جەر بەتىنىڭ اۋانى جىلىتۋى. جەل
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جەر بەتىنىڭ اۋانى جىلىتۋى. جەل
ساباقتىڭ ماقساتى: باقىلاۋ ارقىلى ادام قورشاعان دۇنيەنى تانىپ ءبىلۋ. قورشاعان دۇنيەنى تانىپ بىلۋدەگى تاجىريبەنىڭ اتقاراتىن ءرولىن ءتۇسىندىرۋ. اۋانىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. جەر بەتىندەگى اۋانى جىلىتۋى. جەر بەتىندەگى اۋانىڭ قوزعالىسىن جەلدىڭ قالىپتاسۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. جەلدىڭ ماڭىزى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا جەر بەتىنىڭ اۋانى جىلىتۋى جانە جەل تۋرالى ۇعىمداردى ءتۇسىندىرىپ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىعى: قوسىمشا تاپسىرمالار، ءسوزجۇمباق ورىنداتۋ ارقىلى ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتىپ، تابيعاتقا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزۋ جانە ونى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، ينتەراكتيۆتى تاقتانى قولدانۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىقتاعى № 1، 2 سۋرەتتەر. ەلەكتروندى تاقتا ارقىلى كورسەتىلەتىن تابيعي قۇبىلىستار سۋرەتى. ءسوزجۇمباق، كومپاس ت/ب.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، انا ءتىلى، بەينەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سىنىپ جۋرنالىمەن جۇمىس.
پسيحولوگيالىق دايىندىق كەزەڭى
وقۋشىلار بىرگە قايتالايدى:
ءبىز باقىتتى بالامىز،
كۇندە بەستىك الامىز.
قۋانادى بىزبەن بىرگە
ۇيدە اتا انامىز.
ورتاق ۇران – بىرگە بولۋ!
ماقساتىمىز - ءبىلىم الۋ.
ۇلتىن سۇيگەن ۇرپاق بولىپ
بولاشاققا بىرگە بارۋ!
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
وتكەن ساباقتار بويىنشا ءبىلىم - بىلىك داعدىلارىن تەكسەرۋ:
توپتىق جۇمىس
1 - توپ
1. جەر بەتىندە اۋا قالاي تارالادى؟
2. اۋا تەمپەراتۋراسىن قانداي قۇرالمەن ولشەيدى؟
2 - توپ
1. تىرشىلىك ءۇشىن اۋانىڭ قانداي ماڭىزى بار؟
2. اۋانىڭ تەمپەراتۋراسى قالاي وزگەرەدى؟
3 - توپ
1. گەوگرافيالىق كارتا دەپ نەنى ايتامىز؟
2. اۋا لاستاۋعا بولا ما؟
وي تولعاۋ
1-سلايد: ادام ومىرىنە ەڭ قاجەتتى 5 جاعدايدى اتاپ، ينتەراكتيۆتى تاقتادا جازۋ.
(جارىق، سۋ، اۋا، تاعام، جىلۋ)
ادام
ءومىر
ءسۇرۋى
ءۇشىن
قانە، وسىلار تۋرالى ولەڭ تاقپاقتار بىلەمىز بە؟
كۇن - انا
الەمگە قۋاتتى،
ساۋلە مەن قۋاتتى،
الىپ كۇن بەرىپ تۇر
جارىق كۇن - كورىك، نۇر.
جەر - انا
ايالار انامىز،
سايالار پانامىز،
قۇلپىرعان تىرلىكپەن
جەر قۇتتى گۇل بىتكەن.
سۋ - انا
ءوڭىردىڭ وزەنى
ءومىردىڭ وزەگى،
سۋسىز جەر - ءومىرسىز،
نۋسىز ءور، ءوڭىر، ءتۇز.
اۋا - انا
جەر شارى ءداۋ الەم
قورشاۋلى اۋامەن.
اۋاسىز كىم شىدار؟
اۋاسىز تۇنشىعار.
جاڭا ساباق
تاقتامەن جۇمىس، داپتەرمەن جۇمىس.
