عۇندار تاريحى. عۇن مەملەكەتىنىڭ قالىپتاسۋى
ەجەلگى قازاقستان تاريحى 6 سىنىپ
تاقىرىبى: عۇندار تاريحى. عۇن مەملەكەتىنىڭ قالىپتاسۋى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: حالىقتاردىڭ ۇلى قونىس اۋدارۋى نەگىزىن قالاۋشى عۇن مەملەكەتىنىڭ تاريحى، قۇرىلىمى تۋرالى بايانداي وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ تاريحي ساناسىن قالىپتاستىرۋ، بەلسەندىگىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: مەملەكەتتەردىڭ قالىپتاسۋىنىڭ العى - شارتىن، ونىڭ بەلگىلەرىن انىقتاي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
تاربيەلىك: تاريحي اڭىز دەرەكتەر نەگىزىندە بالالاردى ۇلتجاندىلىققا تاربيەلەۋ، ءىرى ساياسي تۇلعانى ۇلگى قىلۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: اۋىزشا بايانداۋ، سۇراق جاۋاپ تۇرىندە وتكىزۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك - سىزبا، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ءپانارالىق بايلانىس: ەتنولوگيا، انتروپولوگيا، دۇنيە ءجۇزى تاريحى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (3 مينۋت)
ا) وقۋشىلارمەن امانداسۋ
ۆ) وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسۋ دەڭگەيىن انىقتاۋ
س) ىنتا - زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراقتار مەن تاپسىرمالار ارقىلى تەكسەرۋ.
1 تاپسىرما: ءسوزجۇمباقتى شەشۋ.
2 تاپسىرما: سىزبانى تولتىرۋ.
3 تاپسىرما: ءسوزجۇمباق شەشۋ.
4 تاپسىرما: تەست.
1. قانداي تايپالار شارۋاشىلىقتا حۋمىنى كەڭىنەن قولداندى؟
a) ساقتار.
b) قاڭلىلار.
c) سارماتتار.
d) ۇيسىندەر.
2. بەرىلگەندەردىڭ قايسىسى قاڭلىلاردىڭ قالاسى؟
a) چيگۋچەن.
b) ارقايىم.
c) چيريك رابات.
d) كوك ماردان.
3. قاڭلى مەملەكەتىنىڭ استاناسى قاي قالا بولدى؟
a) چيريك رابات.
b) ساۋران.
c) بيتيان.
d) قىزىل اڭعار.
4. جەتىسۋ مەن وڭتۇستىك قازاقستان تايپالارىندا مونعولدىق بەلگىلەردىڭ پايدا بولۋى كىمدەردىڭ ەنۋىمەن بايلانىستى؟
a) مونعول.
b) تۇرىك.
c) ءۇيسىن.
d) حۋننۋ.
5. قاڭلى مەملەكەتى تۋرالى العاشقى دەرەكتەر قاي عاسىرعا جاتادى؟
a) ب. ز. ب. 2 ع.
b) ب. ز. 6 ع.
c) ب. ز. ب. 4 ع.
d) ب. ز. 5 ع.
6. قازاقستاننىڭ قاي بولىگىندە قاڭلى مەملەكەتى ورنالاستى؟
a) جەتىسۋدا.
b) سارىارقادا.
c) سىرداريا مەن ارال ماڭىندا.
d) ەرتىستىڭ جانىندا.
7. قاي تايپالاردىڭ جىلجۋى «ۇلى قونىستانۋدى» باستاپ بەردى؟
a) قاڭلىلاردىڭ.
b) ساقتاردىڭ.
c) ۇيسىندەردىڭ.
d) عۇنداردىڭ
8. ب. ز. ب. 46 – 36 جج. قاڭلىلار كىمدەرگە قارسى سوعىسقا قاتىستى؟
a) سارماتتار مەن قىتايلارعا.
b) ساقتارعا.
c) ۇيسىندەرگە.
d) پارسىلار مەن ۇيسىندەرگە.
