جاس ماماننىڭ - كاسىبي قۇزىرەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋداعى تالىمگەر - ۇستازدىڭ ءرولى
«جاس ماماننىڭ - كاسىبي قۇزىرەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋداعى تالىمگەر - ۇستازدىڭ ءرولى».
قازىرگى كەزەڭدەگى ەڭ وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى – باسەكەلەستىككە قابىلەتتى، ەڭبەك نارىعىندا سۇرانىسقا يە بولا الاتىنداي كاسىبي ماماندار دايىنداۋ. بۇگىنگى كۇنى جوعارعى وقۋ ورىندارى الەمدىك وركەنيەتكە ۇمتىلىپ، دۇنيەگە ىرگەلى ەل رەتىندە تانىلىپ، ءبىلىمدى، بىلىكتى، سانالى ازاماتتار تاربيەلەۋ مىندەتى تۇر. بۇل مىندەت ءبىلىم الۋشى جاستاردىڭ شىعارماشىلىقتارىن ارتتىرىپ، وزدىگىنەن ءبىلىم الۋعا جانە العان ءبىلىمىن ىسكە اسىرا بىلۋگە ۇيرەتۋدى مىندەتتەيدى. ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ «بولاشاقتىڭ ىرگەسىن بىرگە قالايمىز!» اتتى قازاقستان حالقىنا ارنالعان جولداۋىندا ساپالى ءبىلىم بەرۋ تۋرالى ماسەلە ۇستازدار قاۋىمىنا ۇلكەن مىندەتتەر جۇكتەپ وتىر جانە قازاقستاننىڭ يندۋستريالدى - يننوۆاسيالىق باعىتتا دامۋىنىڭ نەگىزى بولۋعا ءتيىس ەكەنى كورسەتىلگەندەي، جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ، بالالاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋداعى مونيتورينگ مەن باقىلاۋ – دياگنوستيكا امالدارىن مەڭگەرتۋ، مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەدەگى پەداگوگتارعا دا ۇلكەن مىندەتتەر جۇكتەيدى..
زاماناۋي پروگرەسستە ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن جاس مامانداردى ۇيرەتە وتىرىپ، زامان تالابىنا ساي بولۋ ءۇشىن ءبىلىمى جوعارى، مادەنيەتتى، وزىنە دەگەن سەنىمى مىقتى، ازاماتتىق ايقىنداماسى ورنىقتى، كاسىپتىك ءبىلىم دەڭگەيى جوعارى، جاڭالىققا جانى قۇمار، تىڭ شەشىم تابا الاتىن تاربيەشى بولۋعا دايىنداۋ. ءبىز تالىمگەرلەر ءوز جۇمىس جوسپارىمىزدى ءارقايسىمىز ءوز بەتىمىزشە قۇرامىز. نەگىزگى مەنىڭ جاس مامانمەن جۇرگىزىلەتىن جۇمىس جوسپارىمنىڭ قۇرىلىمى مىناداي ءۇش كەزەڭنەن تۇرادى:
تالىمگەر
I بەيىمدەلۋ
II وزەكتى – باستىسى
III باقىلاۋ
جوسپارلاۋ نەگىزىندە بىرىنشىدەن: ونىڭ جەكە ىشكى جان دۇنيەسىنە، مىنەزىنە، كوڭىل – كۇيىنە قاراي وتىرىپ، ونىڭ يكەمدىلىگىن انىقتايمىن. قانداي دا بولماسىن جۇمىس ءتۇرىن الماس بۇرىن، باقىلاۋ، قاتىسۋ ارقىلى قانداي جۇمىسقا قابىلەتتى ەكەنىن بايقايمىن. سونىمەن قاتار جاس ماماننىڭ بالامەن قارىم - قاتىناسىن جانە ۇستازبەن قىزمەتتەستىك بولۋعا دەگەن قابىلەتىنە وراي اشا ءبىلدىم. ونىڭ ەرۋديسياسىن /ءبىلىمدى، ويساناسىن/. مىنە ەندى وسىلار ارقىلى تەستەر، دياگنوستيكا، ساۋالنامالار ازىرلەيمىن
ءارى قاراي جاس مامانعا تالىمگەرلىك جۇمىسىمدى بىلاي ۇسىنامىن: باقىلاۋ، ەكى جاقتى قاتىناس، سۇراق - جاۋاپ، شاعىن تاپسىرمالار ۇسىنۋ.