كۇنى، ايى، تاقىرىبى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز جەر بەتىنىڭ اۋانى جىلىتۋى. جەل
- بالالار، ءبىز قانداي تاراۋ ءوتىپ جاتىرمىز؟
تابيعات جانە ادام
- دۇرىس ايتاسىڭدار
تابيعات دەگەندە سەندەردىڭ ويلارىڭا نە كەلەدى؟
ادام، جانۋار، وسىمدىك، اۋا، جەر، اي، سۋ.
سىزبادان كورسەتۋ.
سونىڭ ىشىندە ادامنىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟
ادامنىڭ ەرەكشەلىگى ءوزىنىڭ تەرەڭ ويلايتىندىعى مەن سانالىلىعىندا. ەندەشە بالالار، سەندەر ماعان كومەكتەسە الاسىڭدار ما؟
جازدا بارىپ وزەننىڭ جاعاسىنا بوگەلدىم. كىم ايتادى، كانەكي، مەن ول جەردەن نە كوردىم؟
- تاۋ، وزەن، اعاش، قۇستار، وسىمدىكتەر. ت/ب
جازدا تاۋعا ورمەلەپ
شارشاپ تالاي بوگەلدىم
جان - جاعىما مەن كەنەت،
قاراپ ەدىم، نە كوردىم؟
- ءتىرى تابيعات، ءولى تابيعات.
( سلايدتان سحەما تۇرىندە كورسەتۋ)
ءتىرى تابيعات - ادام، جانۋار، وسىمدىك.
ءولى تابيعات - (سۋ، كۇن، تاس، اي، جۇلدىز، تاۋ.)
1-سلايد: ادام ومىرىنە ەڭ قاجەتتى 5 جاعدايدى اتاپ، ينتەراكتيۆتى تاقتادا جازۋ.
(جارىق، سۋ، اۋا، تاعام، جىلۋ)
اۋا ءتۇسسىز، ءمولدىر بولعاندىقتان تۇسكەن كۇن ساۋلەلەرىن تەز وتكىزىپ جىبەرەدى دە، ودان تىكەلەي قىزبايدى.
كۇن ساۋلەلەرى جەر بەتىن، توپىراقتى قىزدىرادى. جىلۋ اۋاعا پەشتەن تارالعان سياقتى جەر بەتىنەن تارالادى. سوعان وراي اۋانىڭ جەر بەتىنە تاياۋ قاباتى عانا جاقسى جىلىنادى دا، بيىكتەگەن سايىن جىلۋ مولشەرى بىرتە - بىرتە ازايادى.
اۋا جەر بەتىنەن جىلىناتىندىقتان ونىڭ تەمپەراتۋراسى قۇرلىق پەن سۋدىڭ ۇستىندە دە ءار ءتۇرلى بولادى.
اۋا جىلىنعاندا جەڭىل تارتىپ، جوعارى كوتەرىلەدى. ونىڭ ورنىنا سۋ بەتىنەن سالقىن اۋا كەلەدى، ياعني وسى الماسۋ قۇبىلىسىنان جەل پايدا بولادى.
جەر بەتىندەگى اۋانىڭ ءبىر جەردەن ەكىنشى جەرگە اۋىسۋىن جەل دەپ اتايمىز.
سلايد جاساۋ (ۋاقىت مەزگىلىنە قاراي جەلدىڭ قوزعالىسىن ءتۇسىندىرۋ.)
جەلدىڭ تۇرلەرى بولادى سامال جەل، داۋىل، قۇيىن ت/ب.
جەل كوكجيەكتىڭ قاي تۇسىنان سوقسا سونىڭ اتىمەن اتالادى. سولتۇستىك جەلى، باتىس جەلى، ت/ب.
ونى كومپاس دەگەن قۇرالمەن بىلگەن.
ادامدار جەلدىڭ كۇشىن جانە باعىتىن انىقتايتىن قۇرال جەلباعار دەپ اتالادى.
وقۋلىقپەن جۇمىس
قازاقتىڭ حالىق جۇمباقتارى
اق ساندىعىم اشىلدى
ىشىنەن جىبەك شاشىلدى.
(كۇننىڭ كوزى)
قىردا قىلىش جارقىلدايدى.
