گيپس. قۇمىرا جانە سيليندر. اۋا پەرسپەكتيۆا - سىن جانە كەڭىستىكتى تابۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: گيپس. قۇمىرا جانە سيليندر. اۋا پەرسپەكتيۆا - سىن جانە كەڭىستىكتى تابۋ.
شتريح ارقىلى توندىق شەشىمىن تابۋ.
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
ا) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا سيليندر مەن قۇمىرا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. وقۋشىلاردى اسەم، ادەمى بەينەلەۋگە باۋلۋ. قاعاز بەتىنە دۇرىس ۇيلەستىرۋدى ۇيرەتۋ. شتريح ارقىلى توندىق شەشىمىن، جارىق پەن كولەڭكەسىن تابۋدى مەڭگەرتۋ.
ءا) تاربيەلىك ءمانى وقۋشىلاردى تازا، ۇقىپتى، ءوز بەتىنشە سۋرەت سالۋعا، جاقسى ناتيجەگە جەتۋگە تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىعى جاي قارىنداش ارقىلى سالىنعان سۋرەتتەر بويىنشا وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىن، قيالىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ورىستەتۋ، سۋرەت سالۋعا يكەمدىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: قۇمىرا جانە ءسيليندردىڭ سالىنۋ جولدارى كورسەتىلگەن پلاكاتتار، تاقىرىپ جازىلعان پلاكات، قويىلىم، (دراپيروۆكا)
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، سۋرەت سالدىرتۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
I ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II جاڭا ساباققا دايارلىق
III جاڭا ساباق
IV وي قوزعاۋ
V بوي قوزعاۋ
VI وقۋشىلارمەن وزىندىك جۇمىس
VII ساباقتى قورىتۋ
VIII باعالاۋ.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى وقۋشىلارمەن امانداسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، قۇرال جابدىقتارىن تەكسەرۋ، وقۋشىلاردى ساباققا دايىنداۋ.
II. جاڭا ساباققا دايارلىق بالالار، ءبىز بۇگىن قۇمىرا جانە سيليندر اۋا پەرسپەكتيۆاسىن جانە كەڭىستىكتى تابۋ اتتى جاڭا ساباعىمىزدى باستايمىز. ساباق باستالماس بۇرىن قاعاز، قارىنداش، وشىرگىش ت. ب قۇرالدارىڭدى دايىنداپ الايىق. ەندى قۇمىرا مەن ءسيليندردىڭ سالىنۋ جولدارىنا، شتريحتاۋ تاسىلدەرىنە ۇڭىلەيىك.
III. جاڭا ساباق بارلىق نارسەلەردىڭ نەگىزگى بولىپ تابىلاتىن ەڭ جاي فورمالار - گەومەتريالىق دەنەلەر. ولار كۋب، سيليندر، كونۋس، پريزما، پيراميدا ت. ب. سيليندر - تۇيىق سيليندرلىك بەتپەن جانە ءوزارا پاراللەل ەكى جازىقپەن شەكتەلگەن گەومەتريالىق دەنە. سيليندر تىكتورتبۇرىش - تان جانە ەكى دوڭگەلەكتەن تۇرادى. تىكتورتبۇرىشتىڭ ءبىر قابىرعاسى ءسيليندردىڭ بيىكتىگىنە باسقا قابىرعاسى سيليندر تابانىنداعى شەڭبەردىڭ ۇزىندىعىنا تەڭ. قۇمىرا بىرنەشە گەومەتريالىق فيگۋرالاردان تۇرادى. دەنەلەردى كوشىرە سالماي، دەنەنىڭ قۇرىلىمىنا، ونىڭ گەومەتريالىق قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساۋ كەرەك. بەينەلەيتىن نارسەنىڭ سىرتقى ءپىشىنى جارىق پەن كولەڭكە ارقىلى ايقىندالادى. ولاردىڭ بەلگىلى اتاۋلارى بار. نارسەگە ساۋلە تۇسكەن بەت جارىق، ەڭ جارىق جەر - جىلت، جارىققا قاراما - قايشى بەتى كولەڭكە، مەنشىكتى كولەڭكە دەپ اتالادى. جارىق پەن كولەڭكە اسىرەسە اشىق، اقشىل زاتتاردا ايقىن بايقالادى. سۋرەت - ءتى شتريحتاۋ ءىسى كولەڭكەدەن باستالادى. قاشىقتاعى تۇرعان زاتتاردىڭ تۇستەرى ءوز تۇسىنە قاراعاندا قاراڭعىلاۋ، الىستاعى قاراڭعى تۇستەر جاقىنداعى قاراڭعى تۇستەرگە قاراعاندا جارىقتاۋ بولىپ كورىنەدى. پەرسپەكتيۆا - سىزىقتىق جانە اۋالىق دەپ بولىنەدى. مىسالى پوەزد رەلستەرى بىزدەن ۇزاققا بارىپ، كوكجيەكتە ءبىر نۇكتەگە تۇيىسەدى.