جاس مامانعا ءار قاراي رۋداكيدىڭ سوزىمەن باستايىن:
«جۇرەگىڭمەن سەزبەسەڭ،
الەمنىڭ سىرىن ۇقپايسىڭ.
كوزىڭمەن كورەم دەگەنمەن،
بارلىعىن بايقاپ شىقپايسىڭ» دەي تۇرىپ، تالىمگەرلىك جۇمىسىمدى باقىلاۋ جاساپ، ۇنەمى تەكسەرىپ وتىرامىن. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە ياعني جاس ۇرپاقتىڭ قوعامدىق ومىرگە، ارنايى مەكەمە جۇيەسىنە زياتكەرلىك دايارلىعى باقىلاۋ ارقىلى، پەداگوگيكالىق جاڭالىق اشۋ، ونى باعالاۋ جانە قوعامداستىقتى مەڭگەرۋى، بولاشاقتا جاس مامانداردىڭ تاجىريبەنى ءوز جۇمىسىندا پايدالانۋىن قاداعالاۋ تالىمگەرلىك جۇمىسىم. ءاربىر جوسپارىن الىنعان ءىس ارەكەتتىڭ اياقسىز، ناتيجەسىز قالماۋىن قاداعالايمىن، باعىت باعدار بەرىپ وتىرامىن.
جاس مامانعا جەكە دامۋىنا «تىلدەسۋ» تاقىرىبىندا ترەنينگ ادىسىندە - ويىن: «كاسىبي تىلەك» /مادەنيەتتى، تۇلعالى سويلەۋگە ۇيرەتۋ/. ءوز وي پىكىرلەرىن دالەلدەيدى. جاتتىعۋلار: ماقساتى - بولاشاق تاربيەشى - پەداگوگتىڭ زەيىنى مەن نازارىن تۇراقتاندىرا الۋ قابىلەتتىلىگىن باقىلاۋ. مىسالى: تاقتاعا 5، 7، 8، 1، 3، 4، 2، 9، ساندار جازىلىپ، ءۇش سەكۋندتان كەيىن وشىرىلەدى. سول سانداردىڭ رەتىن ەستە ساقتاپ، قاعازعا ءتۇسىرۋى كەرەك. ەكىنشى ۆاريانتى: مەن 1 - 20 - عا دەيىنگى سانداردى جازامىن، رەتىن ساقتاماي، تەز - تەز، ول وقيدى. ءۇشىنشى جۇمىس: ءوز اتى - ءجونىن تاقتاعا جازىپ تۇرىپ، ارىپتەرىن كەرى وقۋ. قورىتىندى. رەفلەكسيا. ۇيگە تاپسىرما: «مەن تاربيەشىمىن، مەنىڭ ماقساتىم» ەسسە جازۋ. كەلەسى ەۆريستيكالىق ءادىس نەمەسە پرودۋكتيۆتى، ياعني بۇل جەكەلەي ىزدەنۋ جۇمىسىن بالالارعا ۇيرەتۋ بولىپ تابىلادى. مىسالعا وقۋ ءىس - ارەكەتىندە، ويىن ۇستىندە بولسىن. ت. ب. جاعدايلاردا بالاعا شەشىمىن قايدان تابۋعا بولاتىنىن سۋرەتتەردەن كورسەتۋگە ۇيرەتۋ.
