جەر عالامشارىنىڭ كورىنىسى
جاراتىلىستانۋ ءپانى بويىنشا قمج "جەر عالامشارىنىڭ كورىنىسى" 1 سىنىپ
جاراتىلىستانۋ 1 سىنىپ
وسى ساباق ارقىلى جۇزەگە اساتىن وقۋ ماقساتتارى
1. 4. 1. 1 جەردىڭ ءپىشىنىن ءبىلۋ جانە سيپاتتاۋ
ويلاۋ دەڭگەيلەرى
باعالاۋ كريتەرييلەرى
ءبىلۋ: جەردىڭ ءپىشىنىن، شار ءتارىزدى ەكەنىن، گلوبۋس جەردىڭ كىشىرەيتىلگەن ۇلگىسى ەكەنىن بىلەدى.
ءتۇسىنۋ: جەردىڭ وزدىگىنەن اينالاتىنىن تۇسىنەدى.
قولدانۋ: ءوزىنىڭ تۇرعىلىقتى جەرىن كارتا مەن گلوبۋستان انىقتاي الادى.
تىلدىك ماقسات:
جەر عالامشارىنىڭ ورنالاسۋى مەن ءپىشىنى تۋرالى تالقىلايدى.
لەكسيكا مەن تەرمينولوگيا:
عالامشار، گلوبۋس،
ديالوگكە قاتىستى تىركەستەر:
- جەر عالامشارىنىڭ ءپىشىنى قانداي؟
- قاي مەملەكەتتە تۇرامىز؟ ت. ب.
ءبىلۋ دەڭگەيىنىڭ تاپسىرمالارى
«جۇمباق شەشەيىك»
ساتايىن دەسەم اۋىر كىلەم،
ساتپايىن دەسەم ءتاۋىر كىلەم.
(جەر)
مەكەنى كوكتە ەكى ارۋ،
ءبىرىن - ءبىرى كورۋگە ءزارۋ.
(كۇن مەن اي)
- دۇرىس ايتاسىڭدار، بالالار جۇمباقتاردىڭ جاۋاپتارى: جەر، كۇن، اي.
ەندەشە، ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «جەر. جەردىڭ ءپىشىنىن ءبىلۋ جانە سيپاتتاۋ»
وقۋشىلاردى 3 توپقا بولۋگە بولادى.
(«جەر»، «كۇن»، «اي»)
ماتىنمەن جۇمىس
جەردىڭ تاريحى
وسى كۇنگى كوسموگونيالىق تۇسىنىك بويىنشا، جەر وسىدان ءتورت جارىم ميلليارد جىل بۇرىن كۇن اينالاسىنداعى كەڭىستىكتە شاشىراعان گاز - توزاڭ زاتتان، پلانەتالاردىڭ تارتىلىس كۇشىنىڭ اسەرىنەن پايدا بولعان. قاتتى ماتەريا كەسەكتەرىنىڭ سوقتىعىسىپ، جابىسۋىنان پلانەتالار ۇلعايا بەرگەن. گاز - توزاڭ زات ىرىكتەلىپ، ولاردىڭ جەڭىل ەلەمەنتتەرى كۇن ساۋلەسىنىڭ قىسىمىمەن ونان ارىرەك، ال ءبىرشاما اۋىرلارى كۇنگە جاقىن ورنالاسقان. جەر قۇرامىنا كۇن جۇيەسىندە كەزدەسەتىن بارلىق حيميالىق ەلەمەنتتەر ەنەدى. زاتتىڭ پلانەتا سەنترىنە تارتىلۋى جانە ونىڭ وس بويىمەن اينالۋى سالدارىنان جەر ەلليپسويدتىق پىشىنگە كەلگەن.
جەر تۋرالى مالىمەت.
جەر شامامەن 4، 5 ملرد. جىل بۇرىن پايدا بولعان. جەر دەگەنىمىز كۇن جۇيەسىنە كىرەتىن 8 پلانەتانىڭ ءبىرى. سەگىز پلانەتانىڭ ىشىندە جەردە عانا تىرشىلىك بار. جەر - قاتتى، سۇيىق زاتتارمەن گازداردان تۇراتىن الىپ شار. جەر كۇنگە جاقىن 3 – ءشى عالامشار.
جەر ءوز ءوسىن ءاربىر 23 ساع. 56 مينۋتتا، ال كۇندى 365 كۇن 6 ساعاتتا اينالىپ شىعادى. جەر بەتىنىڭ 3/4 بولىگىن سۋ، 1/4 بولىگىن قۇرلىق الىپ جاتىر.
گلوبۋس دەپ جەردىڭ كىشىرەيتىلگەن مودەلىن ايتامىز.
«ل. ن. تولستوي اتىنداعى ورتا مەكتەبى كمم
ءمۇعالىمنىڭ اتى ءجونى: يزباساروۆا. گ. ب.
جەر عالامشارىنىڭ كورىنىسى. جۇكتەۋ
جاراتىلىستانۋ 1 سىنىپ
وسى ساباق ارقىلى جۇزەگە اساتىن وقۋ ماقساتتارى
1. 4. 1. 1 جەردىڭ ءپىشىنىن ءبىلۋ جانە سيپاتتاۋ
ويلاۋ دەڭگەيلەرى
باعالاۋ كريتەرييلەرى
ءبىلۋ: جەردىڭ ءپىشىنىن، شار ءتارىزدى ەكەنىن، گلوبۋس جەردىڭ كىشىرەيتىلگەن ۇلگىسى ەكەنىن بىلەدى.
ءتۇسىنۋ: جەردىڭ وزدىگىنەن اينالاتىنىن تۇسىنەدى.
قولدانۋ: ءوزىنىڭ تۇرعىلىقتى جەرىن كارتا مەن گلوبۋستان انىقتاي الادى.
تىلدىك ماقسات:
جەر عالامشارىنىڭ ورنالاسۋى مەن ءپىشىنى تۋرالى تالقىلايدى.
لەكسيكا مەن تەرمينولوگيا:
عالامشار، گلوبۋس،
ديالوگكە قاتىستى تىركەستەر:
- جەر عالامشارىنىڭ ءپىشىنى قانداي؟
- قاي مەملەكەتتە تۇرامىز؟ ت. ب.
ءبىلۋ دەڭگەيىنىڭ تاپسىرمالارى
«جۇمباق شەشەيىك»
ساتايىن دەسەم اۋىر كىلەم،
ساتپايىن دەسەم ءتاۋىر كىلەم.
(جەر)
مەكەنى كوكتە ەكى ارۋ،
ءبىرىن - ءبىرى كورۋگە ءزارۋ.
(كۇن مەن اي)
- دۇرىس ايتاسىڭدار، بالالار جۇمباقتاردىڭ جاۋاپتارى: جەر، كۇن، اي.
ەندەشە، ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «جەر. جەردىڭ ءپىشىنىن ءبىلۋ جانە سيپاتتاۋ»
وقۋشىلاردى 3 توپقا بولۋگە بولادى.
(«جەر»، «كۇن»، «اي»)
ماتىنمەن جۇمىس
جەردىڭ تاريحى
وسى كۇنگى كوسموگونيالىق تۇسىنىك بويىنشا، جەر وسىدان ءتورت جارىم ميلليارد جىل بۇرىن كۇن اينالاسىنداعى كەڭىستىكتە شاشىراعان گاز - توزاڭ زاتتان، پلانەتالاردىڭ تارتىلىس كۇشىنىڭ اسەرىنەن پايدا بولعان. قاتتى ماتەريا كەسەكتەرىنىڭ سوقتىعىسىپ، جابىسۋىنان پلانەتالار ۇلعايا بەرگەن. گاز - توزاڭ زات ىرىكتەلىپ، ولاردىڭ جەڭىل ەلەمەنتتەرى كۇن ساۋلەسىنىڭ قىسىمىمەن ونان ارىرەك، ال ءبىرشاما اۋىرلارى كۇنگە جاقىن ورنالاسقان. جەر قۇرامىنا كۇن جۇيەسىندە كەزدەسەتىن بارلىق حيميالىق ەلەمەنتتەر ەنەدى. زاتتىڭ پلانەتا سەنترىنە تارتىلۋى جانە ونىڭ وس بويىمەن اينالۋى سالدارىنان جەر ەلليپسويدتىق پىشىنگە كەلگەن.
جەر تۋرالى مالىمەت.
جەر شامامەن 4، 5 ملرد. جىل بۇرىن پايدا بولعان. جەر دەگەنىمىز كۇن جۇيەسىنە كىرەتىن 8 پلانەتانىڭ ءبىرى. سەگىز پلانەتانىڭ ىشىندە جەردە عانا تىرشىلىك بار. جەر - قاتتى، سۇيىق زاتتارمەن گازداردان تۇراتىن الىپ شار. جەر كۇنگە جاقىن 3 – ءشى عالامشار.
جەر ءوز ءوسىن ءاربىر 23 ساع. 56 مينۋتتا، ال كۇندى 365 كۇن 6 ساعاتتا اينالىپ شىعادى. جەر بەتىنىڭ 3/4 بولىگىن سۋ، 1/4 بولىگىن قۇرلىق الىپ جاتىر.
گلوبۋس دەپ جەردىڭ كىشىرەيتىلگەن مودەلىن ايتامىز.
«ل. ن. تولستوي اتىنداعى ورتا مەكتەبى كمم
ءمۇعالىمنىڭ اتى ءجونى: يزباساروۆا. گ. ب.
جەر عالامشارىنىڭ كورىنىسى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: 2 سانىن كوبەيتۋ جانە ءبولۋ كەستەسىن قۇراستىرۋ
-
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. بالالار قىزىل، سارى، جاسىل جەتونداردى ءوز قالاۋىمەن تاڭداپ، الىپ ءۇش توپقا ءبولىنىپ وتىرادى.