(نايزاعاي)
سالماعىڭ بار ولشەسەم،
كورىنبەيسىڭ كوزگە سەن.
(اۋا)
جەردە ەمەس، اسپاندا ەمەس، اراسىندا،
قول جەتپەس ۇسىنعانمەن سالاسىنا.
ءوزىنىڭ ۇشقىرلىعى قۇستان جۇيرىك،
ويلانىپ بۇل جۇمباقتى تاباسىڭ با؟
/جەل/.
اسپاننان دومالاپ،
كوپ مونشاق توگiلدi.
بۋسانىپ جون - الاپ،
تەرلەدi، كەرiلدi.
(جاڭبىر)
قول - اياعى جوق بولسا دا،
قاقپا ەسىكتى اشا العان.
/جەل/.
اۋا - رايى تۋرالى حالىق دانالىعى
(بۇرىنعى بولجام بويىنشا)
1. قارلىعاشتار جەر باۋىرلاپ ۇشسا، جاڭبىر جاۋادى.
2. قويان جاتار ورنىن بۇرىنعىدان جوعارى سالسا، قىس قاتتى بولادى.
3. قارعا تۇمسىعىن قاناتىنىڭ استىنا تىقسا، كەشىكپەي كۇن سۋىتادى.
4. ءتۇتىن جەر ۇشسا، قار جاۋادى.
5. اي قورالانسا، كۇن جىلى بولاتىنىنىڭ بەلگىسى.
6. جۇلدىز ءجيى بولسا، قىستا سۋىق، جازدا ىستىق بولادى.
7. مىسىق قابىرعاسىن تىرنالاسا، اۋا رايى بۇزىلادى.
سەرگىتۋ ءساتى.
جەل ۋلەيدى: ۋ - ۋ
قۇيىن كەلىپ بيلەيدى: زۋ - زۋ
قاتتى - قاتتى جەل سوقتى: گۋ - گۋ
جاپىراقتار قول سوقتى: دۋ - دۋ.
ماقال ماتەلدەر.
1. جەل داۋىلدى شاقىرادى،
بۇلت جاۋىندى شاقىرادى.
2. جازعىتۇرىم جەل
جارداي اتاندى جىعار.
ءسوزجۇمباق: «تاۋەلسىزدىك»
1. سۋ تامشىلارىن ءبولىنىپ شوعىرلانعان بۋدى نە دەيمىز؟ / بۇلت /
2. تىلمەن نەنى سەزەمىز؟ / ءدام /
3. بۇلتتىڭ ءبىر ءتۇرى /بۋداق /
4. اۋانىڭ ءبىر جەردەن ەكىنشى جەرگە اۋىسۋىن نە دەيدى؟ / جەل /
5. ەڭبەك ەتۋ مۇشەسى / قول /
6. كارتانىڭ ءبىر ءتۇرى / ساياسي /
7. سەزىم مۇشەسى / ءتىل /
8. كەز كەلگەن دەنە نەلەردەن تۇرادى؟ / زاتتار /
9. ادامدى جان - جاعىنان قورشاعان نارسەلەردىڭ ءبىرى نە دەپ اتالادى؟
/ دەنە /
10. سيپاپ - سەزۋ مۇشەسى / تەرى /
11. قان اينالىم مۇشەسى / جۇرەك /
بەكىتۋ سۇراقتارى:
1. جەل دەگەنىمىز نە؟
2. جەلدىڭ باعىتىن نە ولشەيدى؟
3. جەلباعار دەگەن نە؟
4. جەل نەدەن پايدا بولادى؟
5. اۋاعا جىلۋ نەدەن كەلەدى؟
جەلسىز تۇندە جارىق اي.
جەلسىز تۇندە جارىق اي،
ساۋلەسى سۋدا دىرىلدەپ،
اۋىلدىڭ جانى تەرەڭ ساي،
تاسىعان وزەن كۇرىلدەپ.
قالىڭ اعاش جاپىراعى
سىبىرلاسىپ ءوزدى - ءوزى،
كورىنبەي جەردىڭ، توپىراعى،
قۇلپىرعان جاسىل جەر ءجۇزى.