ءوزىمنىڭ ەڭ باستىسى ماقساتىم وقۋ جىلىنا قويعان: «قارلىعاش» توبىنىڭ «وك كلۋبى»- ڭ ۇرانى «ءوزىم جاساپ، ءوز - ءوزىمدى ماقتايمىن» ىزدەمپازدىق زاماناۋي پروگرەسستە جاڭا شىعارماشىل ۇستاز جۇمىس جوسپارىمدى قوسىمشاعا تىركەدىم. بىرلەسكەن ءادىستى قولدانا وتىرىپ، مۋيرا زاڭىن اشامىز: «ءبىز بىرەۋىن تارتىپ شىعارامىز دەگەندە، ول قالعاندارىنا جالعاسىپ بايلانعان» دەگەندى بىلدىرەدى. «وك كلۋبىنداعى» ماسەلەلى جۇمىس، مىسالى: «قۇس ناۋاسىن جاساۋعا قانداي قۇرالدار قاجەت؟»، «جىلاننىڭ ۆەلوسيپەدى قانداي بولماق؟ ت. ب. زەرتتەۋ جۇمىستارى: « سيقىرلى دىبىستار»، «سۋ، وت، اۋا، قۇم قۇپياسى»ت. ب دەمالىس - كەشتەرى: «اۋىرىپ قالعان ەرداۋلەتكە سىيلىق»، «ىقشام - مۇراجاي»، «ديزاين - ورتالىعى»، «دارىندى بالالار سايىسى»، «كۇلكى كۇنى»، «ولشەۋ مەرەكەسى»، «قۇراستىرۋ بيۋروسى»، «عاجايىپ الاڭ»، كورىنىپ - كورىنبەيتىن ءىس - قيمىل /زات/، مىسال: ءبىر كۇندە نەشە رەت ەسىك تۇتقاسىن ۇستادىق؟ ول تۋرالى نە ايتامىز؟ جارىس: «ءبىر اكەلگەندە، مول اكەل»ت. ب. «ءبىر كۇن تۇسىندىرگەننەن، ءبىر ساعاتتىق جۇمىستى كوپ ۇيرەت» ج. ج. رۋسسو سوزىمەن الەۋمەتتى سەنىممەن جەكەلىك تاربيە قۇپياسىن اشىپ، جاعدايدى تۋعىزۋ قورىتىندىسى، بالالار وزدەرىنىڭ وسكەندەرىن سەزىنىپ، تەك العا ۇمتىلاتىنىن، ەسكەرتەمىن. كەلەسى تالىمگەرلىك مىندەتىم جاس مامانداردى جاڭا تەرميندى سوزدەرمەن تانىستىرۋ سەمينار جۇمىسى: «جاڭالىقتارمەن جەتىلدىرۋ».
قازىرگى كەزەڭدەگى ەڭ وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى – باسەكەلەستىككە قابىلەتتى، ەڭبەك نارىعىندا سۇرانىسقا يە بولا الاتىنداي كاسىبي ماماندار دايىنداۋ. بۇگىنگى كۇنى جوعارعى وقۋ ورىندارى الەمدىك وركەنيەتكە ۇمتىلىپ، دۇنيەگە ىرگەلى ەل رەتىندە تانىلىپ، ءبىلىمدى، بىلىكتى، سانالى ازاماتتار تاربيەلەۋ مىندەتى تۇر. بۇل مىندەت ءبىلىم الۋشى جاستاردىڭ شىعارماشىلىقتارىن ارتتىرىپ، وزدىگىنەن ءبىلىم الۋعا جانە العان ءبىلىمىن ىسكە اسىرا بىلۋگە ۇيرەتۋدى مىندەتتەيدى. ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ «بولاشاقتىڭ ىرگەسىن بىرگە قالايمىز!» اتتى قازاقستان حالقىنا ارنالعان جولداۋىندا ساپالى ءبىلىم بەرۋ تۋرالى ماسەلە ۇستازدار قاۋىمىنا ۇلكەن مىندەتتەر جۇكتەپ وتىر جانە قازاقستاننىڭ يندۋستريالدى - يننوۆاسيالىق باعىتتا دامۋىنىڭ نەگىزى بولۋعا ءتيىس ەكەنى كورسەتىلگەندەي، جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ، بالالاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋداعى مونيتورينگ مەن باقىلاۋ – دياگنوستيكا امالدارىن مەڭگەرتۋ، مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەدەگى پەداگوگتارعا دا ۇلكەن مىندەتتەر جۇكتەيدى..
