سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 كۇن بۇرىن)
جانۋارلار قالاي وسىپ-ونەدى؟
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جانۋارلار قالاي وسىپ-ونەدى؟
ساباقتىڭ ماقساتى: جانۋارلاردىڭ كوكتەمگى تىرشىلىگىمەن تانىستىرۋ؛ تابيعاتپەن بايلانىس ورناتا ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ؛ تابيعاتقا قامقورلىقپەن قاراۋعا تاربيەلەۋ. ءتۇرى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق-جاۋاپ، توپتىق جۇمىس. كورنەكىلىگى: جابايى جانۋارلار بەينەلەنگەن سۋرەتتەر. ينتەراكتيۆتى تاقتا. تەست تاپسىرمالارى.

ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەندەۋ، زەيىندەرىن جاڭا وتىلەتىن ساباققا اۋدارۋ
II. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءاربىر ادام-تۋىسىم، دوسىم، جۇراعات،
ءاربىر ساباق-ۇيرەنۋ، ۇعۋ، ۇلاعات.
ءاربىر ىسىم-تىرشىلىك، تىرەك، ادامدىق،
ءاربىر ءسوزىم-شىندىق، بىرلىك، ادالدىق.- بالالار، ءبىزدىڭ بۇگىنگى دۇنيەتانۋ ساباعىمىز قالاي ءوتسىن دەپ ويلايسىڭدار؟
- كوڭىلدى ءوتسىن، ساتتىلىك تىلەيمىز!
- بالالار، سەندەر جىل باسىنا تالاسقان حايۋاناتتار ەرتەگىسىن بىلەسىڭدەر. جانۋارلار جىل باسىنا تالاسىپ جىل باسى تىشقان بولىپ، ال قالعان جانۋارلار وزدەرىنە تيەسىلى ورىندارىن العان بولاتىن. ءقازىر سول جىل قايىرۋ كەستەسىن ەسكە ءتۇسىرىپ، قاي جانۋار قالاي ورنالاسقانىن قاراپ كورەيىك.
تىشقان جىلى، سيىر، بارىس، قويان، ۇلۋ، جىلقى، جىلان، قوي، مەشىن، تاۋىق، يت، دوڭىز.
- قانداي جىلدى شىعارىپ سالىپ، قاي جىلدى قارسى الدىق؟ بارىس جىلىن شىعارىپ سالىپ، قويان جىلىن قارسى الدىق.
- مىنا، سۋرەت نەنىڭ بويتۇمارى دەپ ويلايسىڭدار؟ ازيادانىڭ. بۇل قانداي جانۋاردىڭ كۇشىگى دەپ ويلايسىڭدار؟ بارىستىڭ كۇشىگى. بارىستىڭ كۇشىگى ازياداعا قالاي كەلدى ەكەن، سونى كورىنىس ارقىلى تاماشالاپ كورەيىك. ورتاعا بارىس كۇشىگى مەن قويان شىعادى.
- قويان: ءاي، سەن كىمسىڭ؟
- بارىس كۇشىگى: مەن – بارىستىڭ كۇشىگى-الانمىن.
- مەنىڭ اتىم-يربي.
مەن-2011 جىلعى ازيادانىڭ بويتۇمارىمىن.
- ال، سەن ءوزىڭ كىمسىڭ؟
- مەن بيىلعى جىلدىڭ يەسى قورقاق قويانمىن. مەن قورقاق بولسام دا وتە ەپتى، جۇيرىكپىن.
قويان:- يربي سەن تاۋدا ءومىر سۇرمەيسىڭ بە، جەردە نە ىستەپ ءجۇرسىڭ؟
يربي: مەن بيىك تاۋدىڭ باسىندا ءومىر ءسۇرىپ، قاردا اسىر سالىپ ويناعاندى. جارتاستان-جارتاسقا سەكىرگەندى قاتتى ۇناتامىن. ءبىراق وكىنىشكە وراي، بيىك تاۋدىڭ باسىندا ۇركەك ارقارلار مەن تاكاپپار قىرانداردان باسقا وينايتىن ەشكىم جوق. سوندىقتان جەردەن دوستار ىزدەپ كەلگەنمىن.
قويان: سونىمەن دوس تاپتىڭ با؟
يربي:- ءيا، مەن كوپتەگەن دوستار تاپتىم. ءوزىم ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ەلدىڭ ەكى قالاسىندا – استانا مەن الماتىدا ازيا ويىندارى وتەتىنىن ەستىپ استاناعا كەلدىم. بۇل ويىنعا ءارتۇرلى ەلدەردەن قار بارىسى سياقتى باتىل، مىقتى ءارى توزىمدىلەر كەلگەن ەكەن مەن سول سپورتشىلارمەن دوس بولىپ، جەڭىسكە جەتۋلەرىنە تىلەۋلەس بولۋدامىن.
- بالالار، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قىسقى ازيا ويىندارى ءوتىپ جاتىر. قىسقى ازيا ويىندارى جەتىنشى رەت وتكىزىلىپ وتىر. جارىستار 11قىسقى سپورت تۇرىنەن ءوتىپ جاتىر. 69 مەدال جيىنتىعى ساراپقا سالىنادى. ازيانىڭ 26 ەلىنەن سپورتشىلار قاتىسادى.
ساباق جانۋارلار الەمىنىڭ الۋان تۇرلىلىگى تۋرالى اڭگىمەدەن باستالادى. بالالار، ءبىز قانداي تاراۋدى ءوتىپ جاتىرمىز