تەست جۇمىسى
1. جەلدىڭ كۇشى مەن باعىتىن قانداي قۇرال انىقتايدى.
ا) تۇسباعار
ءا) جەلباعار
ب) تەرمومەتر
2. قاردىڭ شارتتى بەلگىسىن تاپ:
ا) *
ءا)::
ب) و
3. اۋا تەمپەراتۋراسىن ولشەيتىن قۇرالدى كورسەت:
ا) گرادۋسنيك
ءا) تەرمومەتر
ب) كومپاس
4. تەرمومەتردىڭ ىشىندە قانداي سۇيىقتىق بار؟
ا) سىناپ
ءا) سۋ
ب) قورعاسىن
5. جىلىلىقتى كورسەتەتىن ساننىڭ الدىنا قانداي تاڭبا قويىلادى؟
ا) +
ءا) -
ب) ەشقانداي
6. سۋىقتىقتى كورسەتەتىن ساننىڭ الدىنا قانداي تاڭبا قويىلادى؟
ا) +
ءا) -
ب) ەشقانداي
قورىتىندىلاۋ:
ساباعىمىزدىڭ سوڭىندا ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولدارىمىزدان ۇستاپ، ءقوڭىلدى كۇيدە، تابيعاتقا بايلانىستى سوزدەردى، سويلەمدەردى پايدالانا وتىرا تىلەك ايتايىق.
1) بۇلاقتاي ءمولدىر تازا بول!
2) جۇلدىزىڭ جارىق بولسىن!
3) ايىڭ وڭىڭنان تۋسىن!
4) ءقوڭىلىڭ كولدەي شالقىسىن!
5) گۇلدەي جايناي بەر!
6) تاۋداي تالاپ بەر!
7) قىزعالداقتاي قۇلپىرا بەر!
سۇلۋ تابيعاتىمىزدى ايالاي بىلەيىك، تابيعاتتى ءسۇيۋ پارىز، ءسۇيۋ ءۇشىن قورعاۋ - پارىز.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: جەر بەتىنىڭ اۋانى جىلىتۋى. جەل تۋرالى رەفەرات جازىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: باقىلاۋ ارقىلى ادام قورشاعان دۇنيەنى تانىپ ءبىلۋ. قورشاعان دۇنيەنى تانىپ بىلۋدەگى تاجىريبەنىڭ اتقاراتىن ءرولىن ءتۇسىندىرۋ. اۋانىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. جەر بەتىندەگى اۋانى جىلىتۋى. جەر بەتىندەگى اۋانىڭ قوزعالىسىن جەلدىڭ قالىپتاسۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. جەلدىڭ ماڭىزى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا جەر بەتىنىڭ اۋانى جىلىتۋى جانە جەل تۋرالى ۇعىمداردى ءتۇسىندىرىپ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىعى: قوسىمشا تاپسىرمالار، ءسوزجۇمباق ورىنداتۋ ارقىلى ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتىپ، تابيعاتقا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزۋ جانە ونى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، ينتەراكتيۆتى تاقتانى قولدانۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىقتاعى № 1، 2 سۋرەتتەر. ەلەكتروندى تاقتا ارقىلى كورسەتىلەتىن تابيعي قۇبىلىستار سۋرەتى. ءسوزجۇمباق، كومپاس ت/ب.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، انا ءتىلى، بەينەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سىنىپ جۋرنالىمەن جۇمىس.
پسيحولوگيالىق دايىندىق كەزەڭى
وقۋشىلار بىرگە قايتالايدى:
ءبىز باقىتتى بالامىز،
كۇندە بەستىك الامىز.
قۋانادى بىزبەن بىرگە
ۇيدە اتا انامىز.
ورتاق ۇران – بىرگە بولۋ!
ماقساتىمىز - ءبىلىم الۋ.
ۇلتىن سۇيگەن ۇرپاق بولىپ
بولاشاققا بىرگە بارۋ!