9. قاڭلى بيلەۋشىسىنىڭ لاۋازىمى قانداي بولدى؟
a) شانيۋي.
b) كوسەم.
c) پاتشا.
d) حان.
10. قاي مەملەكەتتىڭ قاڭلىلارمەن ورتاق شەكاراسى بولعان جوق؟
a) ۇيسىندەردىڭ.
b) قىتايلاردىڭ.
c) حۋننۋلاردىڭ.
d) ساقتاردىڭ.
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
جوسپار
1. عۇندار تاريحىنىڭ ەرتە كەزەڭى
2. عۇندار مەملەكەتىنىڭ قۇرىلىمى
3. عۇندار تايپالارىنىڭ بىرلەسىتىگى.
ەجەلگى قازاق دالاسىنداعى ەتنيكالىق، ساياسي جانە مادەني ۇردىستەردە عۇن تايپالارىنىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. ب. ز. ب. IV - III عاسىرلاردا ورتالىق ازيادا قىتايدىڭ سولتۇستىك شەكارالارىنا جاقىن ورنالاسقان عۇن تايپالارى بىرىگە باستادى. عۇندار قازاقستانعا ورتالىق ازيادان ب. ز. ب. I عاسىردىڭ سوڭى مەن ب. ز.- دىڭ I عاسىرىندا كەلگەندىكتەن، ولاردىڭ تاريحى قازاق جەرىمەن تىعىز بايلانىستى. ونى ءبىز ارحەولوگيالىق قازبالاردان جانە قىتايدىڭ جازبا دەرەكتەرىنەن بىلەمىز. «عۇن» اتاۋى ب. ز. ب. ءىىى عاسىردىڭ اياعىندا العاش رەت جۇڭگو دەرەكتەرىندە كەزدەسەدى. عۇنداردىڭ الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جانە ساياسي تاريحى جونىندە ەڭ العاش جازعان جۇڭگو تاريحشىلارى: سىما سيان، بان گۋ، فاي - ە - ءنىڭ شىعارمالارى اسا قۇندى مالىمەتتەر بەرەدى.
تاقىرىبى: عۇندار تاريحى. عۇن مەملەكەتىنىڭ قالىپتاسۋى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: حالىقتاردىڭ ۇلى قونىس اۋدارۋى نەگىزىن قالاۋشى عۇن مەملەكەتىنىڭ تاريحى، قۇرىلىمى تۋرالى بايانداي وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ تاريحي ساناسىن قالىپتاستىرۋ، بەلسەندىگىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: مەملەكەتتەردىڭ قالىپتاسۋىنىڭ العى - شارتىن، ونىڭ بەلگىلەرىن انىقتاي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
تاربيەلىك: تاريحي اڭىز دەرەكتەر نەگىزىندە بالالاردى ۇلتجاندىلىققا تاربيەلەۋ، ءىرى ساياسي تۇلعانى ۇلگى قىلۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: اۋىزشا بايانداۋ، سۇراق جاۋاپ تۇرىندە وتكىزۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك - سىزبا، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ءپانارالىق بايلانىس: ەتنولوگيا، انتروپولوگيا، دۇنيە ءجۇزى تاريحى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (3 مينۋت)
ا) وقۋشىلارمەن امانداسۋ
ۆ) وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسۋ دەڭگەيىن انىقتاۋ
س) ىنتا - زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراقتار مەن تاپسىرمالار ارقىلى تەكسەرۋ.
1 تاپسىرما: ءسوزجۇمباقتى شەشۋ.
2 تاپسىرما: سىزبانى تولتىرۋ.
3 تاپسىرما: ءسوزجۇمباق شەشۋ.
4 تاپسىرما: تەست.
1. قانداي تايپالار شارۋاشىلىقتا حۋمىنى كەڭىنەن قولداندى؟
a) ساقتار.
b) قاڭلىلار.
c) سارماتتار.
d) ۇيسىندەر.
