InfoHub Logo

قازاقستاندا اقىن جانە ءانشى جامبىل جابايەۆتىڭ تۋعانىنا 175 جىل تولادى. ول ەجەلگى باتىرلاردى دا، زامانداستارىن دا ماقتادى. ال ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا "لەنينگرادتىقتار، مەنىڭ بالالارىم"پوەماسىن جازدى. ونىڭ ەسىمى ەلدىڭ فيلارمونياسى، ال ول تۇرعان اۋىلدا مۇراجاي ورنالاسقان.

"جامبىل-اتا بالا كەزىندە موللادا وقىعان، ول ارابشا ءسال-سال بىلەتىن، سونداي-اق وقي دا، جازا دا المايتىن. مىنە، ونىڭ ومىرىندەگى دومبىرانىڭ ءمانى تۋرالى ول ءوزى جاقسى ايتقان: "قالامسىز جانە سياسىز ءان شىرقالدى. ماعان دومبىرا، ءانشىمىن، ءبىر پاراق قاعازدى الماستىردى"، - دەپ كەلتىرەدى جامبىلدىڭ نەمەرەسى جابايەۆتىڭ اتاسى سالتانات جامبىلوۆا.

قازاقتار اراسىندا ول ايتىستارعا – دومبىراداعى شەشەندەردىڭ مۋزىكالىق سايىستارىنا قاتىسقاننان كەيىن بەلگىلى بولدى. جابايەۆتىڭ فەنومەنالدى ەستەلىگىنىڭ ارقاسىندا رەسپۋبليكادا جۇزدەگەن فولكلورلىق شىعارمالار: قازاق دالاسىنىڭ ەپوسى مەن ەپوستارى جازىلدى.

"جىلدار بويى ونىڭ سانا-سەزىمى بۇلدىر ەمەس، جادى جوعالعان جوق – ءبارى تەك ءوسىپ كەلە جاتقان كەزدە بولدى. وعان مىسال: 1936 جىلدان 1941 جىلعا دەيىنگى 90 جىل ىشىندە ون مىڭنان استام ەپيكالىق شىعارما جازدى"، – دەدى ول قازاق ۇلتتىق فيلارمونياسىنىڭ ءسوليستى. جامبىل جابايەۆ ەرجان الىمبەتوۆ.

"ۇلتتىق مادەنيەتكە قوسقان ۇلەسى ءۇشىن قازاق كسر ۇكىمەتى اقىنعا 75 جىلدىق مەرەيتويىنا م-1 ماشيناسىن سىيعا تارتتى. سول جىلدارى وداقتىق رەسپۋبليكادا ولاردىڭ التاۋى عانا بولدى. باستاپقىدا ول قارا بولدى، ءبىراق كۇردەلى جوندەۋ كەزىندە ول كوك تۇسكە بويالدى. جاقىندا ءبىز ونى گاراجدان شىعاردىق، ول ءالى دە جولدا".

بۇكىلوداقتىق تانۋ جامبىلعا كەش كەلدى: 1936 جىلى ماسكەۋدە قازاق ونەرى مەن ادەبيەتىنىڭ ونكۇندىگى ءوتتى. 90 جاستاعى اقىن دومبىرامەن سەنساسياعا اينالدى. بيلىك ءۇشىن ول كوپۇلتتى ەلدىڭ ءتۇرلى-تۇستى وكىلى جانە ونىڭ جۇمىسى حالىققا تۇسىنىكتى. شىعارمالاردا ول ستالين مەن پارتيا قايراتكەرلەرىن، باتىرلار مەن جۇمىسشىلاردىڭ جەتىستىكتەرىن ماقتادى.

"جاقىن ارادا كەڭەس مادەنيەتى ۇلتتىق، ءبىراق مازمۇنى جاعىنان سوسياليستىك دەگەن تەزيستىڭ دۇرىستىعىن راستاۋ ءۇشىن وسىنداي ۇلگىنى تابۋ كەرەك بولدى. كەڭەس وكىمەتى ونى ءوز قاتارىنا شاقىرعان كەزدە، ول 70 جاستا ەدى، ياعني ول ۇلكەن ءومىر سۇرگەن قارت ادام ەدى"، – دەپ اتاپ ءوتتى تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى سالتانات اسانوۆا.

سوعىس جىلدارىندا ول ايگىلى "لەنينگرادتىقتار، مەنىڭ بالالارىم"ولەڭىن جازدى.

"لەنينگرادتىقتار، مەنىڭ بالالارىم! لەنينگرادتىقتار، مەنىڭ ماقتانىشىم! مەن دالا اعىنىنىڭ اعىنىندا نيەۆا اعىنىنىڭ جارقىلىن كورە الامىن".

بۇل جۇمىس لەنينگراد تۇرعىندارىنا بلوكادانىڭ قيىندىقتارىنا توتەپ بەرۋگە كومەكتەستى. اقىن ءۇشىن ۇلى وتان سوعىسى جەكە تراگەدياعا اينالدى-ونىڭ ۇلى الگاداي جوعالىپ كەتتى.

"سوعىس، سناريادتار، بومبالار جارىلدى، مەن قارايمىن-حالىق كوپ. مەن جاقىندايمىن، قارايمىن-جانە گازەت دۇڭگىرشەگى بار، ەلەستەتەسىز بە؟ وندا ونىڭ ولەڭى باسىلعان گازەت ساتىلادى، ال ادامدار ەشتەڭەدەن قورىقپاي كەزەككە تۇرىپ، ونى ساتىپ الادى. جامبىل جابايەۆتىڭ ولەڭى باسىلعان گازەتتى كەزەكتە ساتىپ الامىز"، - دەپ ەسكە الادى جامبىل جابايەۆتىڭ نەمەرەسى سالتانات جامبىلوۆا.

اقىننىڭ كوپتەگەن شىعارمالارى ءالى كۇنگە دەيىن وزەكتى، سوندىقتان ولاردى قازاقستاندا مەكتەپتەردە وقىتادى. ءار قالادا اقىننىڭ ەسىمىمەن اتالاتىن كوشە نەمەسە مەملەكەتتىك مەكەمە بار.

ءوزىنىڭ زامانىندا سانالى،دارىندى ادام بولعان تۇلعا ،قازىرگى  تاڭداعى ءبىزدىڭ بولاشاق ۇرپاعىمىزعادا ءالى كۇنگە دەيىن ءوزىنىڭ اسەرىن تيگىزەتىندەي شىعارمالارىن قالدىرىپ كەتتى سونى ءبىز باعالاپ قۇندىلىعىنا جەتە ءبىلۋ ماقساتىمىز بولىپ كەلەدى.

تۇرسىنعالييەۆ نۇرلان نۇرعالي ۇلى

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ 3-كۋرس ستۋدەنتى

جەتەكشى:PhD دوكتور،اعا وقىتۋشى مۇقان نۇرزات

---