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
وتكەن ساباقتار بويىنشا ءبىلىم - بىلىك داعدىلارىن تەكسەرۋ:
توپتىق جۇمىس
1 - توپ
1. جەر بەتىندە اۋا قالاي تارالادى؟
2. اۋا تەمپەراتۋراسىن قانداي قۇرالمەن ولشەيدى؟
2 - توپ
1. تىرشىلىك ءۇشىن اۋانىڭ قانداي ماڭىزى بار؟
2. اۋانىڭ تەمپەراتۋراسى قالاي وزگەرەدى؟
3 - توپ
1. گەوگرافيالىق كارتا دەپ نەنى ايتامىز؟
2. اۋا لاستاۋعا بولا ما؟
وي تولعاۋ
1-سلايد: ادام ومىرىنە ەڭ قاجەتتى 5 جاعدايدى اتاپ، ينتەراكتيۆتى تاقتادا جازۋ.
(جارىق، سۋ، اۋا، تاعام، جىلۋ)
ادام
ءومىر
ءسۇرۋى
ءۇشىن
قانە، وسىلار تۋرالى ولەڭ تاقپاقتار بىلەمىز بە؟
كۇن - انا
الەمگە قۋاتتى،
ساۋلە مەن قۋاتتى،
الىپ كۇن بەرىپ تۇر
جارىق كۇن - كورىك، نۇر.
جەر - انا
ايالار انامىز،
سايالار پانامىز،
قۇلپىرعان تىرلىكپەن
جەر قۇتتى گۇل بىتكەن.
سۋ - انا
ءوڭىردىڭ وزەنى
ءومىردىڭ وزەگى،
سۋسىز جەر - ءومىرسىز،
نۋسىز ءور، ءوڭىر، ءتۇز.
اۋا - انا
جەر شارى ءداۋ الەم
قورشاۋلى اۋامەن.
اۋاسىز كىم شىدار؟
اۋاسىز تۇنشىعار.
جاڭا ساباق
تاقتامەن جۇمىس، داپتەرمەن جۇمىس.
كۇنى، ايى، تاقىرىبى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز جەر بەتىنىڭ اۋانى جىلىتۋى. جەل
- بالالار، ءبىز قانداي تاراۋ ءوتىپ جاتىرمىز؟
تابيعات جانە ادام
- دۇرىس ايتاسىڭدار
تابيعات دەگەندە سەندەردىڭ ويلارىڭا نە كەلەدى؟
ادام، جانۋار، وسىمدىك، اۋا، جەر، اي، سۋ.
سىزبادان كورسەتۋ.
سونىڭ ىشىندە ادامنىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟
ادامنىڭ ەرەكشەلىگى ءوزىنىڭ تەرەڭ ويلايتىندىعى مەن سانالىلىعىندا. ەندەشە بالالار، سەندەر ماعان كومەكتەسە الاسىڭدار ما؟
جازدا بارىپ وزەننىڭ جاعاسىنا بوگەلدىم. كىم ايتادى، كانەكي، مەن ول جەردەن نە كوردىم؟
- تاۋ، وزەن، اعاش، قۇستار، وسىمدىكتەر. ت/ب
جازدا تاۋعا ورمەلەپ
شارشاپ تالاي بوگەلدىم
جان - جاعىما مەن كەنەت،
قاراپ ەدىم، نە كوردىم؟
- ءتىرى تابيعات، ءولى تابيعات.
( سلايدتان سحەما تۇرىندە كورسەتۋ)
ءتىرى تابيعات - ادام، جانۋار، وسىمدىك.
ءولى تابيعات - (سۋ، كۇن، تاس، اي، جۇلدىز، تاۋ.)
1-سلايد: ادام ومىرىنە ەڭ قاجەتتى 5 جاعدايدى اتاپ، ينتەراكتيۆتى تاقتادا جازۋ.
(جارىق، سۋ، اۋا، تاعام، جىلۋ)
اۋا ءتۇسسىز، ءمولدىر بولعاندىقتان تۇسكەن كۇن ساۋلەلەرىن تەز وتكىزىپ جىبەرەدى دە، ودان تىكەلەي قىزبايدى.
كۇن ساۋلەلەرى جەر بەتىن، توپىراقتى قىزدىرادى. جىلۋ اۋاعا پەشتەن تارالعان سياقتى جەر بەتىنەن تارالادى. سوعان وراي اۋانىڭ جەر بەتىنە تاياۋ قاباتى عانا جاقسى جىلىنادى دا، بيىكتەگەن سايىن جىلۋ مولشەرى بىرتە - بىرتە ازايادى.