زاماناۋي پروگرەسستە ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن جاس مامانداردى ۇيرەتە وتىرىپ، زامان تالابىنا ساي بولۋ ءۇشىن ءبىلىمى جوعارى، مادەنيەتتى، وزىنە دەگەن سەنىمى مىقتى، ازاماتتىق ايقىنداماسى ورنىقتى، كاسىپتىك ءبىلىم دەڭگەيى جوعارى، جاڭالىققا جانى قۇمار، تىڭ شەشىم تابا الاتىن تاربيەشى بولۋعا دايىنداۋ. ءبىز تالىمگەرلەر ءوز جۇمىس جوسپارىمىزدى ءارقايسىمىز ءوز بەتىمىزشە قۇرامىز. نەگىزگى مەنىڭ جاس مامانمەن جۇرگىزىلەتىن جۇمىس جوسپارىمنىڭ قۇرىلىمى مىناداي ءۇش كەزەڭنەن تۇرادى:
تالىمگەر
I بەيىمدەلۋ
II وزەكتى – باستىسى
III باقىلاۋ
جوسپارلاۋ نەگىزىندە بىرىنشىدەن: ونىڭ جەكە ىشكى جان دۇنيەسىنە، مىنەزىنە، كوڭىل – كۇيىنە قاراي وتىرىپ، ونىڭ يكەمدىلىگىن انىقتايمىن. قانداي دا بولماسىن جۇمىس ءتۇرىن الماس بۇرىن، باقىلاۋ، قاتىسۋ ارقىلى قانداي جۇمىسقا قابىلەتتى ەكەنىن بايقايمىن. سونىمەن قاتار جاس ماماننىڭ بالامەن قارىم - قاتىناسىن جانە ۇستازبەن قىزمەتتەستىك بولۋعا دەگەن قابىلەتىنە وراي اشا ءبىلدىم. ونىڭ ەرۋديسياسىن /ءبىلىمدى، ويساناسىن/. مىنە ەندى وسىلار ارقىلى تەستەر، دياگنوستيكا، ساۋالنامالار ازىرلەيمىن
ءارى قاراي جاس مامانعا تالىمگەرلىك جۇمىسىمدى بىلاي ۇسىنامىن: باقىلاۋ، ەكى جاقتى قاتىناس، سۇراق - جاۋاپ، شاعىن تاپسىرمالار ۇسىنۋ.
جاس مامانعا ءار قاراي رۋداكيدىڭ سوزىمەن باستايىن:
«جۇرەگىڭمەن سەزبەسەڭ،
الەمنىڭ سىرىن ۇقپايسىڭ.
كوزىڭمەن كورەم دەگەنمەن،
بارلىعىن بايقاپ شىقپايسىڭ» دەي تۇرىپ، تالىمگەرلىك جۇمىسىمدى باقىلاۋ جاساپ، ۇنەمى تەكسەرىپ وتىرامىن. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە ياعني جاس ۇرپاقتىڭ قوعامدىق ومىرگە، ارنايى مەكەمە جۇيەسىنە زياتكەرلىك دايارلىعى باقىلاۋ ارقىلى، پەداگوگيكالىق جاڭالىق اشۋ، ونى باعالاۋ جانە قوعامداستىقتى مەڭگەرۋى، بولاشاقتا جاس مامانداردىڭ تاجىريبەنى ءوز جۇمىسىندا پايدالانۋىن قاداعالاۋ تالىمگەرلىك جۇمىسىم. ءاربىر جوسپارىن الىنعان ءىس ارەكەتتىڭ اياقسىز، ناتيجەسىز قالماۋىن قاداعالايمىن، باعىت باعدار بەرىپ وتىرامىن.
