جاڭا تەحنولوگيانى قولدانۋدىڭ ماڭىزى
تەكەي باتىر قارپىق ۇلى اتىنداعى جوعارى كوللەدجدىڭ
تاريح ءپانى وقىتۋشىسى وماروۆا ساۋلە ورىنباسار قىزى
«ادام ۇرپاعىمەن مىڭ جاسايدى» - دەيدى حالقىمىز. ۇرپاق جالعاستىعىمەن ادامزات بالاسى مىڭ ەمەس ميلليونداعان جىلدار جاساپ كەلەدى. «نادان جۇرتتىڭ كۇنى - قاراڭ، كەلەشەگى تۇمان» دەپ، م. دۋلاتوۆ ايتقانداي، ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ تىرەگى-بىلىمدى ۇرپاق. سوندىقتان دا، زامان تالابىنا ساي وقىتۋ مەن تاربيەنىڭ سوڭعى تۇرلەرىن جەدەل مەڭگەرىپ، كاسىبي شەبەرلىكتى ۇشتاپ وتىرۋ ۇستازدىڭ باستى پارىزى. قازىرگى زامان اعىمىنا بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە قىزىعۋىن ارتتىرۋ ءۇشىن مۇعالىمدەرگە جاڭا تالاپتار قويىلۋدا. سول سەبەپتى وقىتۋدىڭ ءارتۇرلى تەحنولوگيالارى جاسالىپ، وقۋ ورىندارىنىڭ تاجىربيەسىنە ەنگىزىلۋدە. جان-جاقتى ىزدەنىستىڭ ناتيجەسىندە ءبىلىم بەرۋ اياسىندا جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ سانى دا ساپاسى دا ءوسىپ كەلەدى. شىعارماشىل ءمۇعالىمنىڭ شاكىرتى دە شىعارماشىل بولۋى كەرەك. وقۋ پروسەسى باسقارىلاتىن پروسەسس بولعاندىقتان، جەكە وقۋشىنىڭ ەرەكشەلىگىن ەسكەرۋ - ءمۇعالىمنىڭ مىندەتى. شىعارماشىلىق قابىلەت ءار بالانىڭ تابيعاتىندا بولادى. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز وقۋشى بويىندا جاسىرىن جاتقان مۇمكىندىكتەرىن اشۋ. ساباق - ءمۇعالىم مەن وقۋشىلار توبى، شاعىن توپتار مەن جەكە وقۋشى اراسىنداعى قاتناس ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. ءمۇعالىم كىتاپتاعى تاقىرىپتى تەرەڭدەتىپ ءتۇسىندىرىپ، بالانى وسى تاقىرىپقا، جالپى پانگە قىزىقتىرىپ، قوسىمشا ءتۇرلى ادەبيەتتەردەن ماعلۇماتتار بەرە وتىرىپ، وقۋشىلارعا ءوز كوزقاراستارىن وزدەرى ايقىنداپ، بەلگىلى ءبىر قورىتىندىعا كەلۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.
تەحنولوگيا - بەلگىلى ءبىر ىستەگى ادامنىڭ ءادىسى، شەبەرلىگى. وسى شەبەرلىك ارقىلى ءمۇعالىمنىڭ ءوز ساباعىن وقۋشىعا جوعارى ساتىدا جەتكىزۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى. ءمۇعالىم ۇنەمى شىعارماشىلىقپەن، ىزدەنىسپەن جۇمىس جاساپ وتىرسا جاڭاشىلدىققا جاقىن بولعانى. وزگەلەردىڭ ۇلگىسىن ءوز ىسىندە پايدالانا بىلسە، وعان وزىندىك قولتاڭباسىن قوسىپ وتىرسا - وقۋشى تاربيەلەۋ مەن ءبىلىم بەرۋدەگى جەتىستىگى سول بولماق.
پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا دەپ وقۋدىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ جانە جوبالىق قورتىندىعا جەتۋ ماقساتىندا ءمۇعالىم مەن وقۋشىلاردىڭ بىرىككەن تەحنولوگيالىق ءىس-قيمىلىن ايتادى. ءمۇعالىمنىڭ ساباقتى جوبالاۋداعى جاۋاپكەرشىلىگى وقۋشىلاردىڭ تاريح پانىندە ناتيجەلى قارىم-قاتىناس جاساۋىنا مۇمكىنشىلىكتەر تۋعىزادى. ناتيجەسىندە، «ۇستاز-وقۋشى» ارىپتەستىگى از ۋاقىتتا جاڭا تەحنولوگيا جاردەمىمەن ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتە الادى. ءبىلىم بەرۋدە يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى ەندىرۋى وقۋشىلارعا ءارتۇرلى ادىستەردى جەتىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، اتاپ ايتقاندا: ترەنينگتەر، دوڭگەلەك ۇستەلدەر، باسپاسوز-كونفەرەنسيالارى جانە ت. ب. وقۋشىلاردىڭ ساباقتاعى جاۋاپكەرشىلىگىن، بەلسەندىلىگىن، ءوزىن-وزى باعالاۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
يننوۆاسيا دەگەنىمىز - تەك قانا، جاڭالىق ەنگىزۋ ەمەس، سونىمەن قاتار، جاڭانى ءداستۇرلى وقۋ-تاربيە ۇردىسىنە قولدانا ءبىلۋ. ءبىلىم بەرۋ ۇردىسىندە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ماسەلەسى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ قاتارىنان ورىن الۋدا.
ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسىن اقپاراتتاندىرۋدا تومەندەگىدەي پەداگوگيكالىق مىندەتتەردى شەشۋگە بولادى:
- ءبىلىم بەرۋدە كولەمدى اقپاراتقا قول جەتكىزە الۋ؛
- ءبىلىم الۋعا موتيۆاسيانىڭ جوعارلاۋى؛
- ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋ؛
- ءوزىن-وزى باقىلاۋ؛
- جەكە تۇلعانى جەتىلدىرۋ (تۇلعانىڭ ءوي-ورىسى، ەستەتيكالىق تاربيە، اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ جانە ت. ب. )
وقۋ-تاربيە جۇمىسىن جەتىلدىرۋ (ءبىلىم بەرۋدىڭ ساپاسى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، تانىمدىق ارەكەتتىڭ ءموتيۆىن قامتاماسىز ەتۋ، ءپانارالىق بايلانىستاردى تەرەڭدەتۋ جانە ت. ب). ءسوز ارقاۋى كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانىڭ پايدالانا وتىرىپ، تاريح ءپانى ساباعىندا ينتەرنەت جۇيەسىن قولدانۋ ماسەلەسى بولماق.
وقۋشى ماسەلەنى تۇسىنبەي، وزىنە قاجەتتى اقپاراتتى الا-الماي، ماسەلەنى شەشۋگە شىعارماشىلىق تۇرعىدان كەلۋ مۇمكىنشىلىگىنەن ايرىلىپ، وزىنشە وي قورىتىپ، ونى تۇجىرىمداۋ جانە قىزىقتى پىكىرلەر ايتا الۋ قابىلەتىنە يە بولا المايدى. ال، ماسەلەنى شەشۋدە جاڭا وي قۇندى پىكىر ايتۋ وتە ماڭىزدى. جانە ول مىندەتتى تۇردە قورىتىندىلانىپ، بەلگىلى ءبىر كورىنىسكە يە بولسا، ونىڭ ناتيجەسى جوعارى بولماق. تاريح ءپانىن وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ تيىمدىلىگىنىڭ كورسەتكىشتەرى مىنالار:
- وقۋشىلاردىڭ مورالدىق، پسيحولوگيالىق جانە جاس ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرۋ.
- وقۋعا جاعىمدى كوڭىل كۇي قالىپتاستىرۋ.
- ۇستاز بەن وقۋشى اراسىندى پىكىر الماسۋ، عىلىمي قارىم-قاتىناس جانە ارىپتەستىك ءپرينسيپىن ورنىقتىرۋ.
- وقۋشىلاردىڭ ەسكە ساقتاۋ قابىلەتى مەن شىعارماشىلىق دەڭگەيىن كوتەرۋ ارقىلى بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
- وقۋدى يگەرۋگە مۋلتيمەديالىق جانە باسقا دا تەحنيكالىق مۇمكىندىكتەردى كەڭىنەن ىسكە قوسۋ.
ءبىلىم بەرۋ تەحنولوگياسىنىڭ ءۇش ءتۇرلى ءتيپى بار. ولار داستۇرلىك، يننوۆاسيالىق جانە اقپاراتتىق. باستىسى - تەحنولوگيانىڭ جيىنتىعى ەمەس، ونىڭ دارەجەسى. وقۋشىلاردىڭ ءارتۇرلى اقپارات كوزدەرىن، رەسۋرستارىن پايدالانۋ ارقىلى كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانىڭ كومەگىمەن دەربەسسىزدەنۋى ارقىلى ءبىلىمدى مەڭگەرۋدە كاسىبي شەبەرلىگىن شىڭدايدى. جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگياعا ءارتۇرلى اقپاراتتاردى ەلەكتروندىق ادىسپەن ەنگىزۋ، ساقتاۋ جانە بەرۋ جاتادى. وقۋشىلاردىڭ تەحنيكالىق ءبىلىمىنىڭ كاسىبي باعدارلاماعا سايكەس تاريح ءپانىن مەڭگەرە وتىرىپ يگەرۋى، ولاردىڭ وسى ماقساتتا جۇيەلى تۇردە تەحنولوگيالىق اقپاراتتاردى جانە پەداگوگيكالىق تەحنولوگيانى پايدالانا وتىرىپ ۇنەمى دايىندىعىن ارتتىرۋىنا، ىزدەنۋىنە بايلانىستى. تەحنولوگيانىڭ مەتوديكاعا قاراعاندا ايىرماشىلىعى مىنادا: وقۋدى جوبالاۋ، تاجىريبيەنى قورىتىندىلاۋ نەگىزىندە ەمەس، وقۋدى عىلىمي تۇرعىدان نەگىزدەۋگە باعىتتالعان.
ءقازىر ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ءتۇرلى تەحنولوگيلار ەنگىزىلۋدە، ءبىراق ولاردىڭ ىشىندە قاجەتتىلىگىن تاڭداپ، ساباقتىڭ ءار كەزەڭىندە ءتيىمدى قولدانۋ - باستى تالاپ. بۇل رەتتە ءوزىم تاريح ساباعىمدا وقىتۋدىڭ كوپتەگەن ادىستەرىنەن قۇرالعان ينتەراكتيۆتى وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ ءتيىمدى ادىستەرىن قولدانامىن. ينتەراكتيۆتى وقىتۋ ادىستەرى تۇلعا ارالىق قارىم-قاتىناسقا نەگىزدەلە وتىرىپ، «جەكە تۇلعانى دامىتۋعا باعىتتالاتىن» قازىرگى ءبىلىم بەرۋ پاراديگماسىن قاناعاتتاندىرادى. سونىمەن بىرگە، ساپالى ءبىلىم الۋدىڭ العىشارتتارى بولىپ تابىلاتىن تانىم بەلسەندىلىگى مەن ىزدەنىس دەربەستىگىن قالىپتاستىرىپ قانا قويماي، ارى قاراي دامىتادى.
اقپاراتتىق قوعامنىڭ نەگىزگى تالابى - ستۋدەنتتەرگە اقپاراتتىق ءبىلىم نەگىزدەرىن بەرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ، قۇرىلىمدىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. اقپاراتتىق ورتادا جۇمىس جاساۋ ءۇشىن كەز كەلگەن وقىتۋشى ءوز ويىن جۇيەلى تۇردە جەتكىزە الاتىنداي، كومۋنيكاتيۆتى جانە اقپاراتتىق مادەنيەتى دامىعان ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانا بىلەتىن بولۋى ءتيىس. ساباقتا جاڭا تەحنولوگيا رەتىندە اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ ساباقتىڭ تيىمدىلىگى مەن ساپاسىن ارتتىرىپ، ءبىلىم بەرۋدىڭ تابىستى بولۋىنا وڭ ىقپال ەتەدى. تاريح ساباقتارىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى ەنگىزۋ ارقىلى ساباقتىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋعا، دامىتا وقىتۋ يدەياسىن جۇزەگە اسىرۋعا، ساباقتى شاپشاڭ جۇرگىزۋگە، وزىندىك جۇمىستىڭ كولەمىن كوبەيتۋگە بولادى. اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ بىرى-ينتەراكتيۆتى تاقتا. ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ مۇمكىندىكتەرى وقىتۋشىلارعا بالانى وقىتۋدا ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانۋعا مۇمكىندىكتەر بەرەدى. دەمونستراسيالىق ماتەريالدار دايىنداۋ، توپپەن كەرى بايلانىس جۇرگىزۋ ءۇشىن ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ مۇمكىندىگى شەكسىز. مەن تاريح ساباقتارىندا كومپيۋتەردى، ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانامىن. تاقىرىپقا بايلانىستى سۋرەتتەر، سلايدتار، سىزبالار، كەستەلەر جاساۋ، تەرمين سوزدەردى جازۋ ساباق جازۋدىڭ مازمۇنىن كەڭەيتىپ، ستۋدەنتتەردىڭ تۇسىنىگىن تەرەڭدەتە تۇسەدى. ساباقتى قورىتۋ كەزەڭىندە سىناقحاتتار، ءسوزجۇمباقتار، ويتالقى سۇراقتاردى دا كومپيۋەردى، ينتەراكتيۆتى تاقتانى قولدانۋ ارقىلى جۇرگىزەمىن. بارلىق باقىلاۋ جۇمىستارىنىڭ تۇرلەرىن جانە قورىتىندى تەست جۇمىستارىن تەك قانا كومپيۋتەر ارقىلى جۇرگىزەمىن. سەبەبى بۇل ءادىس ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانۋ ءۇشىن وتە قولايلى. وقۋ پروسەسى كەزىندە كومپيۋتەردى ءتيىمدى پايدالانۋ جانە قولدانۋ وڭ تاجىربيە بەرىپ وتىر. وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن ىزدەنىسى، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، شىعارماشىلىعىن دامىتۋعا، قىزمەتىنىڭ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا دەربەس جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋعا ەرەكشە قولايلى جاعداي تۋعىزىپ وتىر. تەك ساباق كەزىندە عانا ەمەس ساباقتان تىس كەزدە دە ستۋدەنتتەرگە كومپيۋتەرمەن جۇمىس جاساۋعا ارنالعان تاپسىرمالار بەرەمىن. ءار ساباقتا تاپسىرمالاردى الدىن الا بەرۋ ارقىلى ستۋدەنتتەرگە قوسىمشا ماتەريالداردى تابۋدىڭ جولىن كورسەتىپ وتىرمىن. جاڭا ساباق بارىسىندا ستۋدەنتتەردىڭ اكەلگەن، وقىعان، مەڭگەرگەن ماتەريالدارى نەگىزىندە ستۋدەنتتەردىڭ اقپاراتتىق قۇزىرەتتىلىگى داميدى، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى ارتادى، اقپاراتپەن جۇمىس ىستەۋدى مەڭگەرەدى. ناقتى مالىمەتتەر مەن دەرەكتەرگە سۇيەنىپ، ماتەريالدى تالداۋعا، ساراپتاۋعا، دالەل كەلتىرۋگە، اقپارات كوزدەرىمەن عىلىمي تۇرعىدان جۇمىس جۇرگىزە بىلۋگە داعدىلانادى.
«ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس، ۇيرەتۋدەن بالاعا» دەپ اباي اتامىز ايتقانداي، ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – جەكە تۇلعانىڭ وزىنە، قوعامعا قاجەتتى قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، دامىتۋ جانە ءوز بەتىمەن ءبىلىم الۋىنا، ءوزىن-وزى دامىتۋعا قولايلى جاعداي جاساۋ. سوندىقتان دا ءاربىر وقىتۋشى ساپالى ءبىلىم مەن سانالى تاربيە بەرۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن تالماي ىزدەنۋ قاجەت. ەلىمىزدىڭ بولاشاعى جاستاردىڭ قولىندا. سول جاستاردى ءوز ماماندىعىن جاقسى مەڭگەرگەن، تەوريالىق بىلىممەن تەرەڭ سۋسىنداعان، قازىرگى قوعامنىڭ تالابىنا ساي، نارىقتىق ەكونوميكانىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرا بىلەتىن «سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى» ءتۇلعا ەتىپ شىعۋ مىنا ءبىزدىڭ قولىمىزدا.
قورىتا ايتقاندا، يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى ساباقتا قولدانۋ-ونىڭ ناتيجەلىگىنە قولايلى جاعدايدى جاساۋدىڭ بىردەن-بىر جولى، ال ول ءوز كەزەگىندە، بىرلەسە جۇمىس جاساۋعا، ادامي قارىم-قاتىناستارعا سەبەپكەر بولادى. وقىتۋعا جاڭاشىل كوزقاراستى قولدانۋ، تاجريبەگە باعىتتالعان وقۋدىڭ ۇلكەن جەتىستىگى بولىپ تابىلادى، سونداي-اق ونىڭ ساپاسى الىنعان ءبىلىمنىڭ ناقتى جاعدايدا ماقساتقا جەتۋىمەن قاتار ءومىردىڭ ساپاسىن كوتەرۋدە ۇلكەن سۇرانىستى قاناعاتتاندىرۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
پايدالانعان ادەبيەتتەر
1. ن. ءا. نازاربايەۆ 2012 ج14 جەلتوقسان «قازاقستان – 2050 دامۋ ستراتەگياسى»
2. س. ت. مۇحامبەتجانوۆا، ج. ءا. جارتىنوۆا «ينتەراكتيۆتى تەحنولوگيامەن جۇمىس جاساۋدىڭ ءادىس – تاسىلدەرى – الماتى، 2008
3. ا. يمانبايەۆا «وقۋ – تاربيە ءۇردىسىن اقپاراتتاندىرۋ » قازاقستان مەكتەبى، №2، 2005ج
4. جۋرنال «اقيقات» №1، 2015
5. ينتەرنەت مالىمەتتەرى
تاريح ساباقتارىندا زاماناۋي ادىس-تاسىلدەر مەن ءتيىمدى پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
You Might Also Like
-
اقپاراتتىق تەحنولوگيا كەڭ دامىعان زاماندا كەز-كەلگەن ادام ينتەرنەت الاياقتاردىڭ قۇربانى بولۋى مۇمكىن! قارا نيەتتىلەر بەتپە بەت جۇزدەسپەي-اق، تانىسپاي-اق تەلەفوننىڭ ارعى جاعىنان اقشا جىمقىرادى.
-
كوزىلدىرىك — كوزدىڭ كورۋ قابىلەتىن تۇزەۋگە ارنالعان ەڭ تانىمال قۇرالدىڭ ءبىرى. كوزىلدىرىكتى ويلاپ تاپقان ادام تۋرالى ناقتى اقپارات جوق. ءبىراق massaget. kz سايتىندا 13 عاسىردىڭ سوڭىندا ويلاپ تا...