- جانۋارلار الەمى.
- ەندەشە جانۋارلار قانداي توپتارعا بولىنەدى ەكەن؟ 1. جانۋارلار توپتارىن اتايىق.
جانۋارلار
قۇستار
سۇتقورەكتىلەر
قوسمەكەندىلەر
بالىقتار
بۋناقدەنەلىلەر
باۋىرىمەن جورعالاۋشىلار
2. سۇتقورەكتىلەر نەشە توپقا بولىنەدى؟ ەكى توپقا. اڭدار مەن مالدار نەمەسە ءۇي جانۋارلارىمەن جابايى جانۋارلار.
3. قۇستار نەشە توپقا بولىنەدى؟ ءۇي قۇستارى جانە جابايى قۇستار.

III. ءۇي تاپسىرماسىن ەسكە ءتۇسىرۋ.- بالالار ءبىز وتكەن ساباقتا ءماتىندى توپقا ءبولىنۋ ارقىلى جۇمىس ىستەگەنبىز، ءقازىر سول توپتار بويىنشا تاپسىرمالار ورىندايىق.
1-توپ: كوكتەمدە قۇستار تىرشىلىگىندە قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
2-توپ: قىزعىلت قوقيقازدار تۋرالى
3-توپ: كوكەك تۋرالى
جالپىلاما سۇراق. 1. قۇستار قالاي ءوسىپ ونەدى؟
2. قۇستار ۇياسىنا نەگە جولاماۋ كەرەك؟
3. قۇستارعا قانداي كومەك كورسەتە الاسىڭدار؟
وزەكتى جاعدايات.- جەر بەتىندە قۇستار جويىلىپ كەتسە، نە بولار ەدى؟ وقۋشى جاۋاپتارى تىڭدالادى.

IV. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ: جۇمباقتار شەشۋ. جۇمباقتاردىڭ شەشۋىن قاي توپ دۇرىس شەشسە سول توپ سول جانۋاردىڭ اتىمەن اتالادى.
1. قورىققاندا جەلاياق،
وتىرعاندا تومارداي-اق.(قويان)
2. جاپىراق جوق بۇتاسىندا،
قوس ەمەن ءوسىپ تۇر ءبىر باسىندا.(بۇعى)
3. جاز بويى ورمان كەزەدى،
جەمىس-جيدەك قورەگى.
اپان ونىڭ ءىنى،
قىسقى ەرمەگى ۇيقى.(ايۋ)

سونىمەن، ءار توپ ءوز اتتارىن تاڭدادى.
1-توپ: ايۋلار،
2-توپ: بۇعىلار،
3-توپ: قوياندار.
بۇل جانۋارلار قانداي جانۋارلار؟ جابايى جانۋارلار.
- بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى قانداي؟
- جابايى جانۋارلاردىڭ ءوسىپ-ونۋى.
- قانداي جىلدى شىعارىپ سالىپ، قاي جىلدى قارسى الدىق؟ بارىس جىلىن شىعارىپ سالىپ، قويان جىلىن قارسى الدىق. ولاي بولسا جىل يەسى قوياندى ورتاعا شاقىرايىق. قويان وتە جىلدام، سەرگەك اڭ بولعاندىقتان ءقازىر بىزگە سەرگىتۋ ءساتىن جاساتادى.

