InfoHub Logo

حورەزم حاندارى سىرىمدى ءولتىرۋ ءۇشىن جولىنا اعاش ءۇي تىكتىرىپ قويادى، سىرىم كەلسە، قوناق ەتىپ، اسقا ۋ سالىپ بەرۋدى جانسىزدارىنا قاتاڭ تاپسىرادى. ۇيدە ون شاقتى قىز-كەلىنشەك ويىن ويناپ جاتا بەرەدى.

ءبىر كۇنى سىرىم قاسىنداعى جولداستارىمەن ماناعى تىگىلۋلى تۇرعان جول بويىنداعى اعاش ۇيگە كەلەدى. كەلگەن بويدا قىز-كەلىنشەكتەر: «اعالار، تۇسىڭىزدەر، قوناق بولىڭىزدار»، — دەپ قارسى الادى، استى-ۇستىنە ءتۇسىپ الدايدى. نان ءپىسىرىپ الدارىنا قويادى. «بۇل جەردە بۇرىن ەل جوق ەدى. ەلسىز جەرگە ءۇي تىگىپ، قىز- كەلىنشەكتەر كەلىپ سونشا قۇرمەتتەۋى قالاي؟!» — دەپ سىرىم ىشىنەن سەزىكتەنەدى. سىرىمنىڭ قاسىنا ەرىپ جۇرگەن ءبىر جاقسى ءيتى بولادى. الدىنا كەلگەن يتىنە: «سەندە ازىق جوق، مەندە جازىق جوق»، — دەپ، ناننىڭ ءبىر بولەگىن سىرىم تاستاي بەرەدى. يت جەپ، تاباندا ءولىپ قالادى. ناننىڭ ىشىندە ۋ بار ەكەنىن انىقتاپ، سىرىم جەندەتتەردىڭ ءبىر قاتارىن ءولتىرىپ، قالعاندارىن «بۇل ۋدى سەندەرگە كىم سالىپ بەر دەدى؟» — دەپ قىستايدى. «شىنىڭدى ايتپاساڭ، ولتىرەم» دەگەن سوڭ، قورىققاننان «بىزگە ۋ سالىپ بەرۋگە بۇيىرعان حان ەدى»،— دەيدى جەندەتتەر. «وندا حانىڭمەن كەزدەستىر، سەندەردى سودان كەيىن بوساتامىن»، — دەپ، سىرىم حانعا قاراي جاڭاعى ادامداردى جاياۋ ايدايدى. بۇل ۋاقيعانى بىرەۋلەر الدىن الا حانعا حابارلاپ قويادى.

سىرىمنىڭ ولمەگەنىن، ەندى جاعدايدىڭ جامانعا اينالعانىن حان ءبىلىپ، امال ويلايدى. «سىرىم ماعان كەلىپ، سول ادامدارمەن ورداعا كىرەر، سوندا كىمدە-كىم سەبەبىن تاۋىپ ونى ولتىرسە، سوعان سىيلىق بەرەمىن»،— دەيدى. سول كەزدە ءبىر كەمپىر: «مەن ۋ جاعىپ ءولتىرىپ بەرەيىن»، — دەيدى. حان كەمپىرمەن كەلىسىپ، قولىنا كۇشتى ۋ دايىنداپ بەرىپ: «سىرىم ماعان كىرگەندە، سەن تىستا جۇمىسىڭدى ورىندا»، — دەپ، شىعارىپ جىبەرەدى.
الدىندا بىرنەشە ايداعان ادامدارى بار سىرىم قاسىنداعى جولداستارىمەن ورداعا كىرەدى. ۇيگە كىرەردە سىرىم جولداستارىنا: «ەر-توقىمنىڭ ءبىر جەرىنە ۋ جاعىپ كەتپەسىن، ساق بولىڭدار»، — دەپ تاپسىرادى.

حانعا كىرىپ سىرىم:

— سىزگە، ەر ەمەس ەكەنسىز، «ەر ءقادىرىن ەل بىلەر، ەل ءقادىرىن ەر بىلەر» دەگەن بار ەدى. جازىقسىز ونداعان ادامدى ءولتىرۋ ماقساتىمەن ايەل-قىزداردى جولعا قويىپ، نەگە اسقا ۋ سالىپ بەرۋدى تاپسىردىڭىز؟ — دەيدى. حان:

— مەن بىلمەيمىن، — دەپ مويىندامايدى. ماناعى الىپ كەلگەن قىز-كەلىنشەكتەر حاننىڭ موينىنا سالۋدان قورقادى، تانىپ شىعادى. وردادا ايعاي-شۋ، ۇرىس-جانجال باستالادى. سىرىمنىڭ جولداستارى ۇيدەگى جانجالمەن الاڭ بولىپ جۇرگەندە، ماناعى كەمپىر سىرىمنىڭ ەر-توقىمىنا ۋ جاعىپ قويادى. جولداستارى ونى بايقامايدى. «سەن سياقتى تالاي حانداردىڭ باسىن جويعانمىن، ەندى ءىسىم سەنىمەن ءتۇسسىن»، — دەپ سىرىم اشۋلانىپ، وردادان شىعىپ، اتىنا ءمىنىپ، جولداستارىمەن كەتە بارادى. كوز كورىنىم جەرگە بارىسىمەن-اق سىرىمنىڭ وڭ جاق اياعى قاقساپ، ءىسي باستايدى. سوندا سىرىم جولداستارىنا قاراپ:

«مەنى ۇقساتقان ەكەن، جامان جولداس جاۋعا الدىرار دەگەن وسى عوي»، — دەپ جۇرۋگە جارامايدى، ءبىر اۋىلعا ءتۇسىپ، كەشكە جۇلدىز شىعا قايتىس بولادى.

---