جاقسىدان ۇيرەن، جاماننان جيرەن
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، شىمكەنت قالاسى،
№89 شامشىراق بوبەكجاي-بالاباقشاسى
رۋستەموۆا رايحان التىباي قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «جاقسىدان ۇيرەن، جاماننان جيرەن» (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى: بالالارعا جاقسىلىق پەن جاماندىقتى اجىراتا بىلۋگە. ءبىر - بىرىمەن دوستىق قارىم - قاتىناستا بولۋعا، ۇلكەندەرگە قۇرمەت، كىشىلەرگە قامقور بولۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، ءتۇرلى ءتۇستى قاعازدار، قارىنداشتار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ارايلى تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى قالامىز،
جايناي ءتۇستى دالامىز.
قايىرلى تاڭ، بالالار
قايىرلى تاڭ، قوناقتار.
بالالار، ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن كۇن نۇرىنا قول سوزىپ، الاقاندى جايىپ كۇنمەن امانداسىپ الايىق.
قۋان، شاتتان، الاقاي!
قۋاناتىن كۇن كەلدى.
كۇلىپ شىقتى كۇن بۇگىن
قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن.
سالەمەتسىڭدەر مە؟ امانسىڭدار ما؟ ەسەنسىڭدەر مە؟ دەپ امانداسادى.
بالالار، بويىمىزداعى جامان قاسيەتتەردەن ارىلايىق، اۋىرمايىق، ادەپسىز بولمايىق جانە ءبارىمىز ءبىراز ءۇنسىز تۇرايىق. ءبىراز ۇنسىزدىكتەن سوڭ
- ارىلدىق پا؟
- ارىلدىق.
- ال ەندى، اسپان اتادان كۇش قۋات الايىق.
- ارمىسىڭ، قايىرىمدى اسپان اتا!
- ارمىسىڭ، مەيىرىمدى جەر انا!
بالالار جاقسى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
گۇل وسىرگەن جاقسى، اعاشقا سۋ قۇيعان جاقسى.
جامان دەگەن نەمەنە؟
كىشكەنتايدى جىلاتقان جامان، ويىنشىق سىندىرعان جامان.
ال ەندى وسى جاقسى مەن جامان تۋرالى بىلەتىن ماقال - ماتەلدەر ايتساق.
جاقسىنى جولداسىنان تانى.
جاقسىمىن دەپ ماقتانبا،
حالىق ايتپاي،
باتىرمىن دەپ ماقتانبا،
جەڭىپ قايتپاي.
جاقسى – اي مەن كۇندەي -
الەمگە بىردەي.
سىرلاسۋعا دوس جاقسى،
سىيلاسۋعا جات جاقسى.
اسىلدىڭ سىنىعى
ايدىننىڭ تۇنىعى.
جاقسىلىق بىرەۋدەن قايتپاسا،
بىرەۋدەن قايتادى.
جاقسى كىسى ولمەسىن،
جاماندىقتى كورمەسىن.
جاقسى اي مەنەن كۇندەي،
جاقسىلىعى جاننىڭ بارىنە بىردەي.
جاقسىلىق ۇمىتىلماس.
اقىلدى كىسىنى ايالا،
اقىماق كىسىنى اياما.
تاربيەشى: جارايسىڭدار، بالالار! ءبىز كۇندە قانداي جاقسى ىستەر اتقارىپ ءجۇرمىز؟ الدىمىزدا ءتۇرلى جەمىستەرىڭ سۋرەتى بار، كىم جاقىندا قانداي جاقسىلىق جاسادى، سونى ايتىپ، قولىنداعى جەمىسىن تاقتاداعى كارزەڭكەگە سالۋى كەرەك. مىنە كوردىڭدەر مە، ءتىپتى جەمىستەرىمىز ىدىسقا سيماي قالدى. بالالار شارشاعان شىعارسىڭدار. بويىمىزدى سەرگىتىپ الايىق.
سەرگىتۋ ءساتى.
ورنىمىزدان تۇرايىق
شەڭبەر جاساپ الايىق.
ءبىر وتىرىپ، ءبىر تۇرىپ
ءسال تىنىعىپ الايىق.
ال بالالار ەندى تاقپاقتارعا كەزەك بەرسەك.
اسىر سالىپ وينايمىز دا،
ءان شىرقايمىز، بيلەيمىز،
ۇلكەندەردى سىيلايمىز دا،
تەنتەكتەردى سۇيمەيمىز.
مەنى ۇلكەندەر ادەپتى دە ماقتايدى،
مىنەزىمنەن تەرىس قىلىق تاپپايدى.
ال ەگەر جالقاۋ بولساڭ ءتىلازار،
ونداي ادەت جاقسىلىققا جاتپايدى.
قارسى الدىنان كەسىپ وتپەي كولدەنەڭ،
قاشاندا مەن ۇلكەندەرگە جول بەرەم.
ابايسىزدا قالسا بىرەۋ ءسۇرىنىپ،
سول زاماتتا سۇيەنىش بوپ قول بەرەم.
ءتىلىن الىپ كىشىنىڭ دە، كارىنىڭ،
كوڭىلىنىڭ شىعىپ ءجۇرمىن ءبارىنىڭ.
اتا - انانىڭ ايتقان ءسوزىن تىڭداۋدى،
ادەپتىلىك بەلگىسى دەپ تانىدىم.
شىعارماشىلىق جۇمىس.
ال ەندى بالالار سەندەرگە مىنانداي تاپسىرما: «ساعان ايتار اقىلىم» دەپ اتالادى. ءارقايسىسىڭ ءوز ءىنى، ءسىڭلى، قارىنداسارىڭا اقىل حات جازىڭدار.
(ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانى بويىنشا)
ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ساباعىمىز دا اياقتالۋعا جاقىن. بۇگىنگى ساباق سەندەرگە ۇنادى دەپ ويلايمىن. « تابيعاتتاعى بارلىق جىلۋ - كۇننەن، ومىردەگى بارلىق جىلۋ – ادامنان.» - دەمەكشى مەن سەندەرگە سول كۇننىڭ جىلۋىنداي ءبىر – بىرلەرىڭە جىلۋ، جاقسىلىق جاساڭدار دەپ كۇننىڭ سۋرەتىن سىيلايمىن.(كىشكەنە سالىنعان كۇننىڭ سۋرەتتەرىن تاراتادى.)
جاقسىلىق جاساۋعا ۇمتىل!
№89 شامشىراق بوبەكجاي-بالاباقشاسى
رۋستەموۆا رايحان التىباي قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «جاقسىدان ۇيرەن، جاماننان جيرەن» (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى: بالالارعا جاقسىلىق پەن جاماندىقتى اجىراتا بىلۋگە. ءبىر - بىرىمەن دوستىق قارىم - قاتىناستا بولۋعا، ۇلكەندەرگە قۇرمەت، كىشىلەرگە قامقور بولۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، ءتۇرلى ءتۇستى قاعازدار، قارىنداشتار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ارايلى تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى قالامىز،
جايناي ءتۇستى دالامىز.
قايىرلى تاڭ، بالالار
قايىرلى تاڭ، قوناقتار.
بالالار، ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن كۇن نۇرىنا قول سوزىپ، الاقاندى جايىپ كۇنمەن امانداسىپ الايىق.
قۋان، شاتتان، الاقاي!
قۋاناتىن كۇن كەلدى.
كۇلىپ شىقتى كۇن بۇگىن
قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن.
سالەمەتسىڭدەر مە؟ امانسىڭدار ما؟ ەسەنسىڭدەر مە؟ دەپ امانداسادى.
بالالار، بويىمىزداعى جامان قاسيەتتەردەن ارىلايىق، اۋىرمايىق، ادەپسىز بولمايىق جانە ءبارىمىز ءبىراز ءۇنسىز تۇرايىق. ءبىراز ۇنسىزدىكتەن سوڭ
- ارىلدىق پا؟
- ارىلدىق.
- ال ەندى، اسپان اتادان كۇش قۋات الايىق.
- ارمىسىڭ، قايىرىمدى اسپان اتا!
- ارمىسىڭ، مەيىرىمدى جەر انا!
بالالار جاقسى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
گۇل وسىرگەن جاقسى، اعاشقا سۋ قۇيعان جاقسى.
جامان دەگەن نەمەنە؟
كىشكەنتايدى جىلاتقان جامان، ويىنشىق سىندىرعان جامان.
ال ەندى وسى جاقسى مەن جامان تۋرالى بىلەتىن ماقال - ماتەلدەر ايتساق.
جاقسىنى جولداسىنان تانى.
جاقسىمىن دەپ ماقتانبا،
حالىق ايتپاي،
باتىرمىن دەپ ماقتانبا،
جەڭىپ قايتپاي.
جاقسى – اي مەن كۇندەي -
الەمگە بىردەي.
سىرلاسۋعا دوس جاقسى،
سىيلاسۋعا جات جاقسى.
اسىلدىڭ سىنىعى
ايدىننىڭ تۇنىعى.
جاقسىلىق بىرەۋدەن قايتپاسا،
بىرەۋدەن قايتادى.
جاقسى كىسى ولمەسىن،
جاماندىقتى كورمەسىن.
جاقسى اي مەنەن كۇندەي،
جاقسىلىعى جاننىڭ بارىنە بىردەي.
جاقسىلىق ۇمىتىلماس.
اقىلدى كىسىنى ايالا،
اقىماق كىسىنى اياما.
تاربيەشى: جارايسىڭدار، بالالار! ءبىز كۇندە قانداي جاقسى ىستەر اتقارىپ ءجۇرمىز؟ الدىمىزدا ءتۇرلى جەمىستەرىڭ سۋرەتى بار، كىم جاقىندا قانداي جاقسىلىق جاسادى، سونى ايتىپ، قولىنداعى جەمىسىن تاقتاداعى كارزەڭكەگە سالۋى كەرەك. مىنە كوردىڭدەر مە، ءتىپتى جەمىستەرىمىز ىدىسقا سيماي قالدى. بالالار شارشاعان شىعارسىڭدار. بويىمىزدى سەرگىتىپ الايىق.
سەرگىتۋ ءساتى.
ورنىمىزدان تۇرايىق
شەڭبەر جاساپ الايىق.
ءبىر وتىرىپ، ءبىر تۇرىپ
ءسال تىنىعىپ الايىق.
ال بالالار ەندى تاقپاقتارعا كەزەك بەرسەك.
اسىر سالىپ وينايمىز دا،
ءان شىرقايمىز، بيلەيمىز،
ۇلكەندەردى سىيلايمىز دا،
تەنتەكتەردى سۇيمەيمىز.
مەنى ۇلكەندەر ادەپتى دە ماقتايدى،
مىنەزىمنەن تەرىس قىلىق تاپپايدى.
ال ەگەر جالقاۋ بولساڭ ءتىلازار،
ونداي ادەت جاقسىلىققا جاتپايدى.
قارسى الدىنان كەسىپ وتپەي كولدەنەڭ،
قاشاندا مەن ۇلكەندەرگە جول بەرەم.
ابايسىزدا قالسا بىرەۋ ءسۇرىنىپ،
سول زاماتتا سۇيەنىش بوپ قول بەرەم.
ءتىلىن الىپ كىشىنىڭ دە، كارىنىڭ،
كوڭىلىنىڭ شىعىپ ءجۇرمىن ءبارىنىڭ.
اتا - انانىڭ ايتقان ءسوزىن تىڭداۋدى،
ادەپتىلىك بەلگىسى دەپ تانىدىم.
شىعارماشىلىق جۇمىس.
ال ەندى بالالار سەندەرگە مىنانداي تاپسىرما: «ساعان ايتار اقىلىم» دەپ اتالادى. ءارقايسىسىڭ ءوز ءىنى، ءسىڭلى، قارىنداسارىڭا اقىل حات جازىڭدار.
(ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانى بويىنشا)
ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ساباعىمىز دا اياقتالۋعا جاقىن. بۇگىنگى ساباق سەندەرگە ۇنادى دەپ ويلايمىن. « تابيعاتتاعى بارلىق جىلۋ - كۇننەن، ومىردەگى بارلىق جىلۋ – ادامنان.» - دەمەكشى مەن سەندەرگە سول كۇننىڭ جىلۋىنداي ءبىر – بىرلەرىڭە جىلۋ، جاقسىلىق جاساڭدار دەپ كۇننىڭ سۋرەتىن سىيلايمىن.(كىشكەنە سالىنعان كۇننىڭ سۋرەتتەرىن تاراتادى.)
جاقسىلىق جاساۋعا ۇمتىل!
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
بىلىمدىدەن شىعادى العىر، شەشەن،شەشەندىكتەن بولعان عوي بارلىق كوسەم.سايرا، شاكىرت، سۋىرىپ شارىقتاشى،قالماسىن بۇل ساباقتا سەنىڭ ەسەڭ