V. سەرگىتۋ ءساتى:
كى-كى بۇلعاڭدايدى تۇلكى،
يان-يان سەكىرەدى قويان،
يۋ-يۋ قورباڭدايدى ايۋ.
ىر-ىر ىرىلدايدى قاسقىر.
جاڭا ماتەريالمەن جۇمىس. وقۋلىقتاعى ءماتىندى وقۋ.
1. ويىن: «جانۋارلاردىڭ جينالىسى». شارتى: وقۋشىلار ءبىرىن-بىرى كورەتىندەي دوڭگەلەنە وتىرادى. ءاربىر وقۋشى ءوزىن ءبىر جانۋاردىڭ ورنىنا قويىپ، سونىڭ اتىنان سويلەيدى. مىس:- ءبىز، باقالار، كوكتەمدە ۇيقىدان ويانىپ، ۋىلدىرىق شاشامىز.
توپپەن جۇمىس. ءار توپ ءوز اتاۋلارى بويىنشا جانۋارلار تۋرالى اڭگىمەلەيدى.
ايۋلار توبى: ايۋلار جايلى.
بۇعىلار توبى: بۇعىلار جايلى.
قوياندار: قوياندار تۋرالى.
قوسىمشا مالىمەتتەر بويىنشا ءماتىننىڭ مازمۇنىن اشۋ.
جانۋارلاردىڭ تابيعاتقا تيگىزەتىن پايداسى تۋرالى پىكىرتالاس وتكىزۋ.
- قاسقىردى ورمان سانيتارى دەپ اتايدى. ويتكەنى ول ورمانداعى ولەكسەلەردى جەيدى.
- جانۋارلار وسىمدىكتەردىڭ وسىپ-ونۋىنە كومەكتەسەدى.
- زياندى قۇرتتاردىڭ كوزىن قۇرتادى.

2. جانۋارلاردىڭ بالالارىنىڭ اتاۋلارىمەن تانىستىرۋ.
اققۋدىڭ بالاسىن-كوگىلدىر.
ەلىكتىڭ بالاسىن-ەڭىلىك.
جولبارىستىڭ بالاسىن-شونجىك.
ايۋدىڭ بالاسى-قونجىق.
بۇعىنىڭ بالاسىن – بۇعىشاق.
تۇلكىنىڭ بالاسىن-تۇلكىشەك، مىرشاي.
قوياننىڭ بالاسى-كوجەك.
بارىستىڭ بالاسى-الان.
كيىكتىڭ بالاسى-قۇرالاي.

3. باقىلاۋ كۇندەلىگىمەن جۇمىس. سىزىق ارقىلى ءاربىر جانۋاردىڭ بالاسىن تاۋىپ كورسەتەدى.
4. جانۋارلار مەن تابيعات اراسىنداعى بايلانىستى قويۋ.
وسىمدىك دالا، ورمان تىشقاندارى جىلاندار
وسىمدىك جاندىكتەر ايۋ
وسىمدىك جاندىكتەر كىرپىلەر
وسىمدىك بۇلان قاسقىرلار
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. ءماتىن سوڭىنداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. اڭدار قالاي وسىپ-ونەدى؟
2. قوسمەكەندىلەر مەن جورعالاۋشىلار قالاي وسىپ-ونەدى؟
3. جىرتقىشتار مەن باسقا جانۋارلاردىڭ كوبەيۋىندە قانداي ايىرماشىلىق بار؟
ويىن «مەنىڭ سۇيىكتىم». تاقتاعا ءبىر جاعىنا جانۋارلار اتتارى، ەكىنشى جاعىنا تولدەرى جازىلادى. ولاردى سىزبامەن قوسۋ.
وقۋشىلاردى باعالاۋ. توپتاردىڭ جيناعان ۇپاي ساندارى بويىنشا باعالاپ ماداقتاۋ.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما