بار ەكەنىن تابۋ كەرەك. 3 كومەك بولادى، ءاربىر كومەك العان سايىن 1 ۇپاي شەگەرىلىپ وتىرادى
ويلانۋعا 1 مينۋت، دۇرىس جاۋاپ 10 ۇپاي،

ءى توپقا:
بۇل وسىمدىكتى ورتا عاسىرلاردا ەجەلگى گرەكتەر جىلاننىڭ شاققان جەرىنە بىردەن-بىر ەم رەتىندە قولدانعان. سوندىقتان ونى "جىلان وسىمدىگى" دەپ اتاعان. ال ەجەلگى مىسىردا ونى پيراميدا قۇرىلىسى كەزىندە مىڭداعان قۇلدارعا كۇن سايىن بەرىپ تۇرعان.

ءبىرىنشى كومەك: بۇل وسىمدىكتىڭ وتانى - ورتا ازيا.
ەكىنشى كومەك: فرانسيادا شىلدەدەن قاڭتارعا دەيىن ءار بەيسەنبىدە بۇل وسىمدىكتىڭ عاجايىپ جارمەڭكەسى وتكىزىلىپ تۇرادى.
ءۇشىنشى كومەك: ءيسى وتكىر، اششى، تاماققا پايدالانامىز.
جاۋاپ: سارىمساق

ءىى توپقا:
ەڭ العاش بۇل سۋسىن 18 عاسىردا گوللاندىقتار داستارحانىندا پايدا بولعان. رەسەيگە بۇل سۋسىن توسىننان كەلگەن. 1638 جىلى موسكۆادان مونعول حانىنا سىيلىق كەلەدى. ريزا بولعان حان جاۋاپ رەتىندە ءوز سىيىن جىبەرەدى. ورىس ەلشىلەرى بۇل سىيدى كورىپ، جارامسىز زات رەتىندە قابىلداپ، ءوز ەلدەرىن تومەندەتۋ دەپ ەسەپتەيدى. دەگەنمەن سىيلىق رەسەيگە جەتەدى، پاتشا ونى ۇناتادى. باسىندا ونى ءدارى رەتىندە پايدالانادى، ال 19 عاسىردان باستاپ ونى وتە كوپ مولشەردە پايدالانا باستادى.

ءبىرىنشى كومەك: وتانى - جۇڭگو
ەكىنشى كومەك: قىتايدان باسقا ءۇندىستاندا، شري-لانكادا، جاپونيادا، يندونەزيادا، ۆەتنامدا. گرۋزيادا، تايلاندتا، بيرمادا وسىرىلەدى.
ءۇشىنشى كومەك: بۇل سۋسىندى ىشپەسە قازاقتاردىڭ باسى اۋرادى.
جاۋابى: شاي

5 تۋر:«بۇل قاي ەل»
ءبىر ەلدىڭ سيپاتتاماسى بەرىلەدى، سول بويىنشا ەلدى كارتادان تاۋىپ كورسەتۋلەرى كەرەك. 3 كومەك بولادى، ءاربىر كومەك العان سايىن 1 ۇپاي شەگەرىلىپ وتىرادى. ويلانۋعا 1 مينۋت، دۇرىس جاۋاپ 10 ۇپاي.

ءى توپقا سۇراق:
بۇل دامۋشى ەلدىڭ اۋماعى ەكى دۇنيە بولىگىندە ورنالاسقان.
ەل حالقىنىڭ كوپ بولىگى الەمدەگى ەڭ بەلگىلى وزەننىڭ اڭعارى مەن اتىراۋىندا تۇرادى. ەل استاناسى - ماتەريكتەگى اسا ءىرى اگلومەراسيالاردىڭ ءبىرى. تاريحي - مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن رەكرەاسيالىق رەسۋرستارعا باي بولۋى سەبەپتى تۋريزم حالىقارالىق دارەجەدە دامىعان. ەل اۋماعىندا مۇناي وندىرىلەدى. جەرگىلىكتى حالىق نەگىزىنەن اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى. ماقتا - ەل ەكسپورتىنىڭ ماڭىزدى بولىگىنىڭ ءبىرى.
ءبىرىنشى كومەك: افريكا مەن ازيا دۇنيە بولىگىندە ورنالاسقان.
ەكىنشى كومەك: جەرورتا تەڭىزىنىڭ وڭتۇستىگىندە ورنالاسقان.
ءۇشىنشى كومەك: پيراميدالار ەلى.
جاۋاپ: ەگيپەت

ءىى توپقا:
بۇل ەلدىڭ اتاۋى ءوز تىلدەرىنەن اۋدارعاندا "تومەن جاتقان جەر"
دەگەن ماعىنا بەرەدى. ەل سولتۇستىك تەڭىز جاعالاۋىندا ورنالاسقان. ەل اۋماعىندا حالىق وتە تىعىز ورنالاسقان. ونەركاسىپتەگى جوعارعى تەحنولوگيا سالالارىنىڭ ۇلەسى جونىنەن دۇنيە جۇزىندە جاپونيادان كەيىن 2 ورىن الادى. اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ باستى سالاسى - كوكونىس جانە جەمىس - جيدەك ءوسىرۋ. مال شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزى - ءسۇتتى سيىر وسىرۋگە ماماندانعان. دۇنيە جۇزىنە ايگىلى قارا الا سيىر تۇقىمى وسىرىلەدى.

ءبىرىنشى كومەك: مۇندا سيىرعا ارناپ ەسكەرتكىش قويىلعان.
ەكىنشى كومەك: بۇل ەلدى گۇلدەردىڭ وتانى دەپ اتايدى.
ءۇشىنشى كومەك: بۇل ەلدى ەكىنشى اتاۋىمەن گوللانديا دەپ تە اتايدى.
جاۋاپ: نيدەرلاند

6 تۋر: "قارا جاشىك"
ءى توپقا:
گرەك ميفولوگياسىندا اپوللون بۇل وسىمدىك جاپىراعىنان گۇلدەستە
جاساپ باسىنا جانە ءوزىنىڭ ساز اسپابىنا ادەمىلىك رەتىندە تاعىپ جۇرگەن. سودان بەرى كۇنى بۇگىنگە دەيىن بۇل گۇلدەستە" داڭق سيمۆولى" رەتىندە حالىقارالىق ءتۇرلى سايىستاعى جەڭىمپازداردىڭ مويىندارىنا تاعىلىپ ءجۇر.

ءبىرىنشى كومەك: وتانى - جەرورتا تەڭىزى جاعالاۋى.
ەكىنشى كومەك: بۇل وسىمدىك گرەسيا مەملەكەتىنىڭ ەلتاڭباسىندا بەينەلەنگەن.
ءۇشىنشى كومەك: بۇل وسىمدىك جاپىراعىن دامدەۋىش رەتىندە تاماققا دا پايدالانادى.
جاۋاپ: لاۆر جاپىراعى.

ءىى توپقا:
قىتايدا بۇل وسىمدىك دامدەۋىش رەتىندە جوعارى باعالانادى. ونىڭ تاريحى دا قىزىقتى. جۇڭگو ءامىرشىسىنىڭ سارايىندا اۋلا سىپىرۋشىلاردان باستاپ بارلىق قىزمەت كورسەتۋشىلەر اۋىزدارىنان جاعىمدى ءيىس شىعىپ تۇرۋ ءۇشىن بۇل ءداندى اۋىزدارىنا سالىپ ءجۇرۋى كەرەك بولعان.
ءبىرىنشى كومەك: گۇلىن كوبىنەسە ەر ادامدارعا سىيلايدى
ەكىنشى كومەك: ەمگە دە پايدالانادى.
ءۇشىنشى كومەك: بۇل وسىمدىكتىڭ وتانى - يندونەزيا.
جاۋاپ: قالامپىر ءدانى.

7 تۋر: " گەوگرافيالىق اسسوسياسيا"
وقۋشىلارعا ءار ءتۇرلى ۇعىمدار بەرىلەدى، سولاردى سارالاپ قاراپ قانداي گەوگرافيالىق ۇعىمدى ءبىلدىرىپ تۇرعانىن تابۋلارى كەرەك. ويلانۋعا 30 سەكۋند، ءاربىر دۇرىس جاۋاپقا 3 ۇپاي

1. تولقىن، ءقاۋىپ - قاتەر، جىلدامدىق، اپاتتى قۇبىلىس، جەر سىلكىنۋ.
سۋنامي
2. وزەن، تەڭىز، بۋلانۋ، بۇلت، جاۋىن-شاشىن، كۇن.
دۇنيە جۇزىلىك سۋ اينالىمى
3. ەسسەنتۋكي، انتاليا، مايامي.
كۋرورتتى جەرلەر
4. موسكۆا، دەلي، مادريد، ۆيلنيۋس، وسلو.
استانالار
5. تەڭىز، كول، وزەن.
سۋ قويمالارى
6. يگۋاسۋ، انحەل، ۆيكتوريا
سارقىرامالار
7. گولفستريم، سولتۇستىك اتلانت، برازيليا
جىلى اعىستار
8. ماريانا، ياۆا، پۋەرتو - ريكو.
شۇڭعىمالار
9. گرەنلانديا، وتتى جەر، ماداگاسكار، حونسيۋ
ارالدار
10. اتلاس، اپپالاچ، دەكان، اند، كارپات.
تاۋلار

