ساباقتا لوگيكالىق ەسەپتەردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ
بايانداما تاقىرىبى: “ساباقتا لوگيكالىق ەسەپتەردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ
كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ بولاشاعى – بۇگىنگى جاس ۇرپاق ەكەنى بەلگىلى قاعيدا. دامىعان 50 – ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن قۇدىرەتتى كۇش – ءبىلىم. وقۋشىعا ءبىلىم بەرۋ – كۇردەلى ماسەلە. وقۋشىعا سانالى ءبىلىم ساپالى تاربيە بەرۋ ءۇشىن ءتۇرلى فاكتورلاردى ەسكەرۋ كەرەك. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتى – ۇلتتىق جانە ادامزاتتىق قۇندىلىقتار، عىلىم مەن پراكتيكا جەتىستىكتەرى نەگىزىندە جەكە ادامدى قالىپتاستىرۋعا، دامىتۋعا جانە كاسىبي شىڭداۋعا باعىتتالعان ءبىلىم الۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ. قازىرگى كەزدەگى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋ دەڭگەيى ءاربىر وقۋشىدا ساپالى جانە تەرەڭ ءبىلىم مەن ىسكەرلىكتىڭ بولۋىن، ولاردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىن، ويلاۋعا قابىلەتتى بولۋىن تالاپ ەتەدى. ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ الدىنا قويىلعان ماقساتتاردى ىسكە اسىرۋدا ءبىرىنشى كەزەكتە مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ماتەماتيكالىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى.
ماتەماتيكا ءسوزىنىڭ ءوزى گرەك تىلىندە ءبىلىم، عىلىم دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ولاي بولسا ەجەلگى زامانداردان - اق ماتەماتيكالىق ءبىلىمدى عىلىمنىڭ جوعارى دارەجەسى رەتىندە قابىلداعان.
ماتەماتيكا – عىلىم بولمىسىنان بالاما ۇعىمدار. سوندىقتان دا ماتەماتيكا بارلىق عىلىمداردىڭ لوگيكالىق نەگىزى – كۇرە تامىرى رەتىندە قاراستىرىلادى.
وقۋشىلاردىڭ جەكە تۇلعاسىن، رۋحاني الەمىن، ىنتاسى مەن قابىلەتىن دامىتۋ بۇگىنگى كۇننىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى. ويتكەنى وقۋشىلار ءوز بەتىمەن ىزدەنىپ جۇمىس ىستەۋگە، ءوز بەتىمەن ءبىلىمدى پايدالانۋعا داعدىلانباعان. سوندىقتان كوپ جاعدايدا وقۋشىلاردىڭ ءوز كۇشىنە سەنىمىن ارتتىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن ساباقتا ءار ءتۇرلى، جان – جاقتى بولۋى كەرەك. وقۋشىنىڭ ماتەماتيكالىق ويلاۋى دامۋى ءۇشىن ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداۋى ءتيىس.
1. ءوز بەتىنشە ەسەپ شىعارۋدىڭ سان قيلى جولىن ىزدەستىرۋ.
2. پانگە قىزىعىپ، وعان كوڭىل قويىپ، تەرەڭدەتە وقىپ ۇيرەنۋ.
3. ساباق بارىسىندا قولدانىلاتىن ويىندارعا، ماتەماتيكالىق سايىستارعا، جارىستارعا قاتىسۋ.
وسى ماسەلە تۇسىنداعى ءوزىم جۇرگىزىپ جۇرگەن شارالارمەن تانىستىرايىن.
ەسەپ شىعارۋ كوبىنەسە بايقاپ كورۋ، ىزدەنۋ ۇردىسىمەن جۇرەدى. ويشا بولجاي ءبىلۋ بالالاردىڭ بويىنداعى تاپقىرلىق پەن اڭعارىمپازدىقتى بايقاتادى. اڭعارىمپازدىق ءوز ءبىلىمىن پايدالانا ءبىلۋدىڭ كورسەتكىشى. وسى ماقساتتا كۇندەلىكتى ساباقتا 5 - 6 سىنىپتاردا داستۇردەن تىس قولدانىلاتىن ءادىس – تاسىلدەرگە: ماتەماتيكالىق ويىندار، اۋىزشا ەسەپتەر، شىعارماشىلىق تاپسىرمالار قولدانىلادى. «ويلان تاپ!»، «كىم جىلدام؟»، «تەز ەسەپتە!» سەكىلدى ويىندار ويناتۋعا بولادى. بۇل ويىندارعا لوگيكالىق ويلاۋدىڭ دەڭگەيىن كوتەرۋ ماقساتىندا تومەندەگىدەي ەسەپتەر ساباق باسىندا نەمەسە ساباق سوڭىندا بەرۋگە بولادى.
1. سۋرەتتەگى فيگۋرالاردى ءوزارا بايلانىستىرعان، كەلەسى سۋرەتتە سونداي بايلانىس بولۋ ءۇشىن قاسىندا قانداي سۋرەت بولۋ كەرەك.
كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ بولاشاعى – بۇگىنگى جاس ۇرپاق ەكەنى بەلگىلى قاعيدا. دامىعان 50 – ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن قۇدىرەتتى كۇش – ءبىلىم. وقۋشىعا ءبىلىم بەرۋ – كۇردەلى ماسەلە. وقۋشىعا سانالى ءبىلىم ساپالى تاربيە بەرۋ ءۇشىن ءتۇرلى فاكتورلاردى ەسكەرۋ كەرەك. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتى – ۇلتتىق جانە ادامزاتتىق قۇندىلىقتار، عىلىم مەن پراكتيكا جەتىستىكتەرى نەگىزىندە جەكە ادامدى قالىپتاستىرۋعا، دامىتۋعا جانە كاسىبي شىڭداۋعا باعىتتالعان ءبىلىم الۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ. قازىرگى كەزدەگى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋ دەڭگەيى ءاربىر وقۋشىدا ساپالى جانە تەرەڭ ءبىلىم مەن ىسكەرلىكتىڭ بولۋىن، ولاردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىن، ويلاۋعا قابىلەتتى بولۋىن تالاپ ەتەدى. ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ الدىنا قويىلعان ماقساتتاردى ىسكە اسىرۋدا ءبىرىنشى كەزەكتە مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ماتەماتيكالىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى.
ماتەماتيكا ءسوزىنىڭ ءوزى گرەك تىلىندە ءبىلىم، عىلىم دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ولاي بولسا ەجەلگى زامانداردان - اق ماتەماتيكالىق ءبىلىمدى عىلىمنىڭ جوعارى دارەجەسى رەتىندە قابىلداعان.
ماتەماتيكا – عىلىم بولمىسىنان بالاما ۇعىمدار. سوندىقتان دا ماتەماتيكا بارلىق عىلىمداردىڭ لوگيكالىق نەگىزى – كۇرە تامىرى رەتىندە قاراستىرىلادى.
وقۋشىلاردىڭ جەكە تۇلعاسىن، رۋحاني الەمىن، ىنتاسى مەن قابىلەتىن دامىتۋ بۇگىنگى كۇننىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى. ويتكەنى وقۋشىلار ءوز بەتىمەن ىزدەنىپ جۇمىس ىستەۋگە، ءوز بەتىمەن ءبىلىمدى پايدالانۋعا داعدىلانباعان. سوندىقتان كوپ جاعدايدا وقۋشىلاردىڭ ءوز كۇشىنە سەنىمىن ارتتىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن ساباقتا ءار ءتۇرلى، جان – جاقتى بولۋى كەرەك. وقۋشىنىڭ ماتەماتيكالىق ويلاۋى دامۋى ءۇشىن ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداۋى ءتيىس.
1. ءوز بەتىنشە ەسەپ شىعارۋدىڭ سان قيلى جولىن ىزدەستىرۋ.
2. پانگە قىزىعىپ، وعان كوڭىل قويىپ، تەرەڭدەتە وقىپ ۇيرەنۋ.
3. ساباق بارىسىندا قولدانىلاتىن ويىندارعا، ماتەماتيكالىق سايىستارعا، جارىستارعا قاتىسۋ.
وسى ماسەلە تۇسىنداعى ءوزىم جۇرگىزىپ جۇرگەن شارالارمەن تانىستىرايىن.
ەسەپ شىعارۋ كوبىنەسە بايقاپ كورۋ، ىزدەنۋ ۇردىسىمەن جۇرەدى. ويشا بولجاي ءبىلۋ بالالاردىڭ بويىنداعى تاپقىرلىق پەن اڭعارىمپازدىقتى بايقاتادى. اڭعارىمپازدىق ءوز ءبىلىمىن پايدالانا ءبىلۋدىڭ كورسەتكىشى. وسى ماقساتتا كۇندەلىكتى ساباقتا 5 - 6 سىنىپتاردا داستۇردەن تىس قولدانىلاتىن ءادىس – تاسىلدەرگە: ماتەماتيكالىق ويىندار، اۋىزشا ەسەپتەر، شىعارماشىلىق تاپسىرمالار قولدانىلادى. «ويلان تاپ!»، «كىم جىلدام؟»، «تەز ەسەپتە!» سەكىلدى ويىندار ويناتۋعا بولادى. بۇل ويىندارعا لوگيكالىق ويلاۋدىڭ دەڭگەيىن كوتەرۋ ماقساتىندا تومەندەگىدەي ەسەپتەر ساباق باسىندا نەمەسە ساباق سوڭىندا بەرۋگە بولادى.
1. سۋرەتتەگى فيگۋرالاردى ءوزارا بايلانىستىرعان، كەلەسى سۋرەتتە سونداي بايلانىس بولۋ ءۇشىن قاسىندا قانداي سۋرەت بولۋ كەرەك.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: راسيونال سانداردىڭ پەريودتى وندىق بولشەك تۇرىندە جازىلۋى.