IV. وي قوزعاۋ كەزەڭى: سۋرەت ساباعىندا كەزدەسەتىن سوزدەردەن رەبۋس قۇراستىرۋ. مىسالى: جارىق، كولەڭكە، سىزىق، قۇمىرا، سيليندر، شتريح ت. ب.
V بوي جازۋ كەزەڭى: ءار وقۋشى ءوزى بىلەتىن گەومەتريالىق دەنەنى سالىپ، جەڭىل شتريحتاپ، قانداي دەنە ەكەنى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.(كونۋس، پريزما، سيليندر، ۇشبۇرىش، شار، كۋب)
VI وقۋشىلارمەن وزىندىك جۇمىس: كىم كوپ بىلەدى؟ (تەست تاپسىرمالارى بەرىلەدى)
VII ساباقتى قورىتۋ جاڭا ساباقتى قورىتا كەلە، ءبىز سيليندر مەن قۇمىرا تۋرالى، سالىنۋ جولدارىمەن تانىستىق. سيليندر مەن قۇمىرانىڭ سۋرەتىن سالۋدى بىلە وتىرىپ، جاڭا ساباقتى بەكىتەمىز.
1. سيليندر نەدەن تۇرادى؟
2. قۇمىرا نەدەن تۇرادى؟
3. جارىق، كولەڭكە تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
4. پەرسپەكتيۆا دەگەنىمىز نە؟
5. پەرسپەكتيۆا زاڭدىلىقتارىن اتا؟
6. شتريح دەگەن نە؟
7. شتريحتىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭ؟
VIII باعالاۋ. ساباققا جاقسى، بەلسەندى قاتىسقان وقۋشىلاردى اتاپ ايتىپ، جاقسى سالىنعان سۋرەتتەردى كورسەتىپ، ماداقتاۋ ارقىلى باعالاۋ.
شتريح ارقىلى توندىق شەشىمىن تابۋ.
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
ا) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا سيليندر مەن قۇمىرا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. وقۋشىلاردى اسەم، ادەمى بەينەلەۋگە باۋلۋ. قاعاز بەتىنە دۇرىس ۇيلەستىرۋدى ۇيرەتۋ. شتريح ارقىلى توندىق شەشىمىن، جارىق پەن كولەڭكەسىن تابۋدى مەڭگەرتۋ.
ءا) تاربيەلىك ءمانى وقۋشىلاردى تازا، ۇقىپتى، ءوز بەتىنشە سۋرەت سالۋعا، جاقسى ناتيجەگە جەتۋگە تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىعى جاي قارىنداش ارقىلى سالىنعان سۋرەتتەر بويىنشا وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىن، قيالىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ورىستەتۋ، سۋرەت سالۋعا يكەمدىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: قۇمىرا جانە ءسيليندردىڭ سالىنۋ جولدارى كورسەتىلگەن پلاكاتتار، تاقىرىپ جازىلعان پلاكات، قويىلىم، (دراپيروۆكا)
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، سۋرەت سالدىرتۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
I ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II جاڭا ساباققا دايارلىق
III جاڭا ساباق
IV وي قوزعاۋ
V بوي قوزعاۋ
VI وقۋشىلارمەن وزىندىك جۇمىس
VII ساباقتى قورىتۋ
VIII باعالاۋ.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى وقۋشىلارمەن امانداسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، قۇرال جابدىقتارىن تەكسەرۋ، وقۋشىلاردى ساباققا دايىنداۋ.
II. جاڭا ساباققا دايارلىق بالالار، ءبىز بۇگىن قۇمىرا جانە سيليندر اۋا پەرسپەكتيۆاسىن جانە كەڭىستىكتى تابۋ اتتى جاڭا ساباعىمىزدى باستايمىز. ساباق باستالماس بۇرىن قاعاز، قارىنداش، وشىرگىش ت. ب قۇرالدارىڭدى دايىنداپ الايىق. ەندى قۇمىرا مەن ءسيليندردىڭ سالىنۋ جولدارىنا، شتريحتاۋ تاسىلدەرىنە ۇڭىلەيىك.
III. جاڭا ساباق بارلىق نارسەلەردىڭ نەگىزگى بولىپ تابىلاتىن ەڭ جاي فورمالار - گەومەتريالىق دەنەلەر. ولار كۋب، سيليندر، كونۋس، پريزما، پيراميدا ت. ب. سيليندر - تۇيىق سيليندرلىك بەتپەن جانە ءوزارا پاراللەل ەكى جازىقپەن شەكتەلگەن گەومەتريالىق دەنە. سيليندر تىكتورتبۇرىش - تان جانە ەكى دوڭگەلەكتەن تۇرادى. تىكتورتبۇرىشتىڭ ءبىر قابىرعاسى ءسيليندردىڭ بيىكتىگىنە باسقا قابىرعاسى سيليندر تابانىنداعى شەڭبەردىڭ ۇزىندىعىنا تەڭ. قۇمىرا بىرنەشە گەومەتريالىق فيگۋرالاردان تۇرادى. دەنەلەردى كوشىرە سالماي، دەنەنىڭ قۇرىلىمىنا، ونىڭ گەومەتريالىق قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساۋ كەرەك. بەينەلەيتىن نارسەنىڭ سىرتقى ءپىشىنى جارىق پەن كولەڭكە ارقىلى ايقىندالادى. ولاردىڭ بەلگىلى اتاۋلارى بار. نارسەگە ساۋلە تۇسكەن بەت جارىق، ەڭ جارىق جەر - جىلت، جارىققا قاراما - قايشى بەتى كولەڭكە، مەنشىكتى كولەڭكە دەپ اتالادى. جارىق پەن كولەڭكە اسىرەسە اشىق، اقشىل زاتتاردا ايقىن بايقالادى. سۋرەت - ءتى شتريحتاۋ ءىسى كولەڭكەدەن باستالادى. قاشىقتاعى تۇرعان زاتتاردىڭ تۇستەرى ءوز تۇسىنە قاراعاندا قاراڭعىلاۋ، الىستاعى قاراڭعى تۇستەر جاقىنداعى قاراڭعى تۇستەرگە قاراعاندا جارىقتاۋ بولىپ كورىنەدى. پەرسپەكتيۆا - سىزىقتىق جانە اۋالىق دەپ بولىنەدى. مىسالى پوەزد رەلستەرى بىزدەن ۇزاققا بارىپ، كوكجيەكتە ءبىر نۇكتەگە تۇيىسەدى.
IV. وي قوزعاۋ كەزەڭى: سۋرەت ساباعىندا كەزدەسەتىن سوزدەردەن رەبۋس قۇراستىرۋ. مىسالى: جارىق، كولەڭكە، سىزىق، قۇمىرا، سيليندر، شتريح ت. ب.
V بوي جازۋ كەزەڭى: ءار وقۋشى ءوزى بىلەتىن گەومەتريالىق دەنەنى سالىپ، جەڭىل شتريحتاپ، قانداي دەنە ەكەنى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.(كونۋس، پريزما، سيليندر، ۇشبۇرىش، شار، كۋب)
VI وقۋشىلارمەن وزىندىك جۇمىس: كىم كوپ بىلەدى؟ (تەست تاپسىرمالارى بەرىلەدى)
VII ساباقتى قورىتۋ جاڭا ساباقتى قورىتا كەلە، ءبىز سيليندر مەن قۇمىرا تۋرالى، سالىنۋ جولدارىمەن تانىستىق. سيليندر مەن قۇمىرانىڭ سۋرەتىن سالۋدى بىلە وتىرىپ، جاڭا ساباقتى بەكىتەمىز.
1. سيليندر نەدەن تۇرادى؟
2. قۇمىرا نەدەن تۇرادى؟
3. جارىق، كولەڭكە تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
4. پەرسپەكتيۆا دەگەنىمىز نە؟
5. پەرسپەكتيۆا زاڭدىلىقتارىن اتا؟
6. شتريح دەگەن نە؟
7. شتريحتىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭ؟
VIII باعالاۋ. ساباققا جاقسى، بەلسەندى قاتىسقان وقۋشىلاردى اتاپ ايتىپ، جاقسى سالىنعان سۋرەتتەردى كورسەتىپ، ماداقتاۋ ارقىلى باعالاۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: وتباسىنداعى سىيلاستىق - ادەپتىلىك باستاۋى (تاربيە ساعاتى)