ءىى توپقا:
1. مۇحيت، مۇز، تاۋ، "تيتانيك"، ءقاۋىپ - قاتەر.
ايسبەرگ
2. تاۋ، سۋ، گۇرىلدەۋ، عاجايىپ كورىنىس، جىرا
سارقىراما
3. سامۋم، بريز، تايفۋن، مۋسسون، ۋراگان.
جەلدەر
4. گۆينەيا، بيسكاي، پارسى.
شىعاناقتار
5. گوبي، ساحارا، تاكلا - ماكان، تار
شولدەر
6. گانگ، ەۆفرات، كولۋمبيا، حۋانحە، دۋناي
وزەندەر
7. چاد، بايكال، گۋرون، ەري، ۆيكتوريا
كولدەر
8. تايگا، ساۆاننا، تۋندرا
تابيعات زونالار

9. ريم، پەكين، براتيسلاۆا، كوپەنگاگەن، كاير
استانالار
10. لا-مانش، بەرينگ، گيبرالتار
بۇعازدار

8 تۋر:«ينتەللەكتۋالدى جەكپە-جەك» كاپيتاندار سايىسى.
16 سۇراق قويىلادى، ەكى توپ كاپيتاندارى قاتار شىعىپ تۇرادى دا، كەزەك-كەزەك جاۋاپ بەرەدى. بىرەۋىنىڭ جاۋاپ بەرە الماعانىنا ەكىنشىسى جاۋاپ بەرىپ ۇپايىن الۋعا بولادى. تەز - تەز جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءاربىر دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي.

1. ەڭ ۇزىن وزەن؟ ءنىل
2. ەڭ جۇيرىك اڭ؟ گەپارد
3. ەڭ الىپ قۇس؟ افريكا تۇيەقۇسى
4. ەڭ سۋىققا ءتوزىمدى قۇس؟ پينگۆين
5. ەڭ ۇلكەن مۇحيت؟ تىنىق مۇحيتى
6. ەڭ ۇلكەن ارال؟ گرەنلانديا
7. ەڭ تەرەڭ كول؟ بايكال
8. ەڭ بيىك شىڭ؟ ەۆەرەست
9. ەڭ بيىك سارقىراما؟ انحەل
10. ەڭ قالىڭ مۇز جامىلعىسى؟ ۆيلكەس جەرى ( انتاركتيدادا)
11. ەڭ قۇرعاق جەر؟ اتاكاما ءشولى
12. ەڭ تومەن تەڭىز؟ ءولى تەڭىز
13. ەڭ بيىك تاۋ كولى؟ تيتيكاكا
14. ەڭ تۇزدى تەڭىز؟ قىزىل تەڭىز
15. ەڭ ۇلكەن ارحيپەلاگ؟ يندونەزيا
16. ەڭ تەرەڭ شۇڭعىما؟ ماريان

بوي سەرگىتۋ. جۇمباق ساۋالناما.
1. بولىنگەن ەكى ەلگە،
حالىق بار ازيالىق شەتەلدە.(سولتۇستىك، وڭتۇستىك كورەيا)
2. جەر بەتىندە حالقى كوپ،
كىم ايتادى ەلدى ءدوپ. (جۇڭگو)
3. شىعىس ازيالىق مەملەكەت،
تۇرادى 5 مىڭ ارالدان.
ءالى كۇنگە پيرات كوپ،
قاجەتىن توناپ تابا العان.(يندونەزيا)
4. ءوزى - قالا، ەل - ءوزى، دامىعان ۇلگى ءۇردىسى.
ازيالىق بولسا دا، ەۋروپالىق تۇرمىسى.(جاپونيا)
5. مۇسىلمان ءۇشىن قاسيەتتى، ءدىنىنىڭ تۋعان جەرى ەدى.
مۇنايدا قالقىپ بايىعان، بۇل ارابتىڭ قاي ەلى. (ساۋد ارابيا)
جۇرگىزۋشى: ۇشقىر ويعا سەرىك بولسىن شەبەرلىك،
ءسوز كەزەگىن قازىلارعا بەرەيىك
ارامىزدا تاپقىش دوستار كوپ ەكەن،
سولاردىڭ ءبىز ناتيجەسىن كورەيىك،- دەي كەلە ەندىگى قورىتىندى ءسوز كەزەگىن قازىلارعا بەرەمىز.
جۇرگىزۋشى: عىلىمنىڭ سىرىن ۇعىنا،
شىعىڭدار ءبىلىمنىڭ شىڭىنا.
دارىندىلىق پەن تاپقىرلىق،
جەتكىزەدى سىزدەردى،
گەوگرافيا سىرىنا،- دەي وتىرىپ سايىسىمىزدى اياقتايمىز.

ءىىى. قورىتىندى ءبولىم
سايىستىڭ قورىتىندىسىن شىعارۋ؛
ءادىل قازىلارعا ءسوز بەرۋ؛
سايىسقا قاتىسۋشى توپتاردى ماراپاتتاۋ.