2. بەرىلگەندەردىڭ قايسىسى قاڭلىلاردىڭ قالاسى؟
a) چيگۋچەن.
b) ارقايىم.
c) چيريك رابات.
d) كوك ماردان.
3. قاڭلى مەملەكەتىنىڭ استاناسى قاي قالا بولدى؟
a) چيريك رابات.
b) ساۋران.
c) بيتيان.
d) قىزىل اڭعار.
4. جەتىسۋ مەن وڭتۇستىك قازاقستان تايپالارىندا مونعولدىق بەلگىلەردىڭ پايدا بولۋى كىمدەردىڭ ەنۋىمەن بايلانىستى؟
a) مونعول.
b) تۇرىك.
c) ءۇيسىن.
d) حۋننۋ.
5. قاڭلى مەملەكەتى تۋرالى العاشقى دەرەكتەر قاي عاسىرعا جاتادى؟
a) ب. ز. ب. 2 ع.
b) ب. ز. 6 ع.
c) ب. ز. ب. 4 ع.
d) ب. ز. 5 ع.
6. قازاقستاننىڭ قاي بولىگىندە قاڭلى مەملەكەتى ورنالاستى؟
a) جەتىسۋدا.
b) سارىارقادا.
c) سىرداريا مەن ارال ماڭىندا.
d) ەرتىستىڭ جانىندا.
7. قاي تايپالاردىڭ جىلجۋى «ۇلى قونىستانۋدى» باستاپ بەردى؟
a) قاڭلىلاردىڭ.
b) ساقتاردىڭ.
c) ۇيسىندەردىڭ.
d) عۇنداردىڭ
8. ب. ز. ب. 46 – 36 جج. قاڭلىلار كىمدەرگە قارسى سوعىسقا قاتىستى؟
a) سارماتتار مەن قىتايلارعا.
b) ساقتارعا.
c) ۇيسىندەرگە.
d) پارسىلار مەن ۇيسىندەرگە.
9. قاڭلى بيلەۋشىسىنىڭ لاۋازىمى قانداي بولدى؟
a) شانيۋي.
b) كوسەم.
c) پاتشا.
d) حان.
10. قاي مەملەكەتتىڭ قاڭلىلارمەن ورتاق شەكاراسى بولعان جوق؟
a) ۇيسىندەردىڭ.
b) قىتايلاردىڭ.
c) حۋننۋلاردىڭ.
d) ساقتاردىڭ.
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
جوسپار
1. عۇندار تاريحىنىڭ ەرتە كەزەڭى
2. عۇندار مەملەكەتىنىڭ قۇرىلىمى
3. عۇندار تايپالارىنىڭ بىرلەسىتىگى.
ەجەلگى قازاق دالاسىنداعى ەتنيكالىق، ساياسي جانە مادەني ۇردىستەردە عۇن تايپالارىنىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. ب. ز. ب. IV - III عاسىرلاردا ورتالىق ازيادا قىتايدىڭ سولتۇستىك شەكارالارىنا جاقىن ورنالاسقان عۇن تايپالارى بىرىگە باستادى. عۇندار قازاقستانعا ورتالىق ازيادان ب. ز. ب. I عاسىردىڭ سوڭى مەن ب. ز.- دىڭ I عاسىرىندا كەلگەندىكتەن، ولاردىڭ تاريحى قازاق جەرىمەن تىعىز بايلانىستى. ونى ءبىز ارحەولوگيالىق قازبالاردان جانە قىتايدىڭ جازبا دەرەكتەرىنەن بىلەمىز. «عۇن» اتاۋى ب. ز. ب. ءىىى عاسىردىڭ اياعىندا العاش رەت جۇڭگو دەرەكتەرىندە كەزدەسەدى. عۇنداردىڭ الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جانە ساياسي تاريحى جونىندە ەڭ العاش جازعان جۇڭگو تاريحشىلارى: سىما سيان، بان گۋ، فاي - ە - ءنىڭ شىعارمالارى اسا قۇندى مالىمەتتەر بەرەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