اۋا جەر بەتىنەن جىلىناتىندىقتان ونىڭ تەمپەراتۋراسى قۇرلىق پەن سۋدىڭ ۇستىندە دە ءار ءتۇرلى بولادى.
اۋا جىلىنعاندا جەڭىل تارتىپ، جوعارى كوتەرىلەدى. ونىڭ ورنىنا سۋ بەتىنەن سالقىن اۋا كەلەدى، ياعني وسى الماسۋ قۇبىلىسىنان جەل پايدا بولادى.
جەر بەتىندەگى اۋانىڭ ءبىر جەردەن ەكىنشى جەرگە اۋىسۋىن جەل دەپ اتايمىز.
سلايد جاساۋ (ۋاقىت مەزگىلىنە قاراي جەلدىڭ قوزعالىسىن ءتۇسىندىرۋ.)
جەلدىڭ تۇرلەرى بولادى سامال جەل، داۋىل، قۇيىن ت/ب.
جەل كوكجيەكتىڭ قاي تۇسىنان سوقسا سونىڭ اتىمەن اتالادى. سولتۇستىك جەلى، باتىس جەلى، ت/ب.
ونى كومپاس دەگەن قۇرالمەن بىلگەن.
ادامدار جەلدىڭ كۇشىن جانە باعىتىن انىقتايتىن قۇرال جەلباعار دەپ اتالادى.
وقۋلىقپەن جۇمىس
قازاقتىڭ حالىق جۇمباقتارى
اق ساندىعىم اشىلدى
ىشىنەن جىبەك شاشىلدى.
(كۇننىڭ كوزى)
قىردا قىلىش جارقىلدايدى.
(نايزاعاي)
سالماعىڭ بار ولشەسەم،
كورىنبەيسىڭ كوزگە سەن.
(اۋا)
جەردە ەمەس، اسپاندا ەمەس، اراسىندا،
قول جەتپەس ۇسىنعانمەن سالاسىنا.
ءوزىنىڭ ۇشقىرلىعى قۇستان جۇيرىك،
ويلانىپ بۇل جۇمباقتى تاباسىڭ با؟
/جەل/.
اسپاننان دومالاپ،
كوپ مونشاق توگiلدi.
بۋسانىپ جون - الاپ،
تەرلەدi، كەرiلدi.
(جاڭبىر)
قول - اياعى جوق بولسا دا،
قاقپا ەسىكتى اشا العان.
/جەل/.
اۋا - رايى تۋرالى حالىق دانالىعى
(بۇرىنعى بولجام بويىنشا)
1. قارلىعاشتار جەر باۋىرلاپ ۇشسا، جاڭبىر جاۋادى.
2. قويان جاتار ورنىن بۇرىنعىدان جوعارى سالسا، قىس قاتتى بولادى.
3. قارعا تۇمسىعىن قاناتىنىڭ استىنا تىقسا، كەشىكپەي كۇن سۋىتادى.
4. ءتۇتىن جەر ۇشسا، قار جاۋادى.
5. اي قورالانسا، كۇن جىلى بولاتىنىنىڭ بەلگىسى.
6. جۇلدىز ءجيى بولسا، قىستا سۋىق، جازدا ىستىق بولادى.
7. مىسىق قابىرعاسىن تىرنالاسا، اۋا رايى بۇزىلادى.
سەرگىتۋ ءساتى.
جەل ۋلەيدى: ۋ - ۋ
قۇيىن كەلىپ بيلەيدى: زۋ - زۋ
قاتتى - قاتتى جەل سوقتى: گۋ - گۋ
جاپىراقتار قول سوقتى: دۋ - دۋ.
ماقال ماتەلدەر.
1. جەل داۋىلدى شاقىرادى،
بۇلت جاۋىندى شاقىرادى.
2. جازعىتۇرىم جەل
جارداي اتاندى جىعار.