جاس مامانعا جەكە دامۋىنا «تىلدەسۋ» تاقىرىبىندا ترەنينگ ادىسىندە - ويىن: «كاسىبي تىلەك» /مادەنيەتتى، تۇلعالى سويلەۋگە ۇيرەتۋ/. ءوز وي پىكىرلەرىن دالەلدەيدى. جاتتىعۋلار: ماقساتى - بولاشاق تاربيەشى - پەداگوگتىڭ زەيىنى مەن نازارىن تۇراقتاندىرا الۋ قابىلەتتىلىگىن باقىلاۋ. مىسالى: تاقتاعا 5، 7، 8، 1، 3، 4، 2، 9، ساندار جازىلىپ، ءۇش سەكۋندتان كەيىن وشىرىلەدى. سول سانداردىڭ رەتىن ەستە ساقتاپ، قاعازعا ءتۇسىرۋى كەرەك. ەكىنشى ۆاريانتى: مەن 1 - 20 - عا دەيىنگى سانداردى جازامىن، رەتىن ساقتاماي، تەز - تەز، ول وقيدى. ءۇشىنشى جۇمىس: ءوز اتى - ءجونىن تاقتاعا جازىپ تۇرىپ، ارىپتەرىن كەرى وقۋ. قورىتىندى. رەفلەكسيا. ۇيگە تاپسىرما: «مەن تاربيەشىمىن، مەنىڭ ماقساتىم» ەسسە جازۋ. كەلەسى ەۆريستيكالىق ءادىس نەمەسە پرودۋكتيۆتى، ياعني بۇل جەكەلەي ىزدەنۋ جۇمىسىن بالالارعا ۇيرەتۋ بولىپ تابىلادى. مىسالعا وقۋ ءىس - ارەكەتىندە، ويىن ۇستىندە بولسىن. ت. ب. جاعدايلاردا بالاعا شەشىمىن قايدان تابۋعا بولاتىنىن سۋرەتتەردەن كورسەتۋگە ۇيرەتۋ.
ءوزىمنىڭ ەڭ باستىسى ماقساتىم وقۋ جىلىنا قويعان: «قارلىعاش» توبىنىڭ «وك كلۋبى»- ڭ ۇرانى «ءوزىم جاساپ، ءوز - ءوزىمدى ماقتايمىن» ىزدەمپازدىق زاماناۋي پروگرەسستە جاڭا شىعارماشىل ۇستاز جۇمىس جوسپارىمدى قوسىمشاعا تىركەدىم. بىرلەسكەن ءادىستى قولدانا وتىرىپ، مۋيرا زاڭىن اشامىز: «ءبىز بىرەۋىن تارتىپ شىعارامىز دەگەندە، ول قالعاندارىنا جالعاسىپ بايلانعان» دەگەندى بىلدىرەدى. «وك كلۋبىنداعى» ماسەلەلى جۇمىس، مىسالى: «قۇس ناۋاسىن جاساۋعا قانداي قۇرالدار قاجەت؟»، «جىلاننىڭ ۆەلوسيپەدى قانداي بولماق؟ ت. ب. زەرتتەۋ جۇمىستارى: « سيقىرلى دىبىستار»، «سۋ، وت، اۋا، قۇم قۇپياسى»ت. ب دەمالىس - كەشتەرى: «اۋىرىپ قالعان ەرداۋلەتكە سىيلىق»، «ىقشام - مۇراجاي»، «ديزاين - ورتالىعى»، «دارىندى بالالار سايىسى»، «كۇلكى كۇنى»، «ولشەۋ مەرەكەسى»، «قۇراستىرۋ بيۋروسى»، «عاجايىپ الاڭ»، كورىنىپ - كورىنبەيتىن ءىس - قيمىل /زات/، مىسال: ءبىر كۇندە نەشە رەت ەسىك تۇتقاسىن ۇستادىق؟ ول تۋرالى نە ايتامىز؟ جارىس: «ءبىر اكەلگەندە، مول اكەل»ت. ب. «ءبىر كۇن تۇسىندىرگەننەن، ءبىر ساعاتتىق جۇمىستى كوپ ۇيرەت» ج. ج. رۋسسو سوزىمەن الەۋمەتتى سەنىممەن جەكەلىك تاربيە قۇپياسىن اشىپ، جاعدايدى تۋعىزۋ قورىتىندىسى، بالالار وزدەرىنىڭ وسكەندەرىن سەزىنىپ، تەك العا ۇمتىلاتىنىن، ەسكەرتەمىن. كەلەسى تالىمگەرلىك مىندەتىم جاس مامانداردى جاڭا تەرميندى سوزدەرمەن تانىستىرۋ سەمينار جۇمىسى: «جاڭالىقتارمەن جەتىلدىرۋ».
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ەلەمەنتتەردى جۇيەلەۋگە اركىمدەر - اق ەڭبەك ەتكەن،
-
سىنىپ جەتەكشى پورتفوليوسى /جاس سىنىپ جەتەكشىگە كومەك/