ءسوزجۇمباق: «تاۋەلسىزدىك»
1. سۋ تامشىلارىن ءبولىنىپ شوعىرلانعان بۋدى نە دەيمىز؟ / بۇلت /
2. تىلمەن نەنى سەزەمىز؟ / ءدام /
3. بۇلتتىڭ ءبىر ءتۇرى /بۋداق /
4. اۋانىڭ ءبىر جەردەن ەكىنشى جەرگە اۋىسۋىن نە دەيدى؟ / جەل /
5. ەڭبەك ەتۋ مۇشەسى / قول /
6. كارتانىڭ ءبىر ءتۇرى / ساياسي /
7. سەزىم مۇشەسى / ءتىل /
8. كەز كەلگەن دەنە نەلەردەن تۇرادى؟ / زاتتار /
9. ادامدى جان - جاعىنان قورشاعان نارسەلەردىڭ ءبىرى نە دەپ اتالادى؟
/ دەنە /
10. سيپاپ - سەزۋ مۇشەسى / تەرى /
11. قان اينالىم مۇشەسى / جۇرەك /
بەكىتۋ سۇراقتارى:
1. جەل دەگەنىمىز نە؟
2. جەلدىڭ باعىتىن نە ولشەيدى؟
3. جەلباعار دەگەن نە؟
4. جەل نەدەن پايدا بولادى؟
5. اۋاعا جىلۋ نەدەن كەلەدى؟
جەلسىز تۇندە جارىق اي.
جەلسىز تۇندە جارىق اي،
ساۋلەسى سۋدا دىرىلدەپ،
اۋىلدىڭ جانى تەرەڭ ساي،
تاسىعان وزەن كۇرىلدەپ.
قالىڭ اعاش جاپىراعى
سىبىرلاسىپ ءوزدى - ءوزى،
كورىنبەي جەردىڭ، توپىراعى،
قۇلپىرعان جاسىل جەر ءجۇزى.
تەست جۇمىسى
1. جەلدىڭ كۇشى مەن باعىتىن قانداي قۇرال انىقتايدى.
ا) تۇسباعار
ءا) جەلباعار
ب) تەرمومەتر
2. قاردىڭ شارتتى بەلگىسىن تاپ:
ا) *
ءا)::
ب) و
3. اۋا تەمپەراتۋراسىن ولشەيتىن قۇرالدى كورسەت:
ا) گرادۋسنيك
ءا) تەرمومەتر
ب) كومپاس
4. تەرمومەتردىڭ ىشىندە قانداي سۇيىقتىق بار؟
ا) سىناپ
ءا) سۋ
ب) قورعاسىن
5. جىلىلىقتى كورسەتەتىن ساننىڭ الدىنا قانداي تاڭبا قويىلادى؟
ا) +
ءا) -
ب) ەشقانداي
6. سۋىقتىقتى كورسەتەتىن ساننىڭ الدىنا قانداي تاڭبا قويىلادى؟
ا) +
ءا) -
ب) ەشقانداي
قورىتىندىلاۋ:
ساباعىمىزدىڭ سوڭىندا ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولدارىمىزدان ۇستاپ، ءقوڭىلدى كۇيدە، تابيعاتقا بايلانىستى سوزدەردى، سويلەمدەردى پايدالانا وتىرا تىلەك ايتايىق.
1) بۇلاقتاي ءمولدىر تازا بول!
2) جۇلدىزىڭ جارىق بولسىن!
3) ايىڭ وڭىڭنان تۋسىن!
4) ءقوڭىلىڭ كولدەي شالقىسىن!
5) گۇلدەي جايناي بەر!
6) تاۋداي تالاپ بەر!
7) قىزعالداقتاي قۇلپىرا بەر!
سۇلۋ تابيعاتىمىزدى ايالاي بىلەيىك، تابيعاتتى ءسۇيۋ پارىز، ءسۇيۋ ءۇشىن قورعاۋ - پارىز.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: جەر بەتىنىڭ اۋانى جىلىتۋى. جەل تۋرالى رەفەرات جازىپ كەلۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تريگونومەتريالىق تەڭدەۋلەردى شەشۋ ادىستەرى
-
بايانداما تاقىرىبى: “ساباقتا لوگيكالىق ەسەپتەردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